هولتر مانیتور
هولتر مانیتور (Holter monitor) دستگاهی است که آن را می‌پوشید و فعالیت الکتریکی قلب شما را به‌مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت ضبط می‌کند. شما در حالی هولتر مانیتور را به‌همراه دارید که کارهای عادی روزانه‌تان را انجام می‌دهید. اگر ضربان قلب نامنظم یا تپش قلب دارید اما نوار قلب (electrocardiogram، EKG) چیز غیرطبیعی‌ای نشان نداده است، یک مانیتور قلب می‌تواند به تشخیص مشکل کمک کند.
هولتر مانیتور چیست؟
هولتر مانیتور یک وسیلهٔ پوشیدنی و نوعی نوار قلب سرپایی (ambulatory electrocardiogram) است؛ یعنی نوعی مانیتور قلب. این دستگاه در مدتی که آن را می‌پوشید، معمولاً به‌مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت بدون وقفه، ریتم و تعداد ضربان قلب شما را ثبت می‌کند. این کار به ارائه‌دهندهٔ خدمات سلامت شما این امکان را می‌دهد که در طول یک بازهٔ زمانی طولانی، فعالیت الکتریکی قلب‌تان را در حین انجام کارهای روزمره‌تان بررسی کند.
این مانیتور کوچک (تقریباً هم‌اندازهٔ یک دسته کارت بازی)، سبک و باتری‌خور است. روی پوست شما الکترودها (پَدهای کوچک چسبی) قرار می‌گیرند و با سیم به دستگاه وصل می‌شوند. شما هولتر مانیتور را زیر لباس‌تان می‌پوشید و در عین حال کارهای عادی روزانهٔ خود را انجام می‌دهید.
هولتر مانیتور اطلاعات را به‌صورت لحظه‌ای به پزشک شما ارسال نمی‌کند. اگر از علائم خود نگران هستید، باید فوراً به اورژانس یا مرکز درمانی مراجعه کنید.
نام هولتر مانیتور از دکتر نورمن جِی هولتر گرفته شده است که این دستگاه را در دههٔ ۱۹۵۰ طراحی کرد.
جزئیات آزمون
هولتر مانیتور چگونه کار می‌کند؟
مانند نوار قلب، هولتر مانیتور هم اطلاعاتی دربارهٔ فعالیت الکتریکی قلب شما جمع‌آوری می‌کند. اما به‌جای این‌که فقط برای چند دقیقه (مثل نوار قلب معمولی) آن را وصل کنید، هولتر مانیتور را یک تا دو روز کامل به‌طور مداوم می‌پوشید. این مدت طولانی‌تر به دستگاه فرصت می‌دهد احتمال ثبت فعالیت‌های غیرطبیعی بیشتر شود.
هولتر مانیتور می‌تواند در شرایطی که نوار قلب معمولی نتایج واضحی به‌دست نداده است کمک‌کننده باشد. این دستگاه می‌تواند:
- به یافتن علت آریتمی قلبی (arrhythmia)، تپش قلب و سرگیجهٔ بدون علتِ واضح کمک کند.
- بررسی کند داروهایی که برای قلب مصرف می‌کنید تا چه حد مؤثر هستند.
هولتر مانیتور از اجزای زیر تشکیل شده است:
- الکترودها: برچسب‌هایی هستند که روی قفسهٔ سینه چسبانده می‌شوند و فعالیت الکتریکی قلب را تشخیص می‌دهند.
- سیم‌ها: اطلاعات را از الکترودها به دستگاه منتقل می‌کنند.
- خودِ هولتر مانیتور: دستگاهی باتری‌خور که در جیب یا نقطه‌ای دیگر از بدن‌تان حمل می‌کنید و سیم‌ها به آن متصل می‌شوند. این دستگاه داده‌های مربوط به قلب شما را ذخیره می‌کند.
پزشکان در زمانی که دستگاه در حال ضبط اطلاعات است، آن را به‌طور مستقیم بررسی نمی‌کنند؛ آن‌ها بعد از این‌که شما دستگاه را تحویل دادید، داده‌های ثبت‌شده را استخراج و بررسی می‌کنند.
هنگام استفاده از هولتر مانیتور چه انتظاری داشته باشم؟
برای استفاده از هولتر مانیتور لازم نیست کار خاصی انجام دهید. احتمالاً بهتر است پیش از وصل شدن دستگاه، حمام یا دوش بگیرید؛ زیرا در مدتی که مانیتور را پوشیده‌اید، نباید آن را خیس کنید.
یک ارائه‌دهندهٔ خدمات سلامت، دستگاه را برای شما وصل می‌کند و بعد از آن می‌توانید به کارهای روزمرهٔ خود ادامه دهید. آن‌ها:
- الکترودها را روی قفسهٔ سینهٔ شما می‌چسبانند: لازم است حداقل دو الکترود روی پوست شما قرار بگیرد. ممکن است لازم باشد کمی از موهای قفسهٔ سینه تراشیده شود تا الکترودها بهتر بچسبند و نیفتند.
- کمک می‌کنند هولتر مانیتور را وصل و تنظیم کنید: مانیتور با سیم به الکترودها وصل می‌شود و ارائه‌دهندهٔ خدمات سلامت نحوهٔ مراقبت از دستگاه را برای شما توضیح می‌دهد.
- جای مناسبی برای قرار دادن مانیتور پیدا می‌کنند: می‌توانید دستگاه را در جیب یا کیف کوچک حمل کنید، یا آن را با بند دور گردن، دور کمر یا روی شانه ببندید.
- روش ثبت فعالیت‌ها و علائم را توضیح می‌دهند: باید علائمی مثل تنگی‌نفس، احساس جاافتادن یا نامنظمی ضربان قلب و درد قفسهٔ سینه را یادداشت کنید؛ همراه با زمان وقوعِ آن‌ها و کاری که در آن لحظه انجام می‌دادید. مثلاً می‌توانید بنویسید ساعت ۱۰:۳۰ صبح، هنگام بالا بردن لباس‌های شسته‌شده از پله‌ها، دچار درد قفسهٔ سینه شده‌اید. پزشک شما نتایج نوار قلب ثبت‌شده در همان زمان را با این یادداشت‌ها مقایسه می‌کند.
محدودیت‌ها هنگام پوشیدن هولتر مانیتور
در زمانی که هولتر مانیتور را به‌همراه دارید، باید از خیس شدن آن جلوگیری کنید. نباید حمام بروید، دوش بگیرید یا شنا کنید؛ چون آب می‌تواند دستگاه را خراب کند.
همچنین باید از مواردی که ممکن است باعث شود حسگرها نتوانند درست با مانیتور ارتباط برقرار کنند، دوری کنید؛ مثل:
- انجام عکس‌برداری با اشعهٔ ایکس
- نزدیک شدن به نقاط با ولتاژ بالا، آهنرباهای قوی یا دروازه‌های بازرسی فلزی (مثل برخی گیت‌های فلزیاب)
- استفاده از بعضی وسایل برقی، مانند مایکروویو، مسواک برقی، ریش‌تراش برقی یا پتوهای برقی
بعد از پایان استفاده از هولتر مانیتور چه می‌شود؟
پس از گذشت دورهٔ ۲۴ یا ۴۸ ساعته، هولتر مانیتور را به ارائه‌دهندهٔ خدمات سلامت خود برمی‌گردانید. در همین زمان الکترودها از روی پوست شما برداشته می‌شوند. یک نفر از تیم درمان، داده‌های ثبت‌شده را همراه با نوار قلب و یادداشت‌هایی که نوشته‌اید پردازش می‌کند و گزارش آن را برای متخصص قلب (کاردیولوژیست) ارسال می‌شود.
چه خطرات یا عوارضی برای هولتر مانیتور وجود دارد؟
پوشیدن هولتر مانیتور خطری ایجاد نمی‌کند و دردناک نیست. ممکن است در محل نوار چسبی که الکترودها را روی پوست نگه می‌دارد، کمی خارش یا تحریک پوستی احساس کنید.
اگر به نوارچسب‌ها یا مواد چسبندهٔ پزشکی حساسیت یا آلرژی دارید، حتماً این موضوع را به ارائه‌دهندهٔ خدمات سلامت خود اطلاع دهید.
نتایج و پیگیری
چه نوع نتایجی به‌دست می‌آید و این نتایج چه معنایی دارند؟
نتایج ممکن است نشان دهند که هولتر مانیتور نوعی اختلال ریتم قلب (آریتمی) را ثبت کرده است، مانند:
- فیبریلاسیون دهلیزی (atrial fibrillation)
- برادی‌کاردی (bradycardia؛ ضربان قلب کند)
- تاکی‌کاردی (tachycardia؛ ضربان قلب تند)
- ضربان‌های زودرس بطنی (premature ventricular contractions، PVCs)
چه زمانی از نتایج آزمون باخبر می‌شوم؟
پزشک یا ارائه‌دهندهٔ خدمات سلامت معمولاً ظرف حدود یک تا دو هفته بعد از آزمون با شما تماس می‌گیرد و نتایج را اطلاع می‌دهد.
اگر نتایج غیرطبیعی باشد، قدم بعدی چیست؟
اگر نتایج غیرطبیعی باشد، ارائه‌دهندهٔ خدمات سلامت در مورد مراحل بعدی با شما صحبت می‌کند. ممکن است یکی از موارد زیر را پیشنهاد کند:
- انجام آزمایش‌ها یا بررسی‌های بیشتر قلب
- شروع یا تنظیم داروهای قلبی
- استفاده از ضربان‌ساز قلب (pacemaker)
- انجام کاردیورژن (cardioversion)، روشی برای کمک به بازگرداندن ریتم قلب به یک حالت منظم
- ابلیشن (ablation)، روشی برای درمان آریتمی که با استفاده از انرژی گرم یا سرد، بافت اسکار (جای زخم) روی بخش‌های کوچکی از قلب ایجاد می‌کند تا مسیرهای غیرطبیعی هدایت الکتریکی را از بین ببرد
چه زمانی باید با ارائه‌دهندهٔ خدمات سلامت تماس بگیرم؟
در موارد زیر باید با ارائه‌دهندهٔ خدمات سلامت خود تماس بگیرید:
- در کار با هولتر مانیتوری که پوشیده‌اید دچار مشکل شده‌اید.
- دربارهٔ شیوهٔ استفاده یا نگهداری از دستگاه سؤال دارید.
- یکی از الکترودها شل شده یا از روی پوست جدا شده است.
- دچار علائم قلبی شده‌اید که باعث نگرانی یا ناراحتی شما می‌شود.
توجه داشته باشید که یک متخصص به‌طور مداوم و لحظه‌ای نتایج این آزمون را پایش نمی‌کند. اگر دچار علائمی شدید که شما را نگران می‌کند، باید برای دریافت مراقبت پزشکی مراجعه کنید.
سؤالات شایع دیگر
آیا هولتر مانیتور می‌تواند اضطراب را تشخیص دهد؟
هولتر مانیتور به‌تنهایی نمی‌تواند تشخیص دهد که شما مبتلا به اضطراب هستید یا نه. اما اگر اضطراب باعث شود دچار تپش قلب شوید، دستگاه این تپش‌ها را ثبت می‌کند. ارائه‌دهندهٔ خدمات سلامت باید نوار ثبت‌شده را بررسی کند تا نوع تپش‌هایی را که داشتید مشخص کند. بسیار کمک‌کننده است که موقع بروز علائم، بنویسید در آن لحظه چه احساسی داشتید و چه کاری انجام می‌دادید.
تفاوت نوار قلب معمولی و هولتر مانیتور چیست؟
نوار قلب معمولی، فعالیت قلب شما را در همان لحظه‌ای که آزمون انجام می‌شود، ثبت می‌کند. اما ریتم قلب و علائم شما ممکن است در طول شبانه‌روز تغییر کند.
پزشک شما ممکن است بخواهد ببیند ریتم قلب‌تان در طول روز و هنگام انجام فعالیت‌های معمول چگونه تغییر می‌کند. هولتر مانیتور تصویر کامل‌تری از ریتم قلب شما در این مدت ارائه می‌دهد.
تفاوت هولتر مانیتور و مانیتور رویداد چیست؟
هولتر مانیتور ریتم قلب شما را به‌طور پیوسته و مداوم برای ۲۴ یا ۴۸ ساعت ثبت می‌کند. اما مانیتور رویداد (event monitor) به‌صورت مداوم ضبط نمی‌کند؛ فقط زمانی که دچار علائم می‌شوید و خودتان دستگاه را فعال می‌کنید، فعالیت قلب را ثبت می‌کند.
References/منابع
American Heart Association. Holter Monitor. Last reviewed 2/25/2025. Accessed 6/6/2025.
Heart and Stroke Foundation of Canada. Holter or Event Monitoring. Accessed 6/6/2025.
Mubarik A, Iqbal AM. Holter Monitor. 2022 Jul 25. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan. Accessed 6/6/2025.
National Heart, Lung, and Blood Institute (U.S.). Heart Tests. Last updated 3/24/2022. Accessed 6/6/2025.
MedlinePlus: Public health information platform provided by the National Library of Medicine (NLM) and is part of the National Institutes of Health (NIH).
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیک‌پژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وب‌سایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیه‌های سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائه‌شده صرفاً جهت اطلاع‌رسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیه‌ها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد از دستورات پزشک معالج پیروی کرد و با پزشک معالج مشورت نمود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
