خونریزی در بارداری
خونریزی در بارداری میتواند نگرانکننده باشد. در بارداری ممکن است به دلایل زیادی دچار خونریزی یا لکهبینی شوید. بعضی از علتهای خونریزی جدی هستند و بعضی دیگر نه. با ارائهدهندهٔ مراقبتهای سلامت خود تماس بگیرید و علائمتان را توضیح دهید. او میتواند مشخص کند آیا نیاز به ویزیت یا انجام آزمایشها برای بررسی عوارض بارداری دارید یا نه.
چرا در بارداری خونریزی دارم؟
داشتن خونریزی یا لکهبینی (خونریزی خفیف) در بارداری شایع است. این موضوع بهویژه در سهماههٔ اول بیشتر دیده میشود. خونریزی در بارداری میتواند دلایل زیادی داشته باشد. این اتفاق لزوماً به این معنی نیست که مشکلی وجود دارد یا باید وحشت کنید. اما ممکن است نشانهٔ یک مسئلهٔ جدیتر باشد. به همین دلیل، اگر در هر زمانی از بارداری خونریزی واژینال داشته باشید، همیشه بهتر است با ارائهدهندهٔ مراقبتهای بارداریتان تماس بگیرید. او بهترین فرد برای تشخیص این است که خونریزی طبیعی است یا به بررسیها و آزمایشهای بیشتری نیاز دارید. تا زمانی که با پزشک یا ماما صحبت کنید، سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید. بسیاری از افرادی که در بارداری خونریزی را تجربه میکنند، بارداری سالمی دارند و نوزاد سالمی به دنیا میآورند.
لکهبینی در بارداری در برابر خونریزی
لکهبینی زمانی است که چند قطره خون صورتی، قرمز یا قهوهای تیره میبینید. ممکن است آن را روی لباس زیر یا روی دستمال توالت هنگام پاک کردن ببینید. اگر از پد نازک روزانه استفاده کنید، خون آن را پر نمیکند. لکهبینی در بارداری، بهخصوص در سهماههٔ اول، معمولاً نگرانکننده نیست.
خونریزی به جریان خونی گفته میشود که بیشتر از چند قطره است. مقدار خون به حدی است که برای جلوگیری از لک شدن لباس زیر، لازم است از نوار بهداشتی یا پد نازک استفاده کنید.
در هر دو حالت باید با ارائهدهندهٔ مراقبتهای بارداری تماس بگیرید و موضوع را اطلاع دهید. ممکن است بخواهند برای اطمینان از اینکه همه چیز خوب است، یک ویزیت تنظیم کنند.
علتهای احتمالی
شایعترین علتهای خونریزی در سهماههٔ اول چیست؟
خونریزی یا لکهبینی در سهماههٔ اول شایع است. بین ۱۵٪ تا ۲۵٪ از همهٔ زنان باردار در ۱۲ هفتهٔ اول بارداری دچار خونریزی یا لکهبینی میشوند. با وجود اینکه این موضوع شایع است، باز هم باید به ارائهدهندهٔ مراقبتهای سلامت اطلاع دهید.
برخی علتهای خونریزی در سهماههٔ اول بارداری عبارتاند از:
- خونریزی لانهگزینی: زمانی رخ میدهد که تخمک بارور شده در دیوارهٔ رحم لانهگزینی میکند و باعث خونریزی خفیف میشود.
- تغییرات هورمونی: هورمونهای اضافیِ موردنیاز برای بارداری گاهی میتوانند به لکهبینی منجر شوند.
- تغییرات دهانهٔ رحم: دهانهٔ رحم (سرویکس) ممکن است هنگام تغییرات و آماده شدن برای بارداری حساستر شود. این موضوع میتواند باعث شود راحتتر خونریزی کند.
- بارداری خارجرحمی: زمانی که بارداری خارج از رحم شکل میگیرد (مثلاً در لولههای فالوپ). اگر درمان نشود میتواند تهدیدکنندهٔ زندگی باشد.
- بارداری مولار: یک وضعیت نادر که در آن تخمک بارور شده در رحم لانهگزینی میکند، اما بهجای جنین، تودهٔ تومور مانند تشکیل میشود.
- هماتوم سابکوریونیک: خون بین کیسهٔ آمنیوتیک و دیوارهٔ رحم تجمع پیدا میکند. معمولاً بدون ایجاد عارضه از بین میرود.
- پولیپهای دهانهٔ رحم: یک رشد غیرسرطانی روی دهانهٔ رحم که بهعلت بالاتر بودن سطح استروژن در بارداری میتواند خونریزی کند.
- عفونت: کلامیدیا، سوزاک و سایر عفونتهای منتقله از راه جنسی، یا عفونتهای دستگاه ادراری میتوانند باعث خونریزی خفیف شوند. ارائهدهندهٔ مراقبتهای سلامت برای درمان این عفونتها آنتیبیوتیک تجویز میکند.
- سقط: از دست رفتن بارداری قبل از ۲۰ هفته. معمولاً با خونریزی خفیف شروع میشود و سنگینتر میشود. بیشتر افراد دچار گرفتگیهای شدید (کرامپ) هم میشوند.
شایعترین علتهای خونریزی در سهماههٔ دوم یا سوم چیست؟
خونریزی در سهماههٔ دوم یا سوم کمتر شایع است و ممکن است نشانهٔ یک وضعیت جدیتر باشد. فوراً با ارائهدهندهٔ مراقبتهای سلامت تماس بگیرید تا از علائم شما مطلع شود.
برخی وضعیتهایی که میتوانند در سهماههٔ دوم و سوم باعث خونریزی شوند عبارتاند از:
- جفت سرراهی: زمانی که جفت تمام یا بخشی از دهانهٔ رحم را میپوشاند.
- کَندهشدن جفت: یک وضعیت نادر که در آن جفت از دیوارهٔ رحم جدا میشود. این وضعیت میتواند هم برای شما و هم برای جنین خطرناک باشد.
- زایمان زودرس: شروع زایمان قبل از هفتهٔ ۳۷ بارداری. علائم دیگر زایمان زودرس شامل انقباضها، کرامپ یا پاره شدن کیسهٔ آب است.
- زایمان: شروع زایمان بعد از هفتهٔ ۳۷ هم میتواند باعث خونریزی شود.
- نارسایی دهانهٔ رحم: زمانی که دهانهٔ رحم خیلی زود باز میشود (اتساع پیدا میکند).
- خروج خونابه: خونریزی خفیفی که با مخاط مخلوط است و نزدیک پایان بارداری رخ میدهد. میتواند نشانهٔ شروع زایمان باشد.
- سقط: از دست رفتن بارداری قبل از ۲۰ هفته. مردهزایی زمانی رخ میدهد که بارداری را بعد از ۲۰ هفته از دست بدهید.
علتهای دیگر خونریزی در بارداری چیست؟
علتهای دیگری هم وجود دارند که به بیماریها یا وضعیتهای پزشکی مرتبط نیستند، از جمله:
- رابطهٔ جنسی: برخی افراد پس از نزدیکی دچار خونریزی خفیف میشوند. علتش این است که رگهای خونی دهانهٔ رحم در بارداری خونرسانی بیشتری دارند و شکنندهتر میشوند.
- معاینهٔ لگنی یا سونوگرافی: دهانهٔ رحم ممکن است پس از معاینهٔ لگنی یا سونوگرافی ترانسواژینال (واژینال) خونریزی کند.
- تست پاپ: ارائهدهندهٔ مراقبتهای بارداری ممکن است در سهماههٔ اول تست پاپ اسمیر انجام دهد. این کار میتواند باعث شود بعد از آن کمی خونریزی داشته باشید.
- آسیب یا تروما: افتادن یا وارد شدن ضربه به شکم میتواند باعث جدا شدن جفت شود.
چه مقدار خونریزی در اوایل بارداری طبیعی است؟
خونریزی در اوایل بارداری شایع است، اما معمولاً به این معنی نیست که مشکلی وجود دارد. با این حال، باز هم باید به ارائهدهندهٔ مراقبتهای سلامت اطلاع دهید، بهخصوص اگر مطمئن نیستید لکهبینی است یا خونریزی. چندین علت لکهبینی وجود دارد که نگرانکننده نیست، اما برخی علتها میتوانند باشند.
آیا ممکن است در اوایل بارداری خونریزی داشته باشید و سقط نکنید؟
بله. بسیاری از علتهای خونریزی در اوایل بارداری باعث سقط نمیشوند.
آیا خونریزی شبیه پریود در بارداری طبیعی است؟
خونریزی شبیه پریود در بارداری معمول نیست. خونریزی همیشه نشانهٔ وجود مشکل نیست، اما خونریزی شدید ممکن است به معنی وجود یک عارضه باشد.
خونریزی واژینال در بارداری چه شکلی دارد؟
خونریزی در بارداری میتواند برای هر فرد متفاوت باشد. ارائهدهندهٔ مراقبتهای بارداری میخواهد بداند خون شما چه ظاهری دارد. چند نکتهای که بهتر است دنبال کنید عبارتاند از:
- رنگ خون شما: آیا خون قهوهای، صورتی یا قرمز روشن است؟
- غلظت یا قوام خون: آیا صاف، غلیظ یا رقیق است؟ آیا لخته یا مخاط دارد؟
- مقدار خون: چند قطره دیدید؟ فقط هنگام پاک کردن رخ میدهد؟ یا دارید یک نوار بهداشتی را پر میکنید؟
این جزئیات میتوانند به ارائهدهندهٔ مراقبت کمک کنند سطح مراقبت موردنیاز شما و فوریت علائمتان را تعیین کند. همیشه بهتر است با ارائهدهندهٔ خود تماس بگیرید تا مشخص کند خونریزی جدی است یا نه.
مراقبت و درمان
خونریزی در بارداری چگونه درمان میشود؟
ارائهدهندهٔ مراقبتهای بارداری ممکن است برای مشخص شدن علت خونریزی، سونوگرافی و معاینهٔ فیزیکی انجام دهد. ممکن است آزمایش خون هم درخواست کند.
برخی درمانها برای خونریزی واژینال در بارداری میتواند شامل موارد زیر باشد:
- استراحت کردن و روی پا نایستادن.
- نوشیدن مقدار زیاد آب.
- پرهیز از رابطهٔ جنسی.
- پرهیز از سفر.
- اگر خونریزی شدید باشد، بستری شدن در بیمارستان.
همیشه بهتر است توصیههای ارائهدهندهٔ مراقبتهای سلامت را دنبال کنید. در بیشتر موارد، توصیه میکنند بیشتر استراحت کنید. پرهیز از کارهایی مثل ورزش سنگین یا بلند کردن اجسام سنگین هم میتواند کمک کند. برای کنترل خونریزی باید از پد نازک یا نوار بهداشتی استفاده کنید.
لکهبینی در بارداری چه زمانی قطع میشود؟
لکهبینی در بارداری بیشتر در سهماههٔ اول دیده میشود، اما ممکن است در سهماههٔ دوم و سوم هم لکهبینی داشته باشید.
چه زمانی باید با پزشک تماس گرفت
چه زمانی خونریزی در بارداری باید توسط پزشک بررسی شود؟
ارائهدهندهٔ مراقبتهای بارداری باید از هر نوع خونریزی یا لکهبینی در بارداری مطلع باشد. حتی اگر در آن مقطع از بارداری مسئلهٔ جدی نباشد، آنها میخواهند علائم شما را ثبت کنند.
اگر هر یک از علائم جدیتر زیر را تجربه کردید، فوراً با ارائهدهندهٔ خود تماس بگیرید:
- خونریزی شدید. یعنی هر چند ساعت یکبار دارید یک نوار بهداشتی را پر میکنید.
- کرامپ یا انقباضها.
- درد لگن یا درد در شکم.
- سرگیجه یا غش کردن.
- تب یا لرز.
- علائم دیگر زایمان زودرس مثل پاره شدن کیسهٔ آب.
اگر مطب یا مرکز ارائهدهندهٔ شما بسته است، باید به نزدیکترین اورژانس مراجعه کنید.
چه سؤالهایی باید دربارهٔ خونریزی در بارداری از ارائهدهندهٔ خود بپرسم؟
خونریزی در بارداری میتواند ترسناک باشد. طبیعی است که از ارائهدهندهٔ مراقبتهای سلامت سؤال داشته باشید. برخی سؤالهایی که میتوانید بپرسید عبارتاند از:
- چه زمانی باید دربارهٔ خونریزی نگران شوم؟
- از کجا بدانم خونریزیام بیش از حد است؟
- اگر خونریزی دارم، آیا باید از رابطهٔ جنسی پرهیز کنم؟
- اگر خونریزی دارم، آیا لازم است فعالیتهایم را کمتر کنم؟
- چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کنم؟
ارائهدهندهٔ من چه سؤالهایی دربارهٔ خونریزی در بارداری از من میپرسد؟
ارائهدهندهٔ مراقبتهای سلامت ممکن است برای پیدا کردن علت خونریزی واژینال چندین سؤال بپرسد. برخی سؤالهایی که ممکن است لازم باشد پاسخ دهید عبارتاند از:
- آیا در بارداریهای قبلی خونریزی واژینال داشتهاید؟
- آیا قبلاً روی رحم یا دهانهٔ رحم جراحی داشتهاید؟
- خونریزی شما چقدر شدید است؟
- آیا خون پد نازک روزانه را پر میکند؟
- رنگ خون چیست؟
- آیا خون لخته یا بافت دارد؟
- آیا درد یا کرامپ دارید؟
- آیا اخیراً بیشتر ورزش کردهاید یا بیشتر ایستادهاید؟
- آیا اخیراً زمین خوردهاید؟
- آخرین بار چه زمانی رابطهٔ جنسی داشتهاید؟ آیا بعد از آن خونریزی کردید؟
References/منابع
- American Pregnancy Association. Spotting During Pregnancy. Accessed 8/14/2024.
- Breeze C. Early pregnancy bleeding. Aust Fam Physician. 2016 May;45(5):283-6. Accessed 8/14/2024.
- Hendriks E, MacNaughton H, MacKenzie MC. First Trimester Bleeding: Evaluation and Management. Am Fam Physician. 2019 Feb 1;99(3):166-174. Accessed 8/14/2024.
- March of Dimes. Bleeding and spotting from the vagina during pregnancy. Last reviewed 4/2020. Accessed 8/14/2024.
- National Health Service (UK). Vaginal bleeding in pregnancy. Last updated 4/2024. Accessed 8/14/2024.
- The American College of Obstetricians and Gynecologists. Bleeding During Pregnancy. Last reviewed 8/2022. Accessed 8/14/2024.
- Young JS, White LM. Vaginal Bleeding in Late Pregnancy. Emerg Med Clin North Am. 2019 May;37(2):251-264. Accessed 8/14/2024.
- MedlinePlus: Public health information platform provided by the National Library of Medicine (NLM) and is part of the National Institutes of Health (NIH).
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژهٔ خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد از دستورات پزشک معالج پیروی کرد و با پزشک معالج مشورت نمود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
