آﻣﻮزش خودمراقبتی بیماران با کیست پیلونیدال (مویی)
بیمار/ همراه گرامی خواهشمندیم در جهت ارائه خدمات بهتر، خودمراقبتی زیر را مطالعه فرموده و به این توصیه‌ها پس از ترخیص از بیمارستان توجه فرمائید.
کیست پیلونیدال (مویی) چیست؟
اين بيماری از وجود حفره‌ای زير پوستی در فاصله دو باسن و كمی بالاتر از مقعد ايجاد می‌شود. اين حفره كه ممكن است اندازه‌ای به قطر يك الی چندين سانتی‌متر داشته باشد، حاوی مو می‌باشد و توسط چند سوراخ ريز به سطح پوست راه دارد.
اين بيماری گاهی بدون علامت است و فقط در معاينه سوراخ‌های ريز پوست در فاصله بين دو باسن دیده می‌شود، گاهی نيز باعث خارج شدن ترشحات چركی يا خونابه‌ای از سوراخ‌های مذكور می‌گردد. اگر مجرای اين سوراخ‌ها بسته شود ترشحات چركی داخل حفره تجمع پيدا می‌كنند و باعث ايجاد آبسه می‌شوند كه با درد شديد همراه است.
آموزش بدو ورود
- تمامی سوالات خود در مورد مراقبت از بیمارتان در منزل در طول بستری در بخش را از پرستار بپرسید.
- دستبند مشخصات جهت شناسایی شما می‌باشد، لذا خواهشمند است تا زمان ترخیص آن را در مچ دست خود نگه دارید و هنگام ترخیص توسط پرستار بخش از دست شما خارج خواهد شد در غیر این صورت به پرستار اطلاع دهید.
- بهداشت فردی خود را در طول بستری رعایت نموده و دست‌های خود را مرتب بشویید.
- زباله‌های عادی خود را در سطل زباله آبی رنگ رها کنید.
- وسایل مربوط به پانسمان و سرم شما زباله عفونی محسوب می‌شود و باید در سطل زباله زرد رها شود.
- در صورت نیاز به پرستار از زنگ احضار که بالای سر شما نصب گردیده است استفاده نمایید.
- نرده‌های کنار تخت را جهت جلوگیری از سقوط بالا نگه دارید.
- شب قبل از عمل شام سوپ (غذای سبک) میل کرده و از نیمه شب ناشتا باشید.
- هر گونه آرایش و لاک ناخن را پاک نمایید.
- موهای محل عمل، قبل از رفتن به اتاق عمل تراشیده خواهند شد.
- قبل از رفتن به اتاق عمل زیورآلات، اجسام فلزی، گیره سر، دندان مصنوعی و غیره را خارج کنید و در صورت داشتن پروتز دائم به پرستار بخش اطلاع دهید.
- قبل از انتقال به اتاق عمل، مثانه (ادرار) را تخلیه نمایید.
- قبل از انتقال به اتاق عمل، کلیه لباس‌ها (لباس زیر، جوراب و…) را در آورید و لباس مخصوص اتاق عمل بپوشید.
- در صورت داشتن سابقه بیماری و سابقه حساسیت (دارویی، غذایی) پرستار و پزشک معالج را در جریان قرار دهید.
آموزش حین بستری
رژیم غذایی و تغذیه:
- طبق دستور پزشک، رژیم مایعات را شروع کرده و در صورت عدم تحمل (حالت تهوع و استفراغ) به پرستار اطلاع دهید.
- در صورت توانایی مصرف مایعات به تدریج با نظر پزشک می‌توانید از سایر مواد غذایی استفاده کنید.
فعالیت:
در بستر پاها را حرکت دهید، تا از لخته شدن خون در پاها پیشگیری شود. بهتر است هر چه زودتر از بستر خارج و راه بروید.
مراقبت:
- خوابیدن بر روی شکم و یا پهلو و گذاشتن بالش بین پاها جهت تسکین درد لازم است.
- جهت خروج ترشحات و کاهش خطر عفونت در زخم لوله‌هایی به نام درن توسط جراح گذاشته می‌شود که بعد از چند روز بسته به نظر پزشک و میزان ترشحات خارج شده از آن، از زخم خارج می‌شود. مراقبت از آن و محل قرار گیری آن توسط پرستار کنترل می‌شود. از دستکاری آن اجتناب کنید.
آموزش پس از ترخیص
رژیم غذایی و تغذیه:
- در روزهای اول بعد از عمل از مصرف مواد غذایی نفاخ پرهیز کرده و رژیم غذایی حاوی پروتئین و ویتامین ث مصرف نمایید.
- با مصرف 8 لیوان آب روزانه و استفاده از غذاهای پر فیبر از یبوست جلوگیری می‌کند.
فعالیت:
- پس از یک هفته با نظر پزشک معالج می‌توانید فعالیت عادی را شروع نمائید.
- از کارهای سنگین مانند بلند کردن اشیاء سنگین، ایستادن به مدت طولانی، تمرینات ورزشی خشن طی 6 هفته اول بعد از عمل خودداری کنید.
مراقبت:
- پس از جراحی به روش بسته پس از دو الی سه روز می‌توانید حمام کنید.
- پس از جراحی به روش باز، پس از خارج کردن پانسمان اولیه می‌توانید حمام کنید.
- تا جایی که می‌توانید ناحیه عمل را باید تمیز و خشک نگه دارید.
- بعد از هر بار اجابت مزاج به آرامی خود را با آب گرم شسته و سپس خشک کنید.
- در روش جراحی بسته، بخیه‌ها پس از یک الی دو هفته خارج می‌شود.
- یک تکه گاز روی زخم گذاشته شود تا هم امکان هوا خوردن وجود داشته و هم از سائیده شدن لباس‌ها به زخم جلوگیری شود.
- در صورتی که نشستن مشکل و با درد همراه است بایستی یک بالشتک که وسط آن سوراخ باشد تهیه و از آن استفاده نمایید.
- از لباس‌های سبک و گشاد استفاده کنید.
- موهای ناحیه عمل بایستی هر هفته از بین برده شود، در غیر اینصورت ممکن است بیماری عود کند. ترجیحاً در زمان استحمام این کار را انجام دهید تا موهای زائد کاملاً از بدن شما پاک شوند.
- استفاده از توالت فرنگی باعث کمتر شدن درد می‌شود.
- جهت پیشگیری از عفونت و فشار بر روی بخیه‌ها مراقبت از ناحیه عمل و رعایت بهداشت شخصی ضروری است.
- تعویض روزانه لباس زیر یا در معرض آفتاب قرار دادن آنها ضروری است.
علائم هشدار
در صورت داشتن هر کدام از علائم زیر به پزشک یا اورژانس بیمارستان مراجعه نمایید.
- درد شدید که به مُسکن پاسخ نمی‌دهد
- درد و تورم ساق پا
- تنگی نفس
- بوی نامطبوع یا ترشحات چرکی محل عمل
- خونریزی محل عمل
- تب و لرز
فهرست منابع
- Sabiston Text book of Surgery/Saunders
- Schwartz Principles of Surgery
- کتاب پرستاری برونر – سودارث
- مجموعه کامل دروس پرستاری – انتشارات بشری
تاریخ آخرین ویرایش: 25 تیر 1402