آزمون استرسِ انقباض
آزمون استرس انقباض، آزمونی است در دوران بارداری. این آزمون، ضربان قلبِ نوزادِ شما را هنگامِ انقباضهای زایمانی اندازهگیری میکند. در هر انقباض، اکسیژن و خونرسانیِ نوزادِ شما موقتاً کاهش مییابد. بیشترِ نوزادان میتوانند این کاهش را تحمل کنند. اما اگر ضربان قلبِ نوزاد پس از یک انقباض همچنان پایین بماند، ممکن است به این معنا باشد که نوزاد شما در زایمانِ معمول مشکل خواهد داشت.
مرور کلی
آزمون استرس انقباض چیست؟
آزمون استرس انقباض (Contraction stress test؛ CST) آزمونی است در دوران بارداری. این آزمون، نوزادِ شما را از نظرِ نشانههای استرس هنگامِ انقباضهای رحمی بررسی میکند. در طولِ آزمون، ارائهدهندهٔ خدمات سلامت هورمونی به شما میدهد که باعثِ انقباضِ رحم میشود. این انقباضها شبیهِ انقباضهای زایمانیاند، اما معمولاً زایمان را آغاز نمیکنند.
هنگامِ انقباضهای زایمانی، خون و اکسیژنِ نوزادِ شما موقتاً کاهش مییابد. بیشترِ نوزادان میتوانند این کاهش را تحمل کنند. اما ضربانِ قلبِ برخی نوزادان حتی پس از پایانِ انقباض نیز پایین میماند. آزمون استرس انقباض، انقباضهای زایمانی را شبیهسازی میکند تا ببیند آیا نوزادِ شما میتواند افتِ خون و اکسیژن را تحمل کند یا نه.
چه کسانی به آزمون استرس انقباض نیاز دارند؟
معمولاً تنها زمانی به آزمون استرس انقباض نیاز دارید که پس از یک آزمونِ بدون استرس یا نمایهٔ زیستی نتایجِ غیرمعمول داشته باشید:
- آزمونهایِ بدون استرس (Nonstress test) ضربانِ قلب و تأمینِ اکسیژنِ نوزادِ شما را بررسی میکنند. ارائهدهندگانِ خدمات سلامت، آزمونهای بدون استرس را حدودِ هفتهٔ ۲۸ بارداری انجام میدهند.
- نمایههایِ زیستی (Biophysical profile) از یک آزمونِ بدون استرس بههمراهِ تصویربرداری با امواج صوتی (سونوگرافی؛ Ultrasound) استفاده میکنند. این آزمونها به ضربانِ قلب، تنفس، عضلات و حرکاتِ نوزادِ شما نگاه میکنند.
تفاوتِ آزمونِ بدون استرس و آزمون استرس انقباض چیست؟
در آزمونِ بدون استرس، ارائهدهندهٔ خدمات سلامت بدونِ وارد کردنِ هیچ استرسِ بیرونی به نوزاد، ضربانِ قلبِ او را پایش میکند. آزمون استرس انقباض، ضربانِ قلبِ نوزادِ شما را هنگامِ استرسِ ناشی از انقباضهای رحمی اندازهگیری میکند.
آزمون استرس انقباض چه زمانی انجام میشود؟
ارائهدهندهٔ خدمات سلامت معمولاً آزمون استرس انقباض را زمانی انجام میدهد که ۳۴ هفته یا بیشتر از بارداری شما گذشته باشد.
جزئیاتِ آزمون
آزمون استرس انقباض چگونه کار میکند؟
در آزمون استرس انقباض، ارائهدهندهٔ خدمات سلامت هورمونی به نامِ اکسیتوسین (Oxytocin) به شما میدهد. اکسیتوسین باعثِ انقباضِ رحم میشود.
ارائهدهنده، ضربانِ قلبِ نوزادِ شما را در طولِ انقباضها و بینِ آنها ثبت میکند. اگر ضربانِ قلبِ نوزاد شما پس از یک انقباض کُند شود، به این معناست که ممکن است نوزادِ شما در برابرِ انقباضهای زایمانی در معرضِ خطرِ بروزِ مشکل باشد.
چگونه برای آزمون استرس انقباض آماده شوم؟
ارائهدهندهٔ خدمات سلامت دستورالعملهای مشخصی برای آمادگیِ پیش از آزمون استرس انقباض به شما میدهد. معمولاً لازم است چهار تا هشت ساعت پیش از آزمون از خوردن و نوشیدن خودداری کنید.
اگر سیگار میکشید، ارائهدهنده از شما میخواهد دستکم دو ساعت پیش از آزمون سیگار نکشید. سیگار میتواند ضربانِ قلبِ نوزادِ شما را کاهش دهد و در نتایجِ آزمون اختلال ایجاد کند.
هنگامِ آزمون استرس انقباض چه انتظاری داشته باشم؟
آزمونهای استرس انقباض معمولاً بهصورتِ سرپایی (Outpatient) انجام میشوند؛ یعنی همان روز میتوانید به خانه برگردید. در طولِ آزمون:
- روی تخت دراز میکشید و پشتِ شما کمی بالاتر قرار میگیرد.
- پرستار دو کمربندِ دارای حسگر را دورِ شکمِ شما میبندد. یکی ضربانِ قلبِ نوزادِ شما را اندازه میگیرد و دیگری انقباضهای شما را ثبت میکند.
- اکسیتوسین از راهِ خطِ درونوریدی (Intravenous؛ IV) به شما تزریق میشود. ممکن است ارائهدهنده از شما بخواهد نوکِ سینههایتان را ماساژ دهید تا اکسیتوسینِ بیشتری آزاد شود و انقباضها آغاز شوند.
- ارائهدهنده، ضربانِ قلبِ نوزادِ شما را هنگامِ انقباضها ثبت میکند.
- پرستار، خطِ درونوریدی را برمیدارد تا انقباضها کند یا متوقف شوند.
بلافاصله پس از آزمون، تیمِ درمان تا زمانِ توقفِ انقباضها شما را تحتِ نظر قرار میدهد. اگر انقباضها متوقف نشوند، ارائهدهنده ممکن است دارویی برای توقفِ آنها به شما بدهد. این آزمون اغلب تا حدودِ دو ساعت طول میکشد.
خطرهای آزمون استرس انقباض چیست؟
آزمونهای استرس انقباض معمولاً ایمناند. بزرگترین خطرِ این آزمون آن است که ممکن است باعثِ شروعِ زایمان پیش از موعدِ مقرر شود.
چه کسانی نباید آزمون استرس انقباض انجام دهند؟
اگر بارداریِ چندقلویی (Multiples؛ دوقلو، سهقلو یا بیشتر) دارید، ممکن است کاندیدای مناسبی برای آزمون استرس انقباض نباشید. احتمالِ آغازِ زایمان با این آزمون بیشتر است.
نتایج و پیگیری
نتایجِ آزمون استرس انقباض چه معنایی دارند؟
آزمون استرس انقباض نشان میدهد آیا ضربانِ قلبِ نوزادِ شما کُند میشود یا نه:
- نتایجِ طبیعی (منفی) یعنی اینکه ضربانِ قلبِ نوزادِ شما پس از یک انقباض پایین نمیماند (کاهشهایِ دیررس؛ Late decelerations).
- نتایجِ غیرطبیعی (مثبت) یعنی اینکه ضربانِ قلبِ نوزادِ شما پس از یک انقباض کُند میشود و پایین میماند.
پس از آزمون استرس انقباضِ مثبت چه رخ میدهد؟
اگر نتایجِ آزمونِ شما مثبت باشد، یعنی نوزادِ شما ممکن است نتواند استرسِ ناشی از انقباضهای زایمانی را تحمل کند. ارائهدهندهٔ خدمات سلامت ممکن است آزمونهایِ بیشتری را توصیه کند، ازجمله انجامِ یک آزمونِ استرسِ دیگر یک یا دو هفته بعد. اگر همچنان نتایجِ مثبت داشته باشید، ارائهدهندهٔ شما ممکن است زایمان از راهِ سزارین (Cesarean section) را توصیه کند.
جزئیاتِ تکمیلی
آزمون استرس انقباض هر چند وقت یکبار انجام میشود؟
آزمونهای استرس انقباض، سلامتِ نوزادِ شما را در زمانِ انجامِ آزمون میسنجند. ممکن است در چند هفتهٔ پایانیِ بارداری چندین بار آزمون استرس انقباض انجام دهید. اگر نتایجِ آزمون نشان دهد که نوزادِ شما ممکن است نتواند انقباضهای زایمانی را تحمل کند، ارائهدهندهٔ خدمات سلامت ممکن است برنامهٔ هفتگیِ آزمون استرس انقباض را تنظیم کند.
References/منابع
American College of Obstetricians and Gynecologists. Special Tests for Monitoring Fetal Well-Being. Accessed 4/26/2022.
Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development. What tests might I need during pregnancy? Accessed 4/26/2022.
U.S. Department of Health & Human Services, Office on Women’s Health. Prenatal care and tests. Accessed 4/26/2022.
MedlinePlus: Public health information platform provided by the National Library of Medicine (NLM) and is part of the National Institutes of Health (NIH).
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد از دستورات پزشک معالج پیروی کرد و با پزشک معالج مشورت نمود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
