آرتریت روماتوئید (Rheumatoid Arthritis) چیست؟
آرتریت روماتوئید (RA) یک اختلال التهابی مزمن است. این بیماری باعث تورم و درد در پوشش مفاصل شما میشود. همچنین میتواند بر بخشهای دیگر بدن مانند پوشش قلب و ریهها تأثیر بگذارد.
علائم آرتریت روماتوئید
آرتریت روماتوئید معمولاً ابتدا در دستها، مچها، پاها و زانوها بروز میکند. این بیماری میتواند چندین مفصل را بهطور همزمان و در دو طرف بدن درگیر کند.
بهعنوان مثال، ممکن است هر دو مچ دست شما دردناک و خشک باشند. مفاصل انگشتان و انگشتان پا از اولین نقاطی هستند که ممکن است درد و خشکی در آنها ظاهر شود.
با گذشت زمان، RA میتواند مفاصل دیگر مانند فک، شانهها و لگن را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
علائم RA ممکن است شامل یک یا چند مورد از موارد زیر باشد:
- مفاصل دردناک و متورم، بهویژه در دستها، پاها و زانوها
- مشکل در حرکت دادن مفاصل
- خشکی و درد مفاصل، بهخصوص پس از خواب
- تب
- خستگی
- دستهای قرمز و متورم
- برجستگیهای سفت (گرههای روماتوئیدی) درست زیر پوست و نزدیک مفاصل
- کاهش اشتها
چه چیزی باعث آرتریت روماتوئید میشود؟
آرتریت روماتوئید نوعی آرتریت و همچنین یک بیماری خودایمنی (Autoimmune disease) است. این وضعیت زمانی رخ میدهد که سیستم ایمنی بدن به بافت مفاصل خودش حمله میکند.
علت دقیق این مشکل ناشناخته است.
چگونه آرتریت روماتوئید تشخیص داده میشود؟
پزشک شما علائم را بررسی کرده و معاینه فیزیکی انجام میدهد.
همچنین ممکن است آزمایشهایی مانند موارد زیر درخواست کند:
- آزمایش خون
- تصویربرداری با اشعه ایکس (X-ray)
- آنالیز مایع مفصلی برای بررسی سایر علل احتمالی درد
آیا میتوان از آرتریت روماتوئید پیشگیری کرد؟
از آنجایی که علت دقیق RA ناشناخته است، نمیتوان از بروز آن پیشگیری یا اجتناب کرد.
با این حال، برخی عوامل میتوانند احتمال ابتلا به RA را افزایش دهند، از جمله:
- افزایش سن
- زن بودن
- سیگار کشیدن
- اضافه وزن داشتن
- سابقه خانوادگی RA
درمان آرتریت روماتوئید
هدف درمان RA شامل موارد زیر است:
- کاهش علائم
- تسکین درد
- پیشگیری از آسیبهای آینده
- بهبود کیفیت زندگی
پزشک درباره گزینههای درمانی با شما صحبت میکند تا بهترین روش را انتخاب کنید.
این گزینهها شامل داروها، جراحی و تغییر سبک زندگی است.
داروها
- در موارد خفیف، پزشک ممکن است داروهای بدون نسخه (OTC) برای کاهش التهاب توصیه کند، از جمله:
- آسپرین (Aspirin) – مانند برند Bayer
- ایبوپروفن (Ibuprofen) – مانند برند Advil
- ناپروکسن (Naproxen) – مانند برند Aleve
- استامینوفن (Acetaminophen) – مانند برند Tylenol – میتواند به تسکین درد کمک کند.
- در موارد پیشرفتهتر، داروهای نسخهای برای کاهش درد و التهاب استفاده میشوند.
این داروها ممکن است عوارض جانبی داشته باشند و باید با احتیاط مصرف شوند. - داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی (Immunosuppressants) برای کنترل RA به کار میروند، زیرا در RA سیستم ایمنی بیشفعال است.
این داروها میتوانند پاسخ بدن به عفونتها را نیز کاهش دهند. - استروئیدها مانند پردنیزولون (Prednisone) ممکن است برای کاهش درد و تورم تجویز شوند.
با این حال، مصرف طولانیمدت استروئیدها (چند ماه تا چند سال) اثر کمتری دارد و عوارضی مانند:- کبودی آسان
- پوکی استخوان
- آب مروارید
- دیابت
- داروهای ضد روماتیسمی (Anti-rheumatic drugs) اگر زود شروع شوند، میتوانند روند آسیب به مفاصل را کند کنند.
این داروها بهآرامی عمل میکنند و ممکن است چند هفته طول بکشد تا اثرات آنها مشخص شود.
پزشک ممکن است آزمایش خون انجام دهد تا مطمئن شود این داروها برای شما بیخطر هستند.
برخی از این داروها در دوران بارداری نباید مصرف شوند.
جراحی
در موارد شدید یا زمانی که داروها مؤثر نباشند، جراحی میتواند گزینهای برای درمان باشد.
این جراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اصلاح بدشکلی مفصل
- تعویض مفصل (بهویژه زانو یا لگن)
جراحی میتواند به کاهش درد و بازگرداندن حرکت مفصل کمک کند.
پزشک در مورد مزایا و خطرات جراحی با شما صحبت خواهد کرد.
تغییرات سبک زندگی
برای کمک به کنترل RA، میتوانید تغییرات زیر را در سبک زندگی خود ایجاد کنید:
- کاهش وزن در صورت داشتن اضافه وزن
- تغذیه سالم و متعادل
- ترک سیگار
- ورزش ملایم و منظم مانند پیادهروی یا ایروبیک آبی
- این تمرینات باعث تقویت عضلات اطراف مفاصل و کاهش خستگی میشوند.
- اگر هنگام ورزش در مفصل جدیدی احساس درد کردید، تمرین را متوقف کنید و استراحت کنید. اگر درد ادامه یافت، با پزشک مشورت کنید.
- استفاده از گرما و سرما
- گرما باعث شلشدن عضلات میشود.
- سرما باعث بیحس شدن درد میشود.
- نمونههایی از درمان حرارتی: دوش یا حمام گرم ۱۵ دقیقهای
- نمونههای درمان سرد: استفاده از کمپرس یخ یا غوطهور کردن مفاصل در آب سرد
- اگر گردش خون ضعیف دارید، از این روشها استفاده نکنید.
- کاهش فشار بر مفاصل درگیر
- استفاده از عصا برای راه رفتن
- ابزارهای کمکی برای برداشتن اشیاء
- مشاوره با پزشک برای سایر روشهای سادهسازی فعالیتهای روزانه
زندگی با آرتریت روماتوئید
RA یک بیماری مادامالعمر است.
با درمان، ممکن است علائم مدتی فروکش کنند اما معمولاً دوباره برمیگردند.
شروع درمان زودهنگام نقش مهمی در پیشگیری از آسیب دائمی دارد.
اگر RA درمان نشود، میتواند مشکلات جدی ایجاد کند:
- تغییر شکل دستها (خمشدگی یا پیچخوردگی)
- بدشکلی مفاصل دیگر
- آسیب به غضروف و استخوانها
- بروز مشکلات قلبی و ریوی
به محض مشاهده علائم یا مشکلات جدید، با پزشک تماس بگیرید.
سؤالاتی که باید از پزشک خود بپرسید
- چگونه میتوانم تشخیص دهم که درد مفصل من ناشی از RA است؟
- آیا RA در خانوادهها ارثی است؟
- چه داروهایی برای من مناسبتر است و چه عوارضی دارند؟
- آیا میتوانم از بروز حملات RA جلوگیری کنم؟
- مزایا و معایب جراحی برای درمان RA چیست؟
- آیا RA بر طول عمر من تأثیر میگذارد؟
Resources/منابع
- National Institutes of Health, MedlinePlus: Rheumatoid Arthritis
- National Institutes of Health, National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases: Rheumatoid Arthritis
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد با پزشک معالج مشورت شود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
