آﻣﻮزش خودمراقبتی بیماران در خونریزی گوارشی
بیمار/ همراه گرامی خواهشمندیم در جهت ارائه خدمات بهتر، خودمراقبتی زیر را مطالعه فرموده و به این توصیه‌ها پس از ترخیص از بیمارستان توجه فرمائید.
آموزش بدو ورود
- ✓ تمامی سوالات خود در مورد مراقبت از بیمارتان در منزل در طول بستری در بخش را از پرستار بپرسید.
- ✓ دستبند مشخصات جهت شناسایی شما می‌باشد، لذا خواهشمند است تا زمان ترخیص آن را در مچ دست خود نگه دارید و هنگام ترخیص توسط پرستار بخش از دست شما خارج خواهد شد در غیر این صورت به پرستار اطلاع دهید.
- ✓ بهداشت فردی خود را در طول بستری رعایت نموده و دست‌های خود را مرتب بشویید.
- ✓ زباله‌های عادی خود را در سطل زباله آبی رنگ رها کنید.
- ✓ در صورت نیاز به پرستار از زنگ احضار که بالای سر شما نصب گردیده است استفاده نمایید.
- ✓ نرده‌های کنار تخت را جهت جلوگیری از سقوط بالا نگه دارید.
- ✓ در صورت داشتن سابقه بیماری و سابقه حساسیت (دارویی، غذایی) پرستار و پزشک معالج را در جریان قرار دهید.
- ✓ در صورتی که بیماری خاصی دارید و تحت درمان هستید به پزشک و پرستار خود اطلاع دهید، زیرا ممکن است نیاز باشد داروهای شما قطع شده و داروهای جدید جایگزین شود.
- ✓ مدارک قبلی خود را به همراه داشته باشید تا پزشک بتواند در مورد درمان شما تصمیم درست بگیرد.
آموزش حین بستری
رژیم غذایی:
- ✓ در زمان داشتن خونریزی فعال و استفراغ خونی پزشک به شما اجازه خوردن و آشامیدن نداده و از راه دهان نباید چیزی مصرف کنید.
- ✓ در صورت اجازه پزشک ابتدا کمی مایعات مصرف کنید و در صورت نداشتن تهوع و استفراغ میزان مایعات مصرفی را افزایش و سپس غذا مصرف نمایید.
- ✓ در صورتی که حالت تهوع و استفراغ داشتید از خوردن و آشامیدن خودداری نمایید.
فعالیت:
در صورت استراحت نسبی برای خروج از بستر، ابتدا مدتی در لبه تخت نشسته و پاها را آویزان نمائید، در صورت نداشتن سرگیجه، تاری دید و درد قفسه سینه تنگی نفس و… با کمک تیم مراقبتی راه بروید.
مراقبت:
- ✓ در صورتی که بیماری خاصی دارید و تحت درمان هستید، به پزشک و پرستار خود اطلاع دهید، زیرا ممکن است نیاز باشد داروهای شما قطع شده و داروهای جدید جایگزین شود.
- ✓ یک لوله از راه بینی در زمان خونریزی معده در معده گذاشته می‌شود که موجب ناراحتی شما می‌شود. در صورتی که با پرستار خود همکاری نمایید مشکلات شما کمتر خواهد شد. این لوله با اجازه پزشک بعد از اتمام شستشوی معده و قطع خونریزی خارج خواهد شد.
- ✓ از کشیدن لوله معده و خارج کردن آن خودداری نمایید.
- ✓ از دستکاری سرم‌ها و رابط‌های متصل به خود خودداری کنید.
- ✓ داروها طبق تجویز پزشک و در فواصل مشخص توسط پرستار به شما داده خواهد شد.
- ✓ با تیم درمانی خود در انجام اقدامات تشخیصی درمانی همکاری نمایید.
- ✓ بعد از خونریزی در دستگاه گوارش فوقانی، بیماران مستعد عفونت در سیستم تنفسی هستند. به این دلیل که بعد از دفع خون، مقداری خون در دهان باقی می‌ماند که محیط را برای رشد باکتری مساعد می‌کند پس لازم است؛ تا با غرغره نرمال سالین ریسک عفونت تنفسی را کاهش دهید.
- ✓ در بیماران بی‌تحرک ضروری است که پوست خشک نگه داشته شود؛ به طور منظم جابه‌جا شوند و جهت جلوگیری از وقوع زخم بستر نقاط تحت فشار ماساژ داده شود.
آموزش پس از ترخیص
رژیم غذایی:
- ✓ مقدار زیادی میوه‌جات و سبزیجات در وعده‌های غذایی خود مصرف کنید.
- ✓ نمک مصرف نکنید. استفاده زیاد از نمک در غذا، نه تنها باعث افزایش فشار خون می‌گردد، بلکه باعث به وجود آمدن باکتری هلیکوباکتر در معده می‌گردد.
- ✓ از مصرف کردن غذاهای زیر خودداری کنید: ادویه‌ها، الکل، قهوه، چای، نوشابه‌های گازدار، مرکبات، محصولاتی که از گوجه‌فرنگی تولید می‌شوند و شکلات.
- ✓ رژیم غذایی کافی و متعادلی داشته باشید و در صورت داشتن کمبودهای تغذیه‌ای، از مکمل استفاده نمایید.
- ✓ از مصرف پوست مواد غذایی (پوست میوه‌ها و سبزیجات)، به ویژه در بیمارانی که فاقد دندان می‌باشند یا دندان‌های مصنوعی دارند، خودداری نمایید.
- ✓ چربی غذا را کاهش دهید و از خوردن سرخ‌کردنی‌ها و غذاهای تند، جداً پرهیز کنید.
- ✓ چربی غذا را كم كنید. در طول روز 5 تا 6 وعده غذایی سبک بخورید.
- ✓ از دو ساعت قبل از خوابیدن، غذا نخورید.
فعالیت:
- ✓ به محض بهبود علائم، فعالیت طبیعی خود را از سر بگیرید.
- ✓ پیاده‌روی داشته باشید.
- ✓ به طور منظم فعالیت سبک داشته باشید.
مراقبت:
- ✓ از مصرف دخانیات و الکل خودداری نمایید.
- ✓ قبل و بعد از وعده غذایی، کمی استراحت کنید.
- ✓ موقع غذا خوردن نباید هیچ‌گونه اضطراب و ناراحتی نداشته باشید.
- ✓ آهسته غذا بخورید و خوب بجوید.
- ✓ 3 ساعت قبل از خوابیدن، از خوردن غذا خودداری کنید.
- ✓ از مصرف وعده غذایی حجیم قبل از خواب اجتناب کنید.
- ✓ سر را در هنگام خوابیدن بالا قرار دهید.
- ✓ وزن خود را کاهش دهید.
- ✓ از مصرف داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی و مُسکن‌ها بدون اجازه پزشک خودداری نمایید.
- ✓ در صورتی که آنتی‌بیوتیک برای شما تجویز شد آن را سر ساعت مصرف نمایید و پس از اتمام آن به پزشک مراجعه کنید.
- ✓ از پُرخوری جداً بپرهیزید.
- ✓ از استرس و اضطراب دوری كنید.
- ✓ قبل و بعد از وعده‌های غذایی كمی استراحت كنید و غذا را به دور از اضطراب و ناراحتی مصرف كنید.
- ✓ از مصرف هر دارویی بدون اجازه پزشک جداً بپرهیزید.
علائم هشدار
در صورت بروز مدفوع خونی، سیاه یا قیری، سرگیجه، تهوع، دل درد شدید یا درد شدید معده، رنگ‌پریدگی بلافاصله مراجعه به اورژانس داشته باشید.
فهرست منابع
- کتاب پرستاری برونر – سودارث
- مجموعه کامل دروس پرستاری – انتشارات بشری
- Braunwald Eugene, et al. Harrison’s Principles of Internal Medicine / 19 th edition / McGrawHill
تاریخ آخرین ویرایش: 13 شهریور 1402