خودمراقبتی در بیماران با شکستگی مهره کمر
بیمار/ همراه گرامی خواهشمندیم در جهت ارائه خدمات بهتر، خودمراقبتی زیر را مطالعه فرموده و به این توصیه‌ها پس از ترخیص از بیمارستان توجه فرمائید.
آموزش بدو ورود
- تمامی سوالات خود در مورد مراقبت از بیمارتان در منزل در طول بستری در بخش را از پرستار بپرسید.
- دستبند مشخصات جهت شناسایی شما می‌باشد، لذا خواهشمند است تا زمان ترخیص آن را در مچ دست خود نگه دارید و هنگام ترخیص توسط پرستار بخش از دست شما خارج خواهد شد؛ در غیر این صورت به پرستار اطلاع دهید.
- بهداشت فردی خود را در طول بستری رعایت نموده و دست‌های خود را مرتب بشویید.
- زباله‌های عادی خود را در سطل زباله آبی رنگ بریزید.
- وسایل مربوط به پانسمان و سرم شما زباله عفونی محسوب می‌شود و باید در سطل زباله زرد رها شود.
- در صورت نیاز به پرستار از زنگ احضار که بالای سر شما نصب گردیده است استفاده نمایید.
- نرده‌های کنار تخت را جهت جلوگیری از سقوط بالا نگه دارید.
- موهای محل عمل، قبل از رفتن به اتاق عمل تراشیده خواهند شد.
- قبل از رفتن به اتاق عمل زیورآلات، اجسام فلزی، گیره سر، دندان مصنوعی و غیره را خارج کنید و در صورت داشتن پروتز دائم به پرستار بخش اطلاع دهید.
- قبل از انتقال به اتاق عمل، کلیه لباس‌ها (لباس زیر، جوراب و…) را در آورید و لباس مخصوص اتاق عمل بپوشید.
- در صورت داشتن سابقه بیماری و سابقه حساسیت (دارویی، غذایی) پرستار و پزشک معالج را در جریان قرار دهید.
- در صورتی که بیماری خاصی دارید و تحت درمان هستید به پزشک و پرستار خود اطلاع دهید، زیرا ممکن است نیاز باشد داروهای شما قطع شده و داروهای جدید جایگزین شود.
- گرافی‌ها و مدارک قبل از عمل را به همراه داشته باشید.
آموزش حین بستری
تغذیه:
- بعد از عمل جراحی و پس از هوشیار شدن و با نظر پزشک و همچنین در صورت نداشتن حالت تهوع، رژیم مایعات را شروع کنید.
- در صورتی که حالت تهوع و استفراغ داشتید از خوردن و آشامیدن خودداری نمایید.
فعالیت:
- تا زمانی که پزشک اجازه نداده در بستر بی حرکت بمانید.
- حرکاتی را که توسط پزشک یا فیزیوتراپ به شما آموزش داده شده است به طور مرتب انجام دهید تا مفاصل دچار خشکی نشوند.
مراقبت:
- با تنفس عمیق و سرفه به بهبود وضعیت تنفسی کمک و از ایجاد عفونت‌های تنفسی (پنومونی) و سایر مشکلات تنفسی جلوگیری کنید.
- در درمان غیر جراحی با استفاده از نیروی کششی باید به مدت طولانی که معمولاً حدود سه ماه است در همین وضعیت باقی بمانید تا قطعات شکسته شده جوش بخورند و در تمام این مدت وزنه‌ها به پای شما متصل می‌باشند.
- با رعایت بهداشت فردی و نظافت محل عمل و دوری از تماس با افراد سرماخورده از خود حفاظت کنید.
- در صورت داشتن سوند ادراری، کیسه ادرار را بالاتر از سطح بدن قرار ندهید، زیرا ادرار آلوده وارد مثانه شده و باعث عفونت مثانه می‌شود.
- پس از خارج کردن سوند ادراری، تخلیه ناقص مثانه در اثر وضعیت خوابیده در تخت می‌تواند سبب عفونت ادراری گردد، لذا مقدار کافی مایعات مصرف کرده و هر 3 ساعت یکبار ادرار کنید و در صورت بروز تب یا سوزش و درد در هنگام ادرار کردن اطلاع دهید.
- درد شدید که با مُسکن و روش‌های آرام‌سازی و… تسکین نمی‌یابد را به پرستار اطلاع دهید.
آموزش پس از ترخیص
رژیم غذایی:
- جهت ترمیم سریعتر محل زخم و استخوان، از رژیم غذایی پُر پروتئین، پُر کالري و سرشار از ویتامین استفاده کنید.
- مصرف سبزیجات و مرکبات و آب میوه‌های تازه حاوی ویتامین C، می‌تواند به بهبود سریعتر زخم، رفع یبوست و بهبود اشتها کمک کند.
- مصرف رژیم غذایی با فیبر زیاد و مایعات می‌تواند از ایجاد یبوست و نفخ جلوگیری کرده و به بهبود اشتها کمک کند.
- مایعات کافی مصرف کنید و از عفونت ادراری جلوگیری نمایید.
فعالیت:
- از استراحت‌های طولانی بپرهیزید و از انجام فعالیت‌های سنگین که احتمال ضربه به محل شکستگی دارد اجتناب کنید.
- تا زمانی که شکستگی به طور کامل بهبود نیافته با پای شکسته راه نروید و برای راه رفتن از وسایل کمک حرکتی مانند واکر و عصای زیر بغل استفاده نمایید.
- پس از تجویز پزشک هر چه زودتر حرکات و نرمش‌های بخصوصی را برای تقویت عضلات ران انجام دهید.
- با کمک فیزیوتراپیست یک برنامه ورزشی برای تقویت عضلات شکم و پشت تدوین شود، شنا کردن (راه رفتن در آب) و پیاده‌روی بر روی سطوح صاف، ورزش مناسبی است.
مراقبت:
- جهت تعویض پانسمان ……… روز بعد به پزشک یا بیمارستان مراجعه نمایید و از تعویض پانسمان بدون تجویز پزشک اجتناب نمایید.
- طبق نظر پزشک ………… روز بعد با استفاده از پانسمان ضد آب می‌توانید به صورت نشسته روی صندلی به مدت کوتاه استحمام کنید.
- از تشک و بالش‌های ضد فشار استفاده نمایید.
- در صورت تجویز پزشک از گردن‌بندهای طبی و کمربندهای محافظتی استفاده نمایید.
- کمربند طبی خود را هنگام راه رفتن و نشستن ببندید ولی بستن آن در هنگام خوابیدن لزومی ندارد.
- از پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند خودداری کنید.
- در هنگام خواب از تشک سفت و مناسب استفاده کنید.
- بیشتر بیماران در چند روز اول در ناحیه کمر خود درد و سفتی و گرفتگی عضلانی را تجربه می‌کنند. این حالت صبح‌ها پس از بیدار شدن از خواب و یا پس از بی حرکت بودن بیشتر احساس می‌شود.
- از افزایش وزن جلوگیری کنید و وزن خود را در حد متعادل نگه دارید (در صورت داشتن اضافه وزن سعی کنید وزن خود را کاهش دهید).
- احساس درد و کرختی در پاها در چند روز اول طبیعی است که به مرور زمان بر طرف می‌شود.
- در ماه‌های اول پس از عمل جراحی از بلند کردن اجسام، خم شدن یا چرخانیدن کمر خودداری کنید.
- فعالیت‌های روزانه را به تدریج و در حد تحمل افزایش دهید و 2 تا 3 ماه پس از جراحی از کار سنگین خودداری کنید.
- هنگامی که می‌خواهید مدت طولانی در جایی بایستید یک پا را روی پله یا چهارپایه قرار دهید.
- پس از اولین ملاقات با پزشک بعد از ترخیص در صورت اجازه پزشک می‌توانید رانندگی کنید.
- اگر مجبورید مدت طولانی روی صندلی بنشینید بهتر است هر نیم ساعت به بهانه‌های مختلف از جا برخیزید و راه بروید و به بدن خود حرکات کششی بدهید.
- بهترین حالت خوابیدن، به پهلو خوابیدن است در حالی که زانوها را کمی خم کرده و یک بالش کوچک بین دو زانو قرار بدهید. اگربه پشت می‌خوابید بهتر است یک بالش زیر زانوها و یک بالش کوچک زیر گودی کمرقرار دهید.
- برای خارج شدن از تختخواب ابتدا به کنار تخت بچرخید و پاهای خود را از تخت آویزان کنید با کمک دست‌ها بنشینید.
- در صورت بروز بی‌اختیاری ادرار، مشکل تخلیه روده‌ها و یا مثانه فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
- از فعالیت‌های جنسی تا ده روز پس از عمل جراحی خودداری کنید.
زمان مراجعه بعدی:
در فواصل منظم و مشخص شده توسط پزشک جهت ادامه درمان به پزشک مراجعه نمایید.
علائم هشدار
در صورت وجود هر کدام از علائم زیر سریعاً به پزشک معالج یا اورژانس بیمارستان مراجعه کنید.
- تب و لرز
- درد یا فشار شدید در کمر، پشت، سر و گردن
- اختلال حرکت اندام
- عدم کنترل ادرار یا مدفوع
- گرفتگی عضلانی
- خونریزی یا ترشح غیر طبیعی از ناحیه زخم
- تنگی نفس
- درد و تورم ساق پا
فهرست منابع
- درسنامه ارتوپدی و شکستگی‌ها / تالیف دکتر بهادر اعلمی هرندی و همکاران / ویرایش چهارم
- کتاب پرستاری برونر – سودارث
- مجموعه کامل دروس پرستاری – انتشارات بشری
- Schwartz Principles of Surgery
تاریخ آخرین ویرایش: 1 اردیبهشت 1403