تشنج ناشی از تب
کتابچه دیجیتال
برای مطالعه کتابچه دیجیتال زیر را ورق بزنید:
برای مطالعه، کتابچه بالا را ورق بزنید، از بزرگنمایی و حالت تمام صفحه استفاده کنید و …
همچنین میتوانید با کلیک علامت … کتابچه را دانلود کنید و در صورت نیاز پرینت کنید یا مستقیم به صفحه مورد نظر بروید.
برای شنیدن صدای کتابچه، دکمه Play را کلیک کنید.
فیلم آموزش همگانی
تشنج تبدار در کودکان: راهنما و مراقبت
این منبع به بررسی تشنج تبدار در کودکان میپردازد و آن را به عنوان یک حمله شبیه تشنج صرع معرفی میکند که در کودکان خردسال دارای تب بالای ۱۰۲ درجه فارنهایت (۳۸/۹ درجه سانتیگراد) رخ میدهد. متن توضیح میدهد که این تشنجها، اگرچه ترسناک به نظر میرسند، اما معمولاً بیخطر هستند و به مغز آسیب نمیرسانند و نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارند. همچنین، علائم، علل (غالباً عفونتهای ویروسی) و نحوه تشخیص تشنج تبدار تشریح شده است. تاکید میشود که تشنج تبدار معادل صرع نیست، هرچند ممکن است خطر ابتلا به صرع را کمی افزایش دهد. در نهایت، راهنماییهایی برای مدیریت تشنج و مراقبتهای پس از آن، به همراه پاسخ به سوالات رایج والدین، ارائه شده است.
تشنج ناشی از تب (Febrile seizure) چیست؟
تشنج ناشی از تب یا «تشنج تبدار» شبیه تشنج یا حملات صرعی به نظر میرسد. این حالت در کودکان خردسال با تب بالاتر از ۱۰۲ درجه فارنهایت (۳۸/۹ درجه سانتیگراد) رخ میدهد. تشنجهای ناشی از تب میتوانند در کودکان ۶ ماه تا ۵ سال اتفاق بیفتند، اما در کودکان ۱۲ تا ۱۸ ماهه شایعتر هستند.
تشنجهای ناشی از تب ترسناکاند، اما به آن اندازه که به نظر میرسند خطرناک نیستند. این تشنجها به کودک آسیبی نمیزنند و باعث آسیب مغزی نمیشوند. همچنین، بلعیدن زبان در هنگام تشنج غیرممکن است و چنین اتفاقی رخ نمیدهد.
تشنج تبدار معمولاً فقط چند دقیقه طول میکشد. بسیار نادر است که این تشنج بیش از ۵ دقیقه ادامه داشته باشد. معمولاً کودکی که دچار تشنج تبدار شده است، نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد. احتمالاً نیازی به گرفتن عکسبرداری (X-ray) یا نوار مغزی (EEG) نیست. کودک شما ممکن است فقط لازم باشد توسط پزشک خانواده معاینه شود تا علت تب مشخص و در صورت نیاز درمان شود.
اگر کودک شما زیر ۳ ماه باشد و چیزی شبیه به تشنج تبدار داشته باشد، باید فوراً توسط پزشک یا در اورژانس معاینه شود.
علائم تشنج ناشی از تب
اگر کودک شما دچار تشنج تبدار شود، ممکن است:
- بیهوش شود و چشمهایش به سمت بالا برگردد.
- دستها و پاهایش خشک یا دچار لرزش و پرش شوند.
- دچار استفراغ شود.
پس از تشنج، کودک ممکن است خوابآلود و گیج به نظر برسد.
چه چیزی باعث تشنج ناشی از تب میشود؟
تشنجهای تبدار توسط تب ناشی از عفونت تحریک میشوند. کودک شما بیشتر احتمال دارد که در اثر یک عفونت ویروسی تب بالا پیدا کند تا عفونت باکتریایی. نمونههایی از عفونتهای ویروسی شامل:
- آنفلوانزا
- سرماخوردگی
- بیماری روزئولا (Roseola)
آیا تشنج تبدار به معنای ابتلا به صرع (Epilepsy) است؟
خیر. یک تشنج بهتنهایی به معنای صرع نیست. حتی تکرار تشنجهای تبدار هم صرع محسوب نمیشود. کودکان با گذشت زمان از خطر تشنج ناشی از تب خارج میشوند. کودکی که مبتلا به صرع است، معمولاً ۲ یا بیشتر تشنج دارد که ناشی از تب نیست.
تشنج تبدار باعث صرع نمیشود. اما احتمال ابتلا به صرع در کودکی که چندین بار تشنج تبدار داشته است، کمی بیشتر از کودکی است که هرگز دچار تشنج تبدار نشده باشد. این احتمال حدود ۲ تا ۴ درصد است. هیچ مدرکی وجود ندارد که درمان کودک با داروهای ضدتشنج بتواند از ابتلا به صرع جلوگیری کند.
تشخیص تشنج تبدار
شما باید در اسرع وقت پس از تشنج تبدار، کودک خود را نزد پزشک ببرید. پزشک کودک شما را معاینه کرده و دربارهٔ جزئیات تشنج از شما سؤال میپرسد. همچنین ممکن است برای یافتن علت تب، آزمایشهایی تجویز کند.
آیا میتوان از تشنج تبدار پیشگیری کرد؟
پاسخ مشخصی وجود ندارد. بسیاری از پزشکان معتقدند خطر عوارض جانبی داروهای ضدتشنج از خطر بروز دوبارهٔ تشنج تبدار بیشتر است. حتی دارو هم ممکن است از وقوع مجدد تشنج جلوگیری نکند.
درمان تشنج تبدار
اگر کودک شما دچار تشنج شد، چه باید کرد؟
- کودک را به پهلو بخوابانید تا دچار خفگی با بزاق یا استفراغ نشود.
- چیزی در دهان کودک نگذارید.
- حرکات کودک را هنگام تشنج مهار نکنید. اما اطراف او را خالی کنید تا با اجسام برخورد نکند.
- آرامش خود را حفظ کنید. بیشتر تشنجها در عرض چند دقیقه خودبهخود متوقف میشوند. زمان تشنج را با ساعت یا ساعت مچی دنبال کنید.
- اگر تشنج بیش از ۱۰ دقیقه طول کشید یا همراه با خشکی گردن، استفراغ یا مشکلات تنفسی بود، با اورژانس (۹۱۱) تماس بگیرید.
- هرگز برای پایین آوردن تب، کودک را در حین تشنج در وان آب سرد قرار ندهید.
- پس از پایان تشنج، با پزشک خود تماس بگیرید. ممکن است لازم باشد کودک شما برای یافتن علت تب و درمان آن معاینه شود.
زندگی با تشنج تبدار
اگر کودک شما دچار تشنج تبدار شده باشد، ممکن است نگران باشید که دوباره رخ دهد. بیشتر کودکان چنین تجربهای نخواهند داشت. اما خطر وقوع مجدد کمی بیشتر است اگر:
- کودک شما کمتر از ۱۸ ماه داشته باشد.
- سابقهٔ خانوادگی تشنج تبدار وجود داشته باشد.
- تب هنگام وقوع تشنج خیلی بالا نبوده باشد.
سؤالاتی که باید از پزشک بپرسید
- چه چیزی باعث تشنج تبدار کودک من شد؟
- آیا کودک من دوباره دچار تشنج تبدار خواهد شد؟
- آیا کاری میتوانم انجام دهم تا از تشنج تبدار جلوگیری کنم؟
- آیا علائمی وجود دارد که قبل از تشنج تبدار کودک بروز کند؟
- آیا باید هنگام تشنج کودک را در آغوش بگیرم؟
- آیا باید از چوب زبان یا وسیلهای مشابه در دهان کودک استفاده کنم؟
- بعد از تشنج چه کاری میتوانم انجام دهم تا کودک راحتتر باشد؟
- آیا لازم است کودک من برای بررسی صرع معاینه شود؟
Resources/منابع
National Institutes of Health, MedlinePlus: Febrile Seizures—What to Ask Your Doctor
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجهتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد با پزشک معالج مشورت شود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
همچنین بخوانید
