آﻣﻮزش مراقبت از نوزادان در سندرم دیسترس تنفسی
فهرست مطالب
Toggleمادر گرامی خواهشمندیم در جهت ارائه خدمات بهتر، خودمراقبتی زیر را مطالعه فرموده و به این توصیهها پس از ترخیص از بیمارستان توجه فرمائید.
سندرم دیسترس تنفسی (RDS) چیست؟
مشخصه سندرم زجر تنفسی (RDS)، اشکال در نفس کشیدن است؛ تنفسی که خشن و نامنظم همراه با خرخر، بازشدگی پرههای بینی و شاید کبودی پوست میباشد. RDS تشخیص ویژهای است که به فقدان سورفاکتانت اشاره دارد. شدت RDS با سن جنینی و وزن موقع تولد نوزاد ارتباط معکوس دارد. یعنی هر چه یک نوزاد کوچکتر و نارستر باشد، شانس RDS در او بیشتر خواهد بود. این عارضه در نوزادان کاملاً رسیده به ندرت دیده میشود، پسر بچهها بیشتر مبتلا میشوند و در سفیدپوستان هم بیشتر از سیاهان مشاهده میشود.
RDS، عموماً چند دقیقه بعد از تولد تشخیص داده میشود. در برخی از اطفال زجر تنفسی آن چنان شدید است که بچه به احیاء نیاز دارد. آزمایش خون و عکس رادیوگرافی از قفسه سینه تشخیص را مسجل میکند.
اگر بچه شما با RDS متولد شده، ممکن است لازم باشد او را در بخش مراقبتهای ویژه نگهداری کنند تا علائم حیاتیاش به شکل پیدرپی و دائم زیر نظر گرفته شود. تغذیه و مایعات بهصورت وریدی به نوزاد داده میشود. برخی از نوزادان هم به کمک تنفسی نیاز دارند. برای این کار لولهای را که یک سرش به دستگاه تنفس مصنوعی وصل است از راه دهان وارد لوله تراشه (نای) نوزاد میکنند. در برخی از نوزادان هم لولهای را داخل بینی میکنند یا ماسکی را روی صورت قرار میدهند تا به کمک آن فشار هوای مثبتی را بهطور بیوقفه وارد ریه نوزاد کنند.
هدف از مراقبت اطفال مبتلا به سندرم زجر تنفسی در امان نگه داشتن آنها از عوارض، تا هنگام تکامل ریههاست.

آموزش طول بستری
تغذیه:
- سرم درمانی بر اساس سن تقویمی، سن بارداری و وزن تولد توسط پرستار برای نوزاد شما اجرا خواهد شد.
- در نوزادان با وضعیت بالینی پایدار توصیه میشود تغذیه رودهای با حداقل مقدار ممکن در نظر گرفته شود. در این بیماران تغذیه درمانی، گاواژ یا تغذیه از شیر مادر به علت خطر اسپیراسیون ممنوع میباشد.
فعالیت:
در زمان مشکلات تنفسی حاد نوزاد باید در داخل انکوباتور قرار گرفته و فعالیت محدود باید داشته باشد و از دستگاه کمک تنفسی استفاده کند.
مراقبت:
- به علت خطر بالای آسپیراسیون، تغذیه از پستان مادر و یا گاواژ (لوله معده) نباید انجام شود.
- تغییر وضعیت نوزاد و استفاده از تشکهای ژلهای در پیشگیری از شکنندگی پوست مفید میباشد.
- رعایت بهداشت دهان نوزاد مهم است. با استفاده از آب استریل، دهان نوزاد را کاملا شستشو دهید.
- افزایش تعداد تنفس، تنگی نفس و شنیده شدن صداهای غیر عادی حین تنفس، نفسهای کمعمق، حرکات غیر عادی تنفسی مانند عقب رفت ماهیچههای قفسه سینه حین تنفس از علائم دیسترس تنفسی است.
- تجویز اکسیژن لازم میباشد، از دستکاری رابط اکسیژن نوزاد خودداری کنید.
- کودک را در آغوش بگیرد تا با ایجاد تماس پوست با پوست از بیقراری نوزاد جلوگیری شود.
- محیطی آرام و راحت با حداقل تنش برای نوزاد فراهم کنید.
- در طول مدت دیسترس تنفسی کنار کودک بمانید.
- جهت جلوگیری از کاهش درجه حرارت نوزاد نارس از کیسه پلاستیکی مخصوص از جنس پلیاتیلن و بالشتک گرمکننده قابل حمل استفاده کنید.
- استفاده از کلاه برای نوزاد لازم است.
- تنظیم دستگاه تنفسی توسط پرستار و با دستور پزشک انجام میشود.
- ساکشن ترشحات باید در صورت ضرورت توسط پرستار صورت گیرد.
- داروها توسط پزشک تجویز و در فواصل مشخص توسط پرستار به کودک شما داده میشود.
- در صورت خشک شدن دهان نوزاد در اثر وسایل اکسیژنرسانی با استفاده محلول شستشوی تجویز شده توسط پزشک یا آب استریل میتوان از خشکی و ترک خوردگی دهان نوزاد جلوگیری شود.
- تحریک سوراخهای بینی یا دهان کودک ناشی از وسایل اکسیژنرسانی را نیز میتوان با مالیدن پماد کاهش داد.

آموزش حین ترخیص
رژیم غذایی و تغذیه:
پس از ترخیص، نوزاد باید توسط شیر مادر تغذیه شود و توصیههای لازم جهت چگونگی شیردهی و… را رعایت نمایید.
فعالیت:
فعالیت زیاد باعث صرف انرژی زیاد در نوزاد میشود و احتمال کمبود اکسیژن و دیسترس تنفسی را زیاد میکند.
مراقبت:
- محیطی آرام و راحت و با حداقل تنش برای نوزاد فراهم کنید.
- حفظ درجه حرارت نوزاد مهم میباشد، برای این منظور از کلاه استفاده کنید.
- تمام تاثیرات زیانبار ناشی از دیسترس تنفسی و بستری شدن در بیمارستان با گذشت زمان کاملاً از بین نمیرود. بهداشت دهان نوزاد مهم است و با استفاده از آب استریل، دهان نوزاد را کاملاً شستشو دهید.
- کودک را در آغوش بگیرد تا با ایجاد تماس پوست با پوست از بیقراری نوزاد جلوگیری شود.
- افزایش تعداد تنفس، تنگی نفس و شنیده شدن صداهای غیر عادی حین تنفس، نفسهای کمعمق، حرکات غیر عادی تنفسی مانند عقب رفت ماهیچههای قفسه سینه حین تنفس از علائم دیسترس تنفسی است.
- شستشوی مکرر دست با آب و صابون، در صورت نبود آنها از محلولهای استریلکننده دست استفاده کنید.
- نوزاد را از شلوغی و ازدحام دور نگه دارید.
- نوزاد را از عوامل آسیبرسان به ریه مثل دود سیگار دور نگه دارید.
- اگر نوزاد شما نیاز به اکسیژن دارد مواردی که در مورد نحوه اکسیژنتراپی توصیه شده رعایت کنید.
- واکسناسیون را طبق برنامه انجام دهید.
- فقط از داروهایی که توسط پزشک نوزاد به شما توصیه شده، استفاده کنید.
- مراجعه به پزشک را طبق برنامه اعلام شده رعایت کنید. (این خیلی مهم است)
دارو:
داروهای تجویز شده را طبق دستور پزشک استفاده کنید و پیش از اتمام آنها مجدداً با پزشک نوزاد مشورت و ملاقات داشته باشید.

علائم هشدار
در صورت بروز علائمی مانند: کبودی پوست نوزاد به خصوص اطراف لبها و اندامهای انتهایی، افزایش سرعت تنفس و حرکت پرههای بینی، ناله، فرو رفتن نواحی بین دندهها و زیر جناغ به اورژانس بیمارستان یا پزشک معالج مراجعه نمایید.
فهرست منابع
- Text book of Medical Physiology
- Nelson Text Book of Pediatric
- کتاب پرستاری برونر- سودارث
- مجموعه کامل دروس پرستاری- انتشارات بشری
تاریخ آخرین ویرایش: 1 مرداد 1402