آﻣﻮزش خودمراقبتی بیماران با فتق نافی
بیمار/ همراه گرامی خواهشمندیم در جهت ارائه خدمات بهتر، خودمراقبتی زیر را مطالعه فرموده و به این توصیه‌ها پس از ترخیص از بیمارستان توجه فرمائید.
فتق نافی چیست؟
فتق نافی بیماری شایع و بیخطری بوده و شایع‌ترین نوع فتق در شیرخواران محسوب می‌شود، اما بزرگسالان نیز به آن دچار میشوند.
در این نوع فتق، به‌علت ضعف بخشی از دیواره شكم كه ناف را احاطه میكند، یك برآمدگی در ناف ایجاد می‌شود. بعضی نوزادان هنگام تولد دارای یك فتق نافی هستند. بخشی از روده آنها در خارج از شكم قرار گرفته است. این فتقها اغلب هیچ علامتی ندارند و ممكن است خودبه‌خود برطرف شوند. در بالغین، فتق نافی گاهی اوقات زخمی یا دردناك شده و نیاز به ترمیم دارد.
اکثر فتقهای نافی تا یک سالگی خودبه‌خود بسته میشوند. اما 10 درصد آنها مدت بیشتری زمان نیاز دارند که بهبود یابند. فتقهای نافی که تا 4 سالگی بهبود نیافته و یا در بزرگسالی ایجاد میشوند باید ترمیم جراحی شوند.
آموزش بدو ورود
- تمامی سوالات خود در مورد مراقبت از بیمارتان در منزل در طول بستری در بخش را از پرستار بپرسید.
- دستبند مشخصات جهت شناسایی شما می‌باشد، لذا خواهشمند است تا زمان ترخیص آن را در مچ دست خود نگه دارید و هنگام ترخیص توسط پرستار بخش از دست شما خارج خواهد شد در غیر این صورت به پرستار اطلاع دهید.
- بهداشت فردی خود را در طول بستری رعایت نموده و دست‌های خود را مرتب بشویید.
- زباله‌های عادی خود را در سطل زباله آبی رنگ رها کنید.
- وسایل مربوط به پانسمان و سرم شما زباله عفونی محسوب می‌شود و باید در سطل زباله زرد رها شود.
- در صورت نیاز به پرستار از زنگ احضار که بالای سر شما نصب گردیده است استفاده نمایید.
- نرده‌های کنار تخت را جهت جلوگیری از سقوط بالا نگه دارید.
- شب قبل از عمل شام سوپ (غذای سبک) میل کرده و از نیمه شب ناشتا باشید.
- هر گونه آرایش و لاک ناخن را پاک نمایید.
- موهای محل عمل، قبل از رفتن به اتاق عمل تراشیده خواهند شد.
- قبل از رفتن به اتاق عمل زیورآلات، اجسام فلزی، گیره سر، دندان مصنوعی و غیره را خارج کنید و در صورت داشتن پروتز دائم به پرستار بخش اطلاع دهید.
- قبل از انتقال به اتاق عمل، مثانه (ادرار) را تخلیه نمایید.
- قبل از انتقال به اتاق عمل، کلیه لباس‌ها (لباس زیر، جوراب و…) را در آورید و لباس مخصوص اتاق عمل بپوشید.
- در صورت داشتن سابقه بیماری و سابقه حساسیت (دارویی، غذایی) پرستار و پزشک معالج را در جریان قرار دهید.
آموزش حین بستری
رژیم غذایی و تغذیه:
- طبق دستور پزشک، بعد از شروع حرکات دودی روده‌ای (دفع گاز) رژیم مایعات را شروع کرده و در صورت عدم تحمل (حالت تهوع و استفراغ) به پرستار اطلاع دهید.
- پس از شروع رژیم برای جلوگیری از یبوست و فشار بر بخیه‌ها باید مایعات فراوان و غذاهای پرفیبر (میوه) استفاده کنید.
فعالیت:
- در بستر پاها را حرکت دهید، تا از لخته شدن خون در پاها پیشگیری شود. بهتر است هر چه زودتر از بستر خارج شده و راه بروید.
- برای خروج از بستر، ابتدا مدتی در لبه تخت نشسته و پاها را آویزان نمائید، در صورت نداشتن سرگیجه، تاری دید و… با کمک تیم مراقبتی راه بروید.
مراقبت:
- بی‌حرکتی پس از عمل می‌تواند باعث رکود خون در پاها و افزایش احتمال عفونت ریه‌ها گردد، لذا ورزش‌های تنفسی (تنفس عمیق و سرفه) و چرخش پا را بلافاصله پس از عمل انجام دهید.
- در هنگام راه رفتن، سرفه و تنفس عمیق محل بخیه را با دست گرفته یا بالش ثابت نگه دارید تا از درد در ناحیه عمل جلوگیری نمائید.
- در صورت داشتن درد، به پرستار اطلاع داده تا طبق تجویز پزشک اقدامات لازم جهت تسکین درد شما را انجام دهد.
آموزش پس از ترخیص
رژیم غذایی:
- پس از شروع تغذیه هیچ ممنوعیت غذایی ندارید، مگر در موارد بیماری‌های خاص (فشار خون بالا، دیابت، بیماری‌های قلبی و…)
- طی دو هفته بعد از عمل از مصرف مواد نفاخ (ذرت، لوبیا، نخود، نوشابه‌های گازدار) خودداری کنید.
- با خوردن سبزی‌ها و میوه‌های تازه و نوشیدن مقادیر زیادی مایعات در روز و غذاهای پرفیبر مانند نان‌های سبوس‌دار از یبوست جلوگیری کنید.
فعالیت:
- فعالیت‌های خود (فعالیت‌های سبک) را در عرض 3 الی 5 روز پس از عمل جراحی، از سر بگیرید؛ ولی از انجام کارهای سنگین حداقل تا دو ماه و به طور معمول تا شش ماه باید پرهیز کنید.
- تا زمانی که پزشک‌تان موافقت نکرده است ورزش را از سرنگیرید.
- در صورتی که بیمار کودک است از فعالیت زیاد وی تا 3-2 هفته خودداری کنید.
- از تکنیک مناسب برای بلند کردن اجسام سنگین استفاده کنید (بنشینید و اجسام را بردارید).
مراقبت:
- ممکن است بعد از جراحی به روش لاپاروسکوپی درد شانه راست داشته باشید که به علت گاز وارد شده به بدن است و با قدم زدن و به مرور زمان این درد کاهش می‌یابد.
- برش جراحی را تمیز و خشک نگه دارید.
- در صورتی که محل زخم مشکلی نداشته باشد با اجازه پزشک پس از 48 ساعت می‌توانید استحمام کنید.
- شایع‌ترین عارضه جراحی فتق، درد ناحیه می‌باشد که گاهی تا یک سال باقی می‌ماند و آزاردهنده است و مصرف مُسکن‌ها با تجویز پزشک برای کاهش درد موثر می‌باشد.
- محل عمل را خشک و تمیز نگه دارید.
- در صورتی که اضافه وزن دارید، وزن خود را کاهش دهید.
- به محض احساس دفع به دستشویی رفته و از احتباس مدفوع خودداری کنید.
دارو:
- جهت تسکین درد از داروی مُسکن تجویز شده طبق دستور پزشک استفاده نمائید.
- داروهای تجویز شده توسط پزشک را (مانند آنتی‌بیوتیک) در ساعات معین، طبق دستور و تا اتمام کامل دوره توصیه شده مصرف نمایید.
زمان مراجعه بعدی
7-10 روز بعد از عمل جراحی جهت کشیدن بخیه‌های غیر جذبی به پزشک معالج مراجعه نمایید.
علائم هشدار
در صورت داشتن تب، خارج شدن ترشح از محل بخیه‌ها و تورم و قرمزی و دردناک شدن محل عمل، ناتوانی در دفع ادرار، درد ناگهانی ساق پا، تنگی نفس به پزشک یا اورژانس بیمارستان مراجعه نمایید.
فهرست منابع
- Sabiston Text book of Surgery/Saunders
- Schwartz Principles of Surgery
- کتاب پرستاری برونر – سودارث
- مجموعه کامل دروس پرستاری – انتشارات بشری
تاریخ آخرین ویرایش: 24 تیر 1402