تعویض مفصل لگن (Hip replacement) – آموزش حین ترخیص
شما تحت عمل جراحی برای تعویض کامل یا بخشی از مفصل لگن با مفصل مصنوعی (پروتز/Prosthesis) قرار گرفتید. این مطلب توضیح میدهد که هنگام ترک بیمارستان چگونه باید از مفصل جدید خود مراقبت کنید.
زمانی که در بیمارستان بودید
شما تحت عمل تعویض مفصل لگن (Hip joint replacement surgery) قرار گرفتید تا تمام یا بخشی از مفصل لگن شما با مفصل مصنوعی جایگزین شود. این مفصل مصنوعی پروتز (Prosthesis) نام دارد.
آنچه باید در منزل انتظار داشته باشید
در زمان بازگشت به خانه باید بتوانید با واکر یا عصا راه بروید و نیاز زیادی به کمک نداشته باشید. بیشتر افراد پس از ۲ تا ۴ هفته دیگر به واکر یا عصا احتیاج ندارند. در مورد زمان قطع استفاده از عصا با جراح خود مشورت کنید.
باید بتوانید با کمک اندک لباس بپوشید، از تخت یا صندلی بلند شوید و بنشینید و از توالت استفاده کنید.
لازم است مراقب باشید تا مفصل مصنوعی لگن از جای خود درنیاید (دررفتگی/Dislocation)، بهویژه در چند ماه اول پس از جراحی. باید تمرینهایی را یاد بگیرید تا مفصل جدیدتان تقویت شود و نکات احتیاطی خاصی را رعایت کنید.
بهتر است تا ۱ تا ۲ هفته پس از ترخیص از بیمارستان یا مرکز توانبخشی، شخصی در منزل همراهتان باشد تا در تهیه غذا، حمام کردن، جابهجایی در خانه و انجام کارهای روزمره به شما کمک کند.
با گذشت زمان باید بتوانید به سطح فعالیت پیشین خود بازگردید. با این حال، باید از برخی ورزشها مانند اسکی سراشیبی و ورزشهای برخوردی (فوتبال و فوتبال آمریکایی) پرهیز کنید. اما فعالیتهای کمفشار مانند پیادهروی، باغبانی، شنا، تنیس و گلف مجاز هستند.
آمادهسازی منزل
تخت شما باید طوری باشد که هنگام نشستن روی لبه آن پاهایتان به زمین برسد و در عین حال مفصل لگن بالاتر از زانو قرار گیرد. ممکن است نیازی به تخت بیمارستانی نداشته باشید، اما تشک باید سفت باشد.
خطرات زمینخوردن را در خانه از بین ببرید.
برای پیشگیری از سقوط:
- سیمها و کابلهای آزاد را از مسیر رفتوآمد بردارید.
- فرشهای کوچک و لغزنده را جمع کنید.
- از نگهداری حیوانات کوچک در منزل خودداری کنید.
- ناهمواری کف درگاهها را اصلاح کنید.
- از روشنایی کافی استفاده کنید.
برای ایمنی بیشتر در حمام:
- در وان یا دوش و کنار توالت دستگیره نصب کنید.
- در کف وان یا دوش از تشک ضدلغزش استفاده کنید.
هنگام راه رفتن چیزی در دست نگیرید، زیرا ممکن است برای حفظ تعادل به دستانتان نیاز داشته باشید. میتوانید به واکر یا عصا جیب یا سبدی وصل کنید تا وسایل مورد نیاز را در آن بگذارید.
وسایل ضروری را در دسترس خود قرار دهید.
در اتاقخواب، آشپزخانه، حمام و سایر اتاقهایی که بیشتر استفاده میکنید صندلیای با پشتی محکم بگذارید تا هنگام انجام کارهای روزمره بنشینید.
اگر منزلتان چندطبقه است، محل زندگی را در طبقه همکف تنظیم کنید. توصیه میشود:
- تخت یا اتاقخوابتان در طبقه اول باشد.
- حمام یا توالت قابلحمل در همان طبقهای باشد که بیشتر وقت خود را در آن میگذرانید.
فعالیت
هنگام راه رفتن، نشستن، دراز کشیدن، لباس پوشیدن، حمام کردن یا انجام کارهای روزمره مراقب باشید تا مفصل جدید لگن در نرود. از نشستن روی صندلیهای کوتاه یا مبل نرم خودداری کنید.
در منزل به حرکت ادامه دهید و راه بروید. سعی کنید بیش از ۴۵ دقیقه یکجا ننشینید. اگر قرار است مدت طولانیتری بنشینید، هر ۴۵ دقیقه برخیزید و راه بروید.
تا زمانی که جراح اجازه نداده، وزن کامل بدن را روی پای عملشده نگذارید. فعالیتها را از زمانهای کوتاه شروع کنید و بهتدریج افزایش دهید. جراح یا فیزیوتراپیست تمرینهایی برای انجام در منزل به شما آموزش خواهد داد.
تا زمانی که نیاز دارید از واکر یا عصا استفاده کنید. پیش از قطع استفاده از آنها با جراح خود مشورت کنید.
چند روز پس از جراحی ممکن است بتوانید کارهای سبک منزل را انجام دهید. از انجام کارهای سنگین مانند جاروبرقی کشیدن یا شستوشوی لباسها خودداری کنید. به خاطر داشته باشید در ابتدا زود خسته میشوید. برای نظافت خم نشوید.
برای نگهداری وسایل کوچک مثل تلفن و دفترچه یادداشت میتوانید از کیف کمری، کولهپشتی کوچک یا سبد متصل به واکر استفاده کنید.
مراقبت از زخم
پانسمان (باند) زخم را تمیز و خشک نگه دارید. پانسمان را طبق دستور جراح عوض کنید، یا اگر پانسمان خیس یا آلوده شد، زودتر تعویض نمایید. برای تعویض پانسمان این مراحل را دنبال کنید:
- دستان خود را با آب و صابون بهخوبی بشویید.
- پانسمان را بهآرامی بردارید و نکشید. در صورت نیاز، بخشهایی از پانسمان را با آب استریل یا محلول نمکی مرطوب کنید تا راحتتر جدا شود.
- با گاز استریل آغشته به محلول نمکی از یک سر برش تا سر دیگر آن را پاک کنید. روی همان ناحیه به جلو و عقب نکشید.
- سپس با گاز خشک و تمیز همان مسیر را خشک کنید؛ فقط در یک جهت.
- زخم را از نظر علائم عفونت بررسی کنید: تورم و قرمزی شدید، یا ترشح با بوی بد.
- پانسمان جدید را همانطور که به شما آموزش داده شده، بگذارید.
بخیهها یا منگنهها معمولاً ۱۰ تا ۱۴ روز پس از عمل برداشته میشوند.
تا ۳ تا ۴ روز پس از عمل یا طبق دستور جراح، دوش نگیرید. پس از مجاز شدن دوش، بگذارید آب بهآرامی روی زخم جاری شود، ولی آن را نمالید یا اجازه ندهید فشار مستقیم آب روی آن بیفتد. در وان، جکوزی یا استخر غوطهور نشوید.
وجود کبودی اطراف زخم طبیعی است و خودبهخود برطرف میشود. قرمزی خفیف اطراف برش نیز طبیعی است.
مراقبت از خود
جراح برای شما داروی مسکن تجویز خواهد کرد. نسخه را هنگام بازگشت از بیمارستان تهیه کنید تا هنگام نیاز در دسترس باشد. دارو را بهمحض شروع درد مصرف کنید؛ صبر طولانی باعث شدت یافتن درد میشود.
در روزهای نخست دوره نقاهت، مصرف داروی مسکن حدود ۳۰ دقیقه قبل از افزایش فعالیت یا انجام فیزیوتراپی میتواند به کنترل درد کمک کند.
ممکن است از شما خواسته شود حدود ۶ هفته جوراب فشاری مخصوص (Compression stockings) بپوشید تا از تشکیل لخته خون پیشگیری شود. همچنین ممکن است لازم باشد به مدت ۲ تا ۴ هفته داروی رقیقکننده خون مصرف کنید تا خطر لخته کاهش یابد. تمام داروها را دقیقاً طبق دستور جراح مصرف کنید.
جراح به شما اطلاع خواهد داد که چه زمانی میتوانید فعالیت جنسی را از سر بگیرید.
افرادی که پروتز (مفصل مصنوعی) دارند باید از عفونت بهدقت پیشگیری کنند. در گذشته توصیه میشد قبل از انجام کارهای دندانپزشکی یا اقدامات تهاجمی پزشکی، آنتیبیوتیک مصرف شود، اما اکنون فقط برای بیماران پرخطر توصیه میشود. حتماً با جراح خود مشورت کرده و دندانپزشک یا سایر پزشکان را از وجود مفصل مصنوعی لگن خود آگاه کنید.
موارد نیاز به تماس با پزشک
در صورت بروز هر یک از موارد زیر فوراً با جراح خود تماس بگیرید:
- افزایش ناگهانی درد
- درد قفسه سینه یا تنگی نفس
- سوزش یا تکرر ادرار
- قرمزی یا درد فزاینده اطراف برش جراحی
- ترشح از محل زخم
- وجود خون در مدفوع یا تیره شدن آن
- تورم، قرمزی و گرمی در یکی از پاها
- درد در ساق پا
- تب بیش از °۳۸٫۳ سانتیگراد (°۱۰۱ فارنهایت)
- درد کنترلنشده با داروهای مسکن
- خوندماغ یا وجود خون در ادرار یا مدفوع در صورت مصرف داروهای رقیقکننده خون
همچنین با جراح تماس بگیرید اگر:
- نتوانستید مانند قبل مفصل لگن را حرکت دهید
- زمین خوردید یا پایتان آسیب دید
- درد لگن شما افزایش یافت
- در راه رفتن یا خمکردن مفصل لگن مشکل پیدا کردید
- احساس کردید مفصل از جای خود دررفته است
منابع
Harkess JW, Crockarell JR. Arthroplasty of the hip. In: Azar FM, Beaty JH, eds. Campbell’s Operative Orthopaedics. 14th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2021:chap 3.
Rizzo TD. Total hip replacement. In: Frontera WR, Silver JK, Rizzo TD Jr, eds. Essentials of Physical Medicine and Rehabilitation. 4th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2019:chap 61.
MedlinePlus: Public health information platform provided by the National Library of Medicine (NLM) and is part of the National Institutes of Health (NIH).
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد از دستورات پزشک معالج پیروی کرد و با پزشک معالج مشورت نمود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
