زگیل (Warts) چیست؟
زگیلها رشدهای کوچک روی پوست هستند که معمولاً باعث درد نمیشوند. برخی زگیلها خارش دارند و ممکن است دردناک باشند، بهویژه اگر روی پاها قرار داشته باشند. پنج نوع اصلی زگیل وجود دارد:
- زگیلهای معمولی (Common warts): معمولاً روی دستها ظاهر میشوند.
- زگیلهای صاف (Flat warts): معمولاً روی صورت و پیشانی ظاهر میشوند.
- زگیلهای تناسلی (Genital warts / Condyloma): روی اندامهای تناسلی، ناحیه عانه و بین رانها ایجاد میشوند.
- زگیلهای کفپا (Plantar warts): در کف پاها دیده میشوند.
- زگیلهای زیر ناخن و اطراف ناخن (Subungual and periungual warts): زیر یا اطراف ناخنهای دست و پا ایجاد میشوند.
علائم زگیل
علامت اصلی زگیل، یک رشد گوشتی با سطح خشن روی پوست است.
علت ایجاد زگیل
زگیل نوعی عفونت ناشی از ویروسهای خانواده پاپیلومای انسانی (Human Papillomavirus – HPV) است. بیش از ۱۰۰ نوع HPV وجود دارد.
زگیلها میتوانند روی تمام قسمتهای بدن رشد کنند، از جمله:
- روی پوست،
- داخل دهان،
- روی اندامهای تناسلی،
- و ناحیه مقعد.
انواع رایج HPV تمایل به ایجاد زگیل روی پوست دارند (مانند دستها و انگشتان). انواع دیگر HPV معمولاً باعث زگیلهای تناسلی و ناحیه مقعد میشوند.
برخی افراد بهطور طبیعی در برابر ویروسهای HPV مقاومتر هستند و به راحتی دچار زگیل نمیشوند.
تشخیص زگیل
در بیشتر موارد، پزشک میتواند با معاینه ساده زگیل را تشخیص دهد.
در برخی موارد، پزشک ممکن است زگیل را خراش دهد تا به دنبال نقاط ریز باشد. این نقاط نشانههای واضح رگهای خونی لختهشده هستند که معمولاً در برخی زگیلها دیده میشوند.
اگر پزشک در مورد اینکه رشد پوستی شما زگیل است یا خیر مطمئن نباشد، ممکن است بخشی از زگیل را برداشته و به آزمایشگاه بفرستد تا بررسی شود.
پیشگیری یا اجتناب از زگیل
برخی زگیلها قابل پیشگیری هستند و برخی خیر.
زگیلها ممکن است بهطور طبیعی ایجاد شوند، بسته به علت اصلی آنها. اما همچنین میتوانند از طریق تماس مستقیم از فردی به فرد دیگر منتقل شوند.
همچنین ممکن است از طریق استفاده از حولهها یا وسایلی که فرد مبتلا به زگیل استفاده کرده است، زگیل منتقل شود.
زگیلهای تناسلی بسیار مسری هستند و میتوانند در طول رابطه جنسی دهانی، واژینال یا مقعدی به شخص دیگر منتقل شوند.
بنابراین، اگر شما یا شریک جنسیتان در ناحیه تناسلی زگیل دارید، نباید رابطه جنسی محافظتنشده داشته باشید.
زگیلها ممکن است روی دهانه رحم (داخل واژن) بدون آگاهی فرد ایجاد شوند و سپس باعث انتقال عفونت به شریک جنسی شوند.
برداشتن زگیل
زگیلها اغلب بهطور خودبهخود از بین میروند، اگرچه ممکن است ماهها یا حتی سالها طول بکشد.
اما برخی زگیلها خودبهخود از بین نمیروند و نیاز به درمان دارند.
درمان میتواند احتمال گسترش زگیلها به سایر نقاط بدن یا به افراد دیگر را کاهش دهد.
زگیلهای روی پوست
راههای مختلفی برای برداشتن زگیلهای معمولی روی پوست وجود دارد (مانند زگیلهای روی انگشتان، پاها و زانوها).
با پزشک خود درباره مناسبترین روش درمان مشورت کنید.
همچنین قبل از درمان زگیلهای روی صورت با پزشک مشورت نمایید.
استفاده از اسید سالیسیلیک (Salicylic Acid)
- میتوانید زگیلهای روی دستها، پاها یا زانوها را با اسید سالیسیلیک (نام تجاری: Compound W) درمان کنید.
- بعد از حمام یا دوش گرفتن، پوست را با حوله خشک کنید.
- سپس اسید سالیسیلیک را روی زگیلها بزنید.
این ماده وقتی روی پوست مرطوب استفاده شود بهتر و عمیقتر عمل میکند. - قبل از حمام یا دوش روز بعد، با استفاده از سوهان ناخن یا سنگ پا لایه سطحی مرده زگیلها را بردارید.
- این درمان باید هر روز به مدت چند هفته طبق دستور پزشک تکرار شود.
استفاده از کانتاریدین (Cantharidin)
- پزشک ممکن است زگیلها را با ماده شیمیایی کانتاریدین “رنگآمیزی” کند.
- اغلب افراد هنگام استفاده از این ماده هیچ دردی احساس نمیکنند.
- اما ممکن است ۳ تا ۸ ساعت بعد کمی درد و تاول روی زگیل ایجاد شود.
- طبق دستور پزشک برای مراقبت در منزل عمل کنید.
- در جلسه بعدی، پزشک پوست مرده زگیل را برمیدارد.
- اگر زگیل با یک جلسه درمان از بین نرفت، ممکن است درمان دیگری توصیه شود.
استفاده از نیتروژن مایع (Liquid Nitrogen)
- پزشک ممکن است با استفاده از نیتروژن مایع زگیل را منجمد کند.
- این روش به نام کرایوتراپی یا کرایوسرجری (Cryotherapy / Cryosurgery) شناخته میشود.
- این درمان دو مرحلهای است و به پوست اطراف زگیل آسیب نمیرساند.
- هنگام اعمال نیتروژن مایع ممکن است کمی ناراحتی داشته باشید.
- برای حذف کامل زگیل، درمانها باید هر ۱ تا ۳ هفته یکبار انجام شوند (در مجموع ۲ تا ۴ جلسه).
- اگر بهبودی حاصل نشد، پزشک ممکن است درمان دیگری پیشنهاد کند.
سایر درمانها برای زگیلهای پوستی
پزشک ممکن است زگیل را بسوزاند، جراحی کند یا با لیزر بردارد.
این درمانها مؤثر هستند، اما ممکن است جای زخم باقی بماند.
این روشها معمولاً برای زگیلهایی به کار میروند که به درمانهای دیگر پاسخ ندادهاند.
زگیلهای ناحیه تناسلی
زگیلهای تناسلی حتماً باید توسط پزشک درمان شوند.
زگیلهای ناحیه تناسلی را میتوان برداشت، اما هیچ درمان قطعی برای ویروسی که باعث زگیلها میشود وجود ندارد.
به این معنی که حتی پس از برداشتن زگیلها، ممکن است دوباره ظاهر شوند.
توجه: زگیلهای پوستی و زگیلهای تناسلی با روشهای متفاوتی درمان میشوند.
هرگز برای برداشتن زگیلهای ناحیه تناسلی از درمانهای خانگی یا داروهای بدون نسخه استفاده نکنید.
استفاده از برخی مواد شیمیایی روی ناحیه تناسلی میتواند باعث آسیب شدید شود.
زندگی با زگیل
در بیشتر موارد، درمان زگیلهای پوستی موفقیتآمیز است و زگیلها برای همیشه از بین میروند.
اما زگیلهای تناسلی بیشتر احتمال عود دارند.
اگر زگیلها بازگشتند، به پزشک مراجعه کنید تا درباره روشهای درمانی دیگر مشورت کنید.
سؤالاتی که باید از پزشک بپرسید
- آیا من زگیل دارم؟
- چگونه زگیل گرفتهام؟
- چگونه میتوانم از پخش شدن زگیل به سایر قسمتهای بدنم جلوگیری کنم؟
- چگونه میتوانم از انتقال زگیل به خانوادهام جلوگیری کنم؟
- چگونه میتوانم زگیلها را از بین ببرم؟
- آیا درمانهای بدون نسخه برای برداشتن زگیل مؤثر هستند؟
- آیا به کرایوسرجری نیاز دارم؟
- کرایوسرجری شامل چه مراحلی است؟
- آیا زگیلهایم بازخواهند گشت؟
منابع
National Institutes of Health, MedlinePlus: Warts
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد با پزشک معالج مشورت شود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
