فیلم آموزش همگانی
پلیسایتمی ورا (Polycythemia vera) چیست؟
پلیسایتمی ورا (Polycythemia vera – PV) یک بیماری نادر است که باعث میشود بدن شما تعداد زیادی گلبول قرمز تولید کند. این موضوع میتواند باعث غلظت بیشازحد خون شود. غلیظ شدن خون مشکلات جدی برای سلامتی ایجاد میکند. PV خطر ایجاد لختههای خونی غیرطبیعی را افزایش میدهد که ممکن است منجر به حمله قلبی یا سکته مغزی شود. این بیماری اغلب در افراد ۶۰ سال به بالا رخ میدهد.
علائم پلیسایتمی ورا
در مراحل اولیه، PV معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمیکند. با پیشرفت بیماری، علائم شامل موارد زیر میشود:
- تنگینفس
- سرگیجه
- خارش یا قرمزی پوست
- خستگی
- سردرد
- احساس سوزنسوزن شدن یا سوزش در دستها و پاها
علت بروز پلیسایتمی ورا
PV در مغز استخوان آغاز میشود. مغز استخوان بافت نرم داخل استخوانها است که سلولهای خونی را تولید میکند. زمانی که مغز استخوان گلبولهای قرمز بیشازحد تولید کند، نتیجه آن ابتلا به PV است.
تشخیص پلیسایتمی ورا
اگر علائم PV را داشته باشید، پزشک ممکن است شما را معاینه کرده و آزمایش خون تجویز کند. گاهی اوقات این بیماری بهطور اتفاقی در حین انجام آزمایش خون برای دلایل دیگر کشف میشود.
پزشک ممکن است شما را به یک هماتولوژیست (پزشک متخصص بیماریهای خونی) ارجاع دهد تا تشخیص قطعی انجام شود. اگر پزشک به PV مشکوک باشد، ممکن است نیاز به انجام نمونهبرداری از مغز استخوان (Bone marrow biopsy) داشته باشید. در این روش، بخش کوچکی از مغز استخوان برداشته و برای بررسی علائم PV آزمایش میشود.
آیا میتوان از پلیسایتمی ورا پیشگیری کرد؟
PV قابل پیشگیری یا اجتناب نیست.
درمان پلیسایتمی ورا
هیچ روش درمانی واحدی برای PV وجود ندارد. پزشکان بر اساس شرایط هر بیمار، درمان را تنظیم میکنند. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- فلبوتومی (Phlebotomy): در این روش مقداری از خون شما برداشته میشود تا تعداد گلبولهای قرمز کاهش یافته و خطر ایجاد لختههای خونی کمتر شود.
- دارو: ممکن است داروهایی برای جلوگیری از تولید بیشازحد گلبولهای قرمز در مغز استخوان یا برای کاهش خطر تشکیل لختههای خونی تجویز شوند.
- درمان علائم: پزشکان میتوانند خارش پوست و درد سوزاننده ناشی از PV را نیز درمان کنند.
زندگی با پلیسایتمی ورا
PV یک بیماری جدی است که میتواند در صورت عدم درمان منجر به مرگ شود. در حال حاضر درمانی قطعی برای PV وجود ندارد. با این حال، انجام برخی تغییرات در سبک زندگی میتواند به بهبود علائم کمک کند.
- در صورت تأیید پزشک، چند بار در هفته ورزش متوسط انجام دهید. این کار به جریان بهتر خون و کاهش خطر لخته شدن خون کمک میکند.
- از محصولات دخانی خودداری کنید. این مواد باعث تنگ شدن عروق خونی میشوند و میتوانند تشکیل لخته و بروز سکته قلبی یا مغزی را تسهیل کنند.
- هنگام حمام کردن از آب خنک استفاده کنید. پوست شما ممکن است پس از حمام یا دوش آب گرم بدتر شود، بنابراین دوش خنک انتخاب کنید. از صابون ملایم استفاده کنید و پس از آن پوست را به آرامی خشک کنید.
- آب کافی بنوشید.
با درمان مناسب، افراد مبتلا به این بیماری میتوانند عمر طولانی و حتی نزدیک به عمر طبیعی داشته باشند. درمانها و پیگیریهای منظم توسط پزشک نقش مهمی در زندگی با PV دارند.
پرسشهایی که باید از پزشک بپرسید
- من به پلیسایتمی ورا مبتلا شدهام. آیا در خطر سکته مغزی قرار دارم؟
- علت بروز پلیسایتمی ورا چیست؟
- درمانهای موجود برای پلیسایتمی ورا کداماند؟
- آیا این بیماری قابل درمان قطعی است؟
- چگونه میتوانم از عوارض PV پیشگیری کنم؟
- چه کارهایی میتوانم برای کاهش علائم PV انجام دهم؟
منابع
National Heart, Lung, and Blood Institute
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد با پزشک معالج مشورت شود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
