نارسایی احتقانی قلب
برای مطالعه، کتابچه بالا را ورق بزنید، از بزرگنمایی و حالت تمام صفحه استفاده کنید و …
همچنین میتوانید با کلیک علامت … کتابچه را دانلود کنید و در صورت نیاز پرینت کنید یا مستقیم به صفحه مورد نظر بروید.
برای شنیدن صدای کتابچه، دکمه Play را کلیک کنید.
برای مطالعه، کتابچه بالا را ورق بزنید، از بزرگنمایی و حالت تمام صفحه استفاده کنید و …
همچنین میتوانید با کلیک علامت … کتابچه را دانلود کنید و در صورت نیاز پرینت کنید یا مستقیم به صفحه مورد نظر بروید.
برای شنیدن صدای کتابچه، دکمه Play را کلیک کنید.
[rev_slider alias=”heart-failure-01″][/rev_slider]
نارسايی احتقانی قلب (CHF) بیماری خطرناکی است كه در آن قلب خون را به طور موثر پمپ نميكند و در نتیجه خون در ریهها و ساير اعضای بدن مثل كبد جمع ميشود. بيشتر مبتلایان به نارسايی احتقانی قلب وضعیت باثبات و پایداری دارند و با درمانی مناسب تا سالها به خوبی زندگی میكنند.
ممكن است نارسايی احتقانی قلب ناشی از ناتوانی قلب در پرشدن کامل از خون و يا ضعیف شدن عملکرد عضلات قلب برای پمپ کردن خون باشد. قلب با پمپ کردن خون، آن را در سراسر بدن پخش میکند. عملکرد کاهش یافته و پمپاژ غیرموثر قلب باعث تجمع مايع (احتقان) و برگشت خون به عقب یعنی به ریهها و ساير بافتهاي بدن میگردد. ممكن است اين شرايط به آهستگي وخيم شود.
اغلب نارسایی قلب تا سالها بدون علایم بالینی يا با علایم اندكی باقی میماند و معمولا قلب ضعف تدريجي خود را جبران ميكند.
هر چيزي كه به قلب آسيب بزند، ميتواند باعث نارسايي قلبي شود. امروزه مبتلایان به نارسايي قلبي به مدت طولانيتری زندگي ميكنند و با وجود مشكلاتي كه در طول ساليان به قلبشان استرس وارد ميكند، زنده ميمانند. معمولا تشخيص علت اصلي نارسايي قلبی دشوار است، اما اگر نارسايي قلبی در شما تشخيص داده شده باشد به احتمال زیاد به يك يا چند مورد از موارد زير را مبتلا بودهايد:
- بيماري سرخرگ کرونری.
- حمله قلبي (انفاركتوس ميوكارد).
- فشارخون بالا.
- آريتمي (اختلال ریتم قلب).
- بيماري دريچه قلب.
- ديابت (بیماری قند خون).
- كارديوميوپاتي (بيماري عضله قلب).
- بيماري ژنتيكي يا مادرزادي قلبي.
- استعمال الكل يا مواد مخدر.
نارسايی احتقانی قلب بیماری شایع و خطرناکی میباشد. لذا پزشكان تحقیقات فراواني براي نحوه درمان صحیح آن انجام دادهاند. در نتيجه درک و آگاهی پزشكان از نحوه کنترل و درمان این بیماری همواره رو به تکامل است. معمولا درمان قطعی و خاصي براي نارسايي قلبي وجود ندارد، ولی مبتلایان به این بیماری ميتوانند با تركيبي از تغييرات سالم در شیوه زندگي، استفاده از داروها و احتمالا جراحي، سالهاي سال زندگي رضایتبخشی داشته باشند.
قلب نسبت به آنچه که شما روزانه از آن استفاده ميكنيد، قدرت و توان بیشتری دارد. لذا اگر قلب آسيب مختصری ببيند ميتواند کاهش پمپاژ خود را جبران نمايد. اين امر با بزرگ شدن قلب، افزايش توده عضلانی قلب و تپش سريعتر قلب صورت میگیرد. همچنين بدن سعي ميكند از طريق افزايش فشارخون و انحراف خون از برخي اندامهاي کمتر حياتي به منظور حفظ جريان خون قلب و مغز، ضعف قلب را جبران نمايد. ممكن است اين مكانيسمهاي جبرانی شروع علایم نارسايي قلبي را تا مدتها به تعويق بياندازند، اما با افزايش حجم كار قلب، سرانجام علایم نارسایی قلب بروز میکنند.
ممكن است کاهش عملکرد قلب به نظر ناگهاني بيايد ولی زمانيكه علایم نارسایی قلب در شما تشخيص داده ميشود، در حقیقت فعاليت قلب از مدتي قبل كاهش یافته است. بسياري از علایم نارسايي قلبي مشابه با علایم ساير بیماریها ميباشند، لذا اين علایم لزوما نارسايي قلبي را نشان نميدهند.
به خصوص اگر در گذشته سابقه بیماریهای قلبي و علایمی مانند تنگی تنفس، خستگي غيرطبيعي و تورم را داشته باشيد، پزشك احتمال حمله قلبي را در شما در نظر میگیرد. پزشك با استفاده از يك گوشي پزشکی ميتواند احتمال وجود نارسايي قلبي را ارزیابی نماید. این کار از طريق گوش دادن به قفسه سينه برای بررسی وجود رالها يا صداهاي خراشندهاي كه نشان دهنده وجود مايع در ریهها ميباشند و گوش دادن به قلب برای بررسی وجود صداي نشان دهنده مورمور قلبي يا يك ضربان خیلی سریع و بسيار نامنظم قلب انجام میگیرد.
استفاده از ضربات آهسته و پيوسته که پزشک با استفاده از دستهای خود انجام میدهد، روش ديگري براي تشخيص وجود مايع در ریهها ميباشد. پزشك به دقت به رگهاي گردن نگاه ميكند تا نشانههای افزایش حجم مایعات را ببيند و پاها و زانوهاي شما را براي تشخيص ادم و تورم فشار ميدهد. وجود ادم و تورم يكي از نشانههای وجود آب اضافي در زير پوست ميباشد. پزشک ميتواند بررسیهاي متعددي را به منظور تاييد تشخيص خود انجام دهد:
- عكسبرداري با استفاده از اشعه ايكس از قفسه سينه، ممكن است این عكس قفسه سینه، بزرگ شدن قلب و تجمع مايعات در ریهها را نشان دهد.
- نوار قلب (الكتروكارديوگرام یا ECG)، ممکن است تغييرات ريتم قلب، افزایش ضخامت قلب و يا نشانههای پیشین آسيب قلبي را نشان دهد.
- اکوکاردیوگرافی، اندازه قلب و تحرك ديواره قلب در طول انقباض و انبساط قلب را اندازهگيري ميكند. اکوی قلبی همچنين ميتواند عملکرد كلي عضله قلب را اندازهگيري كند و بيماريهاي دريچهای قلب را نشان دهد.
- استرس تست ورزش، ممكن است به تعيين علت علایم بالینی شما كمك كند.
- تصويربرداري هستهای، ممكن است براي ارزيابي عملکردكلي عضله قلب شما لازم باشد.
- ام.آر.آی (MRI)، ممكن است به تشخيص علت و ارزيابي توان كلي قلب كمك كند.
اگرچه تكنيكهاي کاتترگذاری قلبی يا تصويربرداری هستهای معمولا براي تشخيص نارسايي قلبي لازم نمیباشند، ولي این تکنیکها ميتوانند اطلاعاتي درباره نحوه آسيب ديدن قلب فراهم كنند و همچنین پزشکان را قادر میسازند تا آن دسته از نارساییهای قلبی را که میتوان تصحیح نمود، شناسایی نمایند. آزمایشهای جديد خوني، غلظتBMP (هورموني كه در قلب توليد ميشود) يا NT–pro BNP (جز اصلی BNP) را اندازهگيري ميكنند. هر دوی این موارد نشانگر دیسترس قلبی میباشند. ميزان زياد اين مواد مبين وجود نارسايي قلبي و شدت آن است.
علایم بالینی نارسایی قلبی
اگر دچار هر یک از علایم بالینی زیر شدید، بلافاصله به پزشک مراجعه نمایید:
- تنگی نفس، به خصوص هنگام دراز کشیدن و در حین فعالیت.
- بیدار شدن از خواب به علت تنگی نفس.
- خستگی نامعمول یا خواب آلودگی.
- سرفه درهنگام فعالیت و یا درازکشیدن.
- خلط صورتی رنگ.
- ادم و ورم در ساقها و مچ پاها.
- از دست دادن اشتها و یا احساس عدم هضم غذا.
- ورم شکمی.
- ورم ناگهانی، افزایش وزن ناشی از احتباس مایعات.
- تپش قلب.
با دانستن اينكه در اثر نارسايي قلبي چه اتفاقاتي در بدن شما رخ ميدهد و درمان آن چگونه باعث بهبود فعاليتهاي قلب شما میشود، زندگي با نارسايي قلبي و ادامه درمان آسانتر ميشود. نارسايي قلبي ممكن است در اثر اختلال سمت راست يا سمت چپ و يا هر دو سمت قلب رخ دهد. معمولا نارسايي قلبي در سمت چپ قلب رخ میدهد. سمت چپ قلب قدرتمندتر بوده و خون را به سراسر بدن پمپ میکند.
دهليز چپ قلب، خون را از ریهها تحويل گرفته و آن را به بطن چپ ميفرستد و از آنجا خون وارد گردش خون عمومی بدن ميشود. اگر بطن چپ قلب، ضعيف شود و نتواند خون دريافتي را کاملا به جلو پمپ نماید، خون به سمت عقب و به داخل ریهها پس میزند.
وقتيكه بطن چپ نتواند به درستي منقبض شود، نارسايي سيستولي قلب روي ميدهد. در نارسایی سیستولی، با هرضربان قلب مقادیركافي خون به سراسر بدن پمپ نمیشود. وقتيكه ديوارههاي عضلاني قلب سفت ميشوند و نميتوانند به حد كافي شل (ريلكس) شوند، نارسايي دياستولي رخ ميدهد.
در نارسایی دیاستولی، قلب سفت شده و نميتواند در بين انقباضات از خون كافي پر شود. در هر دو حالت (نارسایی سیستولی و نارسايي دياستولي) خون وارده شده به سمت چپ قلب به سمت عقب یعنی به داخل بافت ريه پس میزند. وقتيكه تجمع خون در رگهاي كوچك ريهها (مویرگها) به نقطه بحراني رسيد، خون به داخل كيسههاي هوایی (آلوئولها) نشت كرده و احتقان ریوی ايجاد ميشود. این تجمع خون که موسوم به “ادمريوي” میباشد، تنفس را دشوار ميكند.
ممكن است احتقان ریوی موجب بروز علایم مختلفي شود: در هنگام فعاليت نتوانيد به خوبي تنفس كنيد، بعلت تجمع خون در ریهها به هنگام دراز كشيدن، دچار تنگی نفس شوید، مشكلات تنفسي شما را از خواب بيدار كند، براي تنفس راحتتر در طول شب نياز به استفاده از بالشهاي بيشتري داشته باشيد. خسخس سینه و سرفه بویژه اگر سرفه توام با خلط صورتي رنگ باشد، نشانه ديگري مبني بر تجمع مایع در ريهها است.
همچنين نارسايي قلبي ممکن است سمت راست قلب را متاثر کند. نارسایی سمت راست قلب به دلیل بيماري ريوي يا در نتيجه نارسايي سمت چپ قلب اتفاق میافتد. سمت راست قلب، خون برگشتي از بدن را دريافت ميكند و آن را به داخل ریهها پمپ ميكند تا اکسیژنه شود. ممكن است سمت راست قلب توسط فشار برگشتی ناشي از نقص بطن چپ آسيب ببيند. وقتيكه توانایی سمت راست قلب برای پمپاژخون، کاهش مییابد، خون به سمت عقب یعنی به داخل سياهرگها برميگردد و باعث تورم بافتها و اعضای بدن ميشود. اين نوع ادم بيشتر در ساقها، مچ پاها و پاها ديده ميشود. سیاهرگهاي گردن نيز ممكن است متورم شوند.
اندامهاي شكمي بويژه كبد و حفره شکمی كه شامل رودهها ميباشد نیز ممكن است بزرگ و حساس شوند که باعث میشوند شما احساس تهوع یا پری شکمی نمایید. همچنين با كاهش توان پمپاژ قلب، گردش خون عمومي نيز كاهش مييابد. برخي از افراد، علایم مربوط به خونرسانی ناكافي در ساير اندامها را تجربه ميكنند. اگر به كليهها خون كافي نرسد، كليهها از طريق احتباس مايعات واكنش ميدهند يعني آب و سدیم را به خوبي دفع نميكنند. فعاليتهاي طبیعی كليه شامل كنترل تعادل اسيد–باز و تعادل پتاسيم درجريان خون میباشد. آسیب عملکرد کلیه، سطوح اسید–باز و پتاسیم را متاثر میکند. این اثر باعث احتباس مایعات در سراسر بدن میشود.
اگر به عضلات بدن، خون كافي نرسد احساس ضعف و خستگي غيرطبيعي خواهيد كرد (به ويژه در حین فعالیت). اگر به مغزخون و اكسيژن كافي نرسد ممكن است احساس سبکی سر، سرگيجه، عدم هشیاری و فراموشي كنيد.
برخی از داروها ميتوانند توان پمپاژ قلب شما را از راههای مختلفی تقويت كنند. داروهای ادرارآور احتباس مايعات را کاهش میدهند. هنگاميكه در شما نارسايي قلبي تشخيص داده ميشود، بايد از علایم نارسايي قلبي آگاهي داشته باشيد تا بتوانيد این علایم و تغییرات آنها را تشخيص داده و به پزشك خود گزارش كنيد. ماهيت اين علایم ممکن است اطلاعات زيادي درباره محل ضعيف شدن پمپاژ قلب به پزشک دهد و نحوه تاثير داروها و نحوه پيشرفت درمان را مشخص نماید. با درمان مناسب شما میتوانید از انجام فعالیتهای طبیعی لذت ببرید.
حتي در افراد سالم، كل خون موجود در بطنها با هر ضربان قلب به خارج از قلب پمپاژ نميشوند. در طول يك انقباض خوب، بطنها حدود 50 تا 70 درصد كل حجم خون بطنها را به خارج از قلب پمپ ميكنند.
پزشكان به اين درصد کسر جهشی (EF) ميگويند. EF يكي از شاخصهاي فعاليت پمپاژ قلب ميباشد. وقتي كه يك فرد سالم ورزش ميكند و عضلاتش به خون بيشتري نياز مييابند، کسر جهشی (EF) او ممكن است 5 درصد يا بيشتر افزايش يابد.
در يك فرد مبتلا به نارسایی قلبي، کسر جهشی (EF) ممكن است به 20 الي 30 درصد كاهش يابد و اين بدان معناست كه قلب نسبت بسيار كمتري از حجم خون موجود در خود را پمپ میکند.
يكی از روشهايی كه قلب كاستیهای خود را جبران ميكند، بزرگ شدن است و اين باعث ميشود كه بطنها خون بيشتري را پمپ نمايند. حتي زماني كه کسر جهشی به 20 الي 30 درصد ميرسد، افزایش حجم خون موجود در يك بطن بزرگ شده باعث میشوند كه قلب بتواند خون كافي را براي خونرسانی به بدن پمپ ميكند. همچنين ممكن است قلب بسيار سريعتر بتپد تا بتواند خونرسانی کافی داشته باشد. اما اين مكانيسمهاي جبراني تنها تا حدي جواب ميدهند و بعد از رسیدن به آن حد، دیگر قلب امکان جبران کاهش EF (بویژه در زمان استرس) را نخواهد داشت.
برخی از بیماریها قادر به ایجاد نارسایی قلبی میباشند. نارسایی قلبی علایم بسیار متنوعی دارد. درمان نارسایی قلبی بسیار فردی است، یعنی در هر فردی با فرد دیگر متفاوت است. گاهی ممکن است نارسایی قلبی در اثر از بین رفتن علت زمینهای آن از بین برود. برای مثال، در برخی از موارد پزشكان میتوانند یك دریچه دچار مشكل را ترمیم كنند، جریان خون یك سرخرگ كرونری مسدود شده را احیا كنند، و یا یك اختلال ریتم (آریتمی) را تصحیح نمایند و بدینوسیله نارسایی قلبی را درمان نمایند. اما برخی از اشكال نارسایی قلبی را نمیتوان درمان كرد.
درمان موفق نارسایی قلبی با این موارد همراه است: تغییرات سالم در شیوه زندگی به منظور تخفیف علایم و كاهش سرعت پیشرفت بیماری، مصرف دارو برای تقویت فعالیت پمپاژ و كاهش باركاری قلب و در برخی از موارد، انجام عمل جراحی یا حتی پیوند قلب.
بدون تردید زندگی با نارسایی قلبی بدین معناست كه باید به طورمنظم با پزشكتان ملاقات كنید و بلافاصله هرگونه تغییر در وضعیت بیماری خود را به وی گزارش كنید.
بیشتر افراد مبتلا به نارسایی خفیف تا متوسط قلبی، میتوانند با تغییرات سالم در شیوه زندگی همراه با دارو درمانی زندگی فعالی داشته باشند. بدون تردید پزشك معالج این موارد را توصیه خواهد كرد:
- سیگار را ترك كنید؛
- در صورت اضافه وزن، وزن خود را کاهش دهید؛
- غذاهای كم چربی و كم نمک (سدیم) بخورید؛
- از سوء مصرف الكل بپرهیزید؛
- مصرف كافئین (قهوه) را محدود كنید؛
- از استرس اجتناب كنید.
بیشتر افراد مبتلا به نارسایی قلبی از انجام یك برنامه ورزشی بهره میبرند به شرط آنکه متناسب با شدت نارسایی قلبی و سلامت عمومیشان باشد. از پزشك خودتان بپرسید كه چه چیزهایی برای شما مفید میباشند.
احتباس مایعات یكی از علایم اولیه نارسایی قلبی میباشد. مقادیر زیاد سدیم (نمک) موجود در رژیم غذایی باعث افزایش احتباس مایعات میشود. پزشكان ممكن است به شما توصیه نمایند که مصرف روزانه نمك را به یك الی دو گرم (1000 الی 2000 میلیگرم) کاهش دهید. در واقع این مقدار نمك كمتر از یك قاشق چایخوری نمک میباشد. محدود نمودن مصرف نمك به كاهش فشارخون و افزایش تاثیر برخی از داروها مثل داروهای ادرارآوركمك میكند.
اگر مبتلا به نارسایی شدید قلبی باشید، ممكن است به شما توصیه شود كه مصرف مایعات خود را نیز كم كنید (البته مصرف روزانه مایعات نباید کمتر از 2 لیتر شود).
غذاهای فرآوری شده اغلب حاوی مقادیر زیادی سدیم (نمک) هستند.
كنترل مقادیر سدیم در غذای رستوران نیز دشوار است. ممكن است آشپزی در منزل انتخاب بهتری باشد. به هنگام آشپزی به غذای خود نمك نزنید و سر سفره غذا نیز، نمك نیاورید. در عوض از ادویهجات، سبزیها و فلفل در غذایتان استفاده كنید. مراقب جایگزینهای نمك باشید، برخی از آنها پتاسیم زیادی دارند.
قبل از استفاده از هر گونه جایگزینی، آن را با پزشك خود مطرح نمایید. سعی كنید پختن انواع غذاهای خوشمزه و سالم را یاد بگیرید. اگر فرد دیگری برای شما آشپزی میکند، از او بخواهید که پختن غذاهایی را یاد بگیرد که شما میتوانید آنها را بخورید. این فرد را با خودتان به نزد پزشك یا متخصص تغذیه خود ببرید تا در جریان امور مربوط به آشپزی قرار بگیرد.
امروزه برخی از رستورانها فهرست غذاهایی دارند كه به شما كمك میكنند تا غذاهای سالمتری را برای خوردن انتخاب کنید. اگر غذا در رستوران به صورت تازه طبخ میشود، میتوانید از سرآشپز بخواهید كه به غذای شما نمك نزند.
قطع مصرف نمک و سدیم
بیشتر غذاهای تازه، حاوی نمک اندکی هستند اما اکثر غذاهای آماده طبخ یا فرآوری شده حاوی نمک بسیار زیادی میباشند. بیشتر این نمک در هنگام طبخ یا فرآوری غذا به آن افزوده میشود. اکثر رستورانها در هنگام آمادهسازی غذا، نمک زیادی به غذا میزنند. تنها راه اطمینان از میزان نمک موجود در غذاهای بستهبندی شده، کنترل میزان نمک آن در برچسب غذایی میباشد.
باید به تدریج با توجه به نکات زیر، میزان مصرف نمک خود را کاهش دهید:
- ابتدا با حذف نمک از سر سفره غذا شروع کنید، بعنوان جایگزین نمک میتوانید از ادویههای گیاهی استفاده کنید که اغلب مفید بوده و در طعمهای مختلف وجود دارند.
- یاد بگیرید که چگونه بجای نمک از ادویهها استفاده کنید. غذای خود را با استفاده از گیاهان خشک، ادویهها، لیمو یا آب لیمو، سرکه و طعم دهندههای بدون نمک میل کنید.
- به جای سبزیهای کنسرو شده، سبزی تازه یا منجمد شده بخرید.
- غذاهای کنسروشده را پس از باز کردن زیر آب بشویید تا نمک آن شسته شود (به عنوان مثال کنسرو تون ماهی یا لوبیا).
- همیشه محصولات غذایی کم نمک یا بدون نمک را انتخاب کنید.
- از ماهی، مرغ و گوشت قرمز تازه بجای انواع دودی، کنسرو شده و فرآوری شده (نظیر سوسیس و ژامبون) استفاده کنید.
- ازمصرف غذاهای نمک سود (همبرگر و ژامبون) یا غذاهای شور (خیارشور، زیتون شور و ….) و چاشنیهای حاوی نمک (مانند سس خردل، سس کباب یا باربيکیو، سس گوجه فرنگی یا کچاپ) خودداری کنید. حتی مصرف سس سویای کم سدیم را محدود نموده و در صورت مصرف، آن را به عنوان جایگزین نمک سر سفره غذا داشته باشید.
- برنج، ماکارونی و غلات را بدون استفاده از نمک بپزید. از مصرف برنج، غلات یا ماکارونیهای طعم دار پرهیز کنید چرا که حاوی نمک فراواني هستند.
- از مصرف غذاهای منجمد آماده، سوپها و غذاهای کنسروشده و سسها و همچنین سس سالاد پرهیز نمایید. شما میتوانید در منزل با استفاده از گوجه فرنگی سس بدون نمک تهیه کنید و آنرا در مقادیر کوچک برای استفادههای بعدی در فریزر نگاه دارید. همچنین میتوانید سس سالاد را با استفاده از روغن و سرکه تهیه نموده و برای چند روز استفاده کنید.
- اکثر رستورانها جهت آمادهسازی غذا مقادیر زیادی نمک به آن میافزایند. هنگامیکه در رستوران غذا میخورید، میتوانید از سرآشپز بخواهید که غذای شما را بدون نمک تهیه کرده و از ادویههای دیگر استفاده نماید. بسیاری از مدیران رستورانها از تامین نظر شما خوشحال میشوند.
نظارت و كنترل دقیق وزن از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. افزایش ناگهانی وزن نشان دهنده تجمع مایعات در بدن میباشد. به منظور پیگیری دقیق و تعیین وزن خود، روش زیر را دنبال كنید:
- از پزشكتان بخواهید كه شما را وزن كند و وزن خشك شما را محاسبه نماید. منظور از وزن خشك، وزن بدن بدون مایع احتباس یافته میباشد. عدد مربوط به وزن خشک خودتان را یادداشت كنید.
- هر روز خود را وزن كنید. بهتر است هر روز صبح بعد از ادراركردن خود را وزن نمایید. وزن ممكن است در حدود یك كیلوگرم نوسان داشته باشد كه این میزان به رژیم غذایی و سطح فعالیت بستگی دارد.
- بلافاصله بعد از توزین روزانه، وزن خود را یادداشت كنید و آن را با وزن خشك شما که پزشکتان محاسبه نموده است، مقایسه بكنید و نه با وزن دیروزتان.
یكی دیگر از علایم بالینی احتباس مایعات، ورم غیرطبیعی (ادم) میباشد. تورم قابل رویت در زانوها، ساقها یا دستها؛ تنگ شدن كفشها، تنگ شدن انگشترها و یا تنگ شدن لباسها در اطراف كمر ممکن است از علایم بالینی تشخیصی برای ادم باشد.
اگر روزانه بیش از یك كیلوگرم و یا هفتهای بیش از دو كیلوگرم افزایش وزن پیدا كردید و یا اگر بیش از حد معمول ورم كردید، پزشک ممكن است داروهای شما را تغییر دهد یا موارد زیر را به شما توصیه نماید:
- کاهش دریافت سدیم در رژیم غذایی در حدود 500 میلیگرم (حدود یك چهارم قاشق چایخوری) یا بیشتر در هر روز.
- كاهش میزان مصرف مایعات در حدود یك یا دو فنجان در روز.
ممکن است ورزش با شدت متوسط روش خوبی برای مقابله با خستگی ناشی از نارسایی قلبی باشد، اما قبل از شروع ورزش با شدت متوسط این موضوع را با پزشك خود بررسی كنید. همچنین ورزش برای كل بدن مفید است. احساس سلامتی و شادابی یکی دیگر از فواید ورزش میباشد.
ممكن است انجام فعالیت بدنی با شدت متوسط در شما مناسب باشد. اگر در گذشته از لحاظ جسمانی فعال نبودهاید، سعی كنید با راهنمایی پزشك خود برنامه پیادهروی سالمی را شروع كنید.
اگر زندگی فعالی از نظر جسمانی دارید، فعالیتهای روزمره خود را برای پزشك شرح دهید. محدودیتهای فعالیتهای جسمانی خود را که به منظور حفظ ایمنی توصیه شدهاند را رعایت نموده و بر روی آنها تمرکز كنید. پزشكان ممكن است پیشنهاد كنند كه از فعالیتهای استرسزا مانند وزنه زدن سنگین دوری كنید چرا كه باعث افزایش فشارخون و تنگی نفس میشوند. اگر در گذشته استرس تست ورزشی انجام دادهاید، پزشك ممكن است براساس نتایج آن بررسی، بتواند برخی از توصیههای مفید ورزشی را انجام دهد.
اگر در طول ورزش، دچار مشكلات تنفسی میشوید باید میزان فعالیت بدنی خود را محدود نمایید. در این مواقع باید بیشتر استراحت كنید تا حجم كار قلب كمتر شده و اجازه دهد كه مایعات در بدن پخش شوند. وقتی احساس قدرت بیشتری بكنید با نظر پزشك میتوانید میزان فعالیتهای خود را افزایش دهید.
بسیاری از افراد مبتلا به نارسایی قلبی دچار خستگیهای مفرط میشوند كه با فعالیتهای معمولی آنها تداخل میکند. همچنین ممکن است خستگی نشانهای از بدتر شدن نارسایی قلب باشد. میتوانید از فعالیتهای بیش از حد اجتناب كرده و تاثیر خستگی را با روشهای مختلفی كاهش دهید:
- در طول روز چرتی بزنید و استراحت كوتاهی کنید. خود را بیش از حد خسته نکنید. برای خواب شبانه خود، برنامهریزی كنید و به آن وفادار باشید.
- بین فعالیتهای استرسزای خود فاصله بگذارید و بین آنها استراحت بکنید. در طول فعالیتهای روزمره خود، برنامههای مفرح و نشاطآوری را در نظر بگیرید و از اوقات خود بهترین لذت را ببرید.
- زیاد سخت نگیرید، عجله نكنید. از فعالیتهای شتابدار خودداری كنید.
- با کارهای سادهای میتوانید انرژی خود را ذخیره كنید: در هنگام دوش گرفتن در حمام و عوض کردن لباس برای رفتن به بیرون بنشینید، در طول آماده كردن غذا بنشیند؛ كارهای خود را گروهبندی نموده و طوری برنامهریزی نماییدکه برای هر كاری مرتب طبقات ساختمان را بالا و پایین نروید.
- از ورزشهای شدید در روزهای بسیار سرد یا بسیارگرم یا بلافاصله بعد از غذا خوردن بپرهیزید.
- از كمك گرفتن از دوستان و اقوام خود خجالت نكشید. خیلی از افراد از كمك كردن به شما خوشحال خواهند شد.
- اگر دیدید كه خستگی شما دایما بدتر میشود، با پزشک خود تماس بگیرید.
ممكن است به علت مشكلات تنفسی، خواب راحتی نداشته باشید. برای یك خواب بهتر شبانه، سر و شانههای خود را روی بالش بگذارید یا حتی سعی كنید در حالت نشسته بخوابید. اگر داروها باعث میشوند كه در طول شب مدام از دستشویی استفاده كنید، درباره تنظیم مقدار (دوز) مصرفی آنها یا تغییر زمان مصرف آنها با پزشک خود مشورت كنید.
بیشتر افراد مبتلا به نارسایی قلبی برای کسب بهترین نتایج، به تركیبی از داروها نیازخواهند داشت. به منظور كاهش عوارض جانبی، ممكن است در وهله نخست پزشك دارویی با مقدار (دوز) اندك تجویز كند اما سپس به تدریج دوز آن را در طولانیمدت به مقدار مناسب افزایش دهد. باید همواره داروهایتان را مطابق با مقدار تجویز شده مصرف نمایید. حتی اگر احساس کنید که در حال بهبودی هستید، نباید این روند را ترك كنید. باید چند روز قبل از اتمام داروهایتان، نسبت به تهیه یا خرید داروهای جدید اقدام كنید به این ترتیب دیگر هرگز وعدههای مصرف داروی خود را از دست نمیدهید.
اگر با خوردن داروها بدتر شده یا در متوجه تغییراتی در علایم بالینی خود شدهاید، بلافاصله با پزشك خود تماس بگیرید. شاید بتوان دوز دارو را تغییر داد، داروی دیگری مصرف نمود و یا این که این علایم بالینی را با روش دیگری کنترل نمود.
ادرارآورها: داروهای كاهش دهنده مایعات و سدیم
معمولا از داروهای ادرارآور برای دفع مایعات و سدیم اضافه بدن استفاده میشود كه در اثر علایم نارسایی قلبی در بدن تجمع یافتهاند.كاهش دادن مایعات در ریهها به تنفس هر چه بهتر شما كمك خواهد كرد و كاهش مایعات در سایر قسمتهای بدن، باعث كاهش تورم و ناراحتی میشود . انواع مختلفی از داروهای ادرارآور وجود دارند كه هر یك به صورت متفاوتی بر روی بدن عمل میكنند. پزشك در انتخاب بهترین و سازگارترین داروی ادرارآور با شما همكاری خواهد كرد.
برخی دیورتیكها (داروهای ادرارآور) باعث میشوند كه بدن پتاسیم یا منیزیم خود را از دست بدهد.
ممکن است از دست دادن پتاسیم یا منیزیم به ریتم قلب و تاثیر سایر داروها اثر بگذارد. ممکن است پزشک توصیه نماید که غذاهای غنی از پتاسیم مثل موز، طالبی، گریپفروت، زردآلو، آب پرتقال، گوجهفرنگی (به ویژه گوجه فرنگی رسیده)، آلو و آبآلو بخورید. برخی از افرادیکه دچار کاهش سطح پتاسیم خون شدهاند، ممکن است علایمی مانند کرامپ پا و یا خستگی را تجربه نمایند. اگر پتاسیم خون شما کم باشد، ممکن است پزشک مكملهای پتاسیمی تجویز كند. هرگز نباید خودسرانه از این مكملهای پتاسیمی استفاده كنید.
بسیاری از افراد، دوست ندارند که از داروی ادرارآور مصرف كنند، چرا که تاثیر آنها یعنی افزایش حجم ادرار از نظر ایشان ناراحتكننده است. بیشتر ادرارآورها کوتاه اثر هستند، لذا بیشترین ادرارسازی در طول 2 تا 3 ساعت اول مصرف دارو رخ خواهد داد. فورزماید یكی از این داروهای ادرارآور کوتاه اثر است. كلرتالیدون كه یکی دیگر از داروهای ادرارآور پرمصرف است، طولانیاثر بوده و تا حدود 6 ساعت اثر آن طول میکشد.
شاید اگر داروی ادرارآور را صبح اول وقت در یك نوبت و یكبار هم بعدازظهر بخورید، بتوانید هم از پس كارهایتان برآیید و هم خواب شبانه خود را از دست ندهید. یادگرفتن نحوه تاثیر داروی ادرارآور در بدن مفید است و از آنجاییكه این مكانیسم همواره یكسان خواهد بود بنابراین شما میتوانید بر طبق آن برنامهریزی كنید.
اغلب افرادیكه در معرض خطر نارسایی قلبی قرار دارند، همچنین در معرض مشكلات مثانه مانند بیاختیاری ادرار نیز میباشند. داروهای ادرارآور ممکن است باعث بروز یا تشدید اینگونه ناراحتیها بشوند. اغلب افراد خجالت میكشند كه مشكلات ادراری خود را با پزشك خود در میان بگذارند. اگر پزشك سوالی در این خصوص از شما نپرسید، از وی راهنمایی بخواهید. بازار پر از محصولات مفید و مناسب برای مردان و زنان در این خصوص میباشد.
دیگوکسین: تقویتكننده انقباضات قلبی
دیگوکسین (دیجیتالیس یا دیجیتوكسین) انقباضات قلبی را تقویت كرده و تعداد ضربان قلب را كاهش میدهد. تقویت انقباضات قلبی منجر به بهتر شدن گردش خون و كاهش تورم بافتهای بدن میگردد (همچنین”درمان بیماریهای دریچهای”).
عوارض احتمالی دیگوکسین به خصوص در دوزهای بالا عبارتند از: سرگیجه، اضطراب، گیجی، تاری دید یا دوبینی، حالت تهوع یا از دست دادن اشتها. با اینحال بیشتر این علایم برای نارسایی قلبی یا استفاده از دیگوکسین اختصاصی نیستند. برای مثال، اگر میزان زیادی داروی ادرارآور مصرف كنید، سرگیجه میتواند نشانهای از كم آبی باشد. همچنین سرگیجه میتواند نشانهای از سایر بیماریها باشد. مثل همیشه هرگونه عوارض جانبی را بلافاصله به پزشك خود گزارش كنید. پزشك به صورت دورهای یك آزمایش خون را جهت بررسی سطوح دیگوكسین خون شما تجویز خواهد كرد.
داروهای کاهنده حجم كار قلب
داروهایی كه در این زمینه به قلب شما كمك میكنند عبارتند از: مهاركنندههای ACE و مهاركنندههای گیرنده آنژیوتانسین (ARBs).
مهاركنندههای ACE
مهاركنندههای ACE كه زمانی برای كاهش فشارخون تجویز میشد امروزه به طور گستردهای برای درمان نارسایی قلبی تجویز میشود. مهاركنندههای ACE با مهار كردن تولید آنژیوتانسین 2 (هورمونی كه رگهای خونی را منقبض میكند و به مقدار فراوان در افراد دچار نارسایی قلبی یافت میشود)، میتوانند اثرات مفیدی مثل گشاد (شل) کردن رگها و کاهش کار قلب به هنگام پمپ كردن خون داشته باشند. در یك فرد مبتلا به نارسایی قلبی، مهاركنندههای ACE نه تنها باعث كاهش علایم میشوند، بلكه باعث افزایش امید به زندگی نیز میشوند. عوارض جانبی شایع عبارتند از: سرگیجه، فشارخون پایین، سرفه، واكنش آلرژیک، افزایش خطرناك سطوح پتاسیم و مشکلات كلیوی.
ARBs (مهارکنندههای گیرنده آنژیوتانسین)
ARBs گروه جدیدتری از داروهای پرمصرف در درمان فشارخونبالا میباشند. این داروها در افراد دچار نارسایی قلبی نیز كه نمیتوانند از مهاركنندههایACE مصرف كنند، تجویز میشوند. مهاركنندههایACE، نیز همانند ARBها از طریق جلوگیری از بروز اثرات هورمون آنژیوتانسین 2 و باز نگه داشتن رگهای خونی و كاهش دادن فشارخون عمل میكنند. مهارکنندههای ACEبه خلاف ARB ها تولید آنژیوتانسین را کاهش نمیدهند، بلکه جلوی بروز اثرات آن را میگیرند. عوارض جانبی شایع این داروها عبارتند از: سرگیجه و سردرد. درصورت وقوع عوارض جانبی آزارنده باید با پزشکتان تماس بگیرید.
مهارکننده ARB و ACE ها هر دو می توانند باعث افزایش سطوح پتاسیم گردند و بر کارکرد کلیه تاثیر بگذارند. بنابراین ممکن است پزشک به طور مرتب خون شما را آزمایش نماید. شما باید از خوردن برخی از غذاها و محصولاتی مانند جایگزینهای نمک های رژیمی خودداری کنید چرا که این مواد حاوی پتاسیم بالایی میباشند.
مهارکننده های بتا: داروهایی که فشار بر روی قلب را کاهش میدهند
مهارکنندههای بتا، گروه دیگری از داروها میباشند که در بسیاری از بیماریهای قلبی از جمله نارسایی قلبی تجویز میشوند. یک فرد مبتلا به نارسایی احتقانی قلب اغلب دارای سطوح بالای کاتکولآمینها (هورمونهایی که بدن در مواجهه با استرس و ورزش تولید میکند) در جریان خونش میباشد. مهارکنندههای بتا با جلوگیری از فعالیت این هورمونها، سرعت ضربان قلب، فشارخون و نیاز قلب به اکسیژن را کاهش میدهند. در نتیجه، این داروها علایم بالینی را کاهش میدهند و از بزرگ شدن قلب و کاهش فعالیت قلب جلوگیری میکنند که نشان دهنده نارسایی قلبی است.
همچنین ممکن است مهارکنندههایبتا اختلال ریتم قلبی (آریتمی) را از بین ببرند. مهارکنندههای بتایی که معمولا برای آریتمیها تجویز میشوند، شامل کارودیلول و متوپرولول میباشند.
در برخی افراد، مهارکنندههای بتا ممکن است باعث خسخس سینه و تجمع آب در بدن شوند. همچنین این داروها ممکن است فشارخون فرد را کاهش دهند. کنترل مایعات بدن بخش مهمی از مراقبت از بیمار را در برمیگیرد، پس حتما با مشاهده علایم تورم، نفخ و افزایش وزن در اثر احتباس مایعات با پزشکتان تماس بگیرید.
مصرف بیش از حد نمک یکی از دلایل احتباس مایعات در افراد است. بنابراین اگر علایم احتباس مایعات در شما رخ دادند، مصرف نمک را قطع کنید. ممکن است لازم باشد که همراه با مهارکنندههای بتا، داروی ادرارآور نیز مصرف کنید.
سایر داروهای نارسایی قلبی
پزشک ممکن است انواع دیگری از داروها را برای درمان نارسایی قلبی تجویز کند. این داروها بویژه در افرادیکه نمیتوانند مهارکننده ARB ، ACE را تحمل کنند ممکن است شامل این موارد باشند: “آسپرین” یا “ضدانعقادها” برای جلوگیری از ایجاد لخته خون، داروهای ضدآلدوسترون (ادرارآورها) که جلوی بروز اثرات “آلدوسترون” (یک هورمون استرسی) را میگیرند که ممکن است باعث بدترشدن نارسایی قلبی شود و “هیدرالازین” به همراه “ایزوسورباید دی نیترات” که از حجم کار قلب میکاهند. هر یک از این داروها یا گروههای دارویی دارای دستورالعمل کتبی مصرف دارو و عوارض جانبی احتمالی مخصوص به خود میباشند. همیشه از پزشک یا داروساز، دستورالعمل کتبی مصرف دارو را درخواست نمایید.
مهارکنندههای کانال کلسیمی (مانند آملودیپین) در برخی از افراد مبتلا به نارسایی قلبی تجویز میشوند که نیاز به کنترل فشارخون دارند. مصرف این نوع داروها ممکن است به بهبود علایم نارسایی قلبی در برخی از افراد کمک کند، اما این نوع داروها باعث افزایش طول عمر نمیشوند.
اگر مبتلا به بیماریهای قلبی باشید، ممکن است شما هم زمان داروهای زیادی را با هم مصرف کنید. تهیه مداوم داروها و رعایت درست برنامههای زمانی مصرف داروها اغلب دشوار است، اما باید توجه داشت که مصرف بسیاردقیق و سرموقع این داروها از اهمیت حیاتی برخوردار است.
در این قسمت به نکاتی اشاره میشود که به شما و اعضای خانوادهتان در سازماندهی و تنظیم مصرف مرتب داروها کمک نماید:
- یک وسیله برای سازماندهی مصرف قرص بخرید (این وسیله در بیشتر داروخانهها وجود دارد). این وسیله یک جعبه قرص است که دارای خانههایی برای روزهای هفته و ساعات مختلف روز است. در آغاز هر هفته، جعبه را با دقت پر کنید، یا از فردی بخواهید که این کار را برای شما انجام دهد، بطوریکه در زمان نیاز به مصرف، داروها آماده باشند. همیشه جعبه قرص را در یک جای دم دستی مشخص برای مثال بر روی میز غذاخوری بگذارید.
- با کمک یک پزشک یا پرستار، یک جدول دارویی رسم کنید و تمام داروهای مصرفی، دوز (مقدار) آنها و زمان مصرف روزانهشان و نیز روزهایی از هفته که باید آنها مصرف شوند را در آن درج کنید. جدول را در یک جای مشخص مثلا پشت درب کابینت داروها بچسبانید و یک کپی از آن را برای پر کردن اطلاعات مورد نیاز جعبه قرص تهیه کنید. اگر انجام این کار برای شما دشوار است، از یکی از دوستان یا اعضای خانوادهتان بخواهید که این کار را برای شما انجام دهد و با تغییر دستور مصرف و نوع داروها این لیست را برای شما به روز نماید. در تمام ویزیتهای پزشکی این لیست را همراه خود داشته باشید.
- از پزشک یا دکتر داروساز بخواهید که اطلاعات مربوط به داروهای مصرفی را برای شما شرح دهد. این اطلاعات را در جایی قرار دهید که شما و تمام اعضای خانوادهتان به آنها دسترسی داشته باشید.
- از پرسیدن برخی سوالات در مورد علت مصرف داروها و نحوه تاثیر آنها بر سلامتی خودتان خجالت نکشید. اگر جوابها را متوجه نمی شوید از یکی از دوستان یا اعضای خود خانواده بخواهید که همراه شما با پزشک گفتگو نماید.
- یک روند ثابت برای مصرف داروهای روزانه خودتان ایجاد کنید. اگر مشکلی در مورد زمان مصرف داروهایتان دارید حتما این مورد را با پزشکتان در میان بگذارید (برای مثال ممکن است جهت عدم تداخل با برنامه خواب یا زمان فعالیتهایتان بخواهید که زمان مصرف داروهای ادرارآور را تغییر بدهید).
- اگر مصرف یک دوز دارو را فراموش کردید برای جبران آن در نوبت بعدی دو دوز دارو را با هم نخورید. با این حال به محض یادآوری در صورتی که مدت زیادی به مصرف دوز بعدی باقی مانده باشد، دوز فراموش شده دارو را مصرف کنید.
- اگر دو ساعت یا کمتر به زمان مصرف دوز بعدی باقی مانده باشد، دوز فراموش شده را رها کرده و دوز بعدی را سروقتش بخورید. دستورالعمل نحوه صحیح مصرف دوزهای فراموش شده داروها را از پزشکتان بپرسید.
- اگر عوارض جانبی نامطلوب در شما دیده شد، مصرف داروها را متوقف نکنید. بلافاصله با پزشکتان تماس گرفته و از او بپرسید که آیا می توان در نوع یا مقدار مصرف داروها تغییری داد. برخی عوارض جانبی بعد از سپری شدن مدتی از مصرف دارو خود به خود از بین میروند.
- مصرف هرگونه داروی دیگری از جمله مکملهای غذایی و داروهای بدون نسخه را حتما با پزشک خود در میان بگذارید. بسیاری از داروها با یکدیگر تداخل میکنند.
- اگر از نظر شما داروها گران میباشند و در پرداخت هزینه داروها مشکل دارید، با پزشک خودتان در این مورد مشورت نمایید. ممکن است داروهای مشابه ارزان قیمتی وجود داشته باشند.
آسیب عضله قلبی از لحاظ لغوی به معنی بیماری عضله قلبی میباشد که میتواند ساختار قلب را دچار تغییر سازد. این بیماری ممکن است به طور قابل توجهی قدرت پمپ نمودن قلب را کاهش دهد و در نتیجه منجر به نارسایی قلبی شود. این حالت سردسته علل نیازمند پیوند قلب است. برخلاف بسیاری از انواع بیماری قلبی، این بیماری به طور شایعی قلب جوانان را مبتلا میسازد. این بیماری در هر دو جنس و در گروههای نژادی مختلف روی میدهند.
اغلب پزشکان علت آسیب عضله قلبی را نمیدانند. برخی موارد به ویژه نوع هیپرتروفیک اغلب ارثی است که به این معنی میباشد که این بیماری احتمالا قبلا در خانواده شما رخ داده است. برخی موارد توسط عفونت ویروسی، فشارخون بالای طولانیمدت و شدید، حمله پیشین قلبی یا سوء مصرف الکل ایجاد میشوند. جهت شناسایی بهتر علل و درمان این بیماری پیچیده، نیاز به تحقیقات بیشتری است.
تشخیص آسیبهای عضله قلبی دشوار است و در نتیجه ممکن است به صورت درمان نشده باقی بمانند. انواع مختلف این بیماری منجر به بروز انواع مختلف آسیب میشوند. کاردیومیوپاتی دیلاته (گشاد شده) به این علت رخ میدهد که دیواره حفرات قلبی ضعیف شده و نمیتوانند به شکل مطلوبی منقبض شوند. در عوض دیوارههای قلب در کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک، ضخیم میشوند. کاردیومیوپاتی رستریکتیو (محدود کننده) سبب کاهش خاصیت کشسانی دیوارههای قلب شده و توانایی قلب را برای پرشدن از خون محدود میکند.
کاردیومیوپاتی ایسکمیک (ناشی از کاهش خونرسانی) در نتیجه اسکار بافت قلبی مرتبط با حمله قلبی ایجاد میشود.
علایم آسیب عضله قلبی عبارتند از: برخی علایم نارسایی قلبی یعنی تنگی نفس، نفخ، غش کردن، خستگی و درد قفسه سینه. اگر دچار چنین علایمی شدید بلافاصله به نزد پزشک خود مراجعه نمایید. بررسیهایی مثل آنژیوگرافی، اکوی قلبی، نوار قلب و ام.آر.آی ممکن است به تایید تشخیص کمک کنند. هر مورد آسیب عضله قلبی، نیازمند یک رویکرد منحصر به فرد برای درمان است که شامل استفاده از دارو، جاگذاری ضربانساز یا سایر روشهای جراحی میباشد.
به برخی از بیماران که مبتلا به نارسایی شدید قلبی هستند و یا مصرف دارو در آنها تاثیری ندارد، ممکن است اعمال جراحی پیشنهاد شوند تا جلوی بروز آسیب بیشتر به قلب گرفته شود و توانایی پمپاژ قلب بهترگردد. از برخی اعمال جراحی مانند جراحی بایپس سرخرگ کرونری یا جراحی دریچه قلب، میتوان برای اصلاح مشکلات زمینهای موجود در قلب استفاده کرد. این مشکلات زمینهای ممکن است باعث ایجاد مشکل دیگری در قلب مثل خونرسانی ناکافی به بدن شوند.
سایر اعمال جراحی در درمان نارسایی قلبی اختصاصی ترند . برای مثال اگر قبلا در اثر حمله قلبی، بطن چپ (حفره اصلی پمپ کننده قلب) آسیب جدی دیده باشد، ممکن است یک آنوریسم (یک ناحیه ضعیف شده دیواره قلب، که با هر ضربان به سمت بیرون برآمدگی پیدا میکند) نیز تشکیل شود. آنوریسم در این ناحیه حیاتی ممکن است پاره شود و یا در ایجاد نارسایی قلبی مشارکت کند و باعث بدتر شدن سایر بیماریهای قلبی شما گردد. جراح قلب میتواند با انجام عمل جراحی بازسازی بطن چپ، بافت صدمه دیده اسکاری را بردارد و بطن چپ را بازسازی کند. هدف از عمل جراحی بازسازی بطن چپ، کاهش علایم نارسایی قلبی و احیای مقداری از توان پمپاژ بطن چپ میباشد.
دستگاه کمک بطنی (Ventricular Assist Device)
یکی دیگر از روشهای جراحی در برخی از بیماران عبارت است از کارگذاشتن دستگاه کمکی بطن چپ (VAD or LVAD). این وسیله یک پمپ مکانیکی میباشد و مکمل فعالیت تضعیف شده پمپاژ بطن چپ میباشد. این وسیله جایگزین بطن یا قلب نمیشود، ولی میزان خون پمپ شده به تمام بدن را افزایش میدهد. VAD تا حدی از علایم نارسایی قلبی میکاهد و ممکن است کیفیت زندگی یک فرد مبتلا به نارسایی شدید قلبی را بهتر کند.
VAD ها اولین بار به منظور “خرید زمان” در افراد منتظر پیوند قلب ساخته شد و اغلب از آن به عنوان پلی برای پیوند قلب نام برده میشود. امروزه برخیVAD ها برای استفاده طولانیمدت کار گذاشته میشوند و به این ترتیب نیاز به پیوند قلب را مرتفع میسازند.
یک VAD از یک پمپ، ابزاری برای کنترل و یک منبع انرژی تشکیل شده است. برخی دستگاهها با هوا و برخی دیگر با باتری کار میکنند. هم منبع انرژی و هم کنترلها در بیرون از بدن کار گذاشته میشوند و از طریق سیمهایی به پمپ وصل میشوند. این پمپ در داخل بدن و در قلب نصب میشود. بیشتر اوقات این وسیله به بطن چپ وصل میشود. خون از بطن چپ به داخل پمپ جریان مییابد و از آنجا به آئورت فرستاده میشود. آئورت سرخرگی است که خون را به تمام بدن میرساند. اگر VAD در بطن راست کار گذاشته شود، خون از طریق پمپ وارد سرخرگ ریوی میشود تا به ریهها برود.
از VAD ها تنها در موارد شدید (قبل از عمل پیوند یا زمانیکه امکان پیوند وجود ندارد) استفاده میشود.
در یک فرد بسیار کوچک یا لاغر اندام ممکن است سطح بدن برای حمایت از این دستگاه کافی نباشد. همچنین افراد مبتلا به نارسایی کلیوی، بیماری کبدی، اختلالات لخته شدن خون، بیماری ریوی یا عفونت مقاوم گزینههای مناسبی نمیباشد. این جراحی خطرات زیادی دارد از جمله خونریزی، لخته شدن خون، نارسایی تنفسی، نارسایی کلیوی، عفونت، سکته مغزی یا نارسایی خود دستگاه. تحقیقات در زمینه تولید VADهای ایمنتر برای طیف وسیعی از بیماران همچنان ادامه دارد.
همسان سازی مجدد قلبی (Cardiac Resynchronization ; CR)
همسانسازی مجدد قلبی (که گاهی اوقات ضربانسازی دو بطنی نیز خوانده میشود)، یک دستآورد جدید در درمان بیماران مبتلا به نارسایی قلبی میباشد. نارسایی قلبی اغلب توسط یک بیماری به نام کاردیومیوپاتی (آسیب عضله قلبی یا بزرگ شدن یا ضعیف شدن عضله قلب) به وجود میآید. بسیاری از افراد مبتلا به آسیب عضله قلبی و نارسایی قلبی (تقریبا 40 درصد آنها) دارای اختلال در سیستم الکتریکی قلب میباشند که این حالت باعث انقباضات ناهماهنگ عضله قلبی میشود. این انقباض نامنظم، باعث کاهش بیشتر توان قلب در پمپ کردن خون میشود. قرار دادن نوع خاصی از ضربانساز برای احیای پمپاژ هماهنگ بطنها، همسان سازی مجدد قلبی یا CR نامیده می شود.
در فردی که قلب سالمی دارد، ایمپالسهای الکتریکی که باعث شروع ضربان قلب میشوند، از دهلیز راست منشاء میگیرند. این ایمپالسها از طریق ریشههای عصبی به نامهای شاخههای چپ و راست وارد بطنهای راست و چپ میشود. این شاخهها باعث میشوند که پیام الکتریکی بتواند به طور همزمان بطنهای راست و چپ تحریک نماید.
در برخی از افراد مبتلا به نارسایی قلبی و آسیب عضله قلبی، یک تاخیر وجود دارد (معمولا در شاخه چپ) که باعث میشود که بطن راست چند ثانیه قبل از بطن چپ منقبض شود. یک متخصص قلب میتواند این اختلال را بوسیله نوار قلب(ECG) تشخیص بدهد.
نوع منحصر به فردی از ضربانساز (یک وسیله درمانی همسانسازی مجدد قلبی، یا ضربانسازCRT) این مشکل را برطرف میکند. علاوه بر 2 لید موجود در ضربانساز معمولی (در بطن و دهلیز راست)، CRT دارای یک لید سومی است که در ورید سطحی بطن چپ کاشته میشود. از طریق این لیدها، دستگاه CRT میتواند هردو بطن را به صورت همزمان تحریک کرده و انقباضات هماهنگ را احیا کند.
اگر دارای علایم متوسط تا شدید نارسایی قلبی، آسیب عضله قلبی (کاردیومیوپاتی) و یا تاخیر الکتریکی مشخص در بطن هایتان باشید، ممکن است همسان سازی مجدد قلبی CR انتخاب درمانی خوبی در شما باشد. همچنین اگر در معرض خطر فیبریلاسیون هستید (ضربان سریع قلب) میتوانید از یک دستگاه تخصصی حداکثر بهره را ببرید که بخوبی دفیبریله هم میکند. این دستگاه CRTرا با یک دفیبریلاتور قلبی کاشتنی استاندارد (ICD) ترکیب میکند. دستگاه ترکیبی CRDT نامیده میشود.
در بیشتر افرادی که در آنها CRT کار گذاشته میشود، علایم نارساییهای قلبی کمتر میشود و این افراد میتوانند بهتر ورزش کنند و کیفیت زندگی بهتری داشته باشند. برخی از افراد این فواید را بلافاصله بعد از کارگذاشتن CRT به دست میآورند، این در حالی است که در برخی از افراد ممکن است هفتهها یا حتی ماهها طول بکشد تا بهبودی نسبی در وضعیت خود را احساس نمایند. به رغم اینکه متخصصان قلب در انتخاب بیمارانی که از این نوع درمان فایده خواهند برد دقت میکنند، با این حال برخی از افراد بعد از کارگذاشتن این دستگاه بهبود نمییابند. شما و پزشکتان باید در مورد جزئیات این عمل با هم گفتگو کنید.
برای فردیکه قلبش به طور جبران ناپذیری آسیب دیده است و درمان دارویی، جراحی یا استفاده از وسایل مکانیکی چندان موثر نمیباشند، تعویض قلب با یک قلب سالم (پیوند قلب) تنها راه چاره است. امروزه بیشتر افرادیکه عمل پیوند قلب انجام میدهند دو دستهاند: یا بیماری شدید سرخرگ کرونری دارند و یا مبتلا به نوعی آسیب عضله قلبی میباشندکه درکمتر از سه سال منجر به مرگ آنها خواهد شد. گیرندگان پیوند قلب که نتایج بهتری میگیرند، معمولا افراد زیر 65 سالی هستند که به غیر از بیماری قلبی مبتلا به بیماریهای شدید طبی دیگر نیستند، همچنین فاقد وضعیتی هستند که با مصرف داروهای مورد نیاز بعد از عمل جراحی پیوند قلب تداخل مینمایند و آمادهاند تا آخر عمرشان از یک رژیم دارویی و شیوه زندگی سفت و سخت تبعیت کنند.
اگر پزشک انجام پیوند قلب را به شما پیشنهاد نماید و شما مایل به انجام آن باشید، پزشک با مرکز پیوند قلب تماس خواهد گرفت. تیم مرکز پیوند، در مورد پرونده شما بحث میکنند و شدت وضعیت بیماری شما را ارزیابی مینمایند. آنها همچنین تجزیه و تحلیل دقیقی از احتمال وجود بیماریهای دیگر در شما را انجام میدهند. این تیم با شما درباره داروهای بعد از عمل و تعداد دفعات ویزیت پزشک و آزمایشهای لازم برای پیگیری بحث خواهد کرد. عمل پیوند یک عمل پرهزینه است، لذا اگر بیمه ندارید یا توان پرداخت این هزینه را ندارید، میتوانید با مددکاران اجتماعی بیمارستان یا سایر بنگاههای خیریه یا دفاتر اعتباری برای یافتن راهحل مناسب تماس بگیرید.
انطباق دهندگان و گیرندگان قلب
به محض کسب شرایط لازم، نام شما وارد لیست ملی افراد در انتظار پیوند قلب خواهد شد. این انتظار ممکن است طولانی باشد، چون میزان تقاضا بسیار بالاتر از میزان قلب اهدایی است. موقعیت شما در لیست تا حد زیادی به ثابت ماندن وضعیت پزشکی شما بستگی دارد، همچنین اینکه در زمان انتظار برای پیوند آیا نیاز به استفاده از دارو و وسایل کمکی دارید و نیز به اینکه شما بدون عمل تا چه مدت زنده باقی خواهید ماند.
با تغییر وضعیت شما، موقعیتتان در لیست انتظار تغییرخواهد کرد. افرادیکه شرایط آنها دایم بدتر میشود ممکن است در اولویت لیست قرار بگیرند، در حالی که افرادیکه حالشان بهتر میشود به انتهای لیست نزدیکتر میشوند.
شما همچنین باید منتظر باشید تا قلب دهنده مناسبی برای شما پیدا شود. باید اندازه قلب دهنده، نوع گروه خونی و نوع بافت وی با شما سازگار باشد. پس از انجام پیوند قلب، دستگاه ایمنی بدن شما، قلب دهنده را به عنوان یک ماده خارجی میشناسد و سعی در دفع پیوند میکند.
تعیین نوع بافت عبارتست از انطباق مشخصات دستگاه ایمنی شما با دستگاه ایمنی قلب دهنده به منظور کاهش خطر دفع پیوند، که یکی از خطرات اصلی در تمام انواع جراحیهای پیوندی میباشد. البته، انتظار کشیدن به مدت نامعین، برای پیدا شدن یک قلب دهنده سازگار دشواراست. شما باید از طریق ترک سیگار، نخوردن الکل یا داروهایی به غیر از داروهای تجویز شده، ورزش کردن و کنترل بیماریهایی مانند فشارخونبالا و دیابت خودتان را برای عمل پیوند قلب آماده کنید. شما تقریبا باید به طور مرتب و ثابت از داروهای تقویت کننده قلب (مانند دیگوکسین) استفاده کنید و حتی ممکن است قلب شما به حمایت مکانیکی مانند دستگاه کمک بطنی (VAD) نیاز داشته باشد.
متخصص قلب در طول این دوره شما را از نزدیک تحت نظر خواهد داشت تا مطمئن شود که در مدت زمان کوتاهی برای جراحی پیوند قلب آماده شدهاید.
به عنوان کاندید پیوند، باید همواره یک دستگاه پیجر همراه خود داشته باشید. همواره وسایل شما برای رفتن به بیمارستان باید آماده باشند تا در هر زمان از شبانهروز که یک قلب دهنده مناسب برای شما پیدا شد، بتوانید بلافاصله به بیمارستان بروید. بعد از انجام عمل جراحی پیوند قلب، تقریباً باید دو هفته در بیمارستان بستری شوید.
عمل جراحی پیوند قلب
به محض ورود شما به بیمارستان، یک معاینه نهایی و بررسیهای آزمایشگاهی بر روی شما صورت خواهد گرفت. شما برای عمل جراحی پیوند قلب آماده میشوید. به شما بیهوشی عمومی داده میشود. برای انجام عمل، جراحان با بریدن استخوان جناغ سینه، قلب شما را در معرض دید قرار خواهند داد. شما در طول عمل جراحی به یک دستگاه قلب و ریه متصل میشوید تا علمکرد قلب و ریههای شما را در طول عمل جراحی بر عهده بگیرد. جراحان، قلب بیمار شما را از رگهای خونی اصلی جدا میکنند و سپس قلب جدید را در سینه شما میگذارند و رگهای اصلی را به آن وصل میکنند. سپس فعالیت قلبی را از دستگاه قلب و ریه به قلب جدیدتان برمیگردانند.
اغلب حرارت ناشی از عبور خون، تپش قلب دهنده را آغاز میکند. اگر قلب دهنده ظرف مدت کوتاهی شروع به کار نکرد، پزشکان میتوانند از یک شوک الکتریکی برای تحریک آن استفاده کنند. جراحان محل برش سینه را میبندند و عمل جراحی اتمام مییابد.
در موارد نسبتاً نادری، بدن قلب جدید را قبول نمیکند. این “دفع پیوند” بلافاصله ظاهر میشود و پزشکان باید قلب را بردارند و به دنبال قلب جدیدی برای پیوند بعدی باشند. ممکن است در این موارد بطور موقت از VAD یا قلب مصنوعی استفاده شود.
بعد از یک پیوند موفقیت آمیز قلب، ممکن است بهبودی شما چندروز طول بکشد و در این مدت در بخش مراقبتهای ویژه (ICU) نگهداری میشوید. وضعیت شما به طورمداوم کنترل میشود. این امر شامل نمونه برداری مرتب از بافت قلبی نیز میباشد. نمونهبرداری از بافت قلب،
مستلزم برداشتن یک نمونه بافتی از قلب پیوند خورده از طریق کاتتری میباشد که از گردن یا کشالهران وارد قلب میشود.
این تنها راهی است که پزشکان میتوانند از پذیرفته شدن قلب جدید در بدن شما مطمئن شوند.
داروهایی برای تغییر پاسخ ایمنی (یعنی جلوگیری از حمله دستگاه ایمنی بدن شما به قلب پیوند شده) تجویز میشوند. ممکن است ظرف مدت سه تا چهار روز بتوانید از بستر برخیزید و میتوانید 10 روز تا سه هفته پس از عمل جراحی به منزلتان بروید.
در طول سه ماه پس از پیوند، باید بطور مرتب به بیمارستان مراجعه نمایید تا چک آپ (بررسی) شوید (از جمله ادامه نمونهبرداری قلبی برای تشخیص سریع دفع پیوند احتمالی). سپس به پزشک “هماهنگ کننده عمل پیوند” ارجاع داده خواهید شد تا به سوالها و درخواستهای شما پاسخ دهد. با گذشت زمان شما تحت معاینات دورهای برای حصول اطمینان از نبود انسداد در سرخرگهای کرونری قرار خواهید گرفت، چون حتی در صورت وقوع انسداد در سرخرگهای کرونری، شما علایم کمتری از درد سینه در قلب جدیدتان احساس خواهید نمود که این مورد به دلیل آسیب الیاف عصبی در طول عمل جراحی پیوند قلب میباشد.
پس از عمل جراحی پیوند قلب
سریعترین و خطرناکترین خطر پیوند قلب خود جراحی نیست، بلکه “دفع قلب پیوند شده” است. شما باید داروهای سرکوب کننده دستگاه ایمنی (مانند سیکلوسپورین و کورتونها) را مصرف کنید. این داروها بر علیه پاسخ ایمنی بدن عمل میکنند. این داروها باعث حساسیت بیشتر بدن به عفونت به ویژه در سه ماه نخست پس از جراحی میشوند. حتی بعد از اتمام دوران نقاهت، باید توجه و احتیاط بیشتری بر علیه عفونت داشته باشید، برای مثال از حضور در اماکن عمومی در طول فصل شیوع آنفولانزا پرهیزکنید و در هنگام بازی با حیوانات دقت کنید و به محض مشاهده نشانههای مختصری از عفونت بلافاصله با مراجعه به پزشک درمان لازم را دریافت دارید. باید از داروهای سرکوب کننده دستگاه ایمنی تا پایان عمر خود استفاده کنید. بنابراین ممکن است عوارض جانبی مختلفی را تجربه نمایید.
این عوارض عبارتند از: لرزش دستها، افرایش سطح کلسترول و افزایش فشارخون که هر یک نیاز به داروهای خاص خود دارند. همچنین ممکن است داروهای سرکوب کننده ایمنی نیاز به تعدیل داشته باشند که این امر به عوارض جانبی آنها و حضور یا عدم حضور علایم دفع پیوند بستگی دارد. در درازمدت داروهای سرکوب کننده دستگاه ایمنی، باعث افزایش احتمالی وقوع سرطان پوست و سیستم لنفاوی میشوند، بنابراین باید شما از مواجهه با نور آفتاب دوری کنید.
پیامدهای پیوند قلب
اغلب دریافتکنندگان قلبهای اهدایی، بسیار بیشتر از افرادی عمر میکنند که دچار بیماریهای مشابهی بوده ولی تحت عمل جراحی پیوند قلب قرار نگرفتهاند. بسیاری از این افراد از یک زندگی فعال لذت میبرند که شامل ورزش کردن با شدت متوسط و بازگشت مجدد به کارشان میباشد. البته در پیش گرفتن یک شیوه سالم زندگی قلبی و مراقبت منظم از قلب ضروری است.
پیوند قلب – ریه
اگر فرد مبتلا به یک بیماری شدید ریوی باشد که قلب وی را نیز متأثرکرده است مثل فشارخون بالای ریوی (فشارخون زیاد در رگهای ریهها) در این حالت فرد باید تحت پیوند قلب-ریه قرارگیرد. این عمل تنها هنگامی صورت میگیرد که هیچیک از سایر گزینههای درمانی دارویی یا جراحی کارساز نباشد. امکان موفقیت در این عمل زمانی در بیشترین حد خود قرار میگیرد که فرد بیمارکمتر از 45 سال سن داشته باشد.
به منظور انجام پیوند قلب-ریه، جراحان، قلب اهدایی و ریهها را با نگهداشتن نای، آئورت و اتصالات بین قلب و بزرگ سیاهرگها (دو سیاهرگ اصلی که خون را به سمت راست قلب حمل میکنند) از فرد متوفی جدا میکنند. رگهای خونی بین قلب و ریهها دست نخورده باقی میمانند. قلب و ریههای فردگیرنده نیز از بدن وی جدا میشود. سپس ابتدا ریههای اهدایی به نای فرد گیرنده متصل میشوند، پس از آن قلب به آئورت میچسبد و درنهایت رگهای خونی متصل میگردد.
در دسترس بودن اعضای اهدایی برای یک پیوند قلب-ریه معضلی جدی است، چون ریهها در فاصله زمانی کوتاهی پس از مرگ تخریب میشوند. گیرنده چنین پیوندی بایستی تا آخر عمرخود داروهای سرکوب کننده دستگاه ایمنی مصرف کند.
قلبهای اهدایی
یک قلب اهدایی از فردی گرفته میشود که قبل از مرگش با اهدای اعضای بدنش موافقت کرده است و در اثر بیماری یا تصادف، به شکلی جان سپرده است که به قلبش آسیبی وارد نشده است. تقریباً همیشه تعداد قلبهای اهدایی در دسترس جراحان برای پیوند قلب، بسیار کمتر از میزان نیاز افراد موجود در لیست انتظار پیوند قلب میباشد. وقتی که فردی میمیرد و به عنوان دهنده عضو شناسایی میشود، فرآیند آمادهسازی قلب برای عمل پیوند قلب باید بسیار به سرعت انجام شود چون یک قلب تنها 4 تا 6 ساعت میتواند خارج از بدن زنده بماند. قلب باید از نظر عملکرد طبیعی و گروه خونیاش و نیز از نظر وجود شواهدی از عفونت بررسی شود. با تلاشهای هماهنگ، قلب اهدایی با یک گیرنده مناسب مطابقت داده شده و به تیم پیوند ذیربط منتقل میشود.
در هنگام مرگ، یک فرد ممکن است بتواند از طریق اهدا اندامهای سالمش (مانند قلب، ریهها، کبدها، کلیهها، لوزالمعده، و قرنیه) جان چندین نفر را نجات دهد. اگر در مورد چگونگی شرایط اهدای عضو پس از مرگ، پرسشی دارید، در این مورد با نزدیکترین دانشگاه علوم پزشکی تماس بگیرید.
[rev_slider alias=”Text-01″][/rev_slider]
[rev_slider alias=”disclaimer”][/rev_slider]