هیسترکتومی (Hysterectomy) – شکمی (Abdominal) – آموزش حین ترخیص
شما در بیمارستان بستری بودید تا عمل جراحی برای برداشتن رحم (Uterus) انجام شود. ممکن است لولههای فالوپ (Fallopian tubes) و تخمدانها (Ovaries) نیز برداشته شده باشند. برای انجام عمل، برشی جراحی در ناحیه شکم شما ایجاد شد.
زمانی که در بیمارستان بودید
در بیمارستان تحت عمل جراحی برای برداشتن بخشی یا تمام رحم خود قرار گرفتید. این عمل هیسترکتومی (Hysterectomy) نام دارد. جراح برشی به طول ۵ تا ۷ اینچ (۱۳ تا ۱۸ سانتیمتر) در قسمت پایین شکم شما ایجاد کرد. این برش ممکن است بهصورت عمودی یا افقی (برش بیکینی) درست بالای ناحیه موی عانه انجام شده باشد.
ممکن است همچنین موارد زیر نیز انجام شده باشند:
- برداشتن لولههای فالوپ یا تخمدانها
- برداشتن بافتهای بیشتر در صورت ابتلا به سرطان، از جمله بخشی از واژن
- برداشتن غدد لنفاوی
- برداشتن آپاندیس
بیشتر افراد پس از این جراحی ۲ تا ۳ روز در بیمارستان بستری میمانند.
هیسترکتومی
آنچه باید در منزل انتظار داشته باشید
احساس بهبودی کامل پس از جراحی ممکن است حداقل ۴ تا ۶ هفته طول بکشد. معمولاً دو هفته نخست سختترین دوران هستند. بیشتر افراد در این مدت در خانه در حال بهبودی هستند و کمتر از منزل خارج میشوند. ممکن است در این زمان زود خسته شوید، اشتهای کمتری داشته باشید و تحرک شما محدود باشد. ممکن است نیاز باشد داروهای مسکن را بهطور منظم مصرف کنید.
بیشتر افراد پس از حدود دو هفته میتوانند مصرف داروی مسکن را قطع کرده و سطح فعالیت خود را افزایش دهند. در این زمان انجام فعالیتهای معمول سبک مانند کار اداری یا پیادهروی سبک برای بیشتر افراد امکانپذیر است. معمولاً ۶ تا ۸ هفته طول میکشد تا سطح انرژی بدن به حالت طبیعی بازگردد.
پس از بهبود زخم، جای بخیهای به طول حدود ۴ تا ۶ اینچ (۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر) باقی میماند.
اگر پیش از جراحی عملکرد جنسی خوبی داشتهاید، معمولاً پس از آن نیز چنین خواهد بود. اگر پیش از هیسترکتومی دچار خونریزی شدید بودهاید، عملکرد جنسی اغلب پس از عمل بهبود مییابد. اگر پس از هیسترکتومی عملکرد جنسی کاهش یافت، با ارائهدهنده خدمات سلامت خود درباره علل و درمانهای احتمالی مشورت کنید.
فعالیت
برای بازگشت به خانه پس از عمل، از شخصی بخواهید شما را برساند. خودتان رانندگی نکنید.
بیشتر افراد پس از ۶ تا ۸ هفته قادر به انجام بیشتر فعالیتهای معمول خود خواهند بود. پیش از آن:
- هیچ چیزی سنگینتر از یک گالن (۴ لیتر) شیر بلند نکنید. اگر کودک دارید، او را نیز بلند نکنید.
- پیادهرویهای کوتاه مجاز است. کارهای سبک خانه نیز مانعی ندارد. بهتدریج میزان فعالیت خود را افزایش دهید.
- از جراح خود بپرسید چه زمانی میتوانید از پلهها بالا و پایین بروید. این موضوع به نوع برش جراحی شما بستگی دارد.
- تا زمانی که جراح تأیید نکرده، از انجام فعالیتهای سنگین خودداری کنید. این شامل کارهای سخت خانه، دویدن، وزنهبرداری، و سایر فعالیتهایی است که باعث نفستنگی یا فشار زیاد میشوند. درازنشست انجام ندهید.
- تا ۲ تا ۳ هفته رانندگی نکنید، بهویژه اگر هنوز داروهای مسکن مخدر مصرف میکنید. سوار شدن در خودرو بلامانع است، اما سفرهای طولانی با خودرو، قطار یا هواپیما در ماه اول پس از جراحی توصیه نمیشود.
- تا پس از ویزیت کنترل پس از عمل، رابطه جنسی نداشته باشید.
بپرسید چه زمانی زخم بهاندازه کافی بهبود یافته تا بتوانید فعالیت جنسی را از سر بگیرید. برای بیشتر افراد این زمان دستکم ۶ تا ۱۲ هفته است.
تا ۶ هفته پس از جراحی، هیچ چیزی را داخل واژن خود قرار ندهید. این شامل شستوشوی واژن (دوش واژینال) و تامپون است. حمام کردن یا شنا کردن مجاز نیست، اما دوش گرفتن اشکالی ندارد.
برای کنترل درد:
- نسخهای از داروهای مسکن برای مصرف در منزل دریافت خواهید کرد.
- اگر داروهای مسکن را ۳ تا ۴ بار در روز مصرف میکنید، سعی کنید آنها را هر روز در زمانهای یکسان و بهمدت ۳ تا ۴ روز مصرف کنید تا اثر بهتری داشته باشند.
- در صورت احساس درد در شکم، کمی راه رفتن ممکن است کمککننده باشد.
- هنگام سرفه یا عطسه، یک بالش روی محل بخیه فشار دهید تا درد کاهش یابد و از محل زخم محافظت شود.
- در چند روز نخست، گذاشتن کیسه یخ روی محل جراحی میتواند درد را کاهش دهد.
- در دوران نقاهت، منزل خود را ایمن و آماده کنید. بهتر است یکی از اعضای خانواده یا دوستان در ماه اول برای خرید، تهیه غذا و کارهای خانه به شما کمک کند.
مراقبت از زخم
پانسمان روی زخم را روزی یکبار یا زودتر در صورت خیس یا آلوده شدن تعویض کنید.
جراح شما خواهد گفت چه زمانی دیگر نیازی به پوشاندن زخم نیست. معمولاً پانسمان باید روزانه برداشته شود. بیشتر جراحان توصیه میکنند پس از ترخیص از بیمارستان، زخم بیشتر اوقات در معرض هوا باشد.
ناحیه زخم را با صابون ملایم و آب بشویید تا تمیز بماند. زخم را در آب غوطهور نکنید و در وان حمام نروید.
اگر برای بستن پوست از بخیه، منگنه یا چسب جراحی استفاده شده است، میتوانید پانسمان را بردارید و دوش بگیرید. تا زمانی که جراح مجوز نداده، شنا کردن یا نشستن در وان آب گرم ممنوع است.
نوارهای چسبی باریک (استریاستریپ/Steri-strips) معمولاً توسط جراح روی محل برش گذاشته میشوند. این نوارها باید حدود یک هفته بعد خودبهخود بیفتند. اگر پس از ۱۰ روز هنوز باقی ماندهاند، میتوانید آنها را بردارید مگر اینکه جراح خلاف آن را گفته باشد.
سایر مراقبتهای شخصی
سعی کنید وعدههای غذایی کوچکتر اما مکرر بخورید و میانوعدههای سالم داشته باشید. مقدار زیادی میوه و سبزیجات مصرف کنید و روزانه حدود ۸ لیوان (۲ لیتر) آب بنوشید تا از یبوست جلوگیری شود. حتماً منبعی روزانه از پروتئین در رژیم غذایی خود داشته باشید تا روند ترمیم و سطح انرژیتان حفظ شود.
اگر تخمدانهایتان برداشته شدهاند، با پزشک خود درباره درمان گرگرفتگی و سایر علائم یائسگی مشورت کنید.
چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرید
با جراح خود تماس بگیرید اگر:
- تب بالاتر از °۳۸ سانتیگراد (°۱۰۰٫۵ فارنهایت) دارید.
- زخم جراحی شما خونریزی دارد، قرمز و گرم است یا ترشح زرد یا سبز غلیظ دارد.
- داروی مسکن شما درد را کنترل نمیکند.
- تنفس برایتان دشوار است یا درد قفسه سینه دارید.
- سرفهای دارید که برطرف نمیشود.
- نمیتوانید چیزی بخورید یا بنوشید.
- دچار تهوع یا استفراغ هستید.
- قادر به خروج گاز یا اجابت مزاج نیستید.
- هنگام ادرار کردن احساس درد یا سوزش دارید یا نمیتوانید ادرار کنید.
- ترشحات واژن بوی بدی دارد.
- خونریزی واژینال شما بیش از لکهبینی خفیف است.
- ترشحات آبکی زیاد از واژن دارید.
- در یکی از پاهایتان تورم، قرمزی یا درد ایجاد شده است.
منابع
American College of Obstetricians and Gynecologists website. Hysterectomy: frequently asked questions. www.acog.org/womens-health/faqs/hysterectomy. Updated September 2024. Accessed March 15, 2025.
Baggish MS. Abdominal hysterectomy. In: Baggish MS, Karram MM, eds. Atlas of Pelvic Anatomy and Gynecologic Surgery. 5th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2021:chap 13.
Gambone JC. Gynecologic procedures: Imaging studies and surgery. In: Hacker NF, Gambone JC, Hobel CJ, eds. Hacker & Moore’s Essentials of Obstetrics and Gynecology. 6th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2016:chap 31.
Prescott LS, Yunker AC, Alvarez R. Gynecologic surgery. In: Townsend CM Jr, Beauchamp RD, Evers BM, Mattox KL, eds. Sabiston Textbook of Surgery. 21st ed. St Louis, MO: Elsevier; 2022:chap 71.
MedlinePlus: Public health information platform provided by the National Library of Medicine (NLM) and is part of the National Institutes of Health (NIH).
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد از دستورات پزشک معالج پیروی کرد و با پزشک معالج مشورت نمود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
