فیوژنِ مفصلِ زیرقاپی
فیوژنِ مفصلِ زیرقاپی جراحیای است برای جوشدادنِ دو استخوان در مفصلِ زیرقاپی تا یک استخوانِ واحد شوند. مفصلِ زیرقاپی مفصلِ پاست که درست در زیرِ مچِ پا قرار دارد. ارائهدهندهٔ خدماتِ سلامت معمولاً فقط زمانی جراحیِ فیوژن را پیشنهاد میکند که دچارِ دردِ شدیدِ پا باشید و با وجودِ امتحانکردنِ درمانهای غیرجراحی، بهبودی رخ نداده باشد.
فیوژنِ مفصلِ زیرقاپی چیست؟
فیوژنِ مفصلِ زیرقاپی جراحیای است که استخوانهای مفصلِ زیرقاپیِ شما را بهطورِ دائمی به هم متصل میکند. این روش نوعی «فیوزنِ مفصل (Arthrodesis)» است. ارائهدهندگانِ خدمات سلامت گاهی به آن «آرترودِزِ زیرقاپی» میگویند.
«مفصل» هر جایی در بدنِ شماست که دو استخوان به هم میرسند. مفصلِ زیرقاپی دو استخوان در پای شما را به هم وصل میکند؛ جایی که «استخوانِ قاپ (Talus)» با «استخوانِ پاشنه (Calcaneus)» تلاقی میکند. در هر پا یک مفصلِ زیرقاپی دارید که درست در زیرِ مفصلِ مچِ پا قرار گرفته است. مفصلهای زیرقاپی با امکاندادن به متمایلشدنِ پا به داخل و خارج از محورِ مرکزیِ بدن، به حرکت و حفظِ تعادل کمک میکنند.
جراحان معمولاً از فیوژنِ زیرقاپی برای درمان «آرتریتِ شدیدِ پا (Severe foot arthritis)» استفاده میکنند. اگر آرتریت، غضروفی را که مفصلِ زیرقاپیِ شما را بالشتکگذاری و روانکاری میکند ساییده باشد، استخوانها به هم ساییده میشوند. این حالت میتواند مفصل را آسیب بزند و بهمرورِ زمان بسیار دردناک شود. جراح شما استخوانهای داخلِ مفصلِ زیرقاپی را به هم جوش میدهد تا یک استخوانِ واحد شوند. این جوشدادن اصطکاکِ اضافی داخلِ پا را کاهش میدهد و درد را تسکین میکند.
ارائهدهندهٔ خدماتِ سلامت معمولاً فیوژنِ زیرقاپی را زمانی پیشنهاد میکند که سایر درمانهای غیرجراحی مؤثر نبودهاند. فیوژن میتواند دردِ شدید، سفتی و سایر علائمی را که حرکتکردن و استفاده از پا را برایتان دشوار میکند، تسکین دهد.
جزئیاتِ اقدام
پیش از انجامِ فیوژنِ زیرقاپی چه رخ میدهد؟
پیش از فیوژنِ زیرقاپی با ارائهدهنده و جراحتان ملاقات خواهید کرد. آنها میپرسند علائمی که تجربه میکنید چگونه بر روالِ روزانه و کیفیتِ زندگیتان اثر گذاشته است. آنها درمانهای غیرجراحیای را که امتحان کردهاید مرور میکنند و دربارهٔ میزانِ اثربخشیِ آنها بازخوردتان را میخواهند.
با ارائهدهندگانتان صادق باشید. فکرکردن به جراحیای که یک مفصل در پایتان را بهطورِ دائمی تغییر میدهد میتواند ترسناک باشد، اما تجربههایتان را دستکم نگیرید. اگر دردِ پا یا سایر علائم آنقدر شدید است که باعث میشود از برخی فعالیتها یا انواعِ حرکت اجتناب کنید، یا اگر انجامِ کارهای روزمره برایتان سخت میشود، این را به ارائهدهندگان بگویید.
پیش از تاریخِ جراحی به مواردِ زیر نیاز خواهید داشت:
- یک معاینهٔ فیزیکی برای اطمینان از اینکه از نظرِ سلامت برای جراحی مناسب هستید.
- آزمونهای تصویربرداری، شامل «رادیوگرافیِ پا (X-ray)». ممکن است به «اِمآرآی (Magnetic resonance imaging)» یا «سیتیاسکن (Computed tomography scan)» هم نیاز داشته باشید.
- آزمایشهای خون.
تمامِ داروها و مکملهایی را که مصرف میکنید ــ شامل داروهای بدونِ نسخه و مکملهای گیاهی ــ با ارائهدهنده و جراحتان در میان بگذارید. ممکن است لازم باشد مصرفِ برخی داروها یا مکملها را پیش از جراحی متوقف کنید.
جراح به شما میگوید چه زمانی باید از روزِ قبل ناشتا باشید. معمولاً افراد باید ۱۲ ساعت پیش از جراحیِ فیوژنِ زیرقاپی از خوردن و نوشیدن اجتناب کنند.
حینِ جراحیِ فیوژنِ زیرقاپی چه رخ میدهد؟
در روزِ جراحی، برای بیحسکردنِ بدن و اطمینان از عدمِ احساسِ درد، «بیهوشی/بیحسی (Anesthesia)» دریافت میکنید. متخصصِ بیهوشی برایتان یا «بیهوشیِ عمومی (General anesthesia)» ــ تا به خواب بروید ــ و/یا «بیحسیِ ناحیهای (Regional anesthesia)» ــ برای بیحسکردنِ پا و مچِ پا ــ تجویز میکند.
در فیوژنِ زیرقاپی، جراح شما استخوانهای مفصلِ زیرقاپی را بهطورِ دائمی به هم متصل میکند.
بیشترِ فیوژنهای زیرقاپی بهصورتِ «جراحیِ باز (Open surgery)» انجام میشوند؛ یعنی جراح برای کار روی مفصلِ پای شما، برشهایی در پوست ایجاد میکند. اگر فیوژنِ زیرقاپیِ باز داشته باشید، جراح شما:
- برشهایی در پوستِ اطرافِ مفصلِ زیرقاپی ایجاد میکند.
- هر غضروف و استخوانِ آسیبدیده را برمیدارد.
- «پیچها (Screws)» را از میانِ استخوانهای مفصلِ زیرقاپی عبور میدهد تا آنها را به هم متصل کند.
- پیچها را در جای خود محکم میکند و سپس برشها را میبندد.
برخی افراد، فیوژنهای مربوط به مچِ پا را با «آرتروسکوپی (Arthroscopy)» انجام میدهند. این یک تکنیکِ کمتهاجمی است. جراح شما برشهایی کوچکتر از جراحیِ باز در پا ایجاد میکند و سپس ابزاری ویژه بهنامِ «آرتروسکوپ (Arthroscope)» را واردِ مفصلِ زیرقاپی میکند. آرتروسکوپ دوربین و نوری دارد که به جراح اجازه میدهد ببیند داخلِ پا چه خبر است.
مراحل یکسان خواهد بود؛ فقط به این بستگی دارد که کدام تکنیک برای شما مناسبتر است.
جراحیِ فیوژنِ زیرقاپی چقدر طول میکشد؟
اجرای فیوژنِ زیرقاپی معمولاً حدودِ دو ساعت زمان میبرد. مدتِ زمانِ جراحی برای شما بستگی دارد به اینکه جراح از کدام تکنیک استفاده میکند و چهقدر باید استخوان یا غضروفِ آسیبدیده را از داخلِ مفصلِ زیرقاپی بردارد یا تغییرشکل دهد.
پس از فیوژنِ زیرقاپی چه رخ میدهد؟
فیوژنهای زیرقاپی معمولاً بهصورتِ سرپایی انجام میشوند؛ بنابراین همان روز میتوانید به خانه بروید. جراح برای حمایت از پا و جلوگیری از تحملِ وزن روی آن، پای شما را در آتل یا بوت قرار میدهد.
احتمالاً باید تا چند هفته پس از جراحی از عصا، واکر یا سایر وسایلِ کمکی استفاده کنید و پای خود را بالا نگه دارید.
خطرها / فواید
مزایای فیوژنِ زیرقاپی چیست؟
بزرگترین مزیتِ فیوژنِ زیرقاپی میزانِ بهبودی است که میتواند در دردِ روزمرهتان ایجاد کند. افرادی که جراحیِ فیوژن انجام دادهاند معمولاً کاهشِ قابلتوجهی در درد و سایر علائم را تجربه میکنند ــ در برخی موارد، علائم پس از بهبودی بهطورِ کامل از بین میروند. این یک روشِ ایمن و مؤثر برای تسکینِ علائم و بهبودِ کیفیتِ زندگی است که درمانهای دیگر از عهدهاش برنیامدهاند.
بیشترِ افراد میتوانند به تمامِ فعالیتهای فیزیکیِ روتین، شاملِ ورزش، بازگردند.
خطرهای انجامِ فیوژنِ زیرقاپی چیست؟
اگرچه نادر است، «نانیون (Nonunion)» شایعترین عارضه پس از جراحیِ فیوژنِ زیرقاپی است. نانیون زمانی رخ میدهد که استخوانهای پای شما آنگونه که باید به هم جوش نمیخورند. اگر استخوانها پس از جراحی به یک استخوانِ واحد تبدیل نشوند، ممکن است به عملِ دیگری نیاز داشته باشید.
مانندِ هر جراحی، فیوژنِ زیرقاپی خطرهایی دارد، از جمله:
- واکنش به بیهوشی/بیحسی.
- عفونتها.
- درد.
- خونریزی.
داشتنِ فیوژنِ زیرقاپی میتواند «دامنهٔ حرکتی (Range of motion)» در پایتان را بهطورِ دائمی کاهش دهد (یعنی اینکه تا چه حد میتوانید آن را حرکت دهید). چون دو استخوان به هم متصل شدهاند و یک استخوانِ واحد تشکیل دادهاند، ممکن است پس از جراحی نتوانید پایتان را به همان میزان یا به نرمیِ قبل بچرخانید. حتی اگر از دستدادنِ بخشی از دامنهٔ حرکتی نسبتاً شایع باشد، برای بیشترِ افرادی که دردِ شدیدِ پا دارند، فواید بیش از خطرهاست. شاید نتوانید پایتان را بهاندازهٔ قبل به دو سو حرکت دهید، اما باید کاهشِ دردِ قابلتوجهی را تجربه کنید.
بهبودی و چشمانداز
بهبود از فیوژنِ زیرقاپی چقدر طول میکشد؟
بهبود پس از جراحیِ فیوژنِ زیرقاپی معمولاً چندین ماه زمان میبرد.
با بهبودِ شما، دو استخوانی که به هم متصل شدهاند با هم رشد میکنند و یک استخوانِ واحد میشوند. این کار پا را قویتر، پایدارتر و کمدردتر میکند. هرکس با سرعتِ طبیعیِ خودش بهبود مییابد، اما معمولاً ۸ تا ۱۲ هفته طول میکشد تا استخوانها جوش بخورند.
آیا پس از فیوژنِ زیرقاپی میتوانید راه بروید؟
بله، پس از فیوژنِ زیرقاپی همچنان میتوانید راه بروید و حرکت کنید. شاید مدتی طول بکشد تا سازگار شوید، اما پس از بهبودی باید قادر باشید راه بروید و حرکت کنید. درواقع بسیاری از افراد راهرفتن و حرکتکردن را راحتتر مییابند چون پس از جراحی دردشان بسیار کمتر شده است.
برای بازیابیِ قدرت در حینِ بهبود، به «فیزیوتراپی (Physical therapy)» نیاز دارید. یک فیزیوتراپیست به شما کمک میکند بهصورتِ ایمن شروع به حرکتدادن و استفاده از پا کنید. معمولاً یک تا دو ماه طول میکشد تا راهرفتن و گذاشتنِ وزن روی پا پس از جراحی بیخطر باشد.
جراح به شما میگوید چه انتظاری داشته باشید و چه زمانی میتوانید فعالیتهای فیزیکی را از سر بگیرید.
چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرم؟
چه زمانی باید با ارائهدهندهٔ خدماتِ سلامت تماس بگیرم؟
اگر هر یک از علائمِ زیر را تجربه کردید، فوراً با جراح یا ارائهدهندهٔ خدماتِ سلامتِ خود تماس بگیرید:
- تبِ بالاتر از ۳۹°سانتیگراد (۱۰۱°فارنهایت).
- نشانههای عفونت در محلِ جراحی، شامل ترشح، تورم، تغییرِ رنگ، بوی بد یا احساسِ گرمی.
- دردِ جدید یا بدترشونده.
- خونریزی.
پرسشهای رایجِ بیشتر
میزانِ موفقیتِ فیوژنِ زیرقاپی چقدر است؟
فیوژنِ زیرقاپی جراحیای بسیار مؤثر است. حدودِ ۸۵٪ از افرادی که فیوژنِ زیرقاپی انجام میدهند، نتیجهٔ موفقی دارند؛ یعنی درد و سایر علائمشان بهطورِ محسوس و قابلتوجهی بهتر میشود و دچارِ عوارض یا پیامدهای بلندمدت نمیشوند.
یک مطالعه نشان داد افرادی که در همان پایی که به فیوژنِ زیرقاپی نیاز دارد «فیوژنِ مچِ پا (Ankle fusion)» نیز دارند، ممکن است میزانِ موفقیتِ پایینتری داشته باشند. جراح به شما میگوید چه انتظاری میتوانید داشته باشید و براساسِ وضعیتِ سلامت، اهداف و برآوردِ او از اینکه فیوژنِ زیرقاپی تا چه حد میتواند به مدیریتِ درد در روالِ روزانهتان کمک کند، به شما در انتخابِ بهترین گزینه کمک خواهد کرد.
References/منابع
- American Academy of Orthopaedic Surgeons. Rheumatoid Arthritis of the Foot and Ankle. Last reviewed 9/2017. Accessed 7/19/2024.
- American Orthopaedic Foot & Ankle Society. Subtalar Arthroscopy. Accessed 7/19/2024.
- American Orthopaedic Foot & Ankle Society. Subtalar Fusion. Accessed 7/19/2024.
- American Podiatric Medical Association. When is Foot Surgery Necessary? Accessed 7/19/2024.
- Chambers AR, Dreyer MA. Triple Arthrodesis. 2023 Jun 5. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan. Accessed 7/19/2024.
- Jennison T, Dalgleish J, Taher S, et al. Subtalar Arthrodesis Union Rates With and Without Adjacent Ankle Arthrodesis. Foot Ankle Int. 2022;43(10):1295-1299. Accessed 7/19/2024.
- Physiopedia. Subtalar Joint. Accessed 7/19/2024.
- MedlinePlus: Public health information platform provided by the National Library of Medicine (NLM) and is part of the National Institutes of Health (NIH).
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد از دستورات پزشک معالج پیروی کرد و با پزشک معالج مشورت نمود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
