فیلم آموزش همگانی
هماچوری میکروسکوپی (Microscopic hematuria) چیست؟
هماچوری میکروسکوپی (Microscopic hematuria) به معنی وجود خون در ادرار است. واژهٔ «میکروسکوپی» به چیزی گفته میشود که آنقدر کوچک است که تنها با ابزار ویژهای به نام میکروسکوپ دیده میشود. بنابراین، اگر شما هماچوری میکروسکوپی دارید، به این معناست که گلبولهای قرمز در ادرار شما وجود دارند که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیستند.
علائم هماچوری میکروسکوپی
در بیشتر مواقع، هماچوری میکروسکوپی هیچ علامتی ندارد. گاهی ممکن است هنگام ادرار کردن احساس سوزش داشته باشید یا میل به ادرار کردن مکرر بیشتر از حالت معمول داشته باشید.
علتهای هماچوری میکروسکوپی
در بسیاری از موارد، هیچ علت مشخصی برای هماچوری میکروسکوپی وجود ندارد و این وضعیت بهطور خودبهخود ظاهر شده و از بین میرود.
در موارد دیگر، ممکن است علتهای زیر در بروز آن نقش داشته باشند:
- عفونت کلیه
- بزرگشدن پروستات
- عفونت دستگاه ادراری (مثانه)
- تورم در سیستم تصفیهکنندهٔ کلیه که به آن گلومرولونفریت (Glomerulonephritis) گفته میشود.
- وجود سنگ در مثانه یا کلیه
- یک بیماری ارثی مانند بیماری کیستیک کلیه
- برخی داروها
- بیماری خونی مانند کمخونی داسیشکل
- تومور در دستگاه ادراری (ممکن است سرطانی باشد یا نباشد)
هنگامی که هماچوری ناشی از این دلایل باشد، معمولاً طی ۲۴ ساعت از بین میرود.
تشخیص هماچوری میکروسکوپی
پزشک معمولاً ابتدا از شما نمونهٔ ادرار میخواهد. سپس با آزمایش ادرار (Urinalysis) وجود گلبولهای قرمز را بررسی میکند. پزشک همچنین سایر مواردی را که میتوانند علت مشکل باشند، بررسی میکند.
بهعنوان مثال، وجود گلبولهای سفید در ادرار معمولاً به معنای عفونت است.
اگر وجود خون در ادرار تأیید شود، پزشک با طرح پرسشهایی تلاش میکند علت آن را مشخص کند.
در صورتی که علت مشخص نباشد، ممکن است آزمایشهای تکمیلی انجام شود، مانند:
- آزمایش خون
- سونوگرافی
- سیتیاسکن (CT Scan)
- امآرآی (MRI)
- پیلوگرام وریدی (Intravenous pyelogram)؛ نوعی تصویربرداری شبیه به اشعهٔ ایکس که کلیه و مثانه را بررسی میکند.
- استفاده از ابزارهای تخصصی مانند سیستوسکوپ یا اندوسکوپ برای مشاهدهٔ درون مثانه؛ این آزمایش معمولاً توسط پزشک متخصص اورولوژی (Urologist) انجام میشود.
نحوهٔ نمونهگیری ادرار
- پرستار به شما دستمال ضدعفونیکننده برای تمیز کردن و ظرف استریل برای جمعآوری ادرار میدهد.
- در سرویس بهداشتی، ابتدا دستهای خود را با آب گرم و صابون بشویید.
- اگر در دوران قاعدگی هستید، قبل از نمونهگیری پزشک را مطلع کنید.
برای زنان:
- با دستمال ضدعفونیکننده واژن خود را تمیز کنید.
- این کار را با حرکت از جلو به عقب و به تعداد ۳ بار انجام دهید.
- هر بار دستمال را تا کنید تا از بخش تمیز آن استفاده شود.
برای مردان:
- با دستمال ضدعفونیکننده سر آلت تناسلی را تمیز کنید.
- اگر ختنه نشدهاید، پوست پوشانندهٔ سر آلت را به عقب بکشید.
- دستمال را اطراف سر آلت حرکت دهید تا بهخوبی تمیز شود.
ادامهٔ مراحل:
- ابتدا مقداری از ادرار را در توالت تخلیه کنید.
- در میانهٔ ادرارگیری، شروع به جمعآوری ادرار در ظرف کنید.
- پس از پایان، دستها را دوباره با آب گرم و صابون بشویید.
- ظرف نمونه را به پرستار تحویل دهید.
- نمونه زیر میکروسکوپ بررسی میشود تا وجود خون در ادرار مشخص گردد.
پیشگیری یا اجتناب از هماچوری میکروسکوپی
پیشگیری از هماچوری میکروسکوپی همیشه ممکن نیست و به علت بروز آن بستگی دارد.
اما مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC) توصیه میکند که مقدار زیادی مایعات بنوشید، بهویژه هنگام ورزش کردن.
درمان هماچوری میکروسکوپی
اگر پزشک علت خون در ادرار را پیدا کند، درمان آن علت اصلی را آغاز خواهد کرد.
سپس ادرار دوباره بررسی میشود تا مشخص شود خون از بین رفته است یا خیر.
اگر همچنان خون در ادرار وجود داشته باشد، پزشک ممکن است آزمایشهای بیشتری انجام دهد یا شما را به اورولوژیست ارجاع دهد.
زندگی با هماچوری میکروسکوپی
اگر علائمی ندارید، ممکن است متوجه این وضعیت نشوید و پزشک را مطلع نکنید.
اما در صورت بروز علائم، بلافاصله با پزشک تماس بگیرید.
همیشه مهم است که علت خون در ادرار مشخص شود.
پرسشهایی که باید از پزشک بپرسید
- علت خون در ادرار من چیست؟
- آیا ممکن است من سنگ کلیه داشته باشم؟
- بهترین درمان برای من چیست؟
- آیا دارویی برای این مشکل وجود دارد که بتوانم مصرف کنم؟
- آیا نیاز به جراحی دارم؟
- هر چند وقت یکبار باید برای ویزیت پیگیری مراجعه کنم؟
- آیا ممکن است من سرطان داشته باشم؟
منابع
National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases: Hematuria (Blood in the Urine)
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد با پزشک معالج مشورت شود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
