روش اینترسپت (سوزاندن عصب بازیورتبرال)
روش اینترسپت ــ که با نام «سوزاندن عصب بازیورتبرال» نیز شناخته میشود ــ یک درمان کمتهاجمی برای افرادی با برخی انواع کمردرد مزمن است. ارائهدهندگان خدمات سلامت معمولاً وقتی درمانهایی مانند دارو، تزریق و فیزیوتراپی مؤثر نبودهاند، آن را توصیه میکنند.
روش اینترسپت چیست؟
روش اینترسپت (Intracept®) ــ که «سوزاندن عصب بازیورتبرال (Basivertebral nerve ablation)» نیز نامیده میشود ــ درمانی کمتهاجمی برای افرادی است که دچار «درد ورتبروژِنیک (Vertebrogenic pain)» هستند (نوعی مشخص از کمردرد مزمن).
«درد ورتبروژِنیک» بهمعنای دردِ «زاینده/آغازشونده (genic)» از «مهره (Vertebra)» است. این حالت وقتی رخ میدهد که «صفحات انتهایی (Endplates)» مهرههای شما (استخوانهای ستون فقرات) آسیب ببینند. صفحات انتهایی سدهای محافظی هستند که بین مهرههای شما (از جنس استخوان سخت) و «دیسکهای ستون فقرات (Spinal disks)» شما (از جنس غضروفِ بالشتکیِ پر از ژل، «غضروف (Cartilage)») قرار دارند. این صفحات همچنین خون و مواد مغذی را به دیسکها میرسانند. آسیبِ صفحات انتهایی میتواند درد را در «عصب بازیورتبرال (Basivertebral nerve)» داخل مهرههای شما برانگیزد.
عصبهای بازیورتبرال از درون استخوان هر مهره عبور میکنند و شاخههایی برای هر صفحهٔ انتهایی میدهند. به همین دلیل است که «درد ورتبروژِنیک» بسیار اختصاصی است.
روش اینترسپت از «انرژی رادیوفرکانسی (Radiofrequency energy)» برای گرمکردن نقطهای باریک روی عصب بازیورتبرال شما استفاده میکند. این کار «سیگنالهای درد (Pain signals)» را که از ستون فقرات به مغز شما میروند مختل میکند و از این طریق از درد ورتبروژِنیک میکاهد.
ارائهدهندگان خدمات سلامت معمولاً وقتی گزینههای غیرجراحی مانند داروها، تزریقها یا فیزیوتراپی بهاندازهٔ کافی مؤثر نبودهاند، روش اینترسپت را توصیه میکنند. این روش جایگزینی کمتهاجمی برای جراحی باز ستون فقرات است.
جزئیات روش
چگونه باید برای روش اینترسپت آماده شوم؟
ارائهدهندگان معمولاً برای روش اینترسپت از «بیهوشی عمومی (General anesthesia)» استفاده میکنند؛ بنابراین باید هماهنگ کنید یکی از عزیزان شما را به محل مراجعه برده و بازگرداند. همچنین باید به ارائهدهندهٔ خدمات سلامت خود دربارهٔ هر «دارو (Medications)» یا «مکمل (Supplements)»ی که مصرف میکنید اطلاع دهید. آنها به شما خواهند گفت که آیا لازم است مصرف دارویی را پیش از مراجعه متوقف کنید یا نه.
حین روش اینترسپت چه اتفاقی میافتد؟
ارائهدهندهٔ خدمات سلامت از شما میخواهد روی تخت معاینه روی شکم دراز بکشید. برای اطمینان از راحتی شما پیش از آغاز کار، «بیهوشی عمومی (General anesthesia)» به شما داده میشود. سپس ارائهدهندهٔ شما:
- یک «برش کوچک (Small incision)» در پشت شما ایجاد میکند.
- با استفاده از «فلوروسکوپی (Fluoroscopy)» یک لولهٔ نازک و توخالی «کانولا (Cannula)» را از برش به درون مهره هدایت میکند.
- با ابزارهای بسیار کوچک «کانالی (Channel)» تا محل ورود عصب بازیورتبرال به مهره ایجاد میکند.
- یک «پروب رادیوفرکانسی (Radiofrequency probe)» کوچک را از طریق کانال مستقیماً به «تنهٔ عصب بازیورتبرال (Trunk of the basivertebral nerve)» وارد میکند.
- با استفاده از «گرمای رادیوفرکانسی (Radiofrequency heat)» عصب بازیورتبرال را «ابلیه/میسوزاند (Ablate)».
- ابزارها را خارج کرده و برش شما را با «بخیه (Sutures)» میبندد.
روش اینترسپت معمولاً ۶۰ تا ۹۰ دقیقه طول میکشد. این یک اقدام سرپایی است. پس از برطرفشدن اثرات «آرامبخشی/بیهوشی (Sedation)» معمولاً میتوانید به خانه بروید.
پس از روش اینترسپت چه اتفاقی میافتد؟
ارائهدهندهٔ خدمات سلامت شما دربارهٔ هر محدودیتی پس از روش اینترسپت به شما اطلاع میدهد. بهطور کلی، بهتر است تا حد ممکن استراحت کنید و حدود ۴۸ ساعت از ورزشکردن پرهیز نمایید.
عوارض جانبی معمول روش اینترسپت شامل «درد خفیف (Soreness)» اطراف محل برش برای چند روز است. برخی افراد ممکن است «کبودی (Bruising)» و «تورم خفیف (Minor swelling)» هم پیدا کنند. معمولاً میتوانید این عوارض را با «مسکنهای بدون نسخه (Over-the-counter, OTC pain relievers)» مانند «استامینوفن (Acetaminophen)» یا «ایبوپروفن (Ibuprofen)» کنترل کنید. ارائهدهندهٔ شما فهرست دقیقی از دستورالعملهای پس از درمان نیز به شما خواهد داد.
خطرات / فواید
فواید روش اینترسپت چیست؟
روش اینترسپت برای داوطلبان واجد شرایط چندین مزیت دارد:
- کمتهاجمی: روش اینترسپت جایگزینی کمتهاجمی برای جراحی باز کمر است. تنها یک برش و بخیههای بسیار کمی نیاز دارد.
- مؤثر برای درد ورتبروژِنیک: چون روش اینترسپت درد را در «منبع آن» (عصب بازیورتبرال شما) هدف میگیرد، میتواند برای افراد دارای این نوع خاص از کمردرد مزمن بسیار مؤثر باشد.
- نتایج بادوام: مطالعات نشان میدهد بیشتر افرادی که این روش را انجام میدهند، کاهش قابلتوجه دردِ پایدار تا پنج سال یا بیشتر دارند.
- دورهٔ نقاهت کوتاهتر: چون روش اینترسپت نسبت به جراحی سنتی کمر کمتهاجمیتر است، بیشتر افراد ظرف یک تا دو هفته بهبودی کامل مییابند.
میزان موفقیت روش اینترسپت چقدر است؟
شواهد پژوهشی نشان میدهد روش اینترسپت درمانی مؤثر و قابل اتکا برای افراد دچار درد ورتبروژِنیک است. در یک مطالعهٔ سال ۲۰۲۳:
- ۶۵٪ از افراد حداقل ۵۰٪ کاهش در کمردرد گزارش کردند.
- ۳۶٫۲٪ از افراد حداقل ۷۵٪ کاهش در کمردرد گزارش کردند.
- ۲۲٫۴٪ از افراد شش ماه پس از روش، ۱۰۰٪ بهبود درد گزارش کردند.
اگر دستکم شش ماه کمردرد مزمن داشتهاید و درمانهای متعارف کمکی نکردهاند، از ارائهدهندهٔ خدمات سلامت خود دربارهٔ روش اینترسپت بپرسید. آنها میتوانند تعیین کنند که آیا شما کاندید این روش هستید یا خیر.
خطرها یا عوارض احتمالی روش اینترسپت چیست؟
اگرچه عوارض شایع نیستند، اما بعد از هر اقدام جراحی ممکن است رخ دهند. عوارض احتمالی روش اینترسپت شامل موارد زیر است:
- خونریزی.
- عفونت.
- آسیب عصبی.
- تشدید کمردرد.
برای آگاهی بیشتر از مزایا و معایب روش اینترسپت، با ارائهدهندهٔ خدمات سلامت خود صحبت کنید. آنها میتوانند بگویند آیا این درمان برای شما مناسب است یا نه.
بهبودی و آیندهٔ بیماری
زمان بهبودی پس از روش اینترسپت چقدر است؟
بیشتر افراد ظرف حدود یک تا دو هفته بهبودی کامل مییابند. ممکن است بتوانید به کار یا مدرسه ظرف دو تا سه روز پس از روش بازگردید. اگر شغل شما از نظر بدنی سخت است، ممکن است لازم باشد چند روزِ بیشتری مرخصی بگیرید.
زمانهای بهبودی بسته به شرایط ویژهٔ شما متفاوت است. ارائهدهندهٔ خدمات سلامتتان میتواند بگوید در مورد شما چه انتظاری باید داشته باشید.
چه زمانی با پزشک تماس بگیرم؟
چه زمانی باید با ارائهدهندهٔ خدمات سلامت خود تماس بگیرم؟
اگر بهتازگی روش اینترسپت انجام دادهاید، حتماً اگر هر یک از نشانههای عفونت را داشتید با ارائهدهندهٔ خود تماس بگیرید، از جمله:
- تب بالاتر از ۳۸٫۳°سانتیگراد (۱۰۱°فارنهایت).
- لرز.
- گرمی یا گسترش قرمزی اطراف برش.
- ترشح از محل برش.
- تورمی که پس از روز سوم یا چهارم بدتر میشود.
- دردی که با دارو بهتر نمیشود.
پرسشهای متداول تکمیلی
آیا روش اینترسپت همان سوزاندن عصب است؟
بله، «روش اینترسپت» اصطلاحی است که «ابلیشن رادیوفرکانسی (Radiofrequency ablation)» عصب بازیورتبرال شما را توصیف میکند. واژهٔ علامتتجاریِ «اینترسپت (Intracept)» به دستگاههای مورداستفاده در این روش اشاره دارد.
چه کسانی کاندید روش اینترسپت نیستند؟
احتمالاً اگر باردار هستید یا موارد زیر را دارید، کاندید روش اینترسپت نیستید:
- «ضربانساز قلب (Pacemaker)» یا هر نوع «دستگاه پزشکی الکترونیکی کاشتنی (Implanted electronic medical device)».
- عفونت فعال در بدن.
- نارسایی قلب یا کاهش عملکرد قلب.
- کاهش عملکرد «ریوی/شُشی (Pulmonary)».
References/منابع
Eshraghi Y, Shah JD, Guirguis M. Novel Technologies in Interventional Pain Management. Phys Med Rehabil Clin N Am. 2022 May;33(2):533-552. Accessed 11/6/2023.
Nwosu M, Agyeman WY, Bisht A, et al. The Effectiveness of Intraosseous Basivertebral Nerve Ablation in the Treatment of Nonradiating Vertebrogenic Pain: A Systematic Review. Cureus. 2023 Apr 4;15(4):e37114. Accessed 11/6/2023.
Schnapp W, Martiatu K, Delcroix GJ. Basivertebral nerve ablation for the treatment of chronic low back pain in a community practice setting: 6 Months follow-up. N Am Spine Soc J. 2023 Jan 29;14:100201. Accessed 11/6/2023.
Tieppo Francio V, Sayed D. Basivertebral Nerve Ablation. 2023 May 22. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan. Accessed 11/6/2023.
MedlinePlus: Public health information platform provided by the National Library of Medicine (NLM) and is part of the National Institutes of Health (NIH).
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد از دستورات پزشک معالج پیروی کرد و با پزشک معالج مشورت نمود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
