آﻣﻮزش خودمراقبتی بیماران مبتلا به لوسمی
بیمار/ همراه گرامی خواهشمندیم در جهت ارائه خدمات بهتر، خودمراقبتی زیر را مطالعه فرموده و به این توصیه‌ها پس از ترخیص از بیمارستان توجه فرمائید.
آموزش بدو ورود
- دستبند مشخصات جهت شناسایی شما می‌باشد، لذا خواهشمند است تا زمان ترخیص آن را در مچ دست خود نگه دارید و هنگام ترخیص توسط پرستار بخش از دست شما خارج خواهد شد در غیر این صورت به پرستار اطلاع دهید.
- بهداشت فردی خود را در طول بستری رعایت نموده و دست‌های خود را مرتب بشویید.
- زباله‌های عادی خود را در سطل زباله آبی رنگ رها کنید.
- وسایل مربوط به پانسمان و سرم شما زباله عفونی محسوب می‌شود و باید در سطل زباله زرد رها شود.
- در صورت نیاز به پرستار، از زنگ احضار که بالای سر شما نصب گردیده است استفاده نمایید.
- نرده‌های کنار تخت را جهت جلوگیری از سقوط بالا نگه دارید.
- هر گونه آرایش و لاک ناخن را پاک نمایید..
- در صورت داشتن سابقه بیماری و سابقه حساسیت (دارویی، غذایی) پرستار و پزشک معالج را در جریان قرار دهید.
- در صورتی که بیماری خاصی دارید و تحت درمان هستید به پزشک و پرستار خود اطلاع دهید
- گرافی‌ها و مدارک قبل از عمل را به همراه داشته باشید.
آموزش حین بستری
رژیم غذایی:
- برای شما برنامه غذایی مناسب، متعادل و متنوع با هدف تأمین نیاز روزانه به انرژی و مواد مغذی توسط متخصص تغذیه تنظیم می‌گردد به گونه‌‌ای که در آن از تمام گروه‌های اصلی غذایی در وعده‌ها استفاده شود.
- جهت پیشگیری از کاهش وزن و لاغری مفرط مخصوصاً در کسانی که با مشکل بی‌اشتهایی روبرو هستند بهتر است تعداد وعدههای غذایی به 6 تا 8 وعده در روز افزایش یابد و در هر وعده، در حجم کم از غذاهای مقوی و مغذی استفاده شود.
- برای افزایش انرژی دریافتی روزانه در وعدههای غذایی بیماران لاغر، می‌توان از مقدار متعادلی مواد غذایی پر کالری مثل کره، خامه، ماست و شیر پرچربی، انواع روغن‌های مایع مناسب (روغن زیتون، کانولا، آفتابگردان و…)، مغزها و دانه‌ها (پسته، بادام، گردو، کنجد و…) استفاده کرد.
- اگر حالت تهوع و استفراغ دارید از خوردن و آشامیدن خودداری کنید و به پرستار خود اطلاع دهید تا طبق نظر پزشک برای شما دارو و سرم شروع شود.
فعالیت:
- در بستر پاها را حرکت دهید، تا از لخته شدن خون در پاها پیشگیری شود. بهتر است هر چه زودتر از بستر خارج و راه بروید.
- برای خارج شدن از تخت ابتدا بنشینید، سپس پاهای خود را از لبه تخت آویزان کنید. در صورت نداشتن سرگیجه و تاری دید و… از تخت خارج شوید. دقت کنید حتما پرستار بخش را در زمان خارج شدن از تخت مطلع فرمایید تا در کنار شما باشد.
مراقبت:
- از دستکاری سرم‌ها و رابط‌های متصل به خود خودداری کنید.
- داروها طبق تجویز پزشک و در فواصل مشخص توسط پرستار برای شما اجرا خواهد شد.
- با تیم مراقبتی خود در زمان انجام اقدامات تشخیصی و درمانی همکاری نمایید.
- در صورتی که دارای دردهای عضلانی هستید به پرستار خود اطلاع دهید تا با نظر پزشک داروی مُسکن داده شود.
- در صورت مشاهده خونریزی از اندام‌های بدن و یا در مدفوع به پرستار خود اطلاع دهید.
- در زمان خارج کردن برانول از داخل رگ محل خروج را تا چند دقیقه فشار دهید تا خونریزی نکند.
- مواظب باشید در زمان خواب و استراحت برانول یا لوله سرم از دست شما خارج نشود.
- ممکن است روزانه برای تعیین میزان پلاکت خون از شما خونگیری شود.
- از مصرف خودسرانه داروها و بدون اجازه پزشک خودداری نمایید.
آموزش پس از ترخیص
رژیم غذایی:
- این بیماران نياز به كالری و پروتئين كافی برای پیشرفت بهبودی، به دست آوردن توان و قدرت و وزن سالم دارند.
- پزشك و متخصص تغذيه می‌توانند درمورد روش‌های حفظ تغذيه سالم توصيه‌های لازم را داشته باشند.
- 8-10 لیوان مایعات در روز برای بزرگسالان و 6-4 لیوان برای كودكان مفید می‌باشد.
- فراموش نکنید که تهیه انواع غذاهای مورد علاقه، در افزایش میل بیماران به خوردن موثر می‌باشد.
- دریافت مقدار کافی پروتئین در بازسازی عضلات، استخوان‌ها، پوست، خون و تقویت سیستم ایمنی بیمار مبتلا به لوسمی نقش موثر دارد. از بهترین منابع پروتئین می‌توان به گوشت قرمز بدون چربی، مرغ، ماهی، تخم‌مرغ، شیر و لبنیات، حبوبات، مغزها و دانه‌ها اشاره کرد.
- استفاده از انواع میوه، آب میوه‌های طبیعی و سبزی‌های تازه و متنوع در برنامه وعدههای غذایی بیمار به تأمین نیاز آنها به ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز کمک می‌کند.
فعالیت:
استراحت در طول درمان مهم است ولی پزشكان توصيه می‌كنند تا حد توان به فعاليت‌های عادی خود ادامه دهند.
مراقبت:
- از آنجايي كه مبتلايان به لوسمی به راحتی دچار عفونت می‌شوند، توصيه می‌گردد كه از حضور در مكان‌های پرجمعيت و عمومی خودداری نمایند و از تماس با افرادی كه دچار سرماخوردگي و يا ساير بيماری‌های مسری هستند، اجتناب نمايند.
- در صورت بروز عفونت، بايستی آن را جدی تلقی نموده و سريعتر درمان را شروع نمایید.
- لوسمی و شيمی‌درمانی موجب حساس شدن دهان و عفونی شدن سريع آن شده و نيز احتمال بروز خونريزی را نیز افزايش می‌دهد. پزشكان توصيه می‌كنند بيماران معاينات دندانی كامل داشته باشند.
- ملاقات با مددكار اجتماعی، مشاور يا فرد مذهبی می‌تواند برای افرادي كه می‌خواهند در مورد احساسات خود صحبت كرده و نگرانی خود را مطرح كنند، موثر باشد.
- برنامه‌های مراقبتی شامل فواصل زمانی ويزيت و آزمايشات مورد نياز که توسط پزشک مشخص شده است را پيگيری نمایید.
- شستشوی دهان با یك محلول آب نمك گرم بروز زخم‌های دهانی را كاهش می‌دهد. برای درست كردن آب نمك، یك قاشق غذاخوری نمك را داخل 250 سی‌سی آب (معادل یك بطری نوشابه) حل نمایید.
- برای جلوگیری از خراشیدگی لثه‌ها از مسواك نرم استفاده كنید.
- به یاد داشته باشید که ایجاد محیطی گرم، شاد و دوستانه در کنار افراد خانواده و آشنایان در بهبود اشتها و بهتر غذا خوردن این بیماران موثر خواهد بود.
- به دلیل ضعیف بودن سیستم ایمنی احتمال بروز مسمومیت‌های غذایی در این بیماران بیشتر است، بنابراین باید در تهیه و آماده‌سازی غذای آنها موازین بهداشتی و ایمنی به طور کامل رعایت گردد.
- در خصوص مقابله با عوارض شیمی‌درمانی، خودمراقبتی آن را از پرستار بخواهید.
علائم هشدار
اگر شما یا افراد خانواده دارای علائم لوسمی بودید برای بررسی به پزشک مراجعه نمایید.
- ورم و خونريزی لثه‌ها
- خونریزی مکرر بینی
- تظاهر لكه‌های قرمز دانه اناری زير جلدی پوست
- احساس سيری وبی‌اشتهايی و خواب‌آلودگی
- – تب و لرز ونشانه‌های سرماخوردگی
- تنگی نفس در اثر فعاليت
- تورم و بزرگی حجم غدده‌های لنفاوی
فهرست منابع
- مارلو، بیماری‌های اطفال
- لوسمی در کودکان، دکتر مژگان سرافرازی
- پرستاری داخلی – جراحی 1 برونر
- مراقبت‌های پرستاری اولریچ
تاریخ آخرین ویرایش: 26 مرداد 1402