پانیکولکتومی
پانیکولکتومی (Panniculectomy) روشی جراحی است که پوست و بافتِ چربیِ آویزان را از شکم شما برمیدارد. این کار میتواند شکم شما را صاف (کانتور) کند. ممکن است چندین هفته طول بکشد تا بدن شما بهبود یابد. اگر وزنِ ثابتی را حفظ کنید، نتایج دائمی خواهند بود. یک ارائهدهندهٔ خدمات سلامت میتواند در مدیریت این موضوع به شما کمک کند.
مرور کلی
پانیکولکتومی چیست؟
پانیکولکتومی (Panniculectomy) روشی جراحی است که پوست و بافت چربیِ اضافی را از بخشِ تحتانیِ شکم شما برمیدارد. ممکن است پوست از شکم (Abdomen) شما روی لگن، ناحیهٔ تناسلی، رانها یا زانوها آویزان شود. به این حالت «پانوس (Pannus)» یا «پیشبند (Apron)» میگویند، زیرا در جایی قرار میگیرد که اگر پیشبندی به تن داشتید، همانجا میبود.
پانیکولکتومی ممکن است شکم شما را صاف (کانتور) کند، اما مانند «ابدومینوپلاستی/تامی تاک (Tummy tuck)» عضلات شما را سفت نمیکند. این روش، نوعی جراحیِ کاهشِ وزن نیست، بااینحال میتواند پیش یا پس از کاهش وزن به مدیریتِ پوستِ اضافی کمک کند.
پانیکولکتومی چه چیزهایی را درمان یا مدیریت میکند؟
پانیکولکتومی به مدیریتِ علائمی کمک میکند که بهدلیلِ پوستِ اضافی در ناحیهٔ شکم ایجاد میشوند.
وقتی چینهای پوستی روی هم میافتند، روی نواحیِ دیگرِ پوست ساییده میشوند. در نتیجه، تمیزکردن یا خشکنگهداشتنِ این نواحی میتواند چالشبرانگیز باشد. این وضعیت شرایطِ ایدئالی را برای رشدِ برخی قارچها یا باکتریها ایجاد میکند.
اصطکاک ناشی از تماسِ مکررِ پوست با پوست میتواند موجب زخم و راش شود. بافتِ اضافیِ پانوس همچنین ممکن است تواناییِ شما را برای راهرفتن، خمشدن یا انجام سایر فعالیتهای بدنی تحتتأثیر قرار دهد. ممکن است کمردردِ تحتانی را هم تجربه کنید.
ممکن است بهدلایلِ زیر دچارِ پوستِ اضافی شوید:
- تغییراتِ طبیعیِ بدن با افزایش سن
- بارداری
- جراحیِ قبلی
- افزایش یا کاهشِ وزنِ قابلِتوجه
آیا پانیکولکتومی جراحیِ پرخطر است؟
پانیکولکتومی جراحیِ بزرگ محسوب میشود و میتواند با خطراتی همراه باشد. تیمِ درمانِ شما همهٔ احتیاطهای لازم را انجام میدهد تا مطمئن شود شما کاندیدِ مناسبی برای این روش هستید و انجام آن ایمن است.
چه کسی کاندیدِ مناسبِ پانیکولکتومی است؟
بهطورِ کلی، اگر شرایط زیر را داشته باشید ممکن است کاندیدِ پانیکولکتومی باشید:
- وجودِ بافتِ پانوس که روی لگن، ناحیهٔ تناسلی، رانها یا زانوها آویزان میشود
- سلامتِ کلیِ خوب و حفظِ وزنِ ثابت حداقل بهمدتِ شش ماه
- نداشتنِ وضعیتِ پزشکیای که تواناییِ ترمیمِ بدن شما را تحتتأثیر قرار دهد
- نکشیدنِ سیگار
- داشتنِ انتظاراتِ واقعبینانه از نتیجهٔ جراحی
جراح شما تأیید خواهد کرد که کاندیدِ این روش هستید. اگر نگرانید که ممکن است برای این نوع روش واجد شرایط نباشید، ارائهدهندهٔ شما احتمالاً پیشنهادهای دیگری برای رسیدن به اهدافتان خواهد داشت.
جزئیاتِ انجامِ روش
چگونه باید برای پانیکولکتومی آماده شوم؟
پیش از پانیکولکتومی، با جراح خود ملاقات خواهید کرد. او سلامتِ کلیِ شما ــ از جمله هرگونه بیماریِ زمینهای ــ را ارزیابی میکند و دربارهٔ انتظارات شما از این روش گفتوگو خواهد کرد. ارائهدهندهٔ شما ممکن است از شکمتان از روبهرو و از پهلو (پروفایل) عکسهایی برای پروندهٔ پزشکیتان بگیرد.
آنها را از هر جراحیِ قبلی و نیز هر داروی نسخهای یا بدون نسخهای که مصرف میکنید، از جمله مکملهای گیاهی، مطلع کنید. «آسپیرین (Aspirin)»، داروهای ضدالتهاب و برخی مکملهای گیاهی ممکن است خطرِ خونریزیِ شما را افزایش دهند.
آنها همچنین اندازهٔ پانوس شما را معاینه کرده و با توجه به میزانِ افتادگی از شکم، آن را درجهبندی میکنند.
ارائهدهندهتان همچنین دستورالعملهای مشخصی را برای پیش از تاریخِ جراحی در اختیارتان میگذارد. این موارد میتواند شاملِ موارد زیر باشد:
- ایجادِ تغییر در داروهایی که مصرف میکنید (تا زمانیکه ارائهدهندهٔ شما آن را تأیید نکرده، تغییری ایجاد نکنید)
- نخوردنِ غذا از شبِ قبلِ جراحی
- انجامِ برخی آزمایشها
- نکشیدنِ سیگار
اگر دربارهٔ این روش یا انتظاراتتان سؤالی دارید، مطمئن شوید آنها را پیش از تاریخِ انجامِ روش بپرسید.
در طولِ پانیکولکتومی چه اتفاقی میافتد؟
در طولِ پانیکولکتومی میتوانید انتظارِ مواردِ زیر را داشته باشید:
- متخصصِ بیهوشی به شما «بیهوشیِ عمومی (General anesthesia)» میدهد. این کار شما را به خواب میبرد تا هیچ دردی احساس نکنید.
- جراح شما برشی (Incision) دقیقاً بالای ناحیهٔ شرمگاهی ایجاد میکند. این برش بهسمتِ لگنها امتداد مییابد. اندازهٔ برش به مقدارِ پوستی بستگی دارد که جراح برمیدارد.
- جراح، پوست بالای برش را به پایین میکشد و هر پوستِ اضافی را برمیدارد. بسته به اندازهٔ پانوس، این روش ممکن است ناف (Navel) شما را به پایین بکشد یا بهطورِ کامل بردارد. ارائهدهندهٔ شما ممکن است لازم بداند ناف را در جای جدیدی قرار داده و بخیه کند یا ممکن است نیاز نباشد.
- جراح پوست شما را بههم نزدیک کرده و محلِ برش را میبندد (بخیه میزند).
- جراح ممکن است لولههای کوچکی را در شکم شما قرار دهد تا هرگونه خون یا مایع را تخلیه کنند.
پانیکولکتومی چقدر طول میکشد؟
زمانِ لازم برای اتمامِ این روش به عواملِ بسیاری بستگی دارد. ممکن است بین یک تا سه ساعت طول بکشد. جراح شما بهترین برآوردِ زمان را در اختیارتان میگذارد.
پس از پانیکولکتومی چه اتفاقی میافتد؟
به اتاقِ ریکاوری منتقل میشوید؛ جاییکه ارائهدهندگانِ خدمات سلامت تا زمانِ بیدارشدنتان منتظر میمانند و سلامتِ کلیِ شما را پایش میکنند.
ارائهدهندهای روی برشهای شما پانسمان میگذارد. آنها ممکن است شکم شما را بلافاصله پس از جراحی یا در ادامهٔ فرایندِ بهبود با یک بانداژِ کشی یا پوششِ فشاری بپیچند. این کار به حداقلکردنِ ورم و حمایت از شکم شما حینِ ترمیم کمک میکند.
بیشترِ پانیکولکتومیها بهصورتِ سرپایی انجام میشوند. یعنی همان روزِ جراحی میتوانید به خانه بروید. لازم است یکی از عزیزان شما را به خانه برساند و حداقل طیِ ۲۴ ساعتِ نخست از شما مراقبت کند.
خطرات / فواید
فوایدِ پانیکولکتومی چیست؟
پانیکولکتومی مزایای بسیاری دارد، از جمله:
- بهداشتِ بهتر. شستنِ شکم، ناحیهٔ تناسلی، لگن و پاهایتان بسیار آسانتر میشود.
- کاهشِ راشها و مشکلاتِ پوستیِ دیگر. با برداشتهشدنِ بافتِ اضافی، اصطکاک کمتر میشود. این باید تعدادِ راشها و زخمهایی را که در این ناحیه میگیرید کاهش دهد.
- تحرکِ بهتر. فعالیتِ بدنی باید آسانتر شود.
- دردِ کمتر. پس از ترمیم از پانیکولکتومی، باید کمردردِ تحتانیِ کمتری داشته باشید.
- تقویتِ عزتنفس. بیشترِ افراد از نتایجِ پانیکولکتومیِ خود راضی هستند.
- پوشاک. پس از جراحی، لباسهایتان ممکن است راحتتر اندازهتان شوند.
- نتایجِ دائمی. شکلِ جدید بدن (کانتور) شما اگر وزنتان ثابت بماند، دائمی خواهد بود.
خطراتِ پانیکولکتومی چیست؟
همهٔ روشهای جراحی با مقداری خطر همراهاند. برای پانیکولکتومی، این موارد میتواند شاملِ مواردِ زیر باشد:
- از دستدادنِ خون
- درد
- واکنش به بیهوشی
- عفونت
- تودهٔ خونِ لختهشده (هماتوم، Hematoma) یا تجمعِ مایع (سرُما، Seroma)
- بیحسی
- تأخیر در ترمیمِ زخم
- تغییرِ رنگِ پوست
- تورمِ (ادم، Edema) شکم و/یا پاها
- جایِ زخمِ نامطلوب
- نامتقارنبودنِ شکم
- شلشدنِ دوبارهٔ پوست
- نیازِ احتمالی به روشهای اضافی
اسکارِ پانیکولکتومی چه شکلی است؟
اسکارِ پانیکولکتومی ممکن است در هر فرد متفاوت بهنظر برسد. این موضوع بسته به اندازه و شکلِ پانوسِ شما و نتایجی که امید دارید به آن برسید، متفاوت است. شکلِ اسکار معمولاً خطی است و معمولاً در سراسرِ بخشِ تحتانیِ شکم، از لگن تا لگن امتداد مییابد. «پانیکولکتومیِ فلور-دو-لیس (Fleur-de-lis)» ممکن است اگر جراح از این نوع برش استفاده کند، اسکاری به شکلِ «T» در ناحیهٔ تحتانیِ شکمتان بر جای بگذارد.
اسکار ممکن است طیِ چند ماه تا یک سال بهتدریج کمرنگ شود، اما هرگز بهطورِ کامل از بین نخواهد رفت.
بهبودی و چشمانداز
زمانِ بهبودی پس از پانیکولکتومی چقدر است؟
چند روزِ نخست پس از پانیکولکتومی اغلب دردناکترین زمان است. ممکن است احساسِ ورم، کبودی و درد داشته باشید. احتمال دارد برشهایتان اندکی خونریزی داشته باشند. ممکن است با پوشیدنِ یک پوششِ کشی دورِ شکمتان راحتتر باشید، اما پیش از این کار با جراح خود مشورت کنید.
پس از پنج تا هفت روز، درد و ناراحتی شما باید شروع به کاهش کند. میتوانید برای کنترلِ درد از داروی مُسکنِ تجویزشده یا «استامینوفن (Acetaminophen)» بدون نسخه استفاده کنید. مانند همیشه، پیش از مصرفِ هر دارویی، آلرژیها و شرححالِ کاملِ پزشکیتان را با ارائهدهندهٔ خود مطرح کنید.
ارائهدهندهٔ شما پس از حدود یک تا دو هفته، محلِ برش را بررسی میکند و به بخیهها و درنهای شما رسیدگی خواهد کرد. بخیههای عمقی باقی میمانند یا خودبهخود جذب میشوند.
پس از یک تا دو هفته، باید بتوانید به فعالیتهای روزمرهٔ سبک، از جمله کارِ پشتِمیزی، برگردید. اما باید حداقل بهمدتِ شش هفته از فعالیتِ بدنیِ شدید پرهیز کنید. ممکن است همچنان مقداری کبودی و درد داشته باشید.
ممکن است حداقل شش ماه طول بکشد تا محلِ برش بهطورِ کامل ترمیم شود.
مهم است به یاد داشته باشید که بدن هر فرد منحصربهفرد است، بنابراین زمانهای بهبودی میتواند متفاوت باشد. دستورالعملهای ارائهدهندهتان را دربارهٔ مدیریتِ درد و ناراحتی دنبال کنید.
چه زمانی میتوانم پس از پانیکولکتومی به کار یا مدرسه برگردم؛
بسته به کاری که انجام میدهید، باید بتوانید حدود دو هفته پس از پانیکولکتومی به مدرسه یا کار برگردید. اغلب ممکن است به «کارِ سبک» محدود شوید. اگر شغلِ شما از نظرِ بدنی سنگین است، پیش از بازگشت به کار ممکن است به زمانِ بیشتری برای بهبودی نیاز داشته باشید.
چه زمانی با پزشک تماس بگیرم
چه زمانی باید با ارائهدهندهٔ خدمات سلامت تماس بگیرم؟
ارائهدهندهٔ شما پس از روش، برای اطمینان از اینکه مطابق انتظار در حالِ ترمیم هستید، ویزیتهای پیگیریِ منظم برایتان برنامهریزی میکند. اگر علائمِ عفونت مانند قرمزی، دردِ شدید یا تب را متوجه شدید، او را مطلع کنید.
اگر پس از پانیکولکتومی هرگونه علامتِ غیرطبیعی از جمله تنگیِ نفس، دردِ قفسهٔ سینه یا ضربانِ نامنظمِ قلب را تجربه کردید، بلافاصله با ارائهدهندهٔ خود تماس بگیرید.
پرسشهای رایجِ دیگر
اگر پس از پانیکولکتومی وزن اضافه کنید چه میشود؟
افزایشِ چند کیلوگرم معمولاً پس از پانیکولکتومی مشکلِ زیادی ایجاد نمیکند. اما تغییراتِ شدیدِ وزن ممکن است باعثِ تشکیلِ دوبارهٔ پانوس شود. این موضوع ممکن است به جراحیِ مجدد نیاز داشته باشد. میزانِ مشخصی از افزایشِ وزن که در همهٔ افراد این مشکل را ایجاد کند وجود ندارد، زیرا بدنِ هر فرد متفاوت است.
ارائهدهندهٔ شما میتواند برای حفظِ وزنی که برای شما سالم است و نگهداشتنِ نتایج، به شما کمک کند.
References/منابع
American Society of Plastic Surgeons. Panniculectomy. Accessed 12/11/2024.
Chandawarkar RY, Miller MJ, Kellogg BC, et al. Plastic and Reconstructive Surgery. In: Brunicardi F, Andersen DK, Billiar TR, et al., eds. Schwartz’s Principles of Surgery. 11th ed. McGraw Hill; 2019.
Janis JE, Jefferson RC, Kraft CT. Panniculectomy: Practical Pearls and Pitfalls. Plast Reconstr Surg Glob Open. 2020 Aug 14;8(8):e3029. Accessed 12/11/2024.
Sachs D, Sequeira Campos MB, et al. Panniculectomy. 2023 Jul 18. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan. Accessed 12/11/2024.
MedlinePlus: Public health information platform provided by the National Library of Medicine (NLM) and is part of the National Institutes of Health (NIH).
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد از دستورات پزشک معالج پیروی کرد و با پزشک معالج مشورت نمود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
