شنت بطنیصفاقی (Ventriculoperitoneal shunt) – آموزش حین ترخیص
فرزند شما دچار هیدروسفالی (Hydrocephalus) است و برای تخلیه مایع اضافی و کاهش فشار در مغز، شنت (Shunt) برای او کار گذاشته شده است. تجمع بیش از حد مایع مغزینخاعی (مایع مغزینخاعی/Cerebrospinal fluid یا CSF) موجب فشردهشدن بافت مغز به جمجمه میشود. فشار بیش از حد یا طولانیمدت میتواند باعث آسیب به بافت مغز شود.
پس از بازگشت فرزندتان به خانه، دستورهای جراح را در مورد مراقبت از او دنبال کنید. از اطلاعات زیر بهعنوان یادآور استفاده نمایید.
زمانی که فرزندتان در بیمارستان بود
روی پوست سر فرزندتان برشی (Skin incision) ایجاد شد و سوراخ کوچکی در استخوان جمجمه دریل شد. همچنین یک برش کوچک در پوست و عضلات شکم ایجاد گردید. یک دریچه (Valve) در زیر پوست، پشت گوش یا در قسمت عقب سر کار گذاشته شد. سپس یک لوله (Catheter) در مغز قرار گرفت تا مایع را به دریچه هدایت کند. لولهی دیگری به دریچه متصل و از زیر پوست تا شکم فرزندتان (یا در برخی موارد تا اطراف ریه یا قلب) هدایت شد.
آنچه باید در خانه انتظار داشته باشید
بخیهها یا منگنههای قابل مشاهده معمولاً طی ۷ تا ۱۴ روز برداشته میشوند.
تمام اجزای شنت زیر پوست قرار دارند. در چند روز اول پس از جراحی، ناحیه بالای شنت ممکن است زیر پوست برجسته به نظر برسد. با کاهش تورم و رشد مجدد مو، فقط ناحیهای کوچک و کمی برآمده به اندازه یک سکه کوچک باقی میماند که معمولاً قابل توجه نیست.
مراقبت از خود (Self-care)
تا زمانی که بخیهها یا منگنهها برداشته نشدهاند، به فرزندتان اجازه دوش گرفتن یا شستن موها را ندهید. در این مدت، او را با اسفنج تمیز کنید. زخم نباید تا زمان ترمیم کامل پوست در آب خیس بخورد.
به هیچوجه روی بخشی از شنت که زیر پوست پشت گوش قابل لمس یا مشاهده است فشار ندهید.
فرزند شما میتواند پس از بازگشت به منزل غذای معمول بخورد، مگر آنکه جراح توصیه دیگری کرده باشد.
فرزندتان باید بتواند بیشتر فعالیتهای معمول را انجام دهد:
- اگر فرزندتان نوزاد است، میتوانید او را مانند همیشه در آغوش بگیرید و حتی تکان دهید یا بازی کنید؛ اشکالی ندارد.
- کودکان بزرگتر میتوانند بیشتر فعالیتهای معمول را انجام دهند. در مورد ورزشهای برخوردی با جراح مشورت کنید.
- معمولاً، کودک میتواند در هر وضعیتی بخوابد، اما برای اطمینان، با جراح مشورت کنید زیرا شرایط هر کودک متفاوت است.
فرزند شما ممکن است مقداری درد داشته باشد.
- کودکان زیر ۴ سال میتوانند استامینوفن (Acetaminophen) مصرف کنند.
- کودکان ۴ سال به بالا، در صورت نیاز، ممکن است داروهای مسکن قویتری دریافت کنند.
دستور مصرف دارو را طبق توصیهٔ جراح یا راهنمای درجشده روی بستهبندی دارو دقیقاً رعایت کنید.
مواردی که باید به پزشک اطلاع دهید
مهمترین مشکلات احتمالی عبارتاند از عفونت شنت و انسداد شنت.
با جراح فرزندتان تماس بگیرید اگر کودک دچار هر یک از علائم زیر شد:
- گیجی یا کاهش سطح هوشیاری
- تب بالای ۳۸٫۳°سانتیگراد (۱۰۱°فارنهایت) یا بیشتر
- درد شکمی که برطرف نمیشود
- سفتی گردن یا سردرد
- بیاشتهایی یا تغذیه ضعیف
- وریدهای برجسته روی سر یا پوست سر
- مشکلات در مدرسه
- تأخیر رشدی یا از دست دادن مهارتهایی که قبلاً یاد گرفته بود
- تحریکپذیری یا بیقراری غیرعادی
- قرمزی، تورم، خونریزی یا ترشح از محل بخیهها
- استفراغ مداوم
- اختلال خواب یا خوابآلودگی بیش از حد معمول
- گریه با صدای زیر (جیغمانند)
- رنگپریدگی
- افزایش اندازه سر (فقط در کودکان زیر ۱۸ ماه)
- برآمدگی یا حساسیت در ناحیه ملاج (نقطه نرم بالای سر)
- تورم در اطراف دریچه یا مسیر لوله از دریچه تا شکم
- تشنج
منابع (References)
Badhiwala JH, Kulkarni AV. Ventricular shunting procedures. In: Winn HR, ed. Youmans and Winn Neurological Surgery. 8th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2023:chap 227.
Rosenberg GA. Brain edema and disorders of cerebrospinal fluid circulation. In: Jankovic J, Mazziotta JC, Pomeroy SL, Newman NJ, eds. Bradley and Daroff’s Neurology in Clinical Practice. 8th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2022:chap 88.
Tan TQ, Mithal LB. Infections related to prosthetic or artificial devices. In: Cherry JD, Harrison GJ, Kaplan SL, Steinbach WJ, Hotez PJ, eds. Feigin and Cherry’s Textbook of Pediatric Infectious Diseases. 8th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2019:chap 74.
MedlinePlus: Public health information platform provided by the National Library of Medicine (NLM) and is part of the National Institutes of Health (NIH).
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد از دستورات پزشک معالج پیروی کرد و با پزشک معالج مشورت نمود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
