نارسایی دیاستولیک قلب
نارسایی دیاستولیک قلب به سفت شدن بطن چپ قلب اشاره دارد. وقتی بطن چپ قلب شما سفت میشود، بین ضربانها بهدرستی شل نمیشود. نارسایی دیاستولیک قلب میتواند منجر به کاهش جریان خون و عوارض دیگر شود. با درمان مناسب، میتوانید علائم نارسایی دیاستولیک قلب را بهطور مؤثر کنترل کنید.
مرور کلی
نارسایی دیاستولیک قلب چیست؟
نارسایی دیاستولیک قلب که با عنوان نارسایی قلب با کسر جهشی حفظشده (Heart failure with preserved ejection fraction – HFpEF) نیز شناخته میشود، حالتی است که در آن بطن چپ قلب (Left ventricle) ــ اتاقک اصلی پمپاژ قلب ــ سفت میشود و نمیتواند بهدرستی پر شود.
نارسایی دیاستولیک قلب یکی از دو نوع نارسایی قلبی در سمت چپ است. نوع دیگر، نارسایی سیستولیک (Systolic heart failure) است که قدرت پمپاژ بطن چپ را کاهش میدهد.
بطن چپ قلب چه کاری انجام میدهد؟
قلب شما چهار حفره دارد: دو حفره در بالا (دهلیز راست و دهلیز چپ) و دو حفره در پایین (بطن راست و بطن چپ). بطن راست فقط خون را به ریهها پمپاژ میکند، در حالیکه بطن چپ خون را به بقیهٔ بدن میفرستد. بطن چپ ضخیمترین حفره در قلب شماست.
تفاوت دیاستولیک و سیستولیک چیست؟
دیاستولیک و سیستولیک دو عددی هستند که در اندازهگیری فشار خون ثبت میشوند. هر بار که قلب شما منقبض میشود، خون را به شبکهٔ رگهای خونی (سیستم گردش خون) پمپاژ میکند. نیروی این انقباض را فشار خون سیستولیک مینامند. هنگامیکه قلب بین ضربانها استراحت میکند، فشاری که در شریانها باقی میماند، فشار خون دیاستولیک است. به همین دلیل فشار خون دو عدد دارد:
- عدد بالا: فشار خون سیستولیک است.
- عدد پایین: فشار خون دیاستولیک است.
نارسایی دیاستولیک قلب چگونه بر بدن من تأثیر میگذارد؟
وقتی سمت چپ قلب شما سفت میشود، قلب:
- نمیتواند بهدرستی بین ضربانها شل شود.
- بهاندازهٔ کافی از خون پر نمیشود.
- خون کمتری نسبت به قلب سالم به بدن پمپاژ میکند.
در نتیجه، علائم نارسایی قلبی بروز میکند. ممکن است تنگی نفس یا خستگی (احساس خستگی مداوم با وجود استراحت) داشته باشید. تنفس شما ممکن است در شب هنگام دراز کشیدن بدتر شود. همچنین ممکن است تورم در شکم یا پاها (ادم) را مشاهده کنید. این علائم ممکن است با گذشت زمان تشدید شوند.
علائم و علل
علت نارسایی دیاستولیک قلب چیست؟
بسیاری از شرایط میتوانند در بروز نارسایی دیاستولیک قلب نقش داشته باشند، از جمله:
- فیبریلاسیون دهلیزی (Atrial fibrillation – Afib)
- بیماری عروق کرونر (Coronary artery disease)
- دیابت (Diabetes)
- فشار خون بالا (Hypertension)
- آپنهٔ انسدادی خواب (Obstructive sleep apnea – OSA)
- چاقی (Obesity)
- بیماری مزمن کلیه (Chronic kidney disease)
- آمیلوئیدوز (Amyloidosis) یا سایر بیماریهای نفوذی قلب
علائم نارسایی دیاستولیک قلب چیست؟
نارسایی دیاستولیک قلب علائمی مشابه سایر انواع نارسایی قلبی دارد. اگر به این نوع نارسایی مبتلا باشید، ممکن است دچار موارد زیر شوید:
- سرفه یا خسخس سینه
- سرگیجه
- ادم (تورم)، بهویژه در پاها، مچ پا، کف پا یا شکم
- خستگی
- تکرر ادرار
- تنگی نفس، بهویژه هنگام دراز کشیدن یا فعالیت
- کاهش تحمل فعالیت بدنی
تشخیص و آزمایشها
نارسایی دیاستولیک قلب چگونه تشخیص داده میشود؟
پزشک در مورد علائم و سابقهٔ خانوادگی سلامت از شما سؤال میکند. سپس معاینهٔ فیزیکی انجام میدهد و با گوشی (Stethoscope) به صدای قلب گوش میدهد.
برای تشخیص نارسایی قلبی ممکن است از آزمایشهای زیر استفاده شود:
- عکسبرداری قفسه سینه (Chest X-ray) برای بررسی قلب و قفسهٔ سینه
- الکتروکاردیوگرام (Electrocardiogram – EKG) برای ثبت فعالیت الکتریکی قلب
- اکوکاردیوگرام (Echocardiogram) با استفاده از امواج صوتی برای ارزیابی ساختار و عملکرد عضله و دریچههای قلب
- تست ورزش (Exercise stress test) برای افزایش ضربان قلب با دارو یا راهرفتن روی تردمیل و بررسی واکنش قلب
- کاتتریزاسیون قلبی (Cardiac catheterization) با استفاده از لولهای باریک و توخالی برای اندازهگیری فشار و جریان خون قلب
مدیریت و درمان
نارسایی دیاستولیک قلب چگونه درمان میشود؟
پزشک ممکن است توصیه کند تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید. عادتهای سالم میتوانند سلامت قلبی–عروقی شما را بهبود بخشند و باعث شوند قلب کارآمدتر عمل کند. اگر موارد زیر را رعایت کنید، احساس بهتری خواهید داشت:
- دستیابی و حفظ وزن سالم
- پیروی از رژیم غذایی کمسدیم مخصوص نارسایی قلب
- کنترل فشار خون بالا
- استفاده از دستگاه CPAP در صورت داشتن آپنهٔ خواب
- ورزش دستکم ۳۰ دقیقه در بیشتر روزهای هفته
- ترک سیگار و فرآوردههای دخانی؛ در صورت نیاز از پزشک برای ترک کمک بگیرید
- الکل مصرف نکنید
برنامهٔ درمانی شما ممکن است شامل داروهای تجویزی نیز باشد. بسیار مهم است که داروها را دقیقاً طبق دستور مصرف کنید.
بسیاری از بیماران مبتلا به HFpEF داروهایی برای سایر بیماریهای قلبی نیز مصرف میکنند. پزشک ممکن است داروهای زیر را برای نارسایی دیاستولیک قلب تجویز کند:
- دیورتیکها (Diuretics) برای کمک به دفع سدیم و آب اضافی از بدن
- آنتاگونیستهای گیرندهٔ مینرالوکورتیکوئید (Mineralocorticoid receptor antagonists) برای دفع سدیم اضافی و حفظ پتاسیم
- داروهای کاهندهٔ فشار خون
آیا درمان قطعی برای نارسایی دیاستولیک قلب وجود دارد؟
درمان قطعی برای نارسایی دیاستولیک قلب وجود ندارد، اما درمان مناسب میتواند به کنترل علائم و بهبود عملکرد قلب کمک کند.
پیشآگهی
چشمانداز بیماران مبتلا به نارسایی دیاستولیک قلب چیست؟
با درمان مناسب، میتوانید با نارسایی دیاستولیک قلب زندگی خوبی داشته باشید. پیروی از برنامهٔ درمانی پزشک بسیار اهمیت دارد. نارسایی دیاستولیک قلب از بین نمیرود، اما علائم آن قابل کنترل است.
پیشگیری
چگونه میتوانم خطر نارسایی دیاستولیک قلب را کاهش دهم؟
بهترین راه برای کاهش خطر ابتلا به نارسایی دیاستولیک قلب، اتخاذ عادتهای سالم است. این عادتها سلامت کلی قلب را بهبود میبخشند و خطر بیماریهای قلبی را کاهش میدهند.
برای کاهش خطر نارسایی دیاستولیک قلب:
- رژیم غذایی سالم برای قلب داشته باشید.
- بهطور منظم ورزش کنید.
- الکل مصرف نکنید و از مصرف دخانیات خودداری کنید.
- بیماریهایی مانند دیابت، فشار خون بالا و کلسترول بالا را کنترل کنید.
زندگی با نارسایی دیاستولیک قلب
چه پرسشهایی باید از پزشکم بپرسم؟
میتوانید از پزشک خود بپرسید:
- برای جلوگیری از پیشرفت نارسایی قلب چه کارهایی میتوانم انجام دهم؟
- در نارسایی دیاستولیک قلب از چه غذاهایی باید پرهیز کنم؟
- چگونه میتوانم عوارض جانبی داروها را مدیریت کنم؟
- هر چند وقت یکبار باید برای پیگیری نارسایی دیاستولیک قلب به پزشک مراجعه کنم؟
منابع
American Family Physician. Heart Failure with Preserved Ejection Fraction: Diagnosis and Management. Accessed 5/8/2022.
American Heart Association. Types of Heart Failure. Accessed 5/8/2022.
InformedHealth.org [Internet]. Cologne, Germany: Institute for Quality and Efficiency in Health Care (IQWiG); 2006-. Types of heart failure. 2018 Jan 25. Accessed 5/8/2022.
MedlinePlus: Public health information platform provided by the National Library of Medicine (NLM) and is part of the National Institutes of Health (NIH).
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد از دستورات پزشک معالج پیروی کرد و با پزشک معالج مشورت نمود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
