آﻣﻮزش خودمراقبتی بیماران در اختلالات خواب
بیمار/ همراه گرامی خواهشمندیم در جهت ارائه خدمات بهتر، خودمراقبتی زیر را مطالعه فرموده و به این توصیه‌ها پس از ترخیص از بیمارستان توجه فرمائید.
آموزش بدو ورود
- تمامی سوالات خود در مورد مراقبت از بیمارتان در منزل در طول بستری در بخش را از پرستار بپرسید.
- دستبند مشخصات جهت شناسایی شما می‌باشد، لذا خواهشمند است تا زمان ترخیص آن را در مچ دست خود نگه دارید و هنگام ترخیص توسط پرستار بخش از دست شما خارج خواهد شد در غیر این صورت به پرستار اطلاع دهید.
- بهداشت فردی خود را در طول بستری رعایت نموده و دست‌های خود را مرتب بشویید.
- زباله‌های عادی خود را در سطل زباله آبی رنگ رها کنید.
- در صورت نیاز به پرستار از زنگ احضار که بالای سر شما نصب گردیده است استفاده نمایید.
- نرده‌های کنار تخت را جهت جلوگیری از سقوط بالا نگه دارید.
- در صورت داشتن سابقه بیماری و سابقه حساسیت (دارویی، غذایی) پرستار و پزشک معالج را در جریان قرار دهید.
- در صورتی که بیماری خاصی دارید و تحت درمان هستید به پزشک و پرستار خود اطلاع دهید، زیرا ممکن است نیاز باشد داروهای شما قطع شده و داروهای جدید جایگزین شود.
- مدارک قبلی خود را به همراه داشته باشید تا پزشک بتواند در مورد درمان شما تصمیم درست بگیرد.
طبق نظر کارشناسان حوزه سلامت و پزشکی، میزان خواب مفید که هر انسان می‌بایست در طول شبانه‌روز داشته باشد تا از عملکرد خوب و مناسبی برخوردار باشد و همچنین سلامتی فرد نیز حفظ شود، بین 7 الی 8 ساعت می‌باشد. زمانی که این مقدار زمانی دچار بی‌نظمی می‌شود زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث اختلال در زندگی فرد بیمار می‌شود. از این رو امروزه درمان اختلالات خواب یکی از درمان‌های شایع در دنیاست و دلیل آن می‌تواند صنعتی شدن جوامع و دوری انسان‌ها از طبیعت و افزایش استرس و تنش در زندگی آنها باشد.
اختلالات خواب به چه معنی می‌باشد و چه علائمی دارد؟
اختلالات خواب مجموعه عواملی هستند که به صورت منظم در خواب شبانه یک فرد مشکل ایجاد می‌کنند و باعث بی‌نظمی‌های زیادی در خواب شخص بیمار می‌شود. اختلال خواب ممکن است به دلیل یک مشکل که برای سلامتی شما به وجود آمده است ایجاد شود و یا حتی منشا استرسی داشته باشد.
در هر صورت این بیماری به وسیله هر حالتی به وجود آمده باشد، بسیار برای فرد بیمار آزاردهنده است و وی را مرتباً در هنگام خواب شب از خواب بیدار کرده و نمی‌گذارد فرد در هنگام خواب آرامش داشته باشد و بعد از اینکه صبح فرد بیدار می‌شود احساس خستگی بسیار شدیدی دارد و در طول روز مدام خواب‌آلود است.
در صورتی که متوجه شده‌اید که این علامت‌ها را مدتی است که دارید و مدام این اتفاقات در هنگام خواب برای شما تکرار می‌شود، می‌بایست برای درمان اختلالات خواب اقدام نمایید. البته عموم افراد تصورشان این است که تنها شخصی که دچار کم‌خوابی است دچار اختلال خواب شده است در صورتی که در واقعیت اینطور نیست. زیاد خوابیدن یا کم خوابیدن، پریدن از خواب به صورت مداوم و تکرار شونده، نرفتن به مرحله خواب عمیق و یا سخت به خواب رفتن و مشکل در خوابیدن همه و همه از اختلالات خواب محسوب می‌شوند.
چه زمانی باید به متخصص اختلالات خواب مراجعه کنیم؟
این که یکی از علامت‌هایی که در بالاتر توضیح دادیم را برای مدت چند روز داشته باشید دلیل بر اختلال خواب نیست چون ممکن است انسان تحت تاثیر هیجانات و یا استرس‌های روزمره گاهی اوقات تا چند روز روند خواب منظمی نداشته باشد یا کیفیت خواب فرد تحت تاثیر قرار بگیرد و بعد به مرور دوباره بهتر شود.
بنابراین اگر علائم را به صورت تکرار شونده مشاهده کردید و احساس می‌کنید حتی علائم دارد رو به وخیم‌تر شدن می‌رود حتماً نسبت به مراجعه کردن به متخصص اختلالات خواب اقدام کنید تا مراحل را برای درمان اختلالات خواب شما شروع کند.
علائم کلی اختلالات خواب
علائم کلی اختلالات خواب عبارتند از:
- کاهش یا افزایش وزن در یک بازه زمانی مشخص
- حواس‌پرتی و تمرکز کم در طی روز
- افسردگی
- بدخلقی و زودرنجی و اضطراب
- میل شدید به خوابیدن بعد از بیدار شدن
- میل شدید به خوابیدن و چرت زدن در طی روز
- احساس خستگی شدید و ضعف در بدن
- مشکل در به خواب رفتن و خوابیدن
- خواب ماندن و بیدار نشدن در ساعت معین و یا سخت بیدار شدن
- دیدن کابوس‌های وحشتناک شبانه
بعد از اینکه با چند نمونه از این علائم به متخصص اختلالات خواب مراجعه کنید، احتمالا بعد از بررسی و معاینه شما نسبت به درمان اختلالات خواب شما اقدام خواهد کرد.
تست خواب
روند کاری درمان در کلینیک اختلالات خواب چگونه است؟
تست خواب یا پلی‌سومنوگرافی (Polysomnography)، مطالعه‌ای است که در حین خواب جهت بیمار انجام می‌گردد تا مراحل خواب، حرکت‌های اضافی در حین خواب و تعداد آپنه‌ها (توقف تنفسی) را ثبت می‌کند. Polysomnography یک آزمایش تخصصی است که برای تشخیص اختلالات خواب مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پلی‌سومنوگرافی؛ امواج مغزی، ضربان قلب، میزان اکسیژن موجود در خون، الگوی تنفسی از جمله قطع شدن یا مکث موقت تنفس در هنگام خواب، همچنین حرکات بدن، چشم و پا را ثبت می‌کند.
در صورت عدم درمان اختلالات خواب خطر ابتلاء به بیماری‌های قلبی، فشار خون و سکته مغزی افزایش می‌یابد.
چه بیمارانی باید تست خواب انجام دهند؟
- اختلالات خواب
- مکث خواب / آپنه خواب
- نخوابیدن کافی
- ناتوانی در به خواب رفتن
- بیداری مکرر
- خواب بی‌کیفیت
- احساس خستگی در صبح و خواب‌آلودگی مفرط در طول روز
- بیدارشدن در صبح با تعریق زیاد یا سردرد
- بیماری‌های مختل‌کننده خواب
- پا‌های بی‌قرار
- دندان‌قروچه در خواب
- حرکات مکرر پا در خواب
- اختلالات و وقفه های تنفسی
- نارکولپسی و حرکات غیرطبیعی در هنگام خواب
- بیمارانی که در طول خواب دچار خروپف شدید می‌شوند
- قبل از هر گونه جراحی برای افراد چاق
- جراحی‌های زیبایی جهت چاقی شکم
- قبل از انجام جراحی CABG
- بیمارانی که به هر دلیل بعد از اعمال جراحی با تأخیر در بیداری کامل مواجه بوده‌اند
نحوه انجام تست خواب در کلینیک خواب
برای انجام تست خواب، فرد باید یک شب را در کلینیک خواب بخوابد. بیمار تمامی طول شب را با دستگاه خوابیده و در طول شب می‌تواند مانند حالت عادی که در منزل خوابیده است، با دستگاه هر گونه حرکتی را انجام دهد و تکنسین تست خواب تا صبح بیمار را از اتاق مانیتورینگ، کنترل می‌کند تا در صورت قطع شدن الکترودهای بیمار یا وصل کردن سنسورهای متصل نشده به وی آنها را وصل نماید.
- مدتی که فرد خواب است تعدادی حسگر برای ثبت اطلاعات لازم به بیمار متصل می‌شود؛
- تکنیسین خواب با نصب الکترودهایی بر روی سر فرد می‌تواند میزان اکسیژن و دی‌اکسیدکربن خون را ثبت کرده و میزان فشار هوای بینی را به طور دقیق اندازه‌گیری کند.
- سنسورهای حساسی نیز بر روی چانه جهت سنجش قدرت عضلات چانه در خواب قرار می‌گیرد.
- برای ضبط صدای خرخر نیز از یک میکروفون بسیار کوچک استفاده می‌شود.
- برخی از دستگاه‌های سنجش اختلالات خواب مجهز به کمربند روی شکم و سینه هستند که ریتم تنفسی فرد را ثبت می‌کنند.
- بعد از انجام تست، صبح روز بعد بیمار ترخیص می‌گردد و جواب تست خواب پس از آنالیز حدود یک هفته بعد به بیمار تحویل داده می‌شود. با توصیه پزشک ریه جواب آزمایش به پزشک‌های مربوطه ارجاع داده می‌شود.
انجام این تست در واقع برای همه یکبار ضرورت دارد، زیرا بسیاری از مردم از مشکلات خواب خود بی‌خبر هستند که با انجام این تست متوجه علت اختلالات خواب خود می‌شوند.
آمادگی‌های قبل از انجام تست خواب
✅ نیاز به قطع هیچ‌یک از داروهای مصرفی در شب تست نیست و می‌توانید طبق روال قبل به داروهای خود ادامه دهید، فقط توجه داشته باشید که به جهت انجام تست بدون اختلال خارج از کنترل حتماً دارو های ادرارآور نظیر فروزماید یا لازیکس را در صورت استفاده فقط در روز و شب تست قطع نمایید.
✅ جهت انجام هر چه دقیق‌تر تست خواب، قبل از انجام تست حتماً استحمام نمایید و موها کاملاً خشک باشد.
✅ آقایان قبل از انجام تست در صورت امکان صورت، قفسه سینه، ساق پا (از زانو تا مچ) خود را اصلاح نمایید.
✅ خانم‌ها در صورت امکان قبل از انجام تست در صورت داشتن لاک ناخن آن را پاک کنید و یا در صورت داشتن کاشت ناخن آن را جدا کنید.
✅ حدالامکان صبح زود از خواب بیدار شوید و خسته شوید و در طول روز نخوابید و از کافئین کمتری در طول روز استفاده کنید.
✅ داشتن همراه الزامی می‌باشد.
✅ اگر بالش مخصوص یا لباس خواب راحتی مخصوصی دارید آن را به همراه بیاورید.
لازم به ذکر است این تست کاملا غیر تهاجمی و بدون هیچگونه مصرف دارو و تزریق و جراحی انجام می‌شود. در صورت لزوم برای هر یک از موارد بالا معاینه پلی‌سومنوگرافی در کلینیک خواب درخواست می‌شود. مجدداً در صورت لزوم، ارزیابی‌ها همراه با کلینیک‌های گوش حلق بینی، بیماری‌های قفسه سینه و کلینیک‌های روانپزشکی انجام می‌شود.
شناسایی چنین شرایطی از نظر پزشکی، باید در حین خواب انجام شود. با خوابیدن در کلینیک خواب، امکان پیگیری صوتی و تصویری شما توسط کارشناسان فراهم می‌شود. اگر می‌خواهید با جزئیات بیشتری بررسی کنید که در کلینیک خواب چه اتفاقی می‌افتد، بیایید نگاهی به موضوعات بعدی بیندازیم.
فهرست منابع
تاریخ آخرین ویرایش: 12 شهریور 1402