معاينه بالینی و آزمایش‌های تشخيصی
ملاقات با پزشک معالج و همکاري با وی در قالب یک تیم، یکی از بهترين راه‌های مراقبت از سلامتي می‌باشد.
بسياری از عوامل خطر مهم (نظير فشارخون بالا و کلسترول بالا) تنها به وسيله معاينات و آزمایش‌های پزشکي تشخیص داده مي‌شوند. شما هر چه زودتر يک بیماری را تشخيص داده و درمان آن را سريع‌تر آغاز نمایيد، احتمال بيشتری دارد که از پيشرفت بيماری به مراحل خطرناک‌تر جلوگيري کنيد. براي مثال، تشخیص به موقع پیش‌فشارخون يا پيش‌ديابت يک اعلان‌خطر در مورد این عوامل خطر (فشارخون بالا و دیابت) می‌باشند. وقتيکه شما درصدد کنترل یک عامل خطر هستيد (براي مثال فعالیت جسمانی خودتان را به منظورکاهش دادن کلسترول افزايش داده‌اید) احتمال اينکه سایر عوامل خطر نيزکنترل شوند، بسيار زياد است. از تمام عوامل خطر موجود درسابقه پزشکي خود مثل فشارخون بالا، ديابت، سيگارکشيدن، خطرات ناشي از یائسگي، پيري، شیوه‌زندگی و رژیم ناسالم غذایی و عدم فعالیت جسمانی مطلع و آگاه باشيد.
ارزيابی بیماری‌های قلبی
اگر دارای هرگونه علامت بالینی هستیدکه ممکن است نشان‌دهنده یک بیماری قلبي باشد، (مثل درد قفسه سينه، تنگی نفس، يا تپش قلب) بلافاصله به پزشک مراجعه نمایيد. پزشک درباره سابقه پزشکي و علایم بالینی با شما گفتگو مي‌نمايد و سپس براي تشخيص اينکه چه چيزي باعث بروز اين علایم شده است، شما را معاينه می‌کند. بسته به نتایج این معاينات، پزشک ممکن است بررسی‌هاي بيشتري را به منظور تشخيص علت ناراحتي شما درخواست نمايد. اگر شما اطلاعات پزشکی خوبی داشته باشید، حس بهتري درباره آزمايشات و معاينات خواهيد داشت و همچنين به پرسش‌ها پاسخ بهتری خواهید داد.
اگر بتوانيد جزئيات دقيقي درباره پرسش‌های زیر به خاطر بیاورید، به خود و پزشکتان کمک زیادی کرده‌اید: چه موقع علایم بيماري را احساس می‌کنید؟ هر چند وقت يکبار اين علایم عود مي‌کنند؟ این علایم چه قدر طول مي‌کشند.
سابقه پزشکی
در ویزیت اول، پزشک چند سوال کلي درباره سابقه پزشکي‌تان، از شما می‌پرسد. اگر شما بیماری خاصي را به وي گزارش کنيد، پزشک سوالات خود را بر روي آن موضوع متمرکز خواهد نمود. در اين قسمت يک طرح کلي از آنچه که در سابقه پزشکی مد نظر است، ارایه مي‌دهيم:
- پرسش‌هايي پيرامون شکایت و ناراحتی اصلي شما. پزشک مي‌خواهد بداند که چه چيزي باعث شده است که نزد او مراجعه کنيد. او پرسش‌های خاصی را از شما می‌پرسد: این ناراحتی چگونه احساس می‌شود؟ ناراحتي چه موقعی روی می‌دهد؟ معمولا در هنگام انجام چه کاری اين حالت به شما دست می‌دهد؟ و این ناراحتی چگونه رفع می‌شود؟ تا آنجایيکه مي‌توانيد به پرسش‌های پزشکتان دقيق و کامل پاسخ دهيد. اطلاعات دیگری را که فکر مي‌کنيد مفيد هستند به پزشکتان ارایه نمایید.
- پرسش‌هايي پيرامون سابقه پزشکي شما. داشتن اطلاعات درباره ساير بیماری‌های حال حاضر يا گذشته شما، کمک شاياني به کشف علل احتمالی علایم بیماری شما نموده و از انجام بسياري از بررسی‌هاي غيرضروري يا درمان‌هاي نامناسب جلوگیری می‌نماید. ممکن است يادداشت نمودن در به خاطرآوردن بيماري‌ها، اعمال جراحي يا بررسی‌هایی که قبلاً انجام داده‌ايد، به شما کمک کند. اگر به ملاقات پزشک جدیدی مي‌رويد، سوابق پزشکي و نتايج بررسی‌هاي قبلی خودتان را جهت در اختیار قراردادن وی، به همراه داشته باشید. اگر پزشک شما را به پزشک دیگری ارجاع دهد، از پزشک ارجاع دهنده بخواهيد که نتايج معاینه و بررسی‌های خودش را نيز به شما بدهد تا در زمان ملاقات خود با پزشک جدید آنها را در اختيار وی قرار دهید.
- داروها. بدون ترديد پزشک مي‌خواهد از تمام داروهايي که تاکنون مصرف نموده‌ايد، مطلع شود؛ ليستي از داروهايي که مصرف کرده و یا مي‌کنيد را به همراه ميزان مصرف آنها (دوز مصرفي)، همراه خود به مطب ببريد. ذکر داروهاي گياهي و داروهای بدون نسخه نيز بسيار مهم می‌باشد، چون ممکن است با ساير داروها تداخل دارویی داشته باشند. همچنين حساسيت‌هاي دارويي خود را حتماً به خاطر داشته و آنها را ذکر نمایيد.
- سابقه خانوادگي. به پرسش‌هاي مرتبط با سابقه پزشکی والدين، خواهر و برادران و کودکان خود، پاسخهایی دقیق بدهید. چنین اطلاعاتي ممکن است سرنخ‌هايي درباره برخی از جنبه‌هاي وراثتي و میزان خطرکلي شما به پزشک ارایه نمایند.
- سبک زندگي. ارایه اطلاعات صحیح درباره برخي از عادت‌ها همانند سيگار کشيدن، سو مصرف الکل، رژيم غذایي و فعالیت جسمانی به پزشک از اهميت خاصی برخوردار می‌باشد. برخی از اين موارد ممکن است در توضیح يک علامت بالینی کمک کنند؛ براي نمونه کافئين باعث تپش نامنظم قلب در برخي از افراد می‌شود. از بازگوکردن عادت‌هاي بد خود نزد پزشک، خجالت نکشيد. شاید اين اطلاعات بتوانند کمک زيادي به تشخيص بيماري و درمان موفق شما بکنند. همچنين ممکن است پزشک درباره محل کارتان و استرس ناشي از آن سوالاتي از شما بنماید.
- سایر اعضای بدن. پزشک ممکن است به طور منظم سایر اعضای بدن شما را نیز بررسی نماید تا مطمئن گردد که چیزی را از قلم نینداخته است.
جزئیات يک معاينه جسمانی
در يک معاینه قلبي- عروقي، فشارخون شما اندازه‌گیری مي‌شود، تعداد ضربان و ریتم قلب از طريق معاینه نبض بررسی مي‌شود، رگ‌هاي گردن معاینه شده و تورم بدن بررسی مي‌شود و به صداي قلب و ریه و رگ‌هاي خوني گوش فرا داده مي‌شود. ممکن است از شما درخواست شود که لباس بيمارستاني بپوشيد و روي ميز مخصوص معاينه نشسته و یا دراز بکشيد.
- اندازه‌گيري تعداد ضربان و ريتم قلب. پزشک نبض شما در نواحي مچ دست، سرخرگ‌هاي کاروتيدي گردن يا سرخرگ‌هاي رانی ناحيه کشاله ران را بررسی خواهدکرد. بررسی نبض، پزشک را قادر می‌سازد تا تعداد ضربان قلب شما را اندازه‌گيري کند و تعيين کند که آيا ضربان قلب شما منظم یا غیرمنظم (آریتمی)، کمتر از حد معمول (برادی‌کاردی) يا بيشتر از حد معمول (تاکی‌کاردی) است. نبود يا کاهش قدرت نبض در يکي از نواحي نام‌برده ممکن است نشان دهنده انسداد يک رگ باشد.
- سياهرگ‌هاي گردن. پزشک براي ديدن نبض سياهرگ ژوگولارگردن، به آن نگاه می‌کند، ولی آن را لمس نمي‌کند. موقعيت و اندازه نبض سیاهرگ ژوگولار، فشار سمت راست قلب و احتمال وجود مايع اضافی در دستگاه گردش خون را نشان مي‌دهد.
- تورم یا ادم. تورم یا ادم در قسمت‌هايي از بدن مثل ساق‌ها و زانوها ممکن است نشان دهنده وجود مایع اضافی يا يک انسداد سياهرگي باشد.
- گوش دادن به صداي تنفس. با گوش دادن به صداهاي تنفسی بوسيله قراردادن گوشي پزشکی بر روي قفسه سينه، مي‌توان جمع شدن مایع در ریهها را تشخیص داد (صداي ترق و تروق مي‌دهد). همچنین ممکن است بتوان بافت آسيب ديده ریهها را مشخص نمود. با ضربه‌زدن توسط دست بر روي قفسه سينه، مي‌توان به تعيين موقعيت مایع کمک نمود؛ منطقه پر از مایع صدای مات دارد (به جای صدای طبل توخالی در مناطق معمولی ریه).
- گوش دادن به صداي قلب. پزشک با قراردادن گوش پزشکی بر روي چهارنقطه مختلف از قلب شما، به صداي جريان خون در قلب و دريچه‌هاي قلبي شما گوش می‌دهد. صداي مورمور قلب، صداي تلاطمي است که در اثر بیماری دريچه يا يکي ديگر از ساختارهاي قلب به وجود می‌آید. ممکن است از شما درخواست شود سر پا بایستید، چمباتمه بزنيد، يا به پشت دراز بکشيد، چون وقتيکه موقعیت خود را تغيير مي‌دهيد اين صدای مورمور مانند نيز تغيير مي‌کند. صداهاي اضافه موسوم به گالوپ‌ها يا انواع ديگري از صداها، ممکن است نشان‌دهنده طيف وسیعی از بیماری‌های قلبي باشند. البته برخي از صداهاي غيرطبيعي ، کاملا بي‌خطر می‌باشند.
- گوش دادن به صداهاي رگ‌هاي خوني. پزشک، جريان خون بسياري از رگ‌هاي خوني بزرگ را از طريق گوش دادن به نقاط مختلف گردن، شکم و کشاله‌ران ارزیابی می‌نماید. آشفتگي جریان خون در اين رگ‌ها باعث بروز صدايي به نام بروئی مي‌شود که ممکن است نشان‌دهنده انسداد باشد.
بسته به برداشت پزشک از اين معاينه يا ارزیابی اولیه قلبی، وی ممکن است براي تشخيص دقيق‌تر و انتخاب برنامه درمانی آزمایش‌های‌خوني، روش‌هاي تصويربرداري يا ساير تست‌هاي ارزیابی عملکرد قلبي را درخواست نمايد.
علاوه بر معاينه جسمانی (مثل گوش دادن به صداي قلب و ریهها بوسيله گوشي پزشکی) پزشک به اطلاعات دقيق‌تري از قلبتان نياز دارد. پزشک از شما سئوالاتي درباره بيماري‌هايي که به آنها مبتلا بوده‌ايد، علایمي که اکنون به آنها دچار هستيد و سابقه پزشکي خانوادگي‌تان می‌پرسد. امروزه براي بررسی ساختار قلب، نحوه عملکرد آن، وجود آسیب یا بیماری در قلب و همچنین ماهيت و وسعت بيماري، تست‌هاي زيادي وجود دارند.
اينکه از چه تست‌هايي استفاده خواهد شد به علایم، سابقه پزشکي، وضعیت عمومي قلب و ارزيابي اولیه پزشکتان بستگي دارد. معمولاً در ابتدا تعدادي از بررسی‌های ساده مانند ECG (يک نوار قلب که فعاليت الکتريکي قلب شما را ثبت مي‌کند) انجام مي‌شوند، سپس براي ارزیابی مشکل اختصاصی قلب، بررسی‌های بيشتري انجام می‌شود. علاوه بر نوارقلب (الکتروکارديوگرافي) ساير بررسی‌ها عبارتند از آزمایش‌های خوني؛ اکوکارديوگرافي (که از امواج صوتي براي ارزیابی دریچه‌ها و حفرات قلب استفاده مي‌کند)؛ انواع مختلف استرس‌تست‌ها (تست‌هاي ورزش که به منظور بررسی قلب در حال فعالیت شدید انجام می‌شوند)؛ تصويربرداري هسته‌اي (استفاده از مقادير بي‌خطري از مواد راديواکتيويته براي بررسي عملکرد قلب)؛ ساير تکنيک‌هاي تصويربرداري و در پاره‌اي از موارد، تست‌هاي تهاجمی‌تری که در بيمارستان انجام مي‌شوند. منظور از تست‌های تهاجمی، بررسی‌هایی مانند آنژیوگرافی می‌باشند که برای انجام آنها معمولا یک کاتتر (سوند) وارد رگهای خونی یا سایر قسمت‌های بدن می‌شود.
اين بررسی‌ها اطلاعات مفيدي را درباره علایم اختصاصي يا مشکل قلبی شما ارایه می‌نمايند و در نهايت به درمان بهتر شما کمک می‌نمایند. بيشتر اين بررسی‌ها غیرتهاجمی‌اند، يعني آنها نيازي به فروکردن سوزن يا هرگونه لوله‌ای (کاتتر یا سوند) به بدن شما ندارند. دانستن اينکه يک بررسی چگونه و چرا انجام مي‌شود، به شما کمک خواهد کرد تا احساس آرامش بيشتري کنيد و داشتن اندکي آگاهي درباره نتايج احتمالی بررسی، باعث افزایش آگاهی شما به هنگام ارایه نتیجه بررسی در حضور پزشکتان خواهد شد. از سئوال کردن قبل و بعد از هر بررسی خجالت نکشيد. بسياري از بررسی‌ها به اجازه يا رضايت آگاهانه شما نياز دارند و پزشکتان بايد کاملاً شما را در جريان عوارض و خطرات احتمالی ناشي از بررسی‌ها قرار دهد.
علائم يک حمله قلبی احتمالی
اگر داراي يک يا چند مورد از علایم زير هستيد، بلافاصله به اورژانس (115) زنگ بزنيد يا خود سريعاً به اورژانس يک بيمارستان مراجعه نمایيد و يک آسپيرين مخصوص بزرگسالان (325 میلی‌گرم) را بجويد:
- درد قفسه سينه، احساس سنگيني در قفسه سينه، يا احساس فشردگي قفسه سينه
- تنگی نفس يا احساس سبکی سر همراه با درد قفسه سينه
- درد قفسه سينه که به گردن يا بازو انتشار پیدا می‌کند (بيشتر بازوي چپ)
- انتشار درد به فک
- در صورت ابتلا به ديابت، ممکن است درد قفسه سينه را خیلی احساس نکنيد، اما
- ممکن است تنگی نفس، احساس سبکی سر، حالت تهوع و سرگيجه از علایم حمله قلبی در افراد مبتلا به دیابت باشند.
پرسش‌هايی درباره يک تست
پزشکان و ساير کارکنان پزشکی، از پاسخ دادن به سوالات شما درباره تستي که برای شما درخواست شده است، خوشحال می‌شوند. دانستن اينکه این بررسی چه کمکي به شما می‌کند، موجب آرامش شما می‌گردد. در اين قسمت برخی از پرسش‌هايي که برای خيلي از افراد پيش مي آيد را مطرح می‌نماییم:
- چرا بايد اين بررسی را انجام دهم؟
- چگونه اين بررسی انجام مي‌شود؟
- چه کسي اين بررسی را انجام خواهد داد؟
- آيا انجام بررسی درد دارد؟
- آيا انجام بررسی خطري دارد؟
- آيا اين بررسی جايگزين دیگری هم دارد؟
- چه قدر طول مي‌کشد تا جواب بررسی معلوم شود و چگونه مي‌توانم آنرا بگيرم؟
- نتايج بررسی چه چيزي به ما مي‌گويند؟
- آيا اين بررسی باعث حمله قلبي يا سکته مغزی نمي‌شود؟
- آيا داروها، ضربان‌ساز مصنوعي قلب، دريچه مصنوعي يا جراحي پیشین قلب ايجاد مشکل نخواهندکرد؟
- آيا بايد خودم را براي اين بررسی آماده کنم؟
- آيا برای انجام بررسی از بی‌حسی موضعی یا بی‌هوشی عمومی استفاده می‌شود؟
- آيا لازم است که در طول بررسی کسي همراه من باشد؟ یا پس از آن من را به خانه ببرد؟
- آيا به بررسی‌هاي بيشتري نياز دارم؟
الکتروکارديوگرافی
الکتروکارديوگرافي یا گرفتن نوار قلب، روشی برای بررسي فعاليت الکتريکي قلب از طريق ثبت سير يک ایمپالس الکتريکي از منشا آن درگره‌سينوسي-دهليزي مي‌باشد، که باعث انقباض قلب می‌شود. يک نوار قلب يا الکتروکارديوگرام نموداری است که نشان‌دهنده فعاليت الکتريکي هر ضربان قلب و نیز ريتم ضربان‌های متوالي قلب می‌باشد.
الکتروکارديوگرام
نوارقلب (ECG) روش بي‌خطر و ارزان‌قيمتی براي کسب برخي اطلاعات است: نوارقلب درباره ضربان و ريتم قلب به پزشک اطلاعات مفیدی مي‌دهد. همچنين ECG ممکن است نشان دهد که آيا يک حمله قلبي رخ داده است يا خير؟ و آيا در قلب مشکلات بالقوه‌اي از نظر ميزان خون‌رسانی به عضله قلب وجود دارد يا خير؟ نوار قلب بررسی رايج و بدون دردی است.
نحوه گرفتن نوار قلب
شرايط خاصی براي گرفتن نوار قلب وجود ندارد، تنها کافی است که لباس‌هاي راحتی پوشیده باشید تا به آسانی نوار قلبتان گرفته شود. ECG ممکن است در مطب پزشک يا در يک بيمارستان گرفته شود. براي گرفتن نوارقلب از شما خواسته می‌شود که بر روي ميز معاينه بنشينيد يا دراز بکشيد. براي هدايت ایمپالس الکتريکي؛ الکترودها به قسمت‌هايی از بدن (سينه، مچ دست و پاها) وصل مي‌شوند. براي اطمینان از برقراري اتصالی خوب بين پوست و الکترودها، که داراي يک قطعه برآمده چسبناک می‌باشند، تکنسين اين قسمت‌ها را تميز می‌کند، برای مثال ممکن است موهاي ناحیه سينه مردان تراشيده شده و يک ژل رسانا در محل ماليده شود. سپس تکنسين الکترودها را به بدن وصل می‌کند و اطلاعاتي را به دستگاه نوار قلب وارد مي‌کند. در طول مدت گرفتن نوارقلب، شما چيزي احساس نمی‌کنید، گرفتن نوارقلب در حدود يک دقيقه يا کمتر طول مي‌کشد. درطول گرفتن نوار قلب هيچ گونه انرژي الکتريکي وارد بدن شما نشده و خطر شوک الکتريکي وجود ندارد و ECG تنها فعاليت الکتریکی قلب شما را ثبت مي‌کند.
نحوه تفسير نتايج
در يک فرد سالم، ایمپالس الکتریکی یک ضربان قلب، مسير متوالي و منظمی را طي مي‌کند و الکترودهای قرارداده شده در قسمت‌هاي مختلف بدن، اين ایمپالس را در ECG ثبت مي‌کنند. اصلي‌ترين قسمت اطلاعات نوار قلب، تعداد ضربان قلب مي‌باشد (که معمولاً از روي نبض نیز قابل اندازه‌گيري مي‌باشد) اما در صورتی‌که نبض نامنظم بوده یا لمس آن مشکل باشد، نوار قلب اطلاعات دقیق‌تری را ارایه می‌نماید. تعداد طبیعی ضربان قلب بين60 تا 100 ضربان در دقيقه مي‌باشد.
ECG همچنين ريتم قلب را نيز نشان مي‌دهد، که معمولا منظم است. نوار قلب حالت ضربان سریع قلب (تاکی‌کاردی) و همچنین ضربان آهسته قلب (برادی‌کاردی) را نشان می‌دهد. نوار قلب همچنين قادر است بلوک الکتريکي قلب را نشان دهد که باعث تغيير ريتم شده و ايجاد ریتم نامنظم در ECG مي‌کند. هر نوع آریتمی (بي‌نظمي در ريتم فعاليت قلبی) منجر به پيدايش يک نوع متمايز از الگوي تغییرات در نوار قلب مي‌گردد.
علاوه براين، نوار قلب ممکن است نشان دهد که آيا شما در گذشته يک حمله قلبي داشته‌ايد يا خير؟ چرا که بافت آسيب ديده عضله قلبی، ایمپالس الکتريکي را مانند بافت‌هاي سالم از خود عبور نمی‌دهد. نوار قلب تقريباً نشان می‌دهد که آسيب در کجاي بطن قلب صورت گرفته است. اغلب نوار قلب ممکن است يک حمله قلبي قدیمی را نشان دهد که شما حتي از وقوع آن هم خبر نداشته‌ايد. همچنين اگر در طول گرفتن نوارقلب، دچار حمله قلبی باشید، ممکن است نوار قلب آن را نشان دهد.
ممکن است يکي از اجزاي موج ECG، تحت تاثير ميزان ناکافی خون يا اکسيژن در عضله قلب قرار بگيرد، به ويژه اگر نوارقلب در طی درد قفسه سينه گرفته شود. براي تعيين اينکه چرا اين اتفاق رخ مي‌دهد و تحت چه شرايطي اين اتفاق روي مي‌دهد، ممکن است ارزیابی‌های بيشتری لازم باشند.
ECG درباره ناهنجاري‌هاي ساختاري قلب، تاثير داروها بر ريتم قلب و هدايت الکتريکي آن، فشارخون بالا، مشکلات کليوي و يا مشکلات هورموني که برروی الگوي موج الکتریکی قلب در مسيرهاي خاص تاثير مي‌گذارند، اطلاعاتي به پزشک می‌دهد.گرچه يک نوار قلب طبیعی عدم وجود بيماري‌هاي قلبي را نشان نمي‌دهد، ولي معمولا یافته اطمینان بخشی مي‌باشد. همچنين، اگر فرد دچار مشکل قلبي باشد، ECG ممکن است سرنخ‌هايي را ارایه کند که نشان مي‌دهند براي تعیین و مشخص کردن ابعاد بیماری قلبی انجام چه نوع بررسی‌هایی ضروری است.
هولترمونیتورینگ (Holter Monitoring)
از آنجایيکه يک نوار قلب معمولی تنها زمان کوتاهي (6 ثانيه) از فعاليت الکتریکی قلب را ثبت مي‌کند، لذا ثبت مداوم 24 ساعته يا بيشتر فعالیت الکتریکی‌قلب، ممکن است در تشخيص تغييرات ضربان و ريتم قلب مفيدتر باشد. به منظور انجام اين نوع ECG مداوم سیار از دستگاهی به نام هولترمونیتور استفاده می‌شود که انرژی آن از باتری تامین می‌شود. اين دستگاه به اندازه یک جلد کتاب کوچک است، اين دستگاه قابل حمل بوده و مي‌توان آنرا به دور مچ دست يا کمر بست. هولترمونیتور از طريق سيم‌هايي که از زير لباس‌ها رد مي‌شوند، به الکترودهاي موجود در سينه بيمار وصل می‌شود. استفاده از هولترمونیتور دردی ندارد. بهتر است قبل از رفتن به نزد پزشک، حمام کنيد يا دوش بگيريد، چون نباید دستگاه هولترمونیتور خیس شود. تکنسين، پوستتان را همانند روشي که در مورد ECG گفته شد، آماده مي‌کند. ممکن است حداقل يک الکترود با لید مخصوص و با استفاده از چسب به بدن چسبانده شود تا احیانا با حرکت شما الکترود از سرجای خود تکان نخورد. از هولترمونیتور معمولاً به مدت 24 تا 48 ساعت استفاده مي‌شود که بالطبع شامل زمان خوابيدن شما هم مي‌شود. همچنين ممکن است از شما خواسته شودکه وقايع معمولی زندگی روزمره خود را ثبت کنيد، برای مثال از شما پرسش می‌شود که به هنگام وقوع علایم مشغول انجام چه کاری بودید، و این علایم را چگونه و در چه اوقاتی تجربه کرديد. براي کسب اطلاعات بیشتر، هر ضربان قلب ثبت و تجزیه و تحلیل خواهد شد.
بعد از اتمام مدت مقرر استفاده از هولترمونیتور، به نزد پزشک باز مي‌گرديد تا دستگاه را از روي بدنتان بازکند. برداشتن الکترودها ممکن است همانند بازکردن بانداژ اندکی آزار دهنده باشد. اطلاعات ثبت شده بر روی دستگاه هولترمونیتور تجزیه و تحلیل می‌شود و روابط احتمالی بين زمان احساس علایم غيرطبيعي با وقايع ثبت شده در هولترمونیتور، کشف می‌شوند.
استفاده از دستگاه هولترمونیتور
هولترمونیتور وسیله‌ای قابل حمل می‌باشد. هولترمونیتور ریتم و تعداد ضربان قلب را در یك دوره مثلا 24 ساعته، ثبت می‌كند. در زمان استفاده از هولترمونیتور، شما فعالیت‌های معمول زندگی روزمره خودتان را انجام می‌دهید. اطلاعات ثبت شده در هولترمونیتور به پزشك شما كمك می‌كند كه مشکلات و بیماری‌های منجر به بروز علایم بالینی را در شما شناسایی كند.
واقعه نگاری (Event Monitoring)
اگر علایمي دارید که غير قابل پيش‌بيني يا نادرند، ممکن است مجبور شويد که از وسيله ديگري به نام واقعه‌نگار یا مونیتورینگ تلفنی استفاده کنيد، که ريتم قلب را ثبت مي‌کند. معمولاً از شما خواسته مي‌شود که از اين دستگاه به مدت يک ماه استفاده نمایيد. البته مي‌توانيد براي زمان‌هاي کوتاهي، مثلا حمام کردن آن را از خود دورکنيد، اما بهتر است که حتي‌المقدور این دستگاه را از خود جدا نکنيد. يک ثبت کننده کوچک به يک دست‌بند يا انگشتر وصل مي‌شود. اگر احساس ناراحتي مثل سبکی‌سر کرديد، ثبت کننده را وصل کنيد (اگر آن را از خود جدا کرده‌اید) و دکمه روي مونيتور را که باعث روشن شدن حافظه دستگاه مي‌شود را فشار دهيد. به اين ترتيب وقایع چند دقيقه قبل و چند دقيقه بعد از فشار دادن دکمه ثبت مي‌شوند. اين اطلاعات از طريق تلفن قابل انتقال بوده و همچنین مي‌توانيد دستگاه ثبت کننده را با خود به مطب پزشک ببريد. اين کار، به تشخيص هرگونه اختلال در ريتم قلب در طول احساس علایم کمک مي‌کند. اگر يک بیماری خطرناک مربوط به ریتم قلب شناسايي شود، بلافاصله شما تحت مراقبت‌هاي ويژه پزشکي قرارخواهيدگرفت.
نوع کاشتنی واقعه‌نگار، نوع ديگري از این دستگاه است که براي ثبت فعاليت قلب در طول بروز علایم نادري که تنها چند بار در سال رخ مي‌دهند، ساخته شده است. اين دستگاه که ثبت‌کننده حلقوی قابل‌کاشت نیز نامیده می‌شود، در سينه بيمار کاشته شده و به مدت 18 ماه در بدن فرد باقی می‌ماند.
استرس تست ورزشی
استرس تست ورزشی، همان نوار قلب است که به طور مداوم در طی ورزش گرفته شده و نشان مي‌دهد که قلب در حين ورزش (يعني زماني‌که بدن به خون و اکسيژن بيشتري نياز دارد) چگونه کار مي‌کند. اين بررسی کافي بودن تامین خون عضلات قلب بوسیله سرخرگ‌هاي کرونری و نحوه فعاليت عضله قلب را نشان مي‌دهد. نام‌های دیگر اين بررسی تست تردمیل، تست نوار متحرک، تست تحمل ورزش يا ECG ورزش می‌باشند. استرس تست ورزشی، بررسی تشخيصي متداولی براي تشخيص بيماري سرخرگ کرونری و شناسايي منشا علایمي مانند درد قفسه سينه می‌باشد. استرس تست ورزشی نشان مي‌دهد که آيا ميزان تامین خون بوسیله سرخرگ‌هاي کرونری کاهش يافته است يا خير؟ اين بررسی سطح بي‌خطر فعالیت بدنی را براي هر قلب بيماري مشخص می‌کند، همچنين سودمندی داروها را بررسی می‌کند و نيز سودمندی روش‌هاي بکار رفته براي بهبود گردش خون در يک فرد مبتلا به بيماري سرخرگ کرونری را نشان می‌دهد.
اين بررسی براي ارزیابی فشار وارد شده بر قلب (مانند فشار ناشي از پياده‌روي سريع يا بالا رفتن از يک تپه) طراحي شده است که در محيطی همراه با کادر پزشکی مجرب و تحت کنترل شدید انجام می‌گردد. در طول اين بررسی، یک تکنسين تعداد ضربان قلب، تعداد تنفس، میزان فشارخون، ريتم قلب و ميزان احساس خستگي شما را به دقت کنترل می‌کند.
متداول‌‌ترين نوع استرس تست، تستي است که از شما خواسته مي‌شود که بر روی یک تردمیل پیاده‌روی نمایید يا يک دوچرخه ثابت را پدال بزنید. اگر اين بررسی نشان دهد که قلب شما در حين ورزش به صورت طبیعی کار نمي‌کند، بايد دوباره تست ورزش را همراه با اکوکارديوگرافي يا فن‌آوري طب هسته‌اي تکرار نمایید تا مشکل بهتر تشخیص داده شود. اغلب اين بررسی‌ها همراه با بررسی اوليه قلب یعنی انجام یک اکوی قلبی یا اسکن هسته‌ای قلب در حالت استراحت انجام مي‌شوند تا صحت تشخيص را به ويژه در زنان، بالاتر ببرند. چنانچه به دليل بيماري قادر به انجام ورزش نباشيد، ممکن است از شما يک استرس تست شيميايي به عمل بيايد، به اين ترتيب که به شما دارويي تجویز مي‌شود تا برخي از اثرات ورزش در قلب شما را شبيه سازي (تقليد) کند و همزمان نوار قلب و يا تصويربرداري هسته‌اي انجام مي‌شود.
نحوه انجام تست ورزش
از شما خواسته مي‌شود که از 12 ساعت قبل از انجام تست ورزش، چيزي نخورید چون ممکن است غذا باعث احساس ناراحتي يا حالت تهوع در شما گردد. البته مي‌توانيد مقدارکمي از مايعاتی مانند آب بخورید اما از نوشيدن نوشيدني‌هايي چون قهوه، چاي، سودا يا شکلات حاوی کافئين خودداري نمایيد. درباره داروهای مصرفی خودتان از پزشکتان سئوال کنيد و نيز از او بپرسيدکه آيا بايد مصرف آنها را قبل از انجام بررسی قطع کنيد يا خير. اگر مبتلا به ديابت هستيد، به شما درباره نحوه مصرف انسولين دستورالعمل‌هاي ويژه‌اي داده مي‌شود.
يک تکنسين پزشکی، پوست شما را براي قراردادن الکترودها به همان نحو که در مورد نوار قلب معمولی توضیح داده شد آماده می‌نماید. همچنين بر روی بازوی شما يک بازوبند فشارخون بسته خواهد شد. قبل از شروع ورزش، از شما يک نوار قلب درحالت استراحت گرفته شده و سپس بر روی یک تردمیل يا دوچرخه ثابت سوار می‌شوید. دو تا سه دقيقه اول بايد آهسته ورزش کرده و خود را گرم کنيد. سپس هر دو تا سه دقيقه يکبار سرعت خود را به تدريج افزايش دهيد تا به بالاترين درجه برسید. پزشک نيز شما را به ادامه ورزش تشويق خواهد کرد تا اينکه بالاخره از ورزش کردن خسته شويد يا دچار علامتی مانند درد، سرگيجه يا تنگی‌نفس شويد. سپس، به مدت 10 دقيقه دراز می‌کشيد يا می‌نشينيد. پزشک يا تکنسين، قلب و فشارخون شما را در طول اين دوره کنترل مي‌کند. او درباره احساس خستگي يا از نفس افتادن شما سوالاتی می‌پرسد. اگر نوارقلب مشکل بالقوه‌اي را نشان دهد، پزشک از شما خواهد خواست که ورزش کردن را متوقف کنيد و احتمالا بررسی‌های بیشتری انجام دهید.
یك استرس تست ورزشی در حقیقت نوعی نوار قلب است كه در هنگام فعالیت گرفته می‌شود. استرس تست ورزشی نشان می‌دهد که قلب شما در هنگام فعالیت چگونه كار می‌كند. برای انجام این بررسی اغلب شما بر روی یك تردمیل حركت می‌كنید و سپس سرعت تردمیل به تدریج افزایش می‌یابد تا قلب شما شدیدتر كاركند. در این بررسی همانند یك فعالیت ورزشی به دقت كنترل شده، ابتدا گرم كردن انجام می‌شود، سپس شدت فعالیت به تدریج افزایش می‌یابد و در نهایت مرحله خنك كردن فرا می‌رسد. یك پزشك یا تكنسین در طول این بررسی به دقت مراقب شما خواهد بود.
نحوه تفسير نتايج
پزشکي که نوار قلب را مي‌خواند، ممکن است بلافاصله نتايج ابتدایی را به شما بگويد، اما تحلیل کامل نتایج معمولا طول می‌کشد. اگر این بررسی نشان دهد که قلب شما در طی ورزش به خوبي کار مي‌کند، از اين نتايج مي‌توان در برنامه‌ريزي فعالیت‌های بدنی متناسب استفاده کرد. اگر نتايج نشان دهند که قلب شما در طی ورزش، طبيعي کار نمي‌کند، ممکن است به بررسی‌هاي بيشتري نياز داشته باشيد، برای مثال بررسی‌هایی مانند يک استرس تست اکوکارديوگرافيک (همین صفحه را ملاحظه بفرمایید) يا يک استرس تست هسته‌اي، تا دقيق‌تر نشان دهند که کجای مسير تامین خون عضلات قلبی مسدود شده‌است. گاهی ممکن است نیاز به انجام آنژيوگرافي باشد. اگر از قبل مبتلا به بيماري سرخرگ کرونری باشید، آنژیوگرافی يک انسداد جديد يا انسدادي که بدتر شده است را معمولا نشان می‌دهد.
انتخاب نوع استرس تست تا حدودي به سابقه پزشکي شما و برنامه‌ریزی پزشک معالج‌تان بستگي دارد. استرس تست ورزشی کمتر اختصاصي است و بنابراين نسبت به استرس تست اکوکارديوگرافيک يا استرس تست تاليوم (اسکن هسته‌ای) کمتر مفيد می‌باشد؛ با اين حال، استرس تست ورزشی خيلي ارزان بوده و اغلب به عنوان نخستين گام در غربالگري بيماري‌هاي قلبي انتخاب مي‌شود. افرادي که سابقه بیماری قلبي که ممکن است بر نتيجه نوار قلب تاثير بگذارند، دارند ممکن است به استرس تست هسته‌اي نياز داشته باشند. چون زن‌ها به ويژه زن‌هاي جوان مستعد نتایج مثبت کاذب در نوار قلب معمولی مي‌باشند، انجام دادن استرس تست اکوکارديوگرافيک در زنان بهتر می‌باشد.
اکوکارديوگرافی ورزشی (استرس اکو)
درست مانند ساير استرس تست‌ها، يک اکوکارديوگرافی ورزشی نشان می‌دهد که عملکرد قلب شما به هنگام فعالیت شدید چگونه است. استرس اکو بيشتر اوقات براي تایيد يا رد بيماري سرخرگ کرونری قلب انجام مي‌شود. تصوير قلب که در حال حرکت توسط استرس اکو ایجاد می‌شود، پزشک را قادر مي‌کند که محل انسداد سرخرگ‌های کرونری را تشخيص دهد.
استرس اکوکارديوگرافی ممکن است در مطب پزشک يا در بيمارستان انجام شود. اين بررسی دو بخش دارد: نخست، پزشک در حاليکه شما بر روي ميز معاينه درازکشيده‌ايد، يک اکوکارديوگرافی در حال استراحت (سونوگرافی قلب) را انجام مي‌دهد. سپس شما سوار دوچرخه ثابت يا تردمیل مي‌شويد و شروع به ورزش مي‌کنيد تا فعاليت قلبتان به حداکثر برسد. اکوکاردیوگرافی دوم درحالي انجام مي‌شود که ضربان قلب شما هنوز بالا است. در صورت وجود هرگونه تغييرات ناشي از ورزش در قلب، این بررسی آنها را نشان خواهد داد. براي مثال، در مناطقی از قلب که خون‌رسانی آن به علت انسداد سرخرگ‌هاي عضله قلب محدود شده است، عضله قلب آن طورکه بايد منقبض نمي‌شود. به عنوان یک مثال ديگر، کاهش خون‌رسانی به عضلات قلب در طی ورزش که در حالت استراحت وجود ندارد، بيانگر ناهنجاري‌هاي قابل برگشت جريان خون می‌باشد. این حالت از بیماری را باید درمان نمود تا از بروز حملات قلبي پیشگیری شود.
استرس تست شيميايی
اگر وجود يک ناتواني (براي مثال التهاب یا آرتروز مفاصل، کمردرد يا يک سکته مغزی) مانع از انجام استرس تست ورزشي شود، پزشکتان مي‌تواند از یک داروي تزریقی داخل وریدی براي افزايش تعداد ضربان قلب شما همراه با يک تکنيک تصويربرداري مانند اکوکارديوگرافي براي ديدن نحوه فعاليت قلب شما در حين فعالیت شدیدتر قلب استفاده نمايد. به اين روش استرس تست دارويي يا شيميايي گفته مي‌شود. داروهایي که بيشتر استفاده مي‌شوند عبارتند از: دوبوتامين، دي‌پیریدامول و آدنوزين.
اين داروها طوري تجويز مي‌شوند كه ضربان قلب شما به تدريج بالا رود. اگر هنوز توانایی اندکی برای انجام ورزش دارید، ممکن است بعد از تجویز دارو پزشک از شما بخواهد که بر روي تردمیل به مدت يک دقيقه راه برويد. کادر پزشکی مجرب در طول تست شما را زير نظرداشته و شما بايد هرگونه علامت غيرطبيعي را به آنها گزارش دهيد. دوبوتامين ممکن است باعث افزايش فاحش فشارخون يا حتي آریتمی (بي نظمي ضربان قلب) شود. آدنوزين ممکن است باعث کاهش گذرا و جزیی ضربان قلب گردد. هم آدنوزين و هم دي‌پيريدامول ممکن است باعث خس‌خس سینه شوند و بايد با احتياط تجويز شوند و در افراد مبتلا به آسم يا بيماري‌هاي مزمن انسدادی ریوی تجويز نشوند. استفاده از داروها را مي‌توان در هر زماني متوقف کرد.
آماده شدن براي يک استرس تست شيميايي شبيه استرس تست معمولی مي‌باشد. از شما خواسته مي‌شود که حداقل به مدت سه ساعت قبل از انجام تست چيزي نخوريد و نياشاميد تا از ايجاد حالت تهوع در شما جلوگيري شود. اگر از دارو استفاده مي‌کنيد، حتماً با پزشک خود مشورت کنيد، شايد لازم باشد که مصرف آنها را مدتي قبل از انجام این نوع بررسی قطع کنيد. اگر مبتلا به ديابت هستيد و انسولين مصرف مي‌کنيد نياز به دستورالعمل‌هاي خاصي داريد. سابقه ابتلا به آسم، برونشيت يا آمفيزم خودتان را به پزشک بگویید، چون استفاده از برخي از انواع این داروها ممکن است در شما خطرناک باشند.
تصویربرداری از قفسه سینه با استفاده از اشعه ایکس
با وجود اينکه روش‌های تصويربرداري پیشرفته زيادي ابداع شده‌اند، ولي گاهی اوقات تصویربرداری ساده قفسه سینه با استفاده از اشعه ایکس، روش مفيدي براي ارزیابی دستگاه قلبي‌عروقي شما می‌باشد. تصویربرداری ساده قفسه سینه با استفاده از اشعه ايکس با عبور دادن مقدار اندک و نسبتاً بي‌خطری از اشعه ایکس، از میان بدن شما بر روی يک قطعه فيلم حساس به اشعه ایکس انجام مي‌شود. تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس از قفسه سینه، تصويري از قلب و ریه‌های شما به پزشک ارایه مي‌نماید که در اين تصوير اندازه و شکل قلب، وجود رسوبات کلسيمي در قلب و وجود احتقان در ریهها مشخص و معلوم می‌شوند. اگر قلبتان بزرگ شده باشد، شکل اين بزرگ شدگی ممکن است سرنخ‌هايي در جهت تعیین علت آن به پزشک بدهد. براي مثال تنگی دريچه‌های قلبي، نسبت به بزرگ شدگی ناشی از نارسایی احتقانی قلب، شکل ديگري به قلب مي‌دهد.
کلسيم که به وضوح درتصویربرداری با استفاده از اشعه ايکس ديده مي‌شود، گاهی در بافت‌هاي آسيب ديده تجمع پیدا می‌کند. در قلب، رسوبات کلسيمي ممکن است در يک دريچه، يک سرخرگ يا حتی خود عضله قلب تجمع پیداکنند. در صورت وجود چنين رسوباتی، انجام بررسی‌هاي بيشتر، ضروری می‌باشد.
عکس قفسه سینه که با استفاده از اشعه ایکس گرفته می‌شود، همچنين تصویر ریه‌های شما را نيز نشان می‌دهد و به پزشک کمک مي‌کند تا تشخيص دهد که آيا علایم شما ناشي از بيماري قلبي است يا بيماري ريوي. وجود مايع در بافت ريه (ادم ريوي) ممکن است به اين معنا باشد که ضعف قلب در پمپاژ خون، منجر به بازگشت اين مايع و در نتیجه احتقان ریهها شده است (نارسایی احتقانی قلب).
انجام يک تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس، آسان و بدون درد است. ممکن است از شما خواسته شود که لباسهايتان را از کمر به بالا درآوريد و هرنوع جواهرآلاتي که ممکن است با تصوير تداخل کنند را از خود دور نمایيد. بايد جلوي دستگاه اشعه ایکس بايستيد، دستهايتان را از هم باز کنيد و نفستان را در سينه حبس کنيد تا تصوير با لستفاده از اشعه ایکس گرفته شود (گرفتن این حالت به این دلیل است که تصویر واضحی از قلب و ریهها تشکیل شود).
آزمایش‌های خونی
به غير از آزمایش‌های متداول خوني که براي ارزيابي برخی از بیماری‌ها انجام مي‌شوند، بعضی از آزمایش‌های خوني براي تشخيص بيماري‌هاي قلبي عروقي اختصاصی می‌باشند. آزمایش‌های خوني، سطوح چربي‌ها (کلسترول و تري‌گليسريدها)، آنزيم‌هاي قلبي (شاخص‌های آسيب بافت قلبي)، محتواي اکسيژن و مدت زماني که طول می‌کشد تا خون لخته ببندد (زمان پروترومين PT) را نشان می‌دهند. آزمایش‌های جديدتر خون، آسيب به عضله قلب را در فردي‌که داراي علایمي مانند درد قفسه سينه، تنگی نفس يا سبکی سر است، نشان مي‌دهند. اين آزمایشها را مي‌توان بلافاصله در يک وضعیت اورژانسي براي تشخیص سریع حمله قلبي انجام داد.
در مورد برخي از انواع آزمایش‌های خوني، نظيرآزمایش چربي خون، از شما خواسته مي‌شود که در طول شب چيزي نخوريد. در مورد بسياري از آزمایش‌های خوني مربوط به قلب، خون به جاي نوک انگشتان اغلب از سياهرگ و گاهی از سرخرگ گرفته مي‌شود.
چربی خون
اندازه‌گيري کلسترول خون، يک آزمایش معمولی و رایج به شمار مي‌رود. از اسامي ديگر اين آزمایش “پروفایل لیپوپروتئین” یا “پانل چربی” است. در این آزمایشها سطوح کلي کلسترول، ليپوپروتئين‌هاي با چگالي اندک (LDL یا “کلسترول بد”)، ليپوپروتئين‌هاي با چگالي بالا (HDL یا”کلسترول خوب”) و تري‌گليسريدها (معمول‌ترين شکل چربي موجود در خون) اندازه‌گيري مي‌شوند. اين آزمایشها تعيين می‌کند که آيا شما به درمان نیاز دارید؟ و در صورت درمان آیا چک آپ منظم در شما ضروری می‌باشد يا خير؟
اگر اين اندازه گيري‌ها به حد کافي دقيق نباشند، آزمایش پیشرفته‌تری به نام تست چربي هسته‌ای با رزونانس مغناطيسي وجود دارد که مي‌توان از آن براي اندازه‌گيري دقيق‌تر و طبقه‌بندي ذره‌های ريز HDL و LDL استفاده کرد. ساير آزمایش‌های جديد، که ممکن است به ارزيابي بيشتر خطر کمک کنند، عبارتند از اندازه‌گيري سطح آپوپروتئين مانند آپوپروتئين B (جزیی از LDL) و آپوپروتئين A-1 (جزیی ازHDL). مفيد بودن اين آزمایشها در هاله‌اي از ابهام قرار دارد، معمولاً از این آزمایشها بيشتر براي تعيين اين مورد استفاده مي‌شود که آيا افراد مبتلا به سطوح مرزي HDL و LDL به درمان دارویي نياز دارند يا خير؟
آنزيم‌های قلب
آزمایش خون به منظور بررسي آنزيم‌هاي (پروتئينهاي) قلبي، (که گاهی‌اوقات آنها را شاخص‌های قلبي نيز مي‌نامند، چرا که آسیب به عضله قلب را نشان مي‌دهند)، روش مناسبي براي تعيين بسيار زودهنگام آسيب‌هاي وارده به قلب در اثر حمله قلبي می‌باشد. اگر دچار درد قفسه سينه می‌باشيد، پزشکتان ممکن است اين آزمایشها را برايتان درخواست کند تا ببيند که آيا آسيبي به قلبتان وارد آمده است يا خير؟ اگر به علت وجود نشانه‌های هشداردهنده حمله قلبي، شما به بخش اورژانس مراجعه نمایید، پزشک با استفاده از اين روش، احتمال وجود حمله قلبی در شما را بررسی می‌نماید.
مقادير اندکي از آنزيم‌هاي قلبي درخون افراد سالم يافت مي‌شوند. با اينحال، عضله قلب غني از اين آنزيم‌ها بوده و در اثر آسيب عضله قلبی ناشی ازحمله قلبي، در مقادير بسيار زيادی در خون نشت می‌کنند. آنزيم‌هاي قلبي ممکن است در شروع حمله قلبي (يعني قبل از اينکه حتي شما متوجه شويدکه دچار حمله قلبی شده‌ايد) و قبل ازآسيب بيشتر بافت قلبی، وارد جريان خون شوند.
آنزيمي که معمولاً براي تایيد وجود آسيب در عضله قلب اندازه‌گيري مي‌شود ، کراتين‌کيناز (CK) مي‌باشد. انواع مختلف CK در عضلات قلبي و در عضلات اسکلتی يافت مي‌شوند. آن نوع آنزيمي که دقيق‌ترين شاخص آسيب قلبي می‌باشد، فرمي از CK معروف به CK-MB مي‌باشد. سطح CK-MB يافت شده در خون در حدود 6 ساعت بعد از شروع يک حمله قلبي افزايش مي‌يابد و بعد از حدود 18 ساعت به اوج خود مي‌رسد. اگر داراي علایمي نظير درد مي‌باشيد، بررسی این شاخص‌ها تعيين می‌نمايد که آيا در شما حمله قلبي رخ داده است يا خير؟
ساير نشانگرهاي قلبی به نام تروپونين‌ها (شامل تروپونين I و تروپونين T) در انقباض عضله قلب نقش دارند و شاخص‌هاي بسيار حساسي نسبت به آسيب عضله قلب مي‌باشند. وجود آنها در خون بيمار ممکن است نشان‌دهنده آسيب بسيار ملايمي به قلب باشد و البته اين چيزي است که کراتين‌کيناز قادر به نشان دادن آن نمي‌باشد. تروپونين‌ها به آرامی 4 ساعت پس از شروع حمله قلبی شروع به افزايش مي‌کنند و ممکن است تا دو هفته در خون فرد به حالت افزايش يافته باقي بمانند.
ميوگلوبين شاخصی است که کماکان از آن براي تشخيص آسيب قلبي استفاده مي‌شود. اين نشانگر نسبت به یک نوع از CK کمتر اختصاصی است ولي در عين حال دارای مزايايي هم مي‌باشد از جمله اینکه جزء اولين شاخص‌هايي است که بعد از حمله قلبي، یعنی تنها 2 ساعت پس از شروع حمله قلبی افزايش مي‌يابند. لذا از آزمایش ميوگلوبين مي‌توان براي تشخيص حمله قلبي در فردي که از درد قفسه سينه رنج مي‌برد، استفاده نمود.
هموسيستئين
هموسيستئين يکی از اسيدآمينه‌های موجود در خون است. پزشکان هموسيستئين را با دقت زیادی بررسي کرده‌اند. فارغ از سن بيمار يا ساير عوامل خطر، سطوح بالاي هموسيستئين نشان دهنده خطر بسيار بالايي برای ابتلا به بيماري‌های قلبي‌عروقي در فرد مي‌باشد. برخي از شواهد حاکي از آن می‌باشند که ممکن است هموسيستئين به پوشش سرخرگ‌ها آسيب بزند و باعث ايجاد لخته خون گردد، ولي تاکنون هيچ گونه رابطه علّي و معلولي مستقيمي در این باره پیدا نشده است. گر چه سطوح هموسيستئين در گذشته به شدت به بيماري قلبي ربط داده مي‌شدند، ولي اخيراً محققان دريافته‌اند که این ارتباط به آن حدي که آنها درگذشته تصور می‌نمودند، شديد نمی‌باشد. سطح هموسيستئين در خون شما ممکن است تا حدي ارثي باشد، البته تا اندازه‌اي هم به رژيم غذايي‌تان بستگي دارد. در برخي موارد، يک سطح افزايش يافته هموسيستئين ناشي از کمبود ويتامينB12 مي‌باشد، لذا لازم است که پزشک از طريق آزمايش خون، سطح ويتامين B12 را نيز اندازه‌گیری نمايد.
در صورت وجود سابقه‌ای قوی از بيماري قلبي و همچنين عدم وجود عوامل خطر مشخص مانند کلسترول بالا، فشارخون‌بالا، ديابت و غيره پزشک معالج ممکن است سطوح هموسيستئين شما را نيز ارزیابی نمايد. خوردن يک رژيم غذايي غني از اسيدفوليک و ويتامينهاي گروه B به کاهش هموسيستئين کمک مي‌کند. بسياري از پزشکان معمولاً به افراديکه در معرض بيماري‌هاي قلبي قراردارند پيشنهاد مصرف اسيد فوليک و ويتامينهاي گروه B را مي‌دهند. برخي از پزشکان نيز تنها زماني مکمل‌هاي غذايي را تجويز مي‌نمايند که سطح هموسيستئين افزایش یافته باشد. با اين حال، تحقيقات اخير نشان مي‌دهند که مکمل‌هاي اسیدفولیک ممکن است باعث جلوگيري از فعاليت فولات‌هاي طبيعي و ويتامين‌های گروه B شوند كه شما در رژيم غذايي‌تان مصرف مي‌کنيد.
پروتئین واکنش دهنده C
گرچه از کلسترول بالا به خاطر نقشش در ايجاد پلاک در سرخرگ‌ها، اغلب به عنوان يک عامل خطر اصلی بروز حمله قلبي ياد مي‌شود، ولي تمام افراديکه دچار حمله قلبي مي‌شوند لزوماً داراي سرخرگ‌هاي مسدود شده به علت وجود اين پلاک‌ها نمي‌باشند. پزشکان نقش التهاب در سرخرگ‌ها را به عنوان يک فرایند مجزا که ممکن است در ايجاد بيماري سرخرگ‌های کرونری دخالت داشته باشد، مورد مطالعه قرار داده‌اند. همچنين ممکن است التهاب مشخص کند که چرا در برخي افراد، يک سرخرگ دوباره پس از انجام آنژيوپلاستي بالوني (که براي بازکردن آن رگ بکاررفته بود) مسدود مي‌شود.
التهاب در هرجاي ديگري از بدن ايجاد تورم مي‌کند. اگر تورم در سرخرگ‌ها رخ دهد، اين تورم میزان جريان خون عضلات قلب را کاهش می‌دهد. وقتيکه التهاب رخ مي‌دهد، بدن ماده‌اي به نام پروتئین واکنش دهنده C مي‌سازد. ميزان پروتئین واکنش دهنده C در خون (که از طريق آزمايش خون مشخص مي‌شود) نماد بسيار خوبي برای پیشگویی بيماري قلبي مي‌باشد، بويژه در افراديکه داراي حملات قلبي بوده‌اند.
تا به امروز هيچ کس نتوانسته مطمئن شود که علت بروز التهاب در سرخرگ‌ها چيست؟ شايد علت بروز التهاب در سرخرگ‌ها يک عامل باکتريايي مانند هلیکوباکتر پیلوری (که باعث زخم‌هاي گوارشي نيز مي‌شود) يا يک عامل ويروسي مانند ويروس هرپس سيمپلکس باشد.
کلامیدیا پنومونیه نوع ديگري از باکتري‌ها است که به عنوان يک عامل محتمل ايجادکننده بيماري قلبي بررسي شده است، اما تاکنون هيچ مدرک روشني دال بر دخالت اين باکتري در بیماری‌هاي قلبي به دست نيامده است. برخي تحقيقات نشان مي‌دهند که التهاب ممکن است به طوراختصاصی به ديواره سرخرگ آسيب بزند، به طوریکه احتمال تشکیل لخته و در نتیجه انسداد سرخرگ بالا می‌رود. چاقي مفرط و ديابت ممکن است باعث افزايش سطوح پروتئین واکنش دهنده C در خون شوند. در واقع، چربي احشايي يا چربي شکمي بهترين شاخص برای نشان دادن سطح بسيار بالاي پروتئین واکنش دهنده C در يک فرد مي‌باشند. اگر در معرض خطر متوسط يا بالاي ابتلا به بيماري قلبي‌عروقي قرار داريد، اندازه‌گيري پروتئین واکنش دهنده C کمک زيادي برای روند درمانی شما می‌نماید. شما مي‌توانيد پروتئین واکنش دهنده C را از طريق انتخاب يک رژيم غذايي سالم قلبی و انجام فعالیت بدنی جهت کاهش چربی شکم و همچنین با ترک سیگار کاهش دهید.
اکوکارديوگرافی (اکوی قلبی)
در اکوکارديوگرافي از امواج صوتي داراي فرکانس بالا (که ما فوق صوت نیزنامیده می‌شود) براي ايجاد يک تصوير متحرک از قلب استفاده مي‌شود. امواج صوتي از طريق يک وسيله دستي به نام پروب به داخل بدن فرستاده می‌شود. این امواج صوتی ساختارها و مايعات موجود در قلب را مرتعش کرده و اکوها از طريق مبدل (پروب) مجددا دريافت مي‌شوند. اکوها در مونيتور به تصاوير تبديل مي‌شوند.
اکوکارديوگرام
با استفاده از انواع مختلف روش‌هاي اکوکارديوگرافي، پزشک اندازه، شکل و انقباض عضله قلب را مشاهده می‌کند، همچنين نحوه عملکرد دریچه‌هاي قلب و جريان‌خون در قلب و سرخرگ‌ها را می‌بیند. در طول اکوکاردیوگرافی دو بعدي ساختار و عملکرد قلب مشاهده می‌شوند و اکوکارديوگرافي داپلر براي ارزیابی جريان خون در درون قلب و شناسايي الگوهاي غیرطبیعی جريان خون به‌کار مي‌رود.
اگر اکوکاردیوگرافی همراه با يک استرس تست انجام شود، ممکن است مشخص نماید که آیا ديواره قلب بعد از ورزش به خوبي حرکت مي‌کند؟ ممکن است در حين ورزش به قسمتي از عضله قلب خون کافي نرسد و کاهش خون‌رسانی در حین ورزش باعث عدم توانايي عضله قلب براي منقبض شدن شود که این حالت با اکوکاردیوگرافی نشان داده می‌شود.
نحوه انجام اکوکاردیوگرافی
اکوکاردیوگرافی هم در مطب پزشک و هم در بيمارستان قابل انجام است. اکوکاردیوگرافی نياز به آماده‌سازي خاصي ندارد. از شما درخواست مي‌شود که لباس‌هاي رویی خود را درآوريد، سپس پزشک يک ژل مخصوص را بر روي سينه شما مي‌مالد تا به انتقال جريان کمک کند. پزشک پروب اکوکاردیوگرافی را بر روي قلب و سينه شما گذاشته و آنرا کمي فشار مي‌دهد و از شما مي‌خواهدکه درجهات مختلف دراز بکشيد يا نفس خود را حبس کنيد تا تصوير واضح‌تري از قلب در مونیتور دیده شود. کل اکوکاردیوگرافی 45 دقيقه تا يک ساعت طول می‌کشد.
نحوه تفسير نتايج
ممکن است مجبور باشيد براي مشخص شدن نتايج کامل اکوکارديوگرافی مدتی صبر کنيد. اکوکاردیوگرافی به پزشک شما نشان می‌دهد که چگونه حفره‌ها يا ديواره‌هاي قلب توسط بیماری‌هایی مانند حمله قلبي، فشارخون‌بالا، بيماري پیشین قلبي و يا نارسایی قلب، دچار تغيير شده‌اند.
همچنين اکوکاردیوگرافی پزشک را قادر به تحلیل توان پمپاژ قلب مي‌سازد، که پزشک آن را با عبارت کسر جهشی (EF) توصيف می‌نمايد. کسر جهشی (EF) طبیعی در حدود 55 تا 65 درصد مي‌باشد، يعني بيش از نيمي از خون موجود در بطن چپ قلب (حفره اصلی پمپ کننده قلب) در هر ضربان قلب به بيرون ريخته مي‌شود. اگر اين درصد (EF) بسيار پایين باشد، اکوکارديوگرافی نشان می‌دهد که کجای فرايند پمپاژ قلب ضعیف است، براي مثال اکوکاردیوگرافی ناحيه‌اي از قلب که در اثر حمله قلبي ضعيف شده است را نشان می‌دهد. اکوکاردیوگرافی ممکن است به خصوص در تشخیص برخی از بیماری‌های ژنتيکي که با خطر مرگ ناگهاني همراه می‌باشند ارزشمند است، براي مثال کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک قلب که افزایش ضخامت غیر طبیعی عضله قلب مي‌باشد و معمولا در ورزشکاران جوانی که دچار مرگ ناگهانی می‌شوند، ديده مي‌شود.
همچنين اکوکارديوگرافی وضعیت هر 4 دریچه قلب و نحوه کارکرد آنها را نشان مي‌دهد. استفاده از اکوکارديوگرافی داپلر چگونگی عبور خون از دريچه‌ها را نشان می‌دهد که اين خود ممکن است نشانگر ماهيت يک بیماری قلبي باشد، براي مثال برگشت خون به سمت عقب ممکن است نشان دهنده نارسایی يک دريچه باشد. همچنين اکوکارديوگرافی اطلاعاتي درباره حجم گردش خون به پزشک مي‌دهد که ممکن است تحت تاثير داروهايي مانند دیورتیک‌ها (داروهای ادرارآور) قرار گرفته باشند. همچنين اکوکارديوگرافی به سوالات زیر پاسخ می‌دهد: چگونه چندين عامل در قلب با هم برهمکنش می‌کنند؟ چگونه درمان‌ها از پس يک نوع ناراحتي خاص برمی‌آيند؟ و برای نگه داشتن فعاليت پمپاژی قلب در بهترين حالت خود، چه اقدامی باید انجام داد؟
استرس اکو
اگر قادر به انجام حرکات ورزشي براي يک استرس تست ورزشی نباشيد، ممکن است پزشک به شما دارويي (دوبوتامين) تجویز نماید که باعث افزايش ضربان قلب شما می‌شود (يعني دقيقاً همان کاري که ورزش با قلب شما مي‌کند) و سپس از اکوکارديوگرافي براي تصویربرداري از قلبتان استفاده نمايد. دراکوکارديوگرافی، امواج صوتي (مافوق صوت) از طريق قسمتی از دستگاه اکوکارديوگرافي به نام پروب به طرف قلب شما هدایت مي‌شوند. امواج صوتی، ساختارها و مايعات موجود در قلب را مرتعش کرده و تصوير متحرکی از قلب در مونیتور نشان می‌دهد که شامل اندازه، شکل، تحرک و نيز جريان خون قلب می‌باشد. اگر قبلاً اکوکارديوگرافی انجام داده‌ايد، پزشک نتايج این اکوکاردیوگرافی را به منظور ارزيابي ميزان کارآيي درمان با اکوکاردیوگرافی قبلی شما مقايسه می‌نمايد.
اکوکارديوگرافی از طریق مری
پزشک ممكن است براي شما اکوکارديوگرافي از طریق مری (TEE) درخواست کند، اکوکارديوگرافي از طریق مری نوعی از اکوکارديوگرافي است که برخي از محدودیت‌هاي اکوکارديوگرافی معمولي را ندارد. همانطورکه از نام آن پيدا است، اکوکارديوگرافي از طریق مری با استفاده از یک پروب بسیار کوچک (با قطری کمتر از 1/5 سانتی‌متر) انجام می‌شود. این پروب کوچک وارد مري مي‌شود (مری لوله‌ای است که دهان را به معده وصل می‌کند). به جاي ديدن قلب از طريق ديواره قفسه سينه، در اکوکارديوگرافي از طریق مری تصاويرقلب از داخل مري که بسيار به قلب نزديک می‌باشد، تهیه مي‌شوند. شکل خاص قفسه سینه و وزن بدن و سایر موارد ممکن است باعث شوند که روش‌های متداول اکوکارديوگرافي از قفسه سینه، کمتر مفید باشند.
حتي‌المقدور از نیمه شب قبل از اکوکاردیوگرافی از طریق مری، از خوردن پرهيز کنيد. با اينحال، اگر لازم باشد که فوراً اين اکوکاردیوگرافی انجام شود، بهتر است که از4 ساعت قبل از اکو مری چيزي نخوريد به اين ترتيب بعد از اکو حالت تهوع و استفراغ کمتري خواهيد داشت. در مورد داروهايي که مصرف مي‌کنيد و نحوه مصرف آنها در قبل و بعد از اکو حتماً با پزشک خودتان مشورت کنيد.
اکو مری در بيمارستان انجام می‌شود. از آنجایيکه به شما داروي آرام‌بخش داده می‌شود، لذا بايد پيشاپيش ترتيب بازگشت به منزل را بدهيد. ابتدا شما برروي يک ميز دراز مي‌کشيد و يک راه وریدی (IV) در بازوي شما تعبیه می‌شود تا از آن طریق داروي آرام‌بخش به شما تجویز شود. سپس تکنسين الکترودهایی را بر روي قفسه سينه شما قرار می‌دهد سرديگر الکترودها به دستگاه مونیتور قلب وصل می‌باشند تا ريتم قلب شما را در طول اکو مری نشان دهند.
بعد از بي‌حس‌کردن گلويتان بوسيله يک اسپري بي‌حس کننده، تکنسين به آرامي پروب کوچکی را وارد گلوي شما می‌کند و از آنجا آن را به داخل مري مي‌فرستد. اين قسمت از اکوکاردیوگرافی از طریق مری ناراحت‌کننده‌ترين قسمت آن است و ممکن است شما احساس تهوع و استفراغ بنمایید. به محض اينکه پروب سرجاي خود قرارگرفت، ديگر هيچ دردي حس نخواهيد کرد. ممکن است در حين اکو مری نيمه بيدار نگه داشته شويد و پزشک از شما بخواهد که نفستان را در سينه حبس کنيد يا به خود فشار وارد کنيد، چون ممکن است برخي از حرکات روده باعث شوند که قلبتان تحت فشار قرار بگيرد، اين کار به رفع آن مشکل کمک مي‌کند.
وقتي که اکو مری انجام شد، پروب و راه وریدی برداشته می‌شوند و قلب دیگر مونیتور نمی‌شود. ممکن است در اثر داروي آرام‌بخش احساس خواب‌آلودگي به شما دست دهد. برای کنترل میزان ضربان قلب و فشار خون ممکن است تا چند ساعت در بيمارستان نگه داشته شويد. اغلب اوقات ممکن است به شما توصيه شود که حداقل 2 ساعت صبر کنيد و سپس چيزي بخورید، چرا که ممکن است هنوز گلوي شما بي‌حس باشد. بعد از رفع بي‌حسي، ممکن است گلوي شما يکي دو روزی درد داشته باشد. بهتر است تا 24 ساعت رانندگي نکنيد، تا مطمئن شويد که آثار داروهای آرام‌بخش به طورکامل از بدن شما خارج شده‌اند، بنابراین از قبل نحوه برگشت به خانه را پیش بینی کنید.
اكوی قلبی از طریق مری (اکومری)
پزشكان از یك پروب کوچک برای انجام اكوی قلبی استفاده می‌نمایند. در اکوکاردیوگرافی از طریق مری پروب به جای اینکه بر روی قفسه سینه قرارگیرد به داخل مری فرستاده می‌شود. مری لوله‌ای است که دهان را به معده وصل می‌نماید. در اكوی قلبی از طریق مری (اکومری)، پروب به قلب نزدیك‌تر بوده و لذا تصاویر اکوکاردیوگرافی واضحتر می‌باشند. شما هوشیار و بیدارخواهید بود، اما آرام‌بخش دریافت كرده و بنابراین احساس ناراحتی نخواهید داشت.
تصويربرداری هسته‌ای
تصويربرداري يا اسکن هسته‌اي، تکنيکي است که با استفاده از مقادیر بسيار اندک و بي‌خطري از تشعشع در بدن، تصاوير بسیار دقيقي از قلب و فعاليت آن به ما مي‌دهد. مقادير بسيار اندکي از ماده راديواکتيو معروف به راديونوکلئيدها وارد گردش خون مي‌شوند. راديونوکلئيدها به گلبول‌هاي قرمز خون مي‌چسبد و به همراه آنها در قلب و عضلات قلب گردش مي‌کنند. يک دوربين مخصوص پرتوگاما، که به تشعشع بازگشتی از رادیونوکلوئیدها حساس است پرتوی گاما را دریافت می‌نماید و تصويري از قلب مي‌سازد که در يک مونيتور نمايش داده مي‌شود. تصویر موجود در مانیتور معمولاً چاپ می شود و در اختیار بیمار قرار می گیرد.
پزشک مي‌تواند هم عضله قلب و هم گردش خون را مطالعه کند. روش‌هاي تصويربرداري هسته‌اي اغلب همراه با يک استرس تست و تزريق تاليوم انجام مي‌شوند. ايزوتوپ هسته‌اي در خون جریان می‌یابد و ممکن است برخی از نواحي قلب يعني جاهایي‌که ميزان خون اندکي دارند، ديده نشوند. به اين نقاط، لکه‌هاي سرد يا نقص در پرفوزیون (جریان خون) گفته مي‌شود.
استرس تست تاليوم
استرس تست تاليوم، نشان مي‌دهد که در طی ورزش، چگونه خون در عضله قلب جاري مي‌شود. استرس تست تاليوم هرگونه کاهش جريان خون در قسمت‌هاي مختلف قلب در اثر انسداد سرخرگ کرونری را نشان می‌دهد و در ارزیابی عوارض پس از حمله قلبي، بررسی تاثير روش‌هاي به کار رفته به منظور گشودن سرخرگ‌هاي کرونری و بررسی ساير علت‌هاي درد قفسه سینه به کار می‌رود.
به اين بررسی همچنين اسکن پرفوزیون (پرفوزیون عبارتست از جريان خون در يک اندام يا بافت خاص) يا استرس تست ايزوتوپي نيز گفته مي‌شود (تاليوم و تکنسیوم دو تا از شایع‌ترین ايزوتوپ‌ها يا مواد راديواکتيو مورد استفاده در اين‌گونه بررسی‌ها مي‌باشند).
همانند ساير روش‌هاي اسکن هسته‌اي، تاليوم يا يک ماده ردياب ديگر به جريان خون تزريق شده و از طريق جريان خون به قلب مي‌رود و از آنجا وارد سلول‌هاي عضلانی قلب مي‌شود. تصاوير حاصل از اسکن نشان مي‌دهند که چه قدر خون وارد قسمت‌هاي مختلف قلب مي‌شود. اگر خون‌رسانی در قسمت خاصي از قلب کاهش يافته باشد، این یافته نشان‌دهنده انسداد سرخرگ کرونری مي‌باشد. اگر خون به قسمتی از عضله قلب وارد نشود احتمالا آن قسمت بافت مرده (اسکار) ناشی از حمله پیشین قلبی می‌باشد. جريان خون در زمان استراحت و بعد از استرس ایجاد شده توسط دارو با هم مقايسه مي‌شود. اين بررسی نباید در طی دوران حاملگی انجام شود.
نحوه انجام تست تالیوم
استرس تست تاليوم، مانند هر استرس تست ديگري آمادگی لازم دارد. 3 تا 4 ساعت قبل از انجام تالیوم اسکن، از خوردن و آشاميدن بپرهيزيد. لباس و کفشي بپوشيد که در حين حرکات روي تردمیل راحت باشید، براي مثال مي‌توانيد از کفش‌هاي ورزشي يا کفش‌هاي مخصوص دويدن استفاده نمایيد. اگر از داروي خاصي استفاده مي‌کنيد به خصوص اگر ديابت داريد و انسولين مصرف مي‌کنيد حتماً با پزشک خود در این باره مشورت نمایيد. درمورد افراديکه قادر به ورزش کردن نيستند، تالیوم اسکن را مي‌توان بعد از تزريق داروي لازم براي شبیه‌سازی حرکات ورزشي، انجام داد. ممکن است انجام تالیوم اسکن، چندين ساعت طول بکشد.
در زمان تست، يک تکنسين الکترودهايي را روي قفسه سينه شما نصب خواهدکرد که به يک مونیتور قلب وصل می‌باشند. ضربان قلب و فشار خون اندازه‌گيري مي‌شوند و سپس شما بر روی يک تردمیل قرار می‌گیرید. بعد از قرار گرفتن بر روی تردمیل، به تدريج سرعت تردمیل افزایش می‌یابد تا اينکه به حداکثر ميزان ممکن برسد. سپس به شما تاليوم (یا یک ایزوتوپ دیگر) تزريق مي‌شود. ريتم قلب شما به طور مداوم کنترل مي‌شود و فشارخونتان به صورت دوره‌اي اندازه‌گیری مي‌شود. سپس بر روي يک ميز مجهز به دوربين گاما دراز مي‌کشيد و تکنسين درحاليکه قلبتان به شدت در حال فعالیت است، از آن عکس مي‌گيرد. ممکن است لازم باشد که يک موقعيت را براي چندين دقيقه حفظ نمایيد، مثلا ممکن است مجبور شوید بازويتان را بر روي سرتان به مدت چند دقیقه نگه داريد.
بعد از اتمام قسمت ورزشي تالیوم اسکن، مطب يا آزمايشگاه را به مدت 3يا 4 ساعت ترک می‌نمایيد. مي‌توانيد برويد چيزي بخوريد يا بنوشيد (نوشيدني‌هاي فاقد کافئين يا شکلات). وقتيکه برگشتيد، دوباره بر روي ميز و در زير دوربين گاما دراز می‌کشيد تا درحالت استراحت نیز از قلب شما عکس گرفته شود. تاليوم در بدن شما حرکت کرده است و اکنون قابل رويت است. درازکشيدن در اين قسمت از تالیوم اسکن بسيار مهم است، و ممکن است بين 10 تا 20 دقيقه طول بکشد. براي برخي افراد دراز کشيدن بر روي يک ميز سفت دشوار است، ولي در عمل اين کار دردي ندارد. بعد از اتمام تالیوم اسکن، فعاليت‌هاي معمولی خود را از سر می‌گیرید و هرچه که مي‌خواهيد می‌خوريد و مي‌آشاميد.
برخي از مراکز، اول اسکن در حالت استراحت را انجام مي‌دهند و سپس اسکن قلب پس از ورزش را انجام می‌دهند. تالیوم اسکن به هيچ وجه نبايد در طی حاملگی انجام شود.
نحوه تفسير نتايج
ظرف مدت چند روز نتايج تالیوم اسکن به دست شما می‌رسد. در حالت معمولی نتايج يک تاليوم اسکن به شرح زير می‌باشد:
- اگر نتايج اسکن در حالت استراحت و پس از ورزش طبیعی باشند، نتیجه گرفته می‌شود که ميزان جريان خون سرخرگ‌هاي کرونری به عضلات قلب کافي است.
- اگر جريان خون درحالت استراحت طبیعی باشد، ولي در طول ورزش طبیعی نباشد (یعنی نقص در خون‌رسانی یا پرفوزیون)، نتیجه گرفته می‌شود که قسمتی از عضلات قلب در طی فعالیت شدید، خون کافي دريافت نمي‌کند و احتمالاً يکي از سرخرگ‌های کرونری مسدود شده است.
- اگر جريان خون قسمتی از عضلات قلب، درحالت استراحت کاهش يابد و در طول ورزش بدتر هم بشود، نتیجه گرفته می‌شود که بخشي از عضلات قلب، در تمام اوقات با کاهش خون‌رسانی مواجه است.
- اگر هيچ گونه تاليومي در هر دو حالت استراحت و پس از ورزش در عضله قلب مشاهده نشود (که اصطلاحا نقص تثبیت شده نامیده می شود Fixed-Defect)، نتیجه گرفته می‌شود که احتمالاً قبلا يک حمله قلبي اتفاق افتاده و قسمتی از بافت قلب مرده است و به جای آن بافت اسکار تشکیل شده است.
اسکن MUGA
اسکن MUGA یک روش بررسی منابع خونی قلب مي‌باشد (درطول استراحت، ورزش يا هردو). اين بررسی چگونگی پمپاژ خون توسط قلب را نشان مي‌دهد و به این سوال که آيا قلب ناکارآيي سرخرگ‌هاي کرونری مسدود شده را جبران می‌کند يا خير، پاسخ می‌دهد. اين اسکن همچنين کسر جهشی (EF) را با دقت بسیار بالایی اندازه‌گيري می‌کند. معمولا کسر جهشی (EF) در حين ورزش افزايش مي‌يابد.
نحوه انجام تست
چنانچه باید تنها يک اسکن MUGA در حالت استراحت انجام شود، نيازی به آمادگی قبل از بررسی وجود ندارد. بايد با پزشک خود مشورت نمایید که آيا یکی دو روز قبل از انجام بررسی بايد داروهاي مصرفی قلب را قطع کنيد يا خير؟ اگر لازم باشد که تست MUGA در حال ورزش نیز انجام شود، نبايد از شب قبل از انجام بررسی چيزي به غیر از آب بخوريد. بسته به وسعت بررسی، تست 2 تا 4 ساعت طول می‌کشد. براي انجام اين بررسی معمولا از شما خواسته مي‌شود که لباس بيمارستاني بپوشيد و سپس تکنسين الکترودها را به سينه شما وصل خواهد کرد. الکترودها از طرف ديگر به يک رايانه تصويربرداری هسته‌اي وصل می‌باشند. سپس تکنسين مقدار مشخصی از خون شما را مي‌کشد و آن را با ماده ردياب راديواکتيو مخلوط مي‌کند. حدود ده دقيقه بعد، او خون مخلوط شده را به بدن شما برمي‌گرداند. سپس شما بر روي يک ميز دراز می‌کشيد و تکنسين تعدادي عکس از قلب شما با دوربين گاما مي‌گيرد. اگر تنها بايد تست MUGA در حالت استراحت صورت گیرد، در اينجا بررسی تمام شده و مي‌توانيد به منزلتان برويد.
اگر قرار است که تست MUGA را در حالت ورزشي نیز انجام دهيد، شما را به ميز ديگري مي‌برند که در قسمت پايه داراي پدال‌هايي مي‌باشد. در حاليکه بر روي ميز دراز کشيده‌اید، بايد پدال‌ها را رکاب بزنید و به تدريج سرعت آن را زیاد کنید. بايد آن قدر به اين ورزش ادامه دهيد تا خسته شويد. شما در تمام طول بررسی، تحت کنترل خواهید بود.
بعد از اتمام MUGA، احساس خستگي خواهيد کرد، اما مي‌توانيد به سرکارهای معمولی خودتان بازگرديد. ماده راديواکتيو به شما که بي خطر است، ظرف مدت دو تا سه روز از بدن شما دفع می‌شود. اين بررسی نبايد در طی دوران حاملگی انجام شود.
نحوه تفسير نتايج
نتايج کامل بررسی شما ظرف مدت چند روز آماده خواهد شد. علاوه بر تصاوير تهيه شده، رايانه همچنين اندازه و شکل بطن‌هاي شما و نيز ميزان خون موجود در آنها را محاسبه می‌کند. يک کسر جهشی(EF) اندک ممکن است ناشي از انسداد سرخرگ‌هاي کرونری يا بیماری عضلانی قلب باشد.
ساير تکنيک‌های تصويربرداری
هر روز به تعداد فن‌آوری‌های پيشرفته‌اي که براي مطالعه ساختار و فعاليت قلب ابداع مي‌شوند، افزوده مي‌شود. سی‌تی‌اسکن (CT-scan) ، ام‌آرآی (MRI) ، آنژیوگرافی با رزونانس مغناطیسی (MRA) و توموگرافی با گسیل پوزیترون (PET) نمونه‌هایی از این تکنیک‌های تصویربرداری می‌باشند. از چنين تکنيک‌هايي به منظورکسب اطلاعات دقيق‌تر و يا اجتناب از به کارگیری از روش‌هاي تهاجمی استفاده مي‌شود. اين دستگاه‌ها در تمام بيمارستان‌ها يا مراکز تشخيصی وجود ندارند و تنها در صورت نياز به پاسخ سوالات اختصاصي از آنها استفاده مي‌شود.
سی تی اسکن (CT-scan)
سی‌تی‌اسکن يک روش تصویربرداری پيشرفته با استفاده از اشعه ايکس مي‌باشد که از قلب تصاويری با مقطع عرضی مي‌گيرد. براي انجام يک سي‌تي‌اسکن، شما بر روي يک تخت قابل حرکت که به دستگاه اسکن کننده لوله‌ای شکل وارد مي‌شود، دراز مي‌کشيد. تصاوير زيادي از تمام جهات بدن شما گرفته مي‌شود. يک رايانه اين تصاوير را با هم ترکيب مي‌کند و تصوير دقیقی از مقطع عرضی ساختاری مثل قلب به دست می‌آورد. پزشک تصاوير قلب، ريه‌ها و رگ‌هاي خوني بزرگ را ارزيابي می‌نمايد. از سي‌تي‌اسکن‌ها اغلب براي رويت کلسیفیکاسیون (رسوب کلسیم بر روی بافت‌ها در اثر يک واکنش طبيعي نسبت به آسيب‌ديدگي) در رگ‌هاي‌خوني بر اثر تصلب‌شرايين يا در عضله قلب بر اثر حمله قلبي، استفاده مي‌شود.
مانند ساير روش‌هايی که از اشعه ايکس استفاده می‌کنند، سي‌تي‌اسکن نیز مقداري ایمن از اشعه ایکس را از بدن عبور مي‌دهد که بعد از اتمام بررسی در بدن باقی نمی‌ماند. در برخي موارد يک ماده حاجب (رنگ با پایه يد) در جريان خون تزريق مي‌شود تا تصوير واضح‌تري از عضو مورد نظرگرفته شود. اگر قرار است که به بدن شما ماده حاجب تزريق نشود، به شما گفته مي‌شود که از 2 ساعت قبل از انجام بررسی چيزي نخوريد. اگر قرار است به شما ماده حاجب تزريق شود، نبايد از 4 ساعت قبل از بررسی چيزي بخوريد. در برخي از افراد اين ماده حاجب باعث علایم آلرژيک مي‌شود، اما اين واکنش‌ها بسيار نادر می‌باشند.
از شما خواسته مي‌شود که لباس بيمارستاني بپوشيد و بر روي ميز دراز بکشيد. اگر از يک ماده حاجب استفاده شود، يک راه وریدی در بازوی شما تعبیه می‌شود. اين ميز به آرامي به سمت اسکنر حرکت خواهدکرد. تکنسين شروع به عکس گرفتن می‌کند و از شما می‌خواهد که درحاليکه دراز کشيده‌ايد با گرفتن هر عکس نفس خود را حبس کنيد. بعد از انجام بررسی، مي‌توانيد کارهاي معمولی خود را دنبال کنيد.
حساسيت به ماده حاجب حاوی ید
در بسياري از بررسی‌ها از یک ماده حاوی ید به عنوان ماده حاجب براي مشخص نمودن اندام‌هاي مختلف استفاده مي‌شود. اين رنگ یا ماده حاجب از طريق یک راه وریدی در بازو تزریق مي‌شود. اگر به يُد حساسيت داريد حتماً آنرا به پزشک خود اطلاع دهيد. در اين صورت پزشک ممکن است يک کورتيکواسترویيد برايتان تجويز نماید که بايد قبل از شروع بررسی مصرف شود تا امکان بروز واکنش آلرژيک را کاهش دهد. در برخي از موارد بسيار نادر، افراد دچار تورم زبان، گلو يا تنگی نفس مي‌شوند. اگر در طول بررسی دچار واکنش خاصي به رنگ يُد شويد، بلافاصله جهت درمان به بيمارستان منتقل خواهید شد. شما باید هر گونه واکنش آلرژیک قبل از شروع بررسی یا در حین آن را گزارش نمایید.
توموگرافی کامپیوتری با استفاده از پرتوی الکترونی
توموگرافی کامپیوتری با استفاده از پرتوی الکترونی (EBCT يا CT سريع) شکل سريع‌تری از سي‌تي‌اسکن است که در یک دهم ثانيه عکس مي‌گيرد (در مقايسه با 1 تا 10 ثانيه در سي‌تي‌اسکن معمولی). از آنجایيکه قلب هميشه در حال حرکت است، سي‌تي‌اسکن معمولي گاهي اوقات تصاوير تيره و تاری مي‌گيرد. EBCT به اندازه کافي سريع است که از بروز اين مشکل جلوگيري کند. EBCT پزشک را قادر می‌سازد که روند کلسیفیکاسیون در سرخرگ‌هاي شما را تشخيص دهد. معمولا از EBCT براي اسکن کردن کل بدن افراد سالم نیز استفاده مي‌شود، اما شواهدی دال بر سودمندی این کار وجود ندارد.
سی تی اسکن مارپیچ (اسپیرال)
سی‌تی‌اسکن مارپیچ (اسپیرال) فرم ديگري از سي‌تي‌اسکن سريع مي‌باشد. در يک سي‌تي‌اسکن معمولي شما بر روي يک ميز دراز مي‌کشيد و اسکنر براي عکس گرفتن به آرامی حرکت مي‌کند. ولی در سي‌تي‌اسکن مارپيچي شما بر روي ميزي دراز مي‌کشيد وبه همراه این میز در داخل اسکنر حرکت مي‌کنید و اسکنر بدون وقفه عکس مي‌گيرد. اين اسکنرها در يافتن آنوریسم‌ها (برآمدگی ديواره تضعيف شده یک سرخرگ به بیرون) و آمبولي‌های ريوي (لخته‌هاي خون در ریهها) بسيار مفيد می‌باشند.
سي‌تي‌اسکن‌هاي با چندردیاب
از نوعي سي‌تي‌اسکن که نسبت به دستگاه سي‌تي‌اسکن معمولي تعداد بیشتری ردياب دارد، براي تهيه اطلاعات درباره سرخرگ‌ها استفاده می‌شود که قابل مقایسه با آنژیوگرافی می‌باشد. از آنجایيکه انجام سي‌تي‌اسکن راحت‌تر و ارزان‌تر از آنژيوگرافی است لذا درآينده از سي‌تي‌اسکن با چند ردیاب استفاده‌های زیادی خواهد شد. کاربرد اخير آن سي‌تي‌آنژيوگرافي است که در آن رنگ (ماده حاجب) تزريق مي‌شود و تصاويري از سرخرگ‌هاي کرونری تهيه مي‌شود. از سي‌تي‌آنژيوگرافي به عنوان يک ابزار غربالگري در افراد در معرض خطر زياد ابتلا به بیماری سرخرگ‌های کرونری و به عنوان يک ابزار تشخيصي در برخي از بخش‌هاي اورژانسي بيمارستان‌های تخصصی قلب استفاده مي‌شود. متخصصان پزشکي درحال تحقيق بر روي تدوین استانداردهايي برای تهیه دستورالعمل واحد استفاده از اسکنرهاي با چند ردیاب مي‌باشند.
ام.آر.آی (MRI)
تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی یا MRI فن‌آوری ديگري است که از میدان‌های مغناطيسي براي ايجاد تصوير استفاده مي‌کند. به طور خلاصه، اسکنر MRI، بدن شما را توسط يک ميدان مغناطيسي احاطه می‌نماید. این میدان مغناطیسی با عناصر مغناطيسي بدن (مانند هيدروژن) واکنش مي‌دهد. اين واکنش باعث ايجاد امواج راديویي مي‌شود. يک رايانه این امواج رادیویی را تجزیه و تحلیل کرده و تصوير ايجاد نمايد. MRI تصاويري ايجاد مي‌نمايد که مشابه تصاوير سي‌تي‌اسکن مي‌باشند، اما در MRI از اشعه Xاستفاده نمي‌شود و MRI بافت‌هاي متفاوتی را بهتر نشان مي‌دهد.
انجام MRI بدون درد بوده و هیچ نوع تزريقي در طی آن انجام نمی‌شود و با هیچ‌گونه خطرشناخته شده‌ای همراه نمی‌باشد. افراديکه ضربان‌ساز مصنوعي (پیس میکر) و يا ساير وسايل فلزي در داخل بدن خود دارند، نمي‌توانند از MRI استفاده کنند، اما افراديکه دريچه‌هاي مصنوعي قلب دارند که از لحاظ مغناطيسي فعال نيستند، مي‌توانند MRI انجام دهند. از اين تست مي‌توان در نيمه دوم حاملگی به طور ایمن و بدون خطری استفاده کرد.
MRI نياز به آماده‌سازي خاصي ندارد. بايد لباس بيمارستاني بپوشيد و بر روي ميزي که داخل اسکنر قرار می‌گیرد، دراز بکشيد. اسکنر مثل تونل تنگ و دراز است. افراديکه مبتلا به ترس مرضی (فوبیا) از فضای بسته مي‌باشند ممکن است در داخل اسکنر احساس ناراحتي کنند. با اين حال، انتهای بسياري از اسکنرهاي امروزي به صورت باز ساخته مي‌شوند تا اين مشکل را کاهش دهند.
زماني‌که داخل اسکنر قرار داريد، ممکن است از شما خواسته شود که به مدت کوتاهي نفس خود را نگه داريد تا تصوير گرفته شود. اگر از قرارگرفتن در داخل اسکنر احساس نگرانی دارید، بهتر است قبل از انجام بررسی آنرا با پزشکتان درميان بگذاريد. اگر اضطراب داشته باشید، ممکن است براي حفظ آرامش شما در حين بررسی به شما داروی آرام‌بخش تزريق می‌شود. در داخل اسکنر صداهاي بلندي خواهید شنید. گاهي اوقات مي‌توانيد در حاليکه درون اسکنر قرار داريد با استفاده از گوشی (هدفون) به موسيقي گوش دهيد، البته دستورالعمل‌هاي تکنسين نيز از طريق گوشی به شما اعلام می‌شوند. بعد از اتمام بررسی مي‌توانيد به سرکارهاي‌معمولی خود برگرديد.
ام.آر.آ (MRA)
در آنژیوگرافی با رزونانس مغناطیسی یا MRA ، از يک اسکنر MRI براي بررسی رگ‌هاي خوني منتهي به مغز، کليه‌ها و ساق پاها استفاده مي‌شود. اين نوع اسکن با استفاده از وسايل متفاوتی درداخل اسکنر انجام مي‌شود، بنابراين اين روش از نظر شما مشابه با MRI می‌باشد. معمولاً، MRA با استفاده از گادولينيوم انجام مي‌شود که يک ماده حاجب مغناطيسي است و در هيچ فردی حساسيت‌زا نمی‌باشد. معمولا گادولينيوم قبل از انجام بررسی در بازو تزريق مي‌شود.
توموگرافی با استفاده از پوزیترون (PET)
روش PET از اطلاعات انرژی آزاد شده توسط ذرات کوچکتر از اتم، برای ایجاد تصویر در بدن استفاده می‌کند. یک ماده رادیواکتیو به بدن تزریق می‌شود. سپس این ماده وارد بافت‌های آسیب دیده یا با عملکرد غیرطبیعی بدن می‌شود. این بافت‌های آسیب دیده، فعالیت متابولیکی بیشتر یا کمتر از حد طبیعی دارند. اسکنر PET ماده رادیواکتیو را مشخص می‌کند و میزان آن را در این قسمت‌های بدن اندازه‌گیری می‌کند. سپس یک رایانه با استفاده از این اطلاعات تصویر ایجاد می‌کند. یک PET اسکن، دقت بسیار زیادی دارد. این اسکن تصویر قلب را به هنگام کارکردن نشان می‌دهد. استفاده از این فن‌آوری کماکان درحال تکامل است. این روش توانایی لازم برای نشان دادن نحوه استفاده قلب از انرژی در سطح سلولی را نیز دارد. معمولاً از PET اسکن، بیشتر در تحقیقات استفاده می‌شود تا در بیمارستان‌ها یا مراکز تشخیص پزشکی بیماری‌های قلبی.
برای انجام PET اسکن نیاز به آمادگی خاصی وجود ندارد. از شما خواسته می‌شود که لباسهایتان را از کمر به بالا در بیاورید. سپس تکنسین حلقه‌ای از ردیاب‌ها را در اطراف سینه شما نصب می‌کند. شما باید برروی میز مخصوصی دراز بکشید که به سمت اسکنر PET حرکت می‌کند. این اسکنر شبیه یک قیف بزرگ می‌باشد و بدن شما وارد تونل آن خواهد شد. تکنسین قبل از تزریق ماده رادیواکتیو از قلب شما عکس می‌گیرد. در این مرحله از بررسی که بین 15 تا 30 دقیقه طول می‌کشد، باید بازوهای خودتان را بالای سرتان نگه دارید تا تصویر خوبی از قلب گرفته شود. سپس ماده رادیواکتیو معمولا از طریق بازو به شما تزریق می‌شود. باید 45 دقیقه صبر کنید تا ماده رادیواکتیو وارد قلبتان شود. مجدداً از شما درخواست می‌شود که بازوهای خودتان را در حین عکس‌برداری بالای سرتان نگه دارید. بعد از اتمام بررسی، می‌توانید کارهای معمولی‌تان را از سر بگیرید.
کاتترگذاری قلبی (سوندگذاری قلبی)
پزشکان از کاتترگذاری قلبی برای انجام بررسی‌ها و آزمایشات زیادی بر روی قلب و رگهای خونی استفاده می‌کنند. کاتترگذاری روشی تهاجمی است که در آن کاتتر(یک لوله بلندونازک) وارد بدن می‌شود. برای کاتترگذاری قلبی، معمولا در ناحیه کشاله ران یک سوراخ کوچک ایجاد می‌شود تا پزشک بطورمستقیم به سرخرگ یا ورید دسترسی داشته باشد.کاتتر از طریق یک رگ خونی به سمت قلب هدایت خواهد شد. برخی از بررسی‌ها و درمان‌ها را می‌توان از طریق تزریق مواد (مانند مواد حاجب) یا هدایت ابزار درمانی از طریق کاتتر انجام داد.
کاتترگذاری قلبی روشی است که در آن با وارد کردن یک ماده حاجب یددار می‌توان آنژیوگرافی کرونری، ونتریکولوگرافی (تصویربرداری از داخل بطن‌ها که به منظور درمان برخی بیماری‌های دریچه‌ای قلب یا بیماری‌های عضله قلب انجام می‌شود)، و یا مطالعات الکتروفیزیولوژی را انجام داد. انواع تخصصی آنژیوگرافی‌ها را می‌توان از طریق کاتترگذاری انجام داد و اطلاعاتی درباره رگهای خونی محیطی و سرخرگ‌های درون ریهها (آنژیوگرافی ریوی) به دست آورد. همچنین می‌توان برای بررسی نواقص مادرزادی قلب و ارزیابی فشارخون قسمت‌های مختلف قلب ازکاتترگذاری قلبی استفاده نمود.
بررسی‌های کمتر تهاجمی و ارزان‌تر (مانند اکوکاردیوگرافی و اسکن هسته‌ای) اطلاعات بسیار زیادی فراهم می‌نمایند، اما تنها کاتترگذاری قلبی است که برخی از مشکلات خاص را مشخص می‌کند. همچنین ممکن است بعد از بقیه بررسی‌ها به منظور تایید نتیجه آنها، کاتترگذاری قلبی انجام شود. همچنین پزشکان برای تشخیص التهاب یا بررسی پس زدن بافت قلب بعد از عمل پیوند، می‌توانند از طریق کاتتر قلبی از ماهیچه قلب بیوپسی (نمونه برداری از بافت) تهیه کنند.
کاتترگذاری انتخابی قلبی
برای کاتترگذاری قلبی به منظور انجام یک تست تشخیصی مثل آنژیوگرافی یا سایر دلایل غیر اورژانس ، شما باید به یک بیمارستان مراجعه نمایید. این بررسی در بیمارستان به عنوان یک عمل سرپایی انجام می‌شود. کاتترگذاری قلبی، بررسی رایج و متداولی است، اما از آنجایی‌که یک روش تهاجمی محسوب می‌شود ممکن است خطراتی نیز داشته باشد. اگر پزشک فکر کند که اطلاعات حاصل از آنژیوگرافی به میزان خطر آن می‌ارزد، این بررسی را درخواست خواهد نمود. قبل از انجام آنژیوگرافی با پزشک خود صحبت کنید و دغدغه‌های خود را با وی درمیان بگذارید. برخی از افراد دچار عوارضی مانند کبودشدگی، بی‌حسی موقتی یا خونریزی در محل ورود کاتتر خواهند شد، اما این عوارض بسیار نادرند. برخی از افراد نیز نسبت به ماده حاجب حاوی ید حساسیت دارند.
عوارض خطرناک‌تری مانند تحریک حمله قلبی، سکته مغزی یا یک آریتمی (بی نظمی ضربان قلب) بسیار نادرترند و معمولا در افرادی رخ می‌دهندکه از قبل به شدت بیمار بوده‌اند. توجه داشته باشید که از شما به خوبی مراقبت شده و در تمام مراحل بررسی روش‌های استریل رعایت خواهند شد.
پزشكان ازکاتترگذاری قلبی برای تصویربرداری یا حتی درمان برخی مشكلات قلبی استفاده می‌كنند. پزشك کاتتر (لوله‌ای نازك) را به داخل رگهای خونی شما (اغلب در ران) وارد می‌كند و به آرامی آن را به سمت قلب می‌راند. با این روش سمت راست قلب مشاهده می‌شود. می‌توان ابزارها و مواد لازم را به منظور تشخیص یا درمان، از طریق این لوله وارد قلب نمود.
نحوه انجام آنژیوگرافی
قبل از کاتترگذاری قلبی با پزشک خود راجع به داروهای مصرفی خودتان حتماً گفتگو کنید، شاید لازم باشد که مصرف برخی از آنها، بویژه رقیق‌کننده‌های‌خون یا ضد‌انعقادها را چند روز قبل از آنژیوگرافی، متوقف کنید. تهیه فهرستی مکتوب از داروهای مصرفی همراه با مقدار مصرفی (دوز) آنها، کار بسیار عاقلانه‌ای است به این ترتیب پزشکان و تکنسین‌ها دقیقا می‌فهمند که چه داروهایی مصرف می‌کنید.
به شما گفته می‌شود که از نیمه شب قبل از آنژیوگرافی چیزی نخورید و نیاشامید. اگر مبتلا به دیابت هستید، با پزشکتان درباره نحوه مصرف غذا و انسولین قبل از آنژیوگرافی صحبت کنید. اگر به ماده حاجب حاوی ید حساسیت دارید، روز قبل از آنژیوگرافی داروهای دیگری دریافت می‌کنید و درست لحظاتی قبل از انجام آنژیوگرافی به شما استرویید تزریق می‌شود.
در روز کاتترگذاری، آماده‌سازی و آنژیوگرافی روی هم رفته 2 تا 3 ساعت طول می‌کشد و پس از آن شما چندین ساعت، در اتاق ریکاوری (برگشت به حالت طبیعی) تحت کنترل خواهید بود. ممکن است قبل از انجام این بررسی از شما آزمایش‌های خون، نوار قلب و تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس از قفسه سینه گرفته شود. آنژیوگرافی در آزمایشگاه کاتترگذاری یا کت لب انجام خواهد شد. به یک دستگاه مونیتور قلب وصل خواهید شد و کاف فشارسنج به بازوی شما وصل خواهد شد. یک راه وریدی در بازوی شما تعبیه خواهد شد و مقداری داروی آرام‌بخش دریافت خواهید کرد تا در طول آنژیوگرافی آرام باشید.
پرستار، کشاله ران شما یعنی جایی‌که قرار است کاتتر وارد شود را ضدعفونی و در صورت لزوم اصلاح خواهد کرد. سپس پزشک در آن ناحیه یک ماده بی‌حس کننده موضعی تزریق خواهد کرد. بدین ترتیب دیگر دردی احساس نخواهید کرد. سپس پزشک پوست را برای وارد کردن کاتتر به داخل سیاهرگ یا سرخرگ با یک سوزن اختصاصی سوراخ خواهد کرد و کاتتر را از طریق رگ خونی به سمت قلب هدایت خواهد کرد. در طول این فرایند، شما هیچ دردی حس نخواهید نمود. در طول آنژیوگرافی بیدار خواهید بود و پزشک در حین عمل توضیحات لازم را به شما خواهد داد.
پزشک کاتتر را از طریق سرخرگ وارد بدن می‌کند و به سمت قلب می‌فرستد. سپس هرچیزی که قرار است وارد بدن شود (ماده حاجب، ابزارآلات درمانی و…)، از طریق کاتتر منتقل می‌شود. ممکن است پزشک به منظور بررسی نواحی مختلف، بیش از یک کاتتر وارد بدن کند. طیف وسیعی از مواد و لوازم را می‌توان برای هدایت نوک کاتتر، گرفتن نمونه های خونی، تزریق رنگ‌ها ، اندازه‌گیری فشار در حفرات مختلف قلب و انجام سایر آزمایش‌های لازم، از طریق کاتتر وارد بدن نمود. بسته به کاری که برروی شما انجام می‌شود ممکن است احساس سرخ شدن، تهوع مختصر یا تپش قلب کنید. توجه داشته باشید که این احساسات عادی‌اند. بنابراین در صورت وقوع آنها احساس نگرانی نکنید. پیشاپیش از پزشک خود بپرسید که در طی کاتترگذاری چه انتظاری باید داشته باشید. اگر دچار هرگونه درد در قفسه سینه بشوید، بلافاصله به پزشک خود خبر دهید.
بعد از اتمام آنژیوگرافی، کاتتر و راه وریدی برداشته خواهند شد. برای جلوگیری از هرگونه خونریزی، پزشک یا پرستار محل کاتتر را به آرامی فشار می‌دهند که ممکن است کمی ناراحت کننده باشد و سپس آن را بانداژ می‌نمایند.
بعد از اتمام آنژیوگرافی شما را به اتاق ریکاوری می‌برند و بر روی ناحیه کاتترگذاری به مدت 15 دقیقه یا بیشتر به آرامی فشار می‌دهند. در برخی افراد، برای ترمیم سرخرگ باید از بخیه یا ابزارهای خاصی استفاده کرد. باید سعی کنید دراز بکشید و پاهایتان را به مدت چند ساعت دراز کنید. یک پرستار میزان ضربان قلب و فشارخونتان را کنترل خواهد نمود. به محض از بین رفتن تاثیر داروهای بی‌هوشی و کنترل خونریزی احتمالی، ترخیص خواهید شد.
فرد دیگری باید شما را به منزل برساند. در خانه حداقل به مدت 6 تا 8 ساعت اندام تحتانی خود (یا بازوی خود را اگر کاتترگذاری از طریق آن انجام گرفته است) را استراحت مطلق بدهید. نباید به مدت 48 تا 72 ساعت زیاد تقلا کنید یا چیزهای سنگین بلند کنید، اما می‌توانید کارهای معمولی خود را انجام دهید. ممکن است به شما گفته شود که برای دفع ماده حاجب از بدنتان مایعات زیادی بنوشید.
نحوه تفسیر نتایج
ازکاتتر قلبی می‌توان هم به عنوان یک ابزار تشخیصی و هم به منظور درمان استفاده کرد. شایع‌ترین کاربرد تشخیصی آنژیوگرافی بررسی آناتومی قلب به ویژه سرخرگ‌های کرونری آن می‌باشد. از طریق عکس‌برداری در طول کاتترگذاری قلبی، پزشکان انسداد رگهای خونی را تشخیص می‌دهند و همچنین اندازه و موقعیت انسدادها را مشخص می‌کنند. گزینه‌‌های درمانی برای انسداد سرخرگ‌های کرونری عبارتند از درمان دارویی و پیروی از شیوه سالم زندگی، جراحی، و یا درمان در حین انجام آنژیوگرافی. برای مثال پزشک در صورت رویت پلاک در داخل سرخرگ‌ها، آنژیوپلاستی بالونی را ممکن است به عنوان بخشی از کاتترگذاری در قلب به منظور تسهیل گردش خون انجام دهد. علاوه بر این، پزشک ممکن است برای بهبود گردش خون در یک سرخرگ مسدود از استنت (فنر) استفاده نماید. اگر بعد ازکاتترگذاری مشخص شود که رگهای خونی شما نیاز به بازسازی با استفاده از عمل جراحی دارند، پزشک با شما درباره جراحی پیوند بای‌پس سرخرگ کرونری قلب صحبت خواهد کرد. جراح قلب در برنامه‌ریزی درمان جراحی، از اطلاعات حاصل از تصاویر بدست آمده در طی آنژیوگرافی استفاده خواهد کرد.
آنژیوگرافی (رگ نگاری)
آنژیوگرافی یک روش تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس می‌باشد. در این روش یک ماده حاجب وارد قلب یا رگهای خونی می‌شود. به منظور انجام یک آنژیوگرافی، پزشک یک کاتتر قلبی را وارد بدن شما خواهد کرد. نوک این کاتتر به سمت بطن چپ و یا به سمت مدخل سرخرگ کرونری هدایت خواهد شد. سپس یک ماده حاجب یددار به بدن تزریق می‌شود تا پزشک بتواند جریان خون را در درون این ساختارها مشاهده نماید. برخی افراد نسبت به رنگ حاوی یُد حساسیت دارند. وقتیکه این رنگ وارد بطن چپ می شود، ممکن است شما احساس گرما بکنید.
آنژیوگرافی نحوه پمپاژکردن قلب، شکل قلب و قسمت‌های داخلی قلب را نشان می‌دهد و همچنین نشان می‌دهد که آیا عدم کارکرد صحیح دریچه‌های قلبی منجر به تنگی یا نارسایی دریچه شده است یا خیر؟
اگر ماده حاجب وارد سرخرگ‌های کرونری قلب بشود، آنژیوگرفی نشان می‌دهد که آیا تنگ شدگی یا انسداد این سرخرگ‌ها باعث کاهش یا قطع جریان خون شده است یا خیر؟
انجام کاتترگذاری تشخیصی و تهیه آنژیوگرام در حدود 1ساعت وقت لازم دارد، ولی شما باید بیشتر یا تمام یک روز را صرف انجام این بررسی نمایید. بعد از انجام این بررسی باید استراحت کنید تا آثار ماده بی‌هوشی از بدن شما محو شود. باید مایعات زیادی بنوشید تا به دفع ماده حاجب از بدن کمک نمایید.
آنژیوگرافی قلبی چه چیزی را نشان می‌دهد؟
آنژیوگرافی قلبی یك روش تصویربرداری برای سنجش جریان خون و فشارخون در قلب و سرخرگ‌های کرونری قلبی می‌باشد. یك کاتتر از طریق رگهای خونی به داخل قلب و سرخرگ‌ها هدایت می‌شود. سپس ماده حاجب از طریق کاتتر تزریق می‌شود. حركت ماده حاجب از قلب و سرخرگ‌ها ثبت و مشاهده می‌شود. در سرخرگی که به طور نسبی توسط تجمع پلاك مسدود شده است، جریان خون محدود می‌شود و آنژیوگرافی به شکل واضحی این انسداد را نشان می‌دهد.
مطالعات الکتروفیزیولوژی
در مورد بیشتر افرادیکه مشکلات مربوط به فعالیت الکتریکی قلب دارند، مانند اختلال ریتم یا آریتمی (تپش‌های نامنظم قلب)، نوار قلب یا سایر بررسی‌های معمولی اطلاعات کافی ارایه نمی‌کنند. مطالعات الکتروفیزیولوژی بررسی‌هایی هستند که با استفاده از کاتترگذاری، پزشک را قادر به ارسال ایمپالس‌های الکتریکی کنترل شده به درون قلب می‌نمایند و به این وسیله تعیین می‌شود که مشکل در کجای قلب قراردارد و چگونه باید اصلاح شود.
برای انجام مطالعات الکتروفیزیولوژی، پزشک یک کاتتر قلبی را وارد بدن می‌کند و سپس نوعی الکترود را به داخل حفرات قلب بیمار می‌فرستد. این الکترود، ایمپالس را به قلب بیمار می‌فرستد و آن را با سرعت‌های مختلف به تپش در می‌آورد. پزشک این ایمپالس‌ها را دنبال کرده و نقشه دستگاه هدایت الکتریکی قلب و واکنش آن به ایمپالس‌ها را ترسیم می‌نماید. ممکن است در طول کاتترگذاری برای ایجاد اختلال ریتم (آریتمی) یا به منظور متوقف نمودن اختلال ریتم به شما داروهای خاصی داده شود تا معلوم شود که بهترین دارو برای شما کدام است.
تست بالا بردن میز (Tilt-table test) نوع دیگری از بررسی‌های الکتروفیزیولوژی می‌باشد. در طی این بررسی احساس درد نخواهید کرد، ولی حس می‌کنید که سرعت ضربان قلبتان تغییر می‌کند و این احساس ممکن است ناراحت کننده و حتی هشدار دهنده باشد. در جریان این بررسی‌ها، میزی که روی آن دراز می‌کشید ممکن است عمودی شود تا شما را در موقعیت خاصی نگه دارد. ریتم قلب و فشارخون شما ممکن است با عمودی شدن میز تغییرکنند. تسمه‌های اطراف قفسه سینه ایمنی شما را حفظ می‌نمایند. این بررسی معمولا در افرادی انجام می‌شود که سبکی سر بدون علت مشخص دارند.
از آنجایی‌که این بررسی ممکن است هم کاربرد تشخیصی داشته باشد و هم برخی از داروهای خاص مصرفی شما را بررسی نماید، لذا ممکن است مدت زیادی به طول بیانجامد. بسته به کاری که قرار است انجام شود، این بررسی‌ها بین 1 تا 4 ساعت طول می‌کشند. بعد از انجام این مطالعات، دوره بازگشت به حالت طبیعی (ریکاوری) مشابه با دوره کاتترگذاری قلبی خواهد بود. خطرات موجود در مطالعات الکتروفیزیولوژی شامل همان خطرات عمل کاتترگذاری هستند. علاوه بر این هر چند تحریک الکتریکی قلب شما بسیار به دقت کنترل می‌شوند ولی باز احتمال رخ دادن برخی از ریتم‌های غیر طبیعی شدید قلبی وجود دارد. محلی که در آن این بررسی‌ها انجام می‌شوند، باید مجهز به دفیبریلاتور باشد (دستگاهی که ریتم‌های غیرطبیعی قلب را به وسیله شوک الکتریکی متوقف می‌کند). در صورت بروز این وضعیت اورژانسی، ممکن است هشیاری خود را از دست بدهید و پزشکان از دفیبریلاتور برای درمان شما استفاده کنند. اگر از هوش نرفته باشید، ممکن است قبل از استفاده از دفیبریلاتور از یک داروی بی‌هوشی سریع الاثر استفاده شود.
روند انجام مطالعات الکتروفیزیولوژی
بیشتر اوقات پزشک معالج برای کسب اطلاعات کافی به منظور تشخیص بیماری شما و تصمیم‌گیری صحیح درباره درمان مناسب به بررسی‌های زیادی دست می‌زند. مجموعه بررسی‌هایی که پزشک برای شما درخواست می‌کند لزوماً در فرد دیگری با همان ناراحتی ضروری نمی‌باشند. نتایج یک بررسی ممکن است اطلاعاتی را ارایه دهد آشکار سازد که برای تکمیل اطلاعات نیاز به بررسی‌های بیشتری وجود دارد. همچنین ممکن است لازم باشد که چندین بار یک بررسی را تکرار کنید تا بطوردقیق مشخص شود که قلب شما چگونه به انواع داروها، روش‌های جراحی یا سایر درمان‌ها پاسخ می‌دهد. سابقه پزشکی نیز از عوامل تعیین کننده در درخواست بررسی‌های مناسب می‌باشد. در مورد اینکه چرا یک بررسی خاص در این شرایط برای شما درخواست شده و چه انتظاری از انجام آن باید داشته باشید، از پزشکتان سوال نمایید. صراحتا از پزشک خودتان درباره معایب و مزایای یک بررسی خاص سوال کنید و به روشنی درباره احساسات خود در مورد منافع و مزایای یک بررسی با وی مشورت نمایید.
همچنین می‌توانید از پزشکتان بپرسید که در مراحل بعدی درمان، ممکن است چه نتایج مختلفی دیده شوند. در صورت وجود هرگونه ابهام یا نگرانی، باید بدانید که همیشه راه دومی هم برای درمان وجود دارد. به خاطر داشته باشید که شما با تصمیم گیری خودتان وضعیت سلامتی خودتان را تغییر می‌دهید، بنابراین باید اطلاعات کافی برای تصمیم‌گیری آگاهانه درباره هر روش تشخیصی یا درمانی را داشته باشید.
اگر قصد دارید که درمان دیگری را امتحان کنید، این تصمیم خود را با پزشک معالج خود حتماً در میان بگذارید. پزشک خانوادگی در یافتن یک پزشک جامع الشرایط دیگر به شما کمک می‌کند. هرگز از تغییر پزشک خودتان احساس گناه نکنید و فکر نکنید که این تصمیم شما احساسات پزشک شما را جریحه‌دار خواهد کرد .
وقتیکه به ملاقات پزشک جدید خود می‌روید، مجموعه کاملی از موارد ثبت شده و کپی بررسی‌های قبلی خود را نیز به همراه خود ببرید. اگر پزشک جدید توصیه‌های تازه‌ای به شما نمود، این لزوماً بدین معنا نیست که تشخیص این پزشک صحیح‌تر است و پزشک قبلی اشتباه می‌کرد. اختلاف نظر میان پزشکان به خصوص در موارد مربوط به مشکلات پیچیده پزشکی و تصمیمات مهم درمانی همیشه وجود دارد و امری طبیعی شمرده می‌شود.
مهمترین فرد تصمیم گیرنده خود شما هستید. آزادی انتخاب‌تان بر میزان اعتماد شما موثر است و انتخاب‌های شما درباره نحوه درمان بیماری قلبی بر زندگی شما تاثیر خواهند گذاشت و از جمله عوامل مهمی می‌باشند که باید در نظر گرفته شوند. درمان زمانی موفقیت‌آمیز خواهد بود که شما و پزشکتان با همدیگر، همفکری و همکاری کنید و تصمیمات درستی بگیرید تا بر زندگی شما تاثیر مثبتی داشته باشند.
فهرست منابع
کتاب راهنمای پیشگیری و درمان بیماری‌های قلبی عروقی – دکتر اکبر نیک‌پژوه
تاریخ آخرین ویرایش: دی‌ماه 1402