خودمراقبتی در بیماران با شکستگی مچ دست
بیمار/ همراه گرامی خواهشمندیم در جهت ارائه خدمات بهتر، خودمراقبتی زیر را مطالعه فرموده و به این توصیه‌ها پس از ترخیص از بیمارستان توجه فرمائید.
آموزش بدو ورود
- تمامی سوالات خود در مورد مراقبت از بیمارتان در منزل در طول بستری در بخش را از پرستار بپرسید.
- دستبند مشخصات جهت شناسایی شما می‌باشد، لذا خواهشمند است تا زمان ترخیص آن را در مچ دست خود نگه دارید و هنگام ترخیص توسط پرستار بخش از دست شما خارج خواهد شد؛ در غیر این صورت به پرستار اطلاع دهید.
- بهداشت فردی خود را در طول بستری رعایت نموده و دست‌های خود را مرتب بشویید.
- زباله‌های عادی خود را در سطل زباله آبی رنگ بریزید
- وسایل مربوط به پانسمان و سرم شما زباله عفونی محسوب می‌شود و باید در سطل زباله زرد رها شود.
- در صورت نیاز به پرستار از زنگ احضار که بالای سر شما نصب گردیده است استفاده نمایید.
- نرده‌های کنار تخت را جهت جلوگیری از سقوط بالا نگه دارید.
- موهای محل عمل، قبل از رفتن به اتاق عمل تراشیده خواهند شد.
- قبل از رفتن به اتاق عمل زیورآلات، اجسام فلزی، گیره سر، دندان مصنوعی و غیره را خارج کنید و در صورت داشتن پروتز دائم به پرستار بخش اطلاع دهید.
- قبل از انتقال به اتاق عمل، کلیه لباس‌ها (لباس زیر، جوراب و…) را در آورید و لباس مخصوص اتاق عمل بپوشید.
- در صورت داشتن سابقه بیماری و سابقه حساسیت (دارویی، غذایی) پرستار و پزشک معالج را در جریان قرار دهید.
- در صورتی که بیماری خاصی دارید و تحت درمان هستید به پزشک و پرستار خود اطلاع دهید، زیرا ممکن است نیاز باشد داروهای شما قطع شده و داروهای جدید جایگزین شود.
- گرافی‌ها و مدارک قبل از عمل را به همراه داشته باشید.
آموزش حین بستری
تغذیه:
- بعد از عمل جراحی و پس از هوشیار شدن و با نظر پزشک و همچنین در صورت نداشتن حالت تهوع، رژیم مایعات شروع کنید.
- در صورتی که حالت تهوع و استفراغ داشتید از خوردن و آشامیدن خودداری نمایید.
فعالیت:
- در بستر، پاها را حرکت دهید، تا از لخته شدن خون در پاها پیشگیری شود. بهتر است هر چه زودتر از بستر خارج و راه بروید.
- پس از هوشیار شدن ابتدا بنشینید، سپس پاهای خود را از لبه تخت آویزان کنید. در صورت نداشتن سرگیجه و تاری دید و… از تخت خارج شوید. دقت کنید حتماً پرستار بخش را در زمان خارج شدن از تخت مطلع فرمایید تا در کنار شما باشد.
مراقبت:
- در صورت داشتن درد، به پرستار اطلاع داده تا طبق تجویز پزشک اقدامات لازم جهت تسکین درد شما را انجام دهد.
- در صورت خونریزی از محل عمل جراحی و خیس شدن پانسمان به پرستاران بخش اطلاع دهید.
- از دستکاری سرم‌ها و رابط‌های متصل به خود خودداری کنید.
- دست مبتلا را بالاتر از سطح قلب قرار دهید. می‌توانید یک بالش یا پتو زیر آن قرار دهید.
- در صورتی که انگشتان دست مبتلا سرد بود یا احساس سوزن سوزن شدن و کرختی داشت به پرستار خود اطلاع دهید.
آموزش پس از ترخیص
رژیم غذایی:
- در صورتی که بیماری زمینه‌ای ندارید محدودیت غذایی خاصی برای شما وجود ندارد.
- برای تسریع بهبود زخم از میوه و سبزیجات فراوان و غذاهای پُر پروتئین استفاده نمایید.
- برای جلوگیری از یبوست از مایعات فراوان و رژیم پُر فیبر حاوی سبوس استفاده نمایید.
فعالیت:
حرکات فعالانه انگشتان و شانه بایستی بلافاصله شروع شود. در مواقع بیداری حداقل 10 بار در یک ساعت انگشتان دست باز و بسته شود ورزش‌های شانه و آرنج به خصوص ورزش‌های مربوط به دامنه حرکتی انجام شوند. انجام حرکات سنگین ورزشی نیازمند گذشت حدود 5 تا 6 ماه از زمان شکستگی می‌باشد. در مورد بیماری که در مچ دست پلاک دارد حرکات ضربه‌ای شدید مانند ورزش‌های رزمی توصیه نمی‌شود مگر این که پلاک را خارج کند.
مراقبت:
- جهت تعویض پانسمان پزشک یا بیمارستان مراجعه نمایید و از تعویض پانسمان بدون تجویز پزشک اجتناب نمایید.
- به دستور پزشک با استفاده از پوشش پلاستیکی می‌توانید استحمام کنید.
- برای کنترل تورم بعد از شکستگی مچ و ساعد را بالاتراز سطح بدن نگه دارید.
- گاهی ممکن است پزشک به دلایل مختلف پنجره‌ای بر روی گچ مچ باز نماید و ناحیه مورد نظر را توسط پانسمان فشاری بپوشاند که شما نباید آن را باز کنید. اموری که باعث فشار مستقیم بر روی مچ می‌شوند را انجام ندهید، اما در منزل به پیاده‌‌روی ادامه دهید.
- از انجام اموری همچون رانندگی و تایپ تا زمان بهبود مچ و باز کردن گچ خودداری کنید.
- حین راه رفتن می‌توان گچ دست را با باند یا پارچه‌ای از گردن آویزان نمایید اما نباید فشار زیادی روی اعصاب گردن وارد شود. پس باید به فواصل استراحت کرده و دست را بالا نگه داشت و نیز گره پارچه نباید روی مهره‌های گردن بسته شود.
- برای جلوگیری از ورم انگشتان دست آنها را گاه‌گاه تکان دهید.
- قسمت گچ گرفته شده یا دارای ثابت‌کننده خارجی را بالاتر از سطح بدن قرار دهید.
- عضلات مفاصلی که با گچ یا پیچ و پلاك و ثابت کننده بی حرکت شده‌اند را را بدون حرکت دادن مفاصل به طور مرتب منقبض و منبسط کنید تا جریان خون در عضو بهبود یافته و از لخته شدن خون و تورم اندام جلوگیری و مانع لاغر شدن عضلات شود.
- گچ را خشک و تمیز نگه دارید و قبل از حمام کردن روی گچ را با 2 پلاستیک یا کیسه پلاستیکی ضد آب بپوشانید و انتهای کیسه را گره بزنید و مواظب باشید گچ خیس نشود چون در این صورت باعث دانه زدن پوست می‌شود و اگر خیس شد با سشوار خشک کنید و پس از خشک کردن نباید زیر گچ مرطوب باشد.
- پوست لبه‌های گچ را به دقت از نظر هر گونه قرمزی بررسی کنید. زیر قسمت‌های لبه را با یک پارچه نرم یا پنبه بپوشانید. هرگز پوست زیر گچ را با پماد، کرم، لوسیون و یا هر ماده دیگری چرب نکنید.
- پوست زیر گچ را نخارانید. هرگز وسیله‌ای را برای خاراندن پوست زیر گچ وارد نکنید. می‌توانید با گرفتن سشوار سرد از لبه‌های قالب به داخل آن خارش را کم کنید.
- مواظب باشید وسایل کوچک زیر گچتان نیفتد.
- در انگشتان دستی که گچ‌گیری شده است انگشتر نکنید. انگشتان دست یا پای گچ گرفته را با دستکش یا جوراب بپوشانید تا گرم بماند.
- گیره‌های ثابت‌کننده خارجی را دستکاری نکنید.
- اگر زخمی دارید که نیاز به پانسمان دارد آن را به روش استریل و در مراکز درمانی و توسط افراد آگاه تعویض کنید.
- جهت پیشگیری و آسیب به بافت‌های دیگر نوك تیز ثابت کننده را با باند و یا پنبه بپوشانید.
زمان مراجعه بعدی:
- صورت شکسته شدن یا ترك خوردن و شل شدن قالب گچ به پزشک مراجعه نمایید.
- در فواصل منظم و مشخص شده توسط پزشک جهت ادامه درمان به پزشک مراجعه نمایید.
علائم هشدار
در صورت داشتن گچ با مشاهده علائم زیر به پزشک معالج یا بیمارستان مراجعه نمایید:
- درد شدید در اندام‌های صدمه دیده که با ضد دردهای معمولی تسکین نیابد.
- گز گز و مور مور انتهای اندام مبتلا
- سردی، رنگ پریدگی و یا کبودی انگشتان در انتهای عضو گچ گرفته شده
- هر گونه ترك، شکستگی یا نرمی در گچ
- افزایش ورم انگشتان دست حتّی پس از قرار دادن عضو گچ گرفته بالاتر از قلب
- بوی غیر طبیعی یا نامطبوع و یا ترشح از گچ
در صورت انجام عمل جراحی و وجود زخم با مشاهده علائم زیر به پزشک مراجعه نمایید.
- درد و قرمزی در محل زخم
- ترشح چرکی از زخم
- تب و لرز و بی‌اشتهایی
فهرست منابع
- درسنامه ارتوپدی و شکستگی‌ها / تالیف دکتر بهادر اعلمی هرندی و همکاران / ویرایش چهارم
- کتاب پرستاری برونر – سودارث
- مجموعه کامل دروس پرستاری – انتشارات بشری
- Schwartz Principles of Surgery
تاریخ آخرین ویرایش: 1 اردیبهشت 1403