آﻣﻮزش خودمراقبتی بیماران با فتق اینگوئینال
بیمار/ همراه گرامی خواهشمندیم در جهت ارائه خدمات بهتر، خودمراقبتی زیر را مطالعه فرموده و به این توصیه‌ها پس از ترخیص از بیمارستان توجه فرمائید.
فتق اینگوئینال چیست؟
مردان به‌طور شایع دچار فتق ناحیه كشاله ران میشوند. كشاله ران جایی است كه طناب اسپرمی و عروق خونی بیضه از حفره شكم خارج شده و وارد كیسه بیضه میشوند. مسیری كه این طناب و عروق خونی از خلال عضلات شكم طی میكنند مجرای مغبنی (اینگوئینال) نام دارد.
مردان به‌علت نحوه خاص رشدشان در رحم، به‌صورت ارثی نواحی ضعیفشدهای در کانال مغبنی دارند. در جنین پسر، بیضهها داخل شکم است و سپس از طریق کانال مغبنی به کیسه بیضه وارد می‌شود. کمی پس از تولد کانال مغبنی (اینگوئینال) تقریباً به‌طور کامل بسته شده و فضای کمی را برای عبور طناب اسپرماتیک باقی میگذارد اما این محفظه به اندازهای بزرگ نیست که بیضهها به‌سمت شکم حرکت کنند. گاهی اوقات کانال مغبنی کاملاً بسته نمیشود در نتیجه نواحی ضعیفی را باقی میگذارد. احتمال ضعیفی برای بسته نشدن کانال مغبنی در نوزادان دختر نیز وجود دارد.
در صورت وجود یا نبود ضعف در دیواره کانال، افزایش فشار در شکم می‌تواند باعث ایجاد فتق شود. بهترین درمان فتق مغبنی علامتدار، عمل جراحی است. در طی عمل، روده به داخل شكم برگردانده شده و عضلات ضعیف دیواره شكم به یكدیگر دوخته میشوند. به این عمل، ترمیم فتق (هرنیورافی) می‌گویند.
آموزش بدو ورود
- تمامی سوالات خود در مورد مراقبت از بیمارتان در منزل در طول بستری در بخش را از پرستار بپرسید.
- دستبند مشخصات جهت شناسایی شما می‌باشد، لذا خواهشمند است تا زمان ترخیص آن را در مچ دست خود نگه دارید و هنگام ترخیص توسط پرستار بخش از دست شما خارج خواهد شد در غیر این صورت به پرستار اطلاع دهید.
- بهداشت فردی خود را در طول بستری رعایت نموده و دست‌های خود را مرتب بشویید.
- زباله‌های عادی خود را در سطل زباله آبی رنگ رها کنید.
- وسایل مربوط به پانسمان و سرم شما زباله عفونی محسوب می‌شود و باید در سطل زباله زرد رها شود.
- در صورت نیاز به پرستار از زنگ احضار که بالای سر شما نصب گردیده است استفاده نمایید.
- نرده‌های کنار تخت را جهت جلوگیری از سقوط بالا نگه دارید.
- شب قبل از عمل شام سوپ (غذای سبک) میل کرده و از نیمه شب ناشتا باشید.
- هر گونه آرایش و لاک ناخن را پاک نمایید.
- موهای محل عمل، قبل از رفتن به اتاق عمل تراشیده خواهند شد.
- قبل از رفتن به اتاق عمل زیورآلات، اجسام فلزی، گیره سر، دندان مصنوعی و غیره را خارج کنید و در صورت داشتن پروتز دائم به پرستار بخش اطلاع دهید.
- قبل از انتقال به اتاق عمل، مثانه (ادرار) را تخلیه نمایید.
- قبل از انتقال به اتاق عمل، کلیه لباس‌ها (لباس زیر، جوراب و…) را در آورید و لباس مخصوص اتاق عمل بپوشید.
- در صورت داشتن سابقه بیماری و سابقه حساسیت (دارویی، غذایی) پرستار و پزشک معالج را در جریان قرار دهید.
- در صورتی که بیماری خاصی دارید و تحت درمان هستید به پزشک و پرستار خود اطلاع دهید.
- گرافی‌ها و مدارک قبل از عمل را به همراه داشته باشید.
آموزش حین بستری
رژیم غذایی و تغذیه:
- بعد از عمل جراحی و پس از هوشیار شدن و با نظر پزشک و همچنین در صورت نداشتن حالت تهوع، رژیم مایعات شروع کنید.
- در صورتی که حالت تهوع و استفراغ داشتید، از خوردن و آشامیدن خودداری نمایید.
فعالیت:
- در بستر پاها را حرکت دهید، تا از لخته شدن خون در پاها پیشگیری شود. بهتر است هر چه زودتر با دستور پزشک از بستر خارج شده و راه بروید.
- برای خروج از بستر، ابتدا مدتی در لبه تخت نشسته و پاها را آویزان نمائید، در صورت نداشتن سرگیجه، تاری دید و… با کمک تیم مراقبتی راه بروید.
- بعد از عمل جراحی می‌توانید فعالیت‌های خود را به آرامی از سر بگیرید و از انجام فعالیت‌هایی که باعث افزایش فشار داخل شکم در ناحیه فتق می‌شود، خودداری کنید.
مراقبت:
- در صورت داشتن درد، به پرستار اطلاع دهید تا طبق تجویز پزشک اقدامات لازم جهت تسکین درد شما را انجام دهد.
- از دستکاری سرم و رابط‌ها اجتناب کنید.
- در صورت ادامه ترشح، نیاز به تعویض پانسمان روزانه دارید.
- بهداشت فردی به خصوص بهداشت دست را رعایت فرمائید.
- بعد از عمل، احتمال ایجاد کبودی و تورم وجود دارد، بنابراین می‌توانید طی ۳-۱ روز بعد از جراحی، از قرار دادن یخ بر روی محل زخم جهت کاهش درد و تورم استفاده کنید.
- داروها طبق تجویز پزشک در فواصل مشخص توسط پرستار به شما داده می‌شود.
آموزش پس از ترخیص
رژیم غذایی:
- پس از شروع تغذیه هیچ ممنوعیت غذایی ندارید مگر در موارد بیماری‌های خاص (فشار خون بالا، دیابت، بیماری‌های قلبی و…).
- طی دو هفته بعد از عمل از مصرف مواد نفاخ (ذرت، لوبیا، نخود، نوشابه‌های گازدار) خودداری کنید.
- رژیم غذایی باید حاوی مقادیر کافی گوشت، تخم‌مرغ و لبنیات، میوه و سبزیجات باشد.
- با خوردن سبزی‌ها و میوه‌های تازه و نوشیدن مقادیر زیادی مایعات در روز از یبوست جلوگیری کنید.
فعالیت:
- فعالیت‌های خود (فعالیت های سبک) را در عرض ۳ الی 5 روز پس از عمل جراحی از سر بگیرید؛ ولی از انجام کارهای سنگین حداقل تا دو ماه و به طور معمول تا شش ماه باید پرهیز کنید.
- تا زمانی که پزشک‌تان موافقت نکرده است ورزش را از سرنگیرید.
- از فعالیت زیاد کودک تا 3-2 هفته خودداری کنید.
- ممانعت از فعالیت فیزیکی سنگین توسط کودکان بزرگتر به مدت دو تا سه هفته پس از جراحی (به دلیل اینکه فعالیت سنگین احتمال عود فتق را زیاد می‌کند).
- برای بلند کردن وزنه و یا اجسام سنگین از تکنیک‌های مناسب استفاده کنید.
مراقبت:
- برش جراحی را تمیز و خشک نگه دارید.
- اگر بیمار کودک باشد، از تماس پوشک کودک با پانسمان جراحی خودداری شود و برای جلوگیری از عفونت ناحیه عمل، پوشک را به صورت مکرر تعویض کنید.
- توجه به علائم و نشانه‌های عفونت مثل تب، ترشح چرکی از محل عمل داشته باشید.
- در صورتی که محل زخم مشکلی نداشته باشد با اجازه پزشک پس از 48 ساعت می‌توانید استحمام کنید.
- بخیه‌ها را با نظر پزشک پس از 7 تا 10 روز می‌توان خارج کرد.
- شایع‌ترین عارضه جراحی فتق، درد ناحیه می‌باشد که گاهی تا یک سال باقی می‌ماند و آزاردهنده است و مصرف مُسکن‌ها با تجویز پزشک می‌تواند کمک‌کننده باشد.
- تمیز و خشک نگه داشتن شکاف جراحی، دوش گرفتن به جای وان به مدت یک هفته پس از عمل برای پیشگیری از عفونت ناحیه عمل ضروری است.
- کاهش وزن در افراد چاق توصیه می‌شود.
- به محض احساس دفع به دستشویی رفته و از احتباس مدفوع خودداری کنید.
- از عوارض دیگر جراحی فتق سوزش و خارش ناحیه عمل می‌باشد که در صورت تشدید و عدم تحمل به پزشک مراجعه نمایید.
دارو:
- جهت تسکین درد از داروی مُسکن تجویز شده طبق دستور پزشک استفاده نمائید.
- داروهای تجویز شده توسط پزشک را (مانند آنتی‌بیوتیک) در ساعات معین، طبق دستور و تا اتمام کامل دوره توصیه شده مصرف نمایید.
علائم هشدار
در صورت خارج شدن ترشح از محل بخیه‌ها و تورم و قرمزی و دردناک شدن محل عمل و تب در بزرگسالان؛ در صورت داشتن درد و تورم ساق پا و تنگی نفس به پزشک معالج یا اورژانس بیمارستان مراجعه کنید.
فهرست منابع
- Sabiston Text book of Surgery/Saunders
- Schwartz Principles of Surgery
- کتاب پرستاری برونر – سودارث
- مجموعه کامل دروس پرستاری – انتشارات بشری
تاریخ آخرین ویرایش: 24 تیر 1402