برداشتن پستان (ماستکتومی/Mastectomy) – آموزش حین ترخیص
شما تحت عمل برداشتن پستان (ماستکتومی/Mastectomy) قرار گرفتید. این جراحی برای برداشتن کل پستان انجام میشود. هدف از این عمل، درمان یا پیشگیری از سرطان پستان بوده است.
اکنون که به خانه میروید، حتماً دستورهای جراح خود را درباره نحوه مراقبت در منزل دنبال کنید.
زمانی که در بیمارستان بودید
جراحی شما یکی از موارد زیر بوده است:
- در ماستکتومی حفظکننده نوک پستان (Nipple-sparing mastectomy)، جراح کل پستان را برداشت اما نوک پستان و هاله دور آن (Areola: دایره رنگی اطراف نوک پستان) را دستنخورده باقی گذاشت. ممکن است بیوپسی از غدد لنفاوی نزدیک برای بررسی انتشار سرطان انجام شده باشد.
- در ماستکتومی حفظکننده پوست (Skin-sparing mastectomy)، جراح کل پستان همراه با نوک پستان و هاله را برداشت اما مقدار بسیار کمی از پوست را برداشت. ممکن است بیوپسی از غدد لنفاوی نزدیک نیز انجام شده باشد.
- در ماستکتومی کامل یا ساده (Total/Simple mastectomy)، جراح کل پستان همراه با نوک پستان و هاله را برداشت. احتمالاً بیوپسی از غدد لنفاوی نزدیک نیز انجام شده است.
- در ماستکتومی رادیکال اصلاحشده (Modified radical mastectomy)، جراح کل پستان و غدد لنفاوی سطح پایین زیر بغل شما را برداشت.
همچنین ممکن است تحت جراحی بازسازی پستان (Breast reconstruction surgery) با استفاده از یک اکسپندر بافتی (Tissue expander) قرار گرفته باشید. این وسیله یک پروتز موقت است که بعدها با ایمپلنت دائمی یا بافت طبیعی جایگزین میشود. در برخی موارد، ایمپلنت همزمان با ماستکتومی قرار داده میشود.
آنچه باید در منزل انتظار داشته باشید
بهبودی کامل ممکن است ۴ تا ۸ هفته طول بکشد. ممکن است خشکی یا سفتی در شانه، قفسه سینه و بازو داشته باشید. این حالت بهتدریج بهبود مییابد و فیزیوتراپی میتواند کمککننده باشد.
شما ممکن است دچار تورم بازو (لنفادم/Lymphedema) در سمت جراحی شوید. این تورم معمولاً دیرتر ظاهر میشود و میتواند طولانیمدت باشد. فیزیوتراپی میتواند به درمان آن کمک کند.
ممکن است هنگام ترخیص، درنهایی (Drains) در قفسه سینه داشته باشید تا مایع اضافه تخلیه شود. معمولاً جراح این درنها را طی یک تا دو هفته خارج میکند.
نیاز به زمان برای سازگاری با از دست دادن پستان امری طبیعی است. صحبت با زنانی که ماستکتومی داشتهاند میتواند به شما کمک کند. از ارائهدهنده مراقبت سلامت درباره گروههای حمایتی محلی بپرسید. مشاوره روانشناسی نیز مفید خواهد بود.
فعالیت
- میتوانید هر فعالیتی که باعث درد یا ناراحتی نمیشود انجام دهید. معمولاً طی چند هفته قادر خواهید بود فعالیتهای معمول خود را از سر بگیرید.
- استفاده از بازوی سمت جراحی بلامانع است.
- پزشک یا فیزیوتراپیست ممکن است تمرینهای سادهای برای کاهش خشکی به شما نشان دهند. فقط تمرینهایی را که به شما آموزش دادهاند انجام دهید.
- تنها در صورتی رانندگی کنید که مسکنهای قوی مصرف نکنید و بتوانید بدون درد فرمان را بچرخانید.
- درباره زمان بازگشت به کار از جراح خود بپرسید. این موضوع به نوع کار شما و اینکه آیا بیوپسی غدد لنفاوی هم انجام شده است بستگی دارد.
همچنین از جراح یا پرستار خود درباره استفاده از محصولات پس از ماستکتومی (مانند سوتین مخصوص یا زیرپوش با جیب مخصوص درن) بپرسید. این وسایل در فروشگاههای تخصصی، بخش لباس زیر فروشگاههای بزرگ و اینترنت قابل تهیه هستند.
مراقبت از زخم
- ممکن است هنگام بازگشت به خانه همچنان درنهایی در قفسه سینه داشته باشید. دستورها درباره خالی کردن و اندازهگیری مایع خروجی را دنبال کنید.
- بخیهها معمولاً زیر پوست قرار داده میشوند و خودبهخود جذب میشوند. اگر جراح از کلیپس استفاده کرده باشد، باید برای برداشتن آنها طی ۷ تا ۱۰ روز به جراح مراجعه کنید.
- مراقبت از زخم را طبق دستور جراح انجام دهید. ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اگر پانسمان دارید، طبق دستور جراح آن را تعویض کنید.
- اگر جراح اجازه داده است، محل زخم را با آب و صابون ملایم بشویید.
- میتوانید دوش بگیرید، اما نوارهای چسب جراحی یا چسب مایع را نسایید و اجازه دهید خودبهخود بیفتند.
- تا زمانی که جراح اجازه نداده است، در وان، استخر یا جکوزی ننشینید.
- پس از برداشتن همه پانسمانها و در صورت تأیید جراح میتوانید دوش بگیرید.
مدیریت درد
- جراح برای شما داروی مسکن تجویز خواهد کرد. آن را بلافاصله تهیه کنید تا هنگام بازگشت به منزل در دسترس داشته باشید.
- دارو را پیش از شدید شدن درد مصرف کنید.
- درباره مصرف استامینوفن (Acetaminophen) یا ایبوپروفن (Ibuprofen) به جای داروهای مخدر از جراح خود بپرسید.
- در صورت اجازه جراح، میتوانید از کیسه یخ روی قفسه سینه و زیر بغل برای کاهش درد یا تورم استفاده کنید.
- کیسه یخ را در حوله بپیچید تا از آسیب پوستی جلوگیری شود.
- بیش از ۱۵ دقیقه متوالی از کیسه یخ استفاده نکنید.
پیگیری
جراح به شما خواهد گفت چه زمانی برای ویزیت بعدی مراجعه کنید. همچنین ممکن است نیاز به جلسات بعدی برای بررسی درمانهای تکمیلی مانند شیمیدرمانی، پرتودرمانی یا هورموندرمانی داشته باشید.
چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرید
در موارد زیر بلافاصله با پزشک تماس بگیرید:
- اگر دمای بدن شما °۳۸٫۶ سانتیگراد (°۱۰۱٫۵ فارنهایت) یا بالاتر باشد.
- اگر دچار تورم بازو در سمت جراحی (لنفادم) شوید.
- اگر تورم پستان داشته باشید.
- اگر زخمهای جراحی خونریزی داشته، قرمز یا گرم باشند یا ترشحات غلیظ زرد، سبز یا چرکی داشته باشند.
- اگر درد با داروهای مسکن برطرف نشود.
- اگر تنفس برایتان سخت شود.
- اگر سرفه مداوم داشته باشید.
- اگر نتوانید غذا یا مایعات مصرف کنید.
منابع
American Cancer Society website. Surgery for breast cancer. www.cancer.org/cancer/breast-cancer/treatment/surgery-for-breast-cancer.html. Updated January 11, 2023. Accessed February 24, 2025.
Davidson NE. Breast cancer and benign breast disorders. In: Goldman L, Cooney KA, eds. Goldman-Cecil Medicine. 27th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2024:chap 183.
Elson L. Post-mastectomy pain syndrome. In: Frontera WR, Silver JK, Rizzo TD Jr, eds. Essentials of Physical Medicine and Rehabilitation: Musculoskeletal Disorders, Pain, and Rehabilitation. 4th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2019:chap 110.
Klimberg VS, Hunt KK. Diseases of the breast. In: Townsend CM Jr, Beauchamp RD, Evers BM, Mattox KL, eds. Sabiston Textbook of Surgery. 21st ed. St Louis, MO: Elsevier; 2022:chap 35.
MedlinePlus: Public health information platform provided by the National Library of Medicine (NLM) and is part of the National Institutes of Health (NIH).
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد از دستورات پزشک معالج پیروی کرد و با پزشک معالج مشورت نمود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
