سونوگرافی عروقی
سونوگرافی عروقی (Vascular ultrasound) یک آزمونِ غیرتهاجمی (Noninvasive) است که ارائهدهندگانِ خدماتِ سلامت از آن برای ارزیابیِ جریانِ خون در سرخرگها و سیاهرگهای دستها، گردن و پاها استفاده میکنند. ارائهدهندگان از این آزمون برای تشخیصِ لختههای خون (Blood clots) و بیماریِ شریانِ محیطی (Peripheral artery disease) بهره میبرند. ممکن است این آزمون را انجام دهید تا مشخص شود آیا داوطلبِ مناسبی برای آنژیوپلاستی (Angioplasty) هستید یا برای اینکه سلامتِ رگهای خونی پس از بایپس (Bypass) بررسی شود.
مرور کلی
سونوگرافی عروقی چیست؟
سونوگرافی عروقی، که به آن مطالعهٔ داپلرِ دوبلکس (Duplex study) هم میگویند، یک آزمونِ غیرتهاجمی است. این آزمون به ارائهدهندگانِ خدماتِ سلامت نشان میدهد خون چگونه در دستها، گردن و پاهای شما جریان دارد. امواجِ صوتیِ با فرکانسِ بالا تصاویرِ دقیقی از بافتِ نرم و رگهای خونی ایجاد میکنند.
سونوگرافی عروقی چه زمانی انجام میشود؟
ارائهدهندهٔ خدماتِ سلامت شما ممکن است از سونوگرافی عروقی برای دیدنِ نحوهٔ جریانِ خون در سیاهرگها و سرخرگهای شما (رگهای خونی) استفاده کند. ممکن است این آزمون را انجام دهید تا به ارائهدهندهٔ شما در تشخیصِ مواردِ زیر کمک کند:
- آترواسکلروز (Atherosclerosis).
- لختههای خون.
- بیماریِ شریانِ کاروتید.
- نارساییِ وریدیِ مزمن (Chronic venous insufficiency).
- ترومبوزِ وریدِ عمقی.
- آنوریسمِ شریانِ کاروتیدِ خارججمجمهای.
- بیماریِ شریانِ محیطی.
- بیماریِ عروقی.
- وریدهای واریسی.
چه زمانی لازم است آزمونِ سونوگرافی عروقی انجام دهم؟
اگر علائمی مانندِ مواردِ زیر داشته باشید، ممکن است به سونوگرافی عروقی نیاز داشته باشید:
- احساسِ سوزش در پاها.
- آتروفیِ عضلانی (Muscle atrophy).
- درد در باسن، لگن، رانها یا ساقها.
- زخمهای پا (Ulcers) که خوب نمیشوند.
ارائهدهندگانِ خدماتِ سلامت همچنین از سونوگرافی عروقی برای بررسیِ جریانِ خونِ اعضا استفاده میکنند. اگر پیوندِ عضو گرفته باشید، ممکن است این آزمون را انجام دهید.
ارائهدهندگان همچنین ممکن است برای اینکه ببینند آیا داوطلبِ مناسبی برای آنژیوپلاستی هستید یا برای بررسیِ سلامتِ رگهای خونی پس از جراحیِ بایپسِ بیماریِ وریدی، آزمونِ سونوگرافی عروقی را درخواست کنند.
چه کسی آزمونِ سونوگرافی عروقی را انجام میدهد؟
یک تکنولوژیستِ سونوگرافی (Ultrasound technologist) آزمونِ سونوگرافی عروقی شما را انجام میدهد. این تکنولوژیستها در انجامِ آزمونهای سونوگرافی آموزشِ ویژه دیدهاند.
جزئیاتِ آزمون
سونوگرافی عروقی چگونه کار میکند؟
سونوگرافی عروقی از امواجِ صوتیِ پُرفرکانس برای ایجادِ تصاویرِ دقیق استفاده میکند. این امواجِ صوتی از بافتهای نرم و رگهای خونیِ شما عبور میکنند. امواج، هنگامِ عبور از بافت، پژواکهایی ایجاد میکنند و رایانه این پژواکها را به تصویر یا ویدئو تبدیل میکند.
چگونه برای سونوگرافی عروقی آماده شوم؟
برای آمادهشدنِ جهتِ سونوگرافی عروقی کارِ ویژهای لازم نیست انجام دهید. برنامهریزی کنید حدودِ ۱۵ دقیقه پیش از زمانِ نوبتِ سونوگرافی عروقی به مرکز برسید.
باید لباسهای راحت و گشاد بپوشید و هرگونه جواهرات یا اشیاءِ قیمتی را در خانه بگذارید. ممکن است ارائهدهندگانِ خدماتِ سلامت از شما بخواهند لباسِ بیمارستان بپوشید.
در طولِ سونوگرافی عروقی چه اتفاقی میافتد؟
روی تختِ معاینه دراز میکشید. تکنولوژیست روی پوستِ شما، در نواحیای که قرار است سرخرگها و سیاهرگهایتان را بررسی کند، ژلِ لغزنده میزند.
تکنولوژیست یک پروبِ ویژه به نامِ مبدل (Transducer) را روی پوستِ شما قرار میدهد. ممکن است هنگامِ حرکتدادنِ پروب روی آن ناحیه، کمی فشار احساس کنید. ممکن است جریانِ خونِ خود را بشنوید، چون صدایی ضربانی یا ووشمانند ایجاد میکند.
پس از سونوگرافی عروقی چه انتظاری باید داشته باشم؟
وقتی آزمون تمام شد، تکنولوژیست ژلِ لغزنده را پاک میکند. بلافاصله پس از آزمون میتوانید به کار یا دیگر فعالیتهای خود برگردید.
آیا سونوگرافی عروقی خطر یا عارضهای دارد؟
سونوگرافی عروقی ایمن است. از این آزمون دچارِ هیچ عارضهای نخواهید شد.
نتایج و پیگیری
ارائهدهندگانِ خدماتِ سلامت از سونوگرافی عروقی چه نتایجی بهدست میآورند؟
سونوگرافی عروقی به ارائهدهندهٔ خدماتِ سلامتِ شما اطلاعاتی دربارهٔ این میدهد که خون با چه سرعتی (زیاد یا کم) در بدنِ شما جریان دارد. این موضوع به ارائهدهندهٔ شما میگوید آیا چیزی مانندِ لختهٔ خون یا پلاک، رگِ خونی را مسدود کرده است یا اینکه رگهای خونی تنگ شدهاند.
نتایجِ سونوگرافی عروقی چهمدت بعد آماده میشود؟
پزشکی که در خواندن و تفسیرِ تصاویرِ رادیولوژیک تخصص دارد (رادیولوژیست)، تصاویر را ارزیابی میکند. وقتی رادیولوژیست بررسیِ خود را کامل کرد، نتایج را برای پزشکی که سونوگرافی عروقی شما را درخواست کرده است میفرستد.
چه زمانی باید پس از آزمونِ سونوگرافی عروقی با ارائهدهندهٔ خدماتِ سلامتِ خود تماس بگیرم؟
از آزمونِ سونوگرافی عروقی نباید انتظارِ هیچ عارضهای داشته باشید. اگر دچارِ علائمِ تازه یا تشدیدشوندهای شدید ــ مانندِ درد یا قرمزی در ناحیهای که بررسی شده است ــ به ارائهدهندهٔ خدماتِ سلامتِ خود اطلاع دهید.
References/منابع
Centers for Disease Control and Prevention. Peripheral Arterial Disease (PAD). Accessed 7/25/2022.
RadiologyInfo.org. Peripheral Artery Disease (PAD). Accessed 7/25/2022.
RadiologyInfo.org. Ultrasound – Vascular. Accessed 7/25/2022.
U.S. Food and Drug Administration. Ultrasound Imaging. Accessed 7/25/2022.
MedlinePlus: Public health information platform provided by the National Library of Medicine (NLM) and is part of the National Institutes of Health (NIH).
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد از دستورات پزشک معالج پیروی کرد و با پزشک معالج مشورت نمود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
