آﻣﻮزش خودمراقبتی بیماران در اسلیو معده
بیمار/ همراه گرامی خواهشمندیم در جهت ارائه خدمات بهتر، خودمراقبتی زیر را مطالعه فرموده و به این توصیه‌ها پس از ترخیص از بیمارستان توجه فرمائید.
اسلیو معده چیست؟
اسلیو معده که به آن اسلیو گاسترکتومی نیز گفته می‌شود یک روش جراحی است که طی آن بیشتر معده برداشته شده و معده به یک لوله باریک تبدیل می‌شود.
معده جدید بسیار کوچک است، به دنبال غذا خوردن کش نمی‌آید (و بزرگ نمی‌شود) و هورمون گرلین (هورمون گرسنگی که احساس گرسنگی را بر می‌انگیزد) کمتری تولید می‌کند. در نتیجه با مصرف غذای کمتری احساس سیری ایجاد می‌شود.
اسلیو معده شانس موفقیت خوبی دارد. به طور متوسط، افراد با جراحی اسلیو معده در طول 2 سال اول پس از جراحی، از شر 60 تا 65 درصد از وزن اضافه خود خلاص می‌شوند. پس از انجام اسلیو معده باید سبک زندگی مناسب را در پیش گرفت.
آموزش بدو ورود
- دستبند مشخصات جهت شناسایی شما می‌باشد، لذا خواهشمند است تا زمان ترخیص آن را در مچ دست خود نگه دارید و هنگام ترخیص توسط پرستار بخش از دست شما خارج خواهد شد در غیر این صورت به پرستار اطلاع دهید.
- بهداشت فردی خود را در طول بستری رعایت نموده و دست‌های خود را مرتب بشویید.
- زباله‌های عادی خود را در سطل زباله آبی رنگ رها کنید.
- وسایل مربوط به پانسمان و سرم شما زباله عفونی محسوب می‌شود و باید در سطل زباله زرد رها شود.
- در صورت نیاز به پرستار، از زنگ احضار که بالای سر شما نصب گردیده است استفاده نمایید.
- نرده‌های کنار تخت را جهت جلوگیری از سقوط بالا نگه دارید.
- شب قبل از عمل شام سوپ (غذای سبک) میل کرده و از نیمه شب ناشتا باشید.
- هر گونه آرایش و لاک ناخن را پاک نمایید.
- موهای محل عمل، قبل از رفتن به اتاق عمل تراشیده خواهند شد.
- قبل از رفتن به اتاق عمل زیورآلات، اجسام فلزی، گیره سر، دندان مصنوعی و غیره را خارج کنید و در صورت داشتن پروتز به پرستار اطلاع دهید.
- قبل از انتقال به اتاق عمل، مثانه (ادرار) را تخلیه نمایید.
- قبل از انتقال به اتاق عمل، کلیه لباس‌ها (لباس زیر، جوراب و…) را در آورید و لباس مخصوص اتاق عمل بپوشید.
- در صورت داشتن سابقه بیماری و سابقه حساسیت (دارویی، غذایی) پرستار و پزشک معالج را در جریان قرار دهید.
- در صورتی که بیماری خاصی دارید و تحت درمان هستید به پزشک و پرستار خود اطلاع دهید.
- گرافی‌ها و مدارک قبل از عمل را به همراه داشته باشید.
آموزش حین بستری
رژیم غذایی و تغذیه:
بعد از جراحی معمولا اجازه خوردن از طریق دهان را ندارید. تا زمانی که پزشک اجازه نداده از خوردن و آشامیدن خودداری کنید.
فعالیت:
- در بستر پاها را حرکت دهید، تا از لخته شدن خون در پاها پیشگیری شود. بهتر است هر چه زودتر از بستر خارج شده و راه بروید.
- برای خروج از بستر، ابتدا مدتی در لبه تخت نشسته و پاها را آویزان نمائید و چهارپایه کوچک زیر پا قرار دهید در صورت نداشتن سرگیجه، تاری دید و… با کمک تیم مراقبتی راه بروید.
- در هنگام راه رفتن، سرفه و تنفس عمیق محل بخیه را با دست گرفته یا با بالش ثابت نگه دارید تا از درد در ناحیه عمل جلوگیری نمائید.
مراقبت:
- در صورت داشتن درد، به پرستار اطلاع داده تا طبق تجویز پزشک اقدامات لازم جهت تسكین درد شما را انجام دهد.
- در صورت خونریزی از محل عمل جراحی و خیس شدن پانسمان به پرستاران بخش اطلاع دهید.
- از دستكاری سرم‌ها و رابط‌های متصل به خود خودداری كنید.
- داروها در فواصل منظم توسط پرستار به شما داده می‌شود. در صورت داشتن هر گونه سوال در خصوص داروها از پرستار سوال نمایید.
- زمانی که بر روی تخت هستید، پشت خود را شیب‌دار قرار دهید.
آموزش پس از ترخیص
رژیم غذایی:
- تا 2 هفته بعد از عمل جراحی رژیم غذایی مایعات داشته باشید. مایعات را ابتدا به صورت قاشق قاشق و تدریجی در طول روز برای جلوگیری از هیدراته شدن بدن مصرف کنید.
- بایستی حدود 2 تا 4 هفته آینده را غذاهای پوره شده استفاده کنید. این رژیم غذایی شامل غذاهایی است که قوام یک خمیر صاف یا مایع غلیظ دارند.
- نباید هیچ تکه جامدی از غذا در مخلوط وجود داشته باشد.
- خوردن مواد جامد مانند آجیل یا سبزیجات فیبری می‌تواند باعث پاره شدن خط اصلی شما و نشت در ناحیه کیسه معده جدید شود. این خطر بزرگی است، چون به قیمت جان شما تمام خواهد شد.
- به یاد داشته باشید که هیدراته بمانید. بدن شما به دریافت مایعات زیادی از غذا عادت دارد که دیگر دریافت نخواهد کرد.
- اگر دیابت دارید حتماً سطح قند خود را مرتب چک کنید. احتمالا نیاز باشد که مقدار دریافت داروهای قند خون شما تغییر یابد.
فعالیت:
- می‌توانید روز بعد از ترخيص پیاده‌روی آرام داخل منزل داشته باشید. (هنگام پیاده‌روی اگر درن (لوله) دارید آن را پایین‌تر از ناف خود نگه دارید.)
- از خم و راست شدن مکرر خودداری کنید و فعالیت شما تا یک ماه نباید همراه با وارد کردن فشار به شکم یا زور زدن باشد.
- رانندگی تا دو هفته انجام ندهید، زیرا احتمال وارد آمدن فشار به شکم هنگام گرفتن ترمز وجود دارد.
- کسانی که عمل اسلیو معده را انجام داده‌اند، پس از آن بین ۱۴ تا ۲۱ روز باید استراحت کنند تا به طور کامل بهبود یابند، در صورتی که شغل این دسته از افراد طوری است که نیاز به تحرک کمتری دارند، بعد از عمل می‌توانند به کار خود ادامه بدهند، ولی باید توجه داشته باشند که فشار زیادی به خود وارد نکنند.
- کسانی که این عمل را انجام داده‌اند، نمی‌توانند تمرین‌های ورزشی دشوار را انجام بدهند.
- پس از عمل جراحی در هفت روز اول امکان فعالیت‌های روده‌ای وجود دارد و مبتلا شدن به یبوست کاملاً معمولی است.
- از حمام رفتن و دوش آب داغ یا سونا و جکوزی به مدت سه هفته خودداری کنید.
مراقبت:
- احساس خستگی کاملا طبیعی است.
- جهت تعویض پانسمان به پزشک یا بیمارستان مراجعه نمایید و از تعویض پانسمان بدون تجویز پزشک اجتناب نمایید.
- شکم‌بند تا دو ماه بسته باشد.
- در صورت عدم وجود مشكل در محل زخم پس از 48 ساعت می‌توانيد استحمام كنيد.
- هنگام سرفه دست خود را بر روی محل عمل قرار دهيد تا از وارد شدن فشار به دیواره شکم جلوگیری کنید.
- برای عملکرد بهتر ریه تنفس عمیق انجام داده و آرام سرفه كنيد.
دارو:
- جهت تسکین درد، از داروی مُسکن تجویز شده طبق دستور پزشک استفاده نمائید.
- داروهای تجویز شده توسط پزشک مانند آنتی‌بیوتیک را یک دوره کامل در فواصل معین مصرف کنید.
آموزش سلامت:
- از مصرف نوشیدنی‌های حاوی الکل بپرهیزید.
- از استعمال دخانیات بپرهیزید.
- از استرس و اضطراب دوری نمایید.
- تغذیه سالم داشته باشید و از اضافه وزن بپرهیزید.
زمان مراجعه بعدی:
یک هفته تا 10 روز بعد از عمل جراحی برای کشیدن بخیه‌های ناحیه عمل به پزشک معالج خود مراجعه نمائید.
علائم هشدار
در صورت وجود هر کدام از علائم زیر سریعاً به پزشک معالج یا اورژانس بیمارستان مراجعه کنید.
- تورم و ترشح از محل عمل
- تب و لرز
- درد شكمی كه به مُسكن پاسخ نمی‌دهد
- خونريزی محل عمل
- درد و تورم ساق پا
- تنگی نفس
- تهوع و استفراغ شديد
- ضعف بسیار شدید
فهرست منابع
- Sabiston Text book of Surgery/Saunders
- Schwartz Principles of Surgery
- کتاب پرستاری برونر – سودارث
- مجموعه کامل دروس پرستاری – انتشارات بشری
تاریخ آخرین ویرایش: 24 تیر 1402