فیوژن مفصل خاجیخاصرهای (SI joint fusion) روشی جراحی است برای پیوند دائمی استخوانهای خاج (Sacrum) و خاصره (Ilium) در مفصل خاجیخاصرهای شما. ممکن است ارائهدهندهٔ خدمات سلامت شما این روش را در صورت وجود کمردرد شدید که درمانهای غیرجراحی قادر به کنترل آن نیستند پیشنهاد کند. فیوزن مفصل خاجیخاصرهای میزان موفقیت خوبی دارد و خطر عوارض بلندمدت در آن پایین است.
فیوزن مفصل خاجیخاصرهای چیست؟
فیوزن مفصل خاجیخاصرهای جراحیای است که بهطور دائمی استخوانها را در یکی از مفاصل خاجیخاصرهای شما به هم متصل میکند. این مفاصل ستون فقرات شما را به لگن متصل میکنند. این همان جایی است که استخوان سهگوشِ پایانهٔ ستون فقرات (خاج) با بخش بالایی لگن شما (خاصره) تلاقی میکند.
پزشک شما ممکن است این روش را در صورتی توصیه کند که کمردرد مداوم در بخش پایین کمر، یا التهاب مفصل خاجیخاصرهای (Sacroiliitis)، با درمانهای غیرجراحی بهبود نیافته باشد.
این روش نوعی جراحی فیوژن مفصل (آرترو دِز، Arthrodesis) است. دو فرم دارد:
- کمتهاجمی (Minimally invasive): برشهای کوچکتر، بهبود سریعتر
- جراحی باز (Open surgery): برشهای بزرگتر، اغلب در موارد پیچیدهتر بهکار میرود
ارائهدهندگان سلامت اصطلاح «مفصل خاجیخاصرهای» را به «SI joint» کوتاه میکنند، بنابراین ممکن است این روش را با نامهای زیر ببینید:
- فیوزن مفصل SI
- فیوزن خاجیخاصرهای
- فیوزن SI
همهٔ اینها نامهای متفاوت برای یک روش واحد هستند.
جزئیات روش
چگونه باید برای فیوزن مفصل SI آماده شوم؟
پیش از جراحی، با ارائهدهندهٔ خدمات سلامت و جراح خود ملاقات خواهید کرد. آنها دربارهٔ علائم شما و میزان اثرگذاری آنها بر روال زندگی روزمره و کیفیت زندگیتان سؤال خواهند کرد. آنها بررسی میکنند که چه درمانهای غیرجراحیای را امتحان کردهاید و میپرسند این درمانها تا چه حد مؤثر بودهاند.
فکر کردن به جراحی میتواند ترسناک باشد، اما تجربیات خود را دستکم نگیرید. اگر کمردرد پایین کمر، خشکی یا سایر علائم انجام فعالیتهای روزمره را برایتان دشوار میکند، با ارائهدهندگان خود صادق باشید.
جراح به شما خواهد گفت چه زمانی باید ناشتا باشید (خوردن و آشامیدن را متوقف کنید). بیشتر افراد باید ۱۲ ساعت پیش از انجام روش ناشتا باشند.
در طول جراحی فیوزن مفصل SI چه اتفاقی میافتد؟
در روز جراحی، یک متخصص بیهوشی (Anesthesiologist) بیهوشی عمومی (General anesthesia) به شما میدهد. این کار شما را به خواب میبرد. هیچ دردی احساس نخواهید کرد.
حین فیوزن مفصل SI، جراح شما:
- شما را در وضعیت دمر روی شکم قرار میدهد.
- برشهایی (Incisions) روی پوست اطراف مفصل SI ایجاد میکند. طول این برشها معمولاً فقط چند اینچ است.
- هر غضروف و استخوان آسیبدیده را برمیدارد.
- میلههای تیتانیومی سهگوش را از میان خاصره به داخل خاج وارد میکند تا مفصل SI را به هم جوش دهد.
- میلهها را در جای خود محکم میکند و سپس برشها را میبندد.
با بهبود شما، استخوانهای مفصل خاجیخاصرهای بهتدریج با هم یکی میشوند. این کار مفصل را قویتر، پایدارتر و کمدردتر میکند.
فیوزن مفصل SI چقدر طول میکشد؟
فیوزن مفصل SI معمولاً حدود یک ساعت زمان میبرد. جراح به شما خواهد گفت چه انتظاری داشته باشید.
خطرات / مزایا
مزایای فیوزن مفصل خاجیخاصرهای چیست؟
فیوزن مفصل خاجیخاصرهای اغلب به کیفیت زندگی بهتر منجر میشود. بسیاری از افراد پس از بهبودی، کمردرد بسیار کمتری دارند. وقتی درمانهای دیگر مؤثر نبودهاند، این روش گزینهای ایمن و اثربخش است.
افراد معمولاً میگویند که این جراحی دردشان را حداقل به نصف کاهش میدهد، حتی سالها بعد. ممکن است گهگاه هنوز درد داشته باشید. اما باید بتوانید به همهٔ فعالیتهای بدنی معمول خود، از جمله ورزش و انجام فعالیتهای ورزشی، بازگردید.
میزان موفقیت فیوزن مفصل SI چقدر است؟
کارشناسان برآورد میکنند که بیش از ۴ نفر از هر ۵ نفری که به فیوزن مفصل SI نیاز دارند، نتیجهٔ موفقیتآمیزی بهدست میآورند. یعنی کاهش درد محسوسی که ماندگار است. با جراح خود دربارهٔ انتظاراتتان صحبت کنید.
عوارض احتمالی کداماند؟
عوارض فوری پس از فیوزن مفصل خاجیخاصرهای نادر هستند، اما میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- عفونتها
- خونریزی
- درد
- واکنشها به بیهوشی
پس از جراحی، توجه به علائمی مانند دردی که بهتر نمیشود یا بازمیگردد، یا تورم و گرمی نزدیک مفصل مهم است. این موارد میتواند نشانهٔ آن چیزی باشد که پزشکان «فیوزن ناموفق مفصل SI» مینامند. هرچند نادر است، اما به این معنی است که مفصل مطابق انتظار در حال ترمیم نیست و ممکن است برای رفع مشکل به جراحی دیگری نیاز باشد.
محدودیتهای دائمی پس از فیوزن مفصل SI
برخی افراد پس از جراحی دچار محدودیتهای ماندگار در حرکت مفصل SI میشوند. از آنجا که این روش دو استخوان را به یکدیگر جوش میدهد، ممکن است مفصل بهآسانی یا نرمی قبل حرکت نکند. بهندرت ممکن است دچار درد جدید یا تشدیدشونده در نواحی دیگر کمر شوید.
اسکار ناشی از فیوزن مفصل SI
احتمالاً در محل جراحی خود اسکار کوچکی خواهید داشت. برشهایی که جراحان ایجاد میکنند معمولاً فقط چند اینچ طول دارند، بنابراین هرگونه اسکار نیز باید کوچک باشد. از جراح خود دربارهٔ نکاتی برای کمک به بهبود بدن و به حداقل رساندن اسکار سؤال کنید.
بهبودی و چشمانداز
پس از فیوزن مفصل SI چه اتفاقی میافتد؟
فیوزن مفصل SI معمولاً بهصورت سرپایی انجام میشود، یعنی همان روز میتوانید به خانه بروید. جراح احتمالاً از شما میخواهد بلافاصله پس از انجام روش شروع به حرکت و راهرفتن کنید. ممکن است برای جلوگیری از واردکردن وزن یا فشار زیاد به محل جراحی، به واکِر یا عصا نیاز داشته باشید.
دورهٔ بهبودی پس از فیوزن مفصل SI چقدر است؟
چند ماه طول میکشد تا پس از فیوزن مفصل خاجیخاصرهای بهطور کامل بهبود یابید.
بلافاصله پس از جراحی باید:
- راه بروید و حرکت کنید (ممکن است به یک وسیلهٔ کمکی مانند واکِر یا عصا نیاز داشته باشید).
- از بلندکردن بیش از ۱۰ پوند (۴٫۵ کیلوگرم) خودداری کنید.
- از نشستن بیش از ۴۵ دقیقه در هر نوبت خودداری کنید.
- در طول روز هر بار حدود ۱۰ دقیقه برخیزید و حرکت کنید.
ممکن است برای بازیابی قدرت خود پس از فیوزن مفصل SI به فیزیوتراپی نیاز داشته باشید.
بیشتر افراد میتوانند سه یا چهار ماه پس از جراحی، همهٔ فعالیتهای بدنی معمول خود را از سر بگیرند. جراح برای شما یک جدول زمانی بهبودیِ اختصاصی ارائه خواهد کرد. او به شما خواهد گفت هنگام بهبودی از چه فعالیتها، حرکات یا وضعیتهای بدنیای باید پرهیز کنید.
چه زمانی میتوانم پس از جراحی رانندگی کنم؟
بیشتر افراد باید حداقل چند هفته پس از فیوزن مفصل SI از رانندگی خودداری کنند. باید بتوانید بلافاصله مسافتهای کوتاه را با خودرو یا حملونقل عمومی طی کنید. جراح به شما خواهد گفت چه زمانی رانندگی ایمن است.
مدیریت درد پس از فیوزن مفصل SI
پس از جراحی، داشتن درد طبیعی است، بهویژه در چند هفتهٔ نخست. بخشی از آن ناشی از خودِ روش است و بخشی ناشی از آغازِ فرایند بهبودی بدن شما.
برای تسکین درد، جراح ترکیبی از موارد زیر را پیشنهاد خواهد کرد:
- داروی مسکن با نسخه
- داروهای ضدالتهابِ غیراستروئیدیِ بدون نسخه (NSAIDs)
- استامینوفن (Acetaminophen)
جراح به شما خواهد گفت چه چیزهایی ایمن است، از هر نوع دارو چه مقدار میتوانید مصرف کنید و هر چند وقت یکبار باید آن را مصرف کنید.
چه زمانی با پزشک تماس بگیرم
چه زمانی باید با ارائهدهندهٔ خدمات سلامت خود تماس بگیرم؟
اگر هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، فوراً با جراح یا ارائهدهندهٔ خدمات سلامت خود تماس بگیرید:
- تب بالاتر از ۳۹°سانتیگراد (101°فارنهایت)
- خونریزی
- علائم عفونت در محل جراحی، مانند نشت، تورم، تغییر رنگ، بو یا احساس گرمی
- درد جدید یا تشدیدشونده
پرسشهای رایجِ بیشتر
آیا فیوزن مفصل SI جراحیِ بزرگ محسوب میشود؟
جراحان معمولاً فیوزن مفصل را جراحیِ بزرگ مینامند. این فقط به این معنی است که روشی پیچیدهتر است. فیوزن مفصل SI میتواند به روشهای متفاوتی انجام شود. برخی از برشهای کوچک (کمتهاجمی) استفاده میکنند، در حالی که برخی دیگر به برشهای بزرگتر (جراحی باز) نیاز دارند. جراحی باز معمولاً بزرگ محسوب میشود، زیرا بخش بیشتری از بدن شما باید باز شود.
مهمترین نکته انتخاب درمانی است که به علائم شما کمک کند. اگر مضطرب هستید، با جراح خود صحبت کنید. او میتواند توضیح دهد چه اتفاقی میافتد و به سؤالات شما پاسخ دهد.
References/منابع
- Arthritis Foundation (U.S.). Understanding Your Joint Surgery Options. Last updated 6/17/2022. Accessed 7/22/2025.
- Buchanan P, Lee DW, Comer A, et al. Best Practices for Postoperative Management of Posterior Sacroiliac Joint Fusion. J Pain Res. 2022 Apr;15:1149-1162. Accessed 7/22/2025.
- Dydyk AM, Forro SD, Gutcho J, Hanna A. Sacroiliac Joint Injury. 2023 Jul 4. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Accessed 7/22/2025.
- Kranenburg A, Garcia-Diaz G, Cook JH, et al. Revision of Failed Sacroiliac Joint Posterior Interpositional Structural Allograft Stabilization with Lateral Porous Titanium Implants: A Multicenter Case Series. Med Devices (Auckl). 2022 Jul 20;15:229-239. Accessed 7/22/2025.
- Martin CT, Haase L, Lender PA, Polly DW. Minimally Invasive Sacroiliac Joint Fusion: The Current Evidence. Int J Spine Surg. 2020 Feb;14(Suppl 1):20-29. Accessed 7/22/2025.
- Polly DW Jr, Holton KJ. Minimally Invasive Sacroiliac Joint Fusion: A Lateral Approach Using Triangular Titanium Implants and Navigation. JBJS Essent Surg Tech. 2020 Oct;10(4):e19.00067. Accessed 7/22/2025.
- MedlinePlus: Public health information platform provided by the National Library of Medicine (NLM) and is part of the National Institutes of Health (NIH).
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد از دستورات پزشک معالج پیروی کرد و با پزشک معالج مشورت نمود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
