ویروس سنسیشیال تنفسی (RSV) چیست؟
ویروس سنسیشیال تنفسی (Respiratory Syncytial Virus – RSV) یک ویروس شایع است که ریهها و مجاری تنفسی را تحت تأثیر قرار میدهد. این ویروس در کودکان زیر ۲ سال شایعتر است، اما افراد در هر سنی میتوانند به آن مبتلا شوند. افراد مسن (بیشتر از ۶۰ سال) در معرض خطر بیشتری برای ابتلای شدید به RSV هستند، بهویژه اگر بیماری قلبی یا ریوی داشته باشند.
علائم RSV در افراد مسن
افرادی که به RSV مبتلا میشوند، معمولاً ۴ تا ۶ روز پس از ابتلا علائم را نشان میدهند. علائم RSV بسته به سن متفاوت است. در افراد مسن، علائم ممکن است شبیه سرماخوردگی باشد و شامل موارد زیر باشد:
- آبریزش بینی
- تب
- سرفه
- عطسه
- کاهش اشتها
- ویزینگ (صدای خسخس سینه)
علائم RSV ممکن است بهطور همزمان ظاهر نشوند. ممکن است برخی از علائم را داشته باشید و برخی دیگر را نداشته باشید.
علت RSV در بزرگسالان بالای ۶۰ سال
RSV یک ویروس مسری است. این ویروس میتواند از طریق عطسه، سرفه، بهاشتراکگذاری غذا، لیوان، یا بوسیدن فرد مبتلا منتقل شود.
در مکانهای عمومی، ممکن است زمانی که پس از تماس با فرد مبتلا به ویروس، بینی یا دهان خود را لمس میکنید، به آن مبتلا شوید.
RSV به سرعت در مکانهای شلوغ مانند خانههای سالمندان و مراکز مراقبت طولانیمدت پخش میشود.
افراد در معرض بیشترین خطر ابتلای شدید به RSV شامل:
- افراد مسن
- افراد با بیماریهای مزمن قلبی یا ریوی
- افراد با سیستم ایمنی ضعیف
- افراد با برخی شرایط پزشکی زمینهای خاص
- افرادی که در خانههای سالمندان یا مراکز مراقبت طولانیمدت زندگی میکنند
تشخیص RSV
اگر بیمار هستید و علائم RSV دارید، پزشک شما معاینه فیزیکی انجام میدهد.
آزمایشهایی که برای تشخیص RSV ممکن است انجام شوند شامل موارد زیر است:
- آزمایش سریع (Rapid test): با استفاده از نمونهگیری از بینی (Swab)
- عکسبرداری با اشعه ایکس از قفسه سینه برای بررسی ذاتالریه (Pneumonia)
- آزمایش خون برای بررسی کمآبی بدن (Dehydration)
پیشگیری یا اجتناب از RSV در بزرگسالان بالای ۶۰ سال
در مه ۲۰۲۳، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) یک واکسن برای RSV را تأیید کرد.
اگر شما ۶۰ سال یا بیشتر دارید، سه واکسن تأیید شده توسط FDA در دسترس است.
توصیههای مرکز کنترل و پیشگیری بیماریها (CDC):
- همه افراد ۷۵ سال به بالا باید واکسن RSV دریافت کنند.
- بزرگسالان ۶۰ تا ۷۴ سال که در معرض خطر ابتلای شدید به RSV هستند نیز باید واکسن را دریافت کنند.
علاوه بر واکسن، راهکارهای کاهش خطر ابتلا یا انتقال RSV:
- دستهای خود را مرتب با صابون بشویید.
- اگر بیمار هستید، به محل کار، مدرسه یا مکانهای عمومی نروید. RSV به سرعت در جمعیتهای بزرگ پخش میشود.
- هنگام عطسه یا سرفه، دهان و بینی خود را با آرنج بپوشانید، نه با دست.
- غذا، نوشیدنی یا ظروف غذاخوری را به اشتراک نگذارید.
- زمانی که بیمار هستید، دیگران را نبوسید.
- دستمالهای استفادهشده را به اشتراک نگذارید یا لمس نکنید.
- اگر بیمار هستید، دست ندهید.
- اگر بیمار هستید، به نوزاد دست نزنید.
- ظروف غذاخوری را با آب داغ و صابون بشویید.
درمان RSV در افراد بالای ۶۰ سال
از آنجایی که RSV یک ویروس است، با آنتیبیوتیک درمان نمیشود.
اگر علائم شما خفیف باشد، معمولاً در عرض یک یا دو هفته خودبهخود برطرف میشود.
اما اگر عفونت شدیدتر باشد، ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشید.
در بیمارستان ممکن است درمانهای زیر انجام شود:
- اکسیژنتراپی
- مایعات وریدی (IV fluids)
- در موارد نادر اما تهدیدکننده حیات، ممکن است نیاز به دستگاه تنفس مصنوعی (Ventilator) برای کمک به تنفس باشد.
زندگی با RSV
یک مورد خفیف RSV شبیه به سرماخوردگی دو هفتهای است.
اکثر افرادی که به RSV مبتلا میشوند، به طور کامل بهبود پیدا میکنند.
اما افرادی که نیاز به بستری شدن دارند، ممکن است احساس ناراحتی بیشتری مانند مشکل در تنفس داشته باشند.
همچنین، خطر آسیب طولانیمدت به ریهها وجود دارد، اما این موضوع در افراد مسن غیر شایع است.
سؤالاتی که باید از پزشک خود بپرسید
- آیا ممکن است بیش از یک بار به RSV مبتلا شوم؟
- مدت زمان محافظت واکسن RSV چقدر است؟
- آیا به دوز یادآور (Booster shot) نیاز خواهم داشت؟
- آیا داروهای بدون نسخه برای تسکین علائم RSV وجود دارد؟
- آیا من در معرض خطر بیشتری برای ابتلای شدید به RSV هستم؟
Resources/منابع
- Centers for Disease Control and Prevention: Respiratory Syncytial Virus Infection (RSV)
- National Institutes of Health, MedlinePlus: Respiratory syncytial virus (RSV)
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد با پزشک معالج مشورت شود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
