آﻣﻮزش خودمراقبتی بیماران با سرطان معده
بیمار/ همراه گرامی خواهشمندیم در جهت ارائه خدمات بهتر، خودمراقبتی زیر را مطالعه فرموده و به این توصیه‌ها پس از ترخیص از بیمارستان توجه فرمائید.
آموزش بدو ورود
- دستبند مشخصات جهت شناسایی شما می‌باشد، لذا خواهشمند است تا زمان ترخیص آن را در مچ دست خود نگه دارید و هنگام ترخیص توسط پرستار بخش از دست شما خارج خواهد شد در غیر این صورت به پرستار اطلاع دهید.
- بهداشت فردی خود را در طول بستری رعایت نموده و دست‌های خود را مرتب بشویید.
- زباله‌های عادی خود را در سطل زباله آبی رنگ رها کنید.
- وسایل مربوط به پانسمان و سرم شما زباله عفونی محسوب می‌شود و باید در سطل زباله زرد رها شود.
- در صورت نیاز به پرستار، از زنگ احضار که بالای سر شما نصب گردیده است استفاده نمایید.
- نرده‌های کنار تخت را جهت جلوگیری از سقوط بالا نگه دارید.
- شب قبل از عمل شام سوپ (غذای سبک) میل کرده و از نیمه شب ناشتا باشید.
- هر گونه آرایش و لاک ناخن را پاک نمایید.
- موهای محل عمل، قبل از رفتن به اتاق عمل تراشیده خواهند شد.
- قبل از رفتن به اتاق عمل زیورآلات، اجسام فلزی، گیره سر، دندان مصنوعی و غیره را خارج کنید و در صورت داشتن پروتز دائم به پرستار بخش اطلاع دهید.
- قبل از انتقال به اتاق عمل، مثانه (ادرار) را تخلیه نمایید.
- قبل از انتقال به اتاق عمل، کلیه لباس‌ها (لباس زیر، جوراب و…) را درآورید و لباس مخصوص اتاق عمل بپوشید.
- در صورت داشتن سابقه بیماری و سابقه حساسیت (دارویی، غذایی) پرستار و پزشک معالج را در جریان قرار دهید.
- در صورتی که بیماری خاصی دارید و تحت درمان هستید به پزشک و پرستار خود اطلاع دهید.
- گرافی‌ها و مدارک قبل از عمل را به همراه داشته باشید.
آموزش حین بستری
رژیم غذایی:
- پس از عمل تا زمانیکه پزشک اجازه نداده چیزی مصرف نکنید و پس از دستور پزشک و در صورت نداشتن حالت تهوع، رژیم مایعات خنک را شروع كنید.
- در صورتی كه حالت تهوع و استفراغ داشتید از خوردن و آشامیدن خودداری نمایید.
فعالیت:
- در مرحله حاد استراحت كافی داشته باشید.
- در بستر انگشتان و مچ پاها را حركت دهید، تا از لخته شدن خون در پاها پیشگیری شود.
- در صورت اجازه پزشک برای خروج از تخت ابتدا نشسته و سپس پاهای خود را از لبه تخت آویزان نمایید و در صورت نداشتن سرگیجه با كمک همراه خود و یا پرستار از تخت خارج شوید.
مراقبت:
- در صورت داشتن درد، به پرستار اطلاع داده تا طبق تجویز پزشک اقدامات لازم جهت تسكین درد شما را انجام دهد.
- در صورت خونریزی از محل عمل جراحی و خیس شدن پانسمان به پرستاران بخش اطلاع دهید.
- از دستكاری سرم‌ها و رابط‌های متصل به خود خودداری كنید.
- بیمار در بخش دارای سوند مثانه می‌باشد. از دستکاری و خارج کردن آن بپرهیزید.
- كیسه سوند ادراری را پایین‌تر از سطح بدن قرار دهید.
- داروها در فواصل منظم توسط پرستار به شما داده می‌شود.
- بدون اجازه پزشک و پرستار از دارو استفاده نكنید.
- در صورتی كه سوند ادراری ندارید، ادرار را طولانی‌مدت نگه ندارید، زمانی كه حس تخلیه دارید حتماً این كار را انجام دهید.
آموزش پس از ترخیص
رژیم غذایی:
- ممکن است تغذیه مناسب سخت باشد. گاهی اوقات به خصوص در جریان درمان یا مدت کوتاهی پس از آن، اشتهای بیمار کاهش می‌یابد، ممکن است خسته یا نارحت باشید یا مواد غذایی، مزه خوب قبلی را نداشته باشند، همچنین ممکن است به دنبال عمل جراحی سرطان معده که به صورت برداشتن کامل معده یا حجم زیادی از آن می‌باشد، کاهش وزن به طور شایع رخ دهد و بیماران در پی مصرف غذا با حجم زیاد یا غذاهای شیرین، دچار کرامپ و دردهای شکمی، تهوع و نفخ و اسهال و سرگیجه شوند و عوارض جانبی درمان مانند استفراغ یا اسهال به وجود آید.
- بیمار باید حجم کافی از پروتئین، ویتامین و مواد معدنی دریافت کند.
- با محدود کردن مصرف غذاهای شیرین و زیاد کردن دفعات مصرف مواد غذایی می‌توان این عوارض را تا حدی کنترل کند.
- برخی از بیماران مبتلا به سرطان معده از طریق لوله تغذیه یا تزریق محلول‌های مناسب به درون ورید، تغذیه می‌شوند و به برخی دیگر نوشیدنی‌های مغذی داده می‌شود.
- مصرف غذاهای چرب و سرخ کردنی را به حداقل برسانید.
- از مصرف غذاهای پُر نمک بپرهیزید.
- برای تقویت ایمنی بدنتان، میوه‌ها و سبزی‌هایی با رنگ تیره مانند پرتقال، هویج، آلو سیاه، کلم بروکلی، اسفناج، گوجه‌فرنگی، ذرت و… بخورید.
- از روغن زیتون، روغن بذر کتان و روغن کانولا برای طبخ غذاهایتان استفاده کنید.
- میوه‌ها و مغزهای خام را در وعده صبحانه هم داشته باشید.
- مایعات فراوان و آب زیاد بنوشید.
- گوشت سفید را جایگزین گوشت قرمز کنید.
فعالیت:
- در مرحله حاد و روزهای اول استراحت کافی داشته باشید.
- به مدت شش هفته پس از جراحی از انجام فعالیت‌های شدید (دویدن، ورزش، سوارکاری، موتورسیکلت، دوچرخه‌سواری و…) خودداری کنید.
- از نشستن بیش از حد طولانی در یک وضعیت (بیش از 45 دقیقه) خودداری کنید.
- استراحت مهم است اما پزشکان معمولاً به بیماران توصیه می‌کنند که تا حد امکان فعال باقی بمانند. دست کم شبی ۸ ساعت بخوابند.
- شايد در طول روز به چرت زدن نیاز داشته باشد. بسیاری بر اين عقیده‌‌اند که یک استراحت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه‌ای کمک به‌‌سزایی می‌کند. اگر می‌خواهد چرت بزند سعی کند کم‌تر از ۱ ساعت باشد.
- به جای این که همه فعالیت‌ها را یک باره انجام دهید، برای مهم‌ترین فعالیت‌ها در طول روز برنامه‌ریزی کنید.
مراقبت:
- شروع استحمام با نظر پزشک جراح می‌باشد.
- هر کاری را که فکر می‌کنید ممکن است شما را سرحال کند انجام دهید، تماشای فیلم، پیاده‌روی، معاشرت با دوستان و…
- سعی کنید هر صبح سر ساعت مشخصی از خواب بیدار شوید، حتی اگر احساس خستگی می‌کنید.
- در خصوص نحوه شیمی‌درمانی و رادیوتراپی و مدیریت عوارض آن‌ها مطالب همین سامانه را مطالعه کنید.
- غذای سالم مصرف کنید و فعال باشید.
- ورزش کنید. بسیاری از بیماران معتقدند با انجام ورزش سبک مانند پیاده‌روی، دوچرخه سواری، یوگا احساس بهتری پيدا می‌كنند.
- فعالیت بدنی در حد متعادل نیز کمک بزرگی در روند بهبودی شما خواهد داشت. بی‌تحركی به هيچ وجه توصيه نمی‌شود می‌توانید از پیاده‌روی آرام شروع کنید. در مورد ورزش‌های سنگین‌تر با پزشکتان مشورت کنید.
- استراحت مهم است اما پزشکان معمولاً به بیماران توصیه می‌کنند که تا حد امکان فعال باقی بمانند. دست کم شبی ۸ ساعت بخوابند.
- شايد در طول روز به چرت زدن نیاز داشته باشد. بسیاری بر اين عقیده‌‌اند که یک استراحت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه‌ای کمک به‌‌سزایی می‌کند. اگر می‌خواهد چرت بزند سعی کند کم‌تر از ۱ ساعت باشد.
دارو:
داروهای تجویز شده توسط پزشک یک دوره کامل در فواصل معین مصرف کنید.
آموزش سلامت:
- از مصرف نوشیدنی‌های حاوی الکل بپرهیزید.
- از استعمال دخانیات بپرهیزید.
- از استرس و اضطراب دوری نمایید.
- تغذیه سالم داشته باشید و از اضافه وزن بپرهیزید.
زمان مراجعه بعدی:
- جهت کشیدن بخیه‌ها 10-7 روز بعد از عمل مراجعه کنید.
- جهت دریافت نتیجه پاتولوژی به بیمارستان مراجعه و نتیجه را به رویت پزشک معالج برسانید.
علائم هشدار
در صورت مشاهده موارد زیر به بیمارستان و یا پزشک مراجعه کنید.
- در صورت مشاهده هر گونه ترشح، خونریزی، تغییر رنگ یا تورم محل عمل جراحی
- متوجه تغييراتی در توده شده‌ايد، يا توده‌های جديد ظاهر شد.
- اگر پس از شروع درمان علائم بدتر شوند و یا رو به بهبودی نگذارند.
فهرست منابع
- Sabiston Text book of Surgery / Saunders
- Schwartz Principles of Surgery
- کتاب پرستاری برونر – سودارث
- مجموعه کامل دروس پرستاری – انتشارات بشری
تاریخ آخرین ویرایش: 26 مرداد 1402