Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors

آﻣﻮزش خودمراقبتی بیماران در صرع و تشنج (بزرگسالان)

العربیة English
استخوان و مفاصل اصلاح شیوه زندگی بیماری‌های تنفسی بیماری‌های روان بیماری‌های قلبی عروقی چشم و بینایی داخلی دهان و دندان دیابت، غدد و متابولیسم زنان و بارداری سرطان‌ها (کانسر) کلیه و مجاری ادراری گوش، حلق و بینی مغز و اعصاب صفحه اصلی کتابچه‌های آموزشی فهرست کتابچه‌ها و نوشته‌های آموزشی

آﻣﻮزش خودمراقبتی بیماران در صرع و تشنج (بزرگسالان)

بیمار/ همراه گرامی خواهشمندیم در جهت ارائه خدمات بهتر، خودمراقبتی زیر را مطالعه فرموده و به این توصیه‌ها پس از ترخیص از بیمارستان توجه فرمائید.

حملات تشنج چیست؟

سلول‏‌های مغزی از طریق سیگنال‏‌های الکتریکی با هم ارتباط برقرار می‌‏کنند. حملات تشنج زمانی اتفاق می‌‏افتند که نوعی تغییر ناگهانی در این سیگنال‌‏ها به‌وجود آمده و باعث بی‌نظمی در آنها می‏‌شود. در خلال یک تشنج، برخی از سلول‏‌های مغزی سیگنال‏‌های غیرطبیعی ارسال می‌‏کنند که سلول‌های دیگر را از عملکرد صحیح باز می‏‌دارد. این سیگنال‏‌های غیرطبیعی می‌‏توانند باعث تغییرات گذرا در احساس، رفتار، حرکت یا هوشیاری فرد شوند.

تشنج‏‌ها ممکن است در نتیجه یک بیماری یا سانحه‏‌ای که به مغز فرد آسیب می‌‏رساند یا به دلایل نامشخصی روی دهند. اگر یک‏بار دچار تشنج شوید، این بدان معنا نیست که حتماً دچار بیماری صرع هستید. درصورتی‌که تشنج‌‏ها، خودبه‌خود تکرار شوند، به این حالت صرع گفته می‏‌شود. اختلال تشنج، تعبیر وسیع‌‏تری است که هم حمله منفرد تشنج و هم صرع را در بر می‏‌گیرد.

اختلالات تشنجی، با اختلالات ذهنی تفاوت دارند، هر چند سلامت روانی و عقلی فرد می‏‌تواند در کنترل تشنج مؤثر باشد. تشنج‌‏ها باعث مشکلات روانی یا کم‌توانی ذهنی هم نمی‌‏شوند، اگر چه برخی از افراد مبتلا به صرع ممکن است با چنین بیماری‌‏هایی نیز دست به گریبان باشند. در برخی از افراد، عوامل ارثی یا محیطی می‏‌توانند در تشنج‌‏های مکرر دخیل باشند.

آموزش بدو ورود

  • تمامی سوالات خود در مورد مراقبت از بیمارتان در منزل در طول بستری در بخش را از پرستار بپرسید.
  • دستبند مشخصات جهت شناسایی شما می‌باشد، لذا خواهشمند است تا زمان ترخیص آن را در مچ دست خود نگه دارید و هنگام ترخیص توسط پرستار بخش از دست شما خارج خواهد شد در غیر این صورت به پرستار اطلاع دهید.
  • بهداشت فردی خود را در طول بستری رعایت نموده و دست‌های خود را مرتب بشویید.
  • زباله‌های عادی خود را در سطل زباله آبی رنگ رها کنید.
  • وسایل مربوط به پانسمان و سرم شما زباله عفونی محسوب می شود و باید در سطل زباله زرد رها شود.
  • در صورت نیاز به پرستار از زنگ احضار که بالای سر شما نصب گردیده است استفاده نمایید.
  • نرده‌های کنار تخت را جهت جلوگیری از سقوط بالا نگه دارید.
  • در صورت داشتن سابقه بیماری و سابقه حساسیت (دارویی، غذایی) پرستار و پزشک معالج را در جریان قرار دهید.
  • در صورتی که بیماری خاصی دارید و تحت درمان هستید به پزشک و پرستار خود اطلاع دهید، زیرا ممکن است نیاز باشد داروهای شما قطع شده و داروهای جدید جایگزین شود.
  • مدارک قبلی خود را به همراه داشته باشید تا پزشک بتواند در مورد درمان شما تصمیم درست بگیرد.
  • داروها طبق دستور پزشک در زمان معین توسط پرستار تجویز می‌شود. 

آموزش حین بستری

رژیم غذایی:

  • چند ساعت بعد از وقوع تشنج طبق دستور پزشک ناشتا باشید و در صورت اجازه پرستار ابتدا رژیم مایعات را شروع کنید.
  • از خوردن و آشامیدن زیاد پرهیز کنید.
  • از خوردن چای، قهوه و مواد کافئین‌دار اجتناب کنید.

فعالیت:

  • در صورتی که می‌توانید همه اعضای خود را حرکت دهید و احساس ضعف ندارید می‌توانید فعالیت‌های طبیعی خود را داشته باشید، ولی بایستی با کمک تیم مراقبتی از تخت خارج شوید.
  • در بستر پاها را حرکت دهید، تا از لخته شدن خون در عروق پاها پیشگیری شود. 

مراقبت:

  • درحین بستری برای شما نوار مغزی انجام خواهد شد.
  • به صورت دوره‌ای تست‌های خونی از شما گرفته می شود.
  • در صورت بروز علائمی مانند: یک احساس عجیب و غریب، یک بو یا مزه خاص سریعاً به پرستار اطلاع دهید.
  • در صورت داشتن سردرد و حالت گیجی و منگی و احساس ضعف در اندام‌ها به پرستار اطلاع دهید.
  • در صورت داشتن احساس غیر طبیعی و نا آرامی آن را به پزشک اطلاع دهید.
  • نرده‌های محافظ کنار تخت را بالا بکشید.
  • در صورت ترک بخش حتماً پرستار را در جریان امر قرار دهید.
  • شستن موها قبل از اخذ نوار مغزی مهم است. 

دارو:

  • داروهای ضد تشنج طبق دستور پزشک در فواصل وساعات مشخص توسط پرستار تجویز می‌شود.
  • در صورت بروز علائمی مانند: پوسته پوسته شدن و کهیر بعد از مصرف دارو سریعاً آنها را به پزشک خود اطلاع داده شود.

آموزش پس از ترخیص

رژیم غذایی و تغذیه:

  • مصرف غذاهای غنی از ویتامین D (مثل شیر و لبنیات) را افزایش دهید. (پیروی از یک رژیم کتوژنیک در کودکان توصیه می‌شود)
  • از رژیم سبزیجات و میوه‌های تازه و حبوبات استفاده کنید.
  • در صورتی که داروها باعث حالت تهوع می‌شوند از مصرف غذاهای بودار و سرخ‌کرده خودداری کنید.
  • برای پیشگیری از افت قند خون (که یکی از عوامل خطرناک تشنج است) وعده‌های غذایی منظم داشته باشید و از میان‌وعده‌های کوچک استفاده کنید.
  • از خوردن چای، قهوه و مواد کافئین‌دار اجتناب کنید.

فعالیت:

  • از استرس، عصبانیت، فعالیت بدنی بیش از اندازه و انجام فعالیت‌های سنگین به خصوص در گرما اجتناب کنید.
  • از ورزش‌های سنگین به خصوص ورزش‌هایی که در هنگام حمله خطرناک هستند مانند: شنا، کوهنوردی، غواصی، ماشین‌سواری، موتورسواری، دوچرخه‌سواری و… اجتناب کرده، در صورت تمایل به انجام آنها و نکات ایمنی مرتبط با آنها را یاد بگیرید و انجام دهید.
  • برای ورزش کردن یک فضای امن را انتخاب کنید. در جاهای لغزنده و کم نور که کار در آن فضا با خطراتی همراه است ورزش نکنید.
  • حد اقل 6 الی 8 ساعت در شبانه‌روز استراحت کنید. 

مراقبت:

  • از استرس‌های عاطفی اجتناب کنید.
  • عوامل ایجاد حمله را شناسایی و از آنها اجتناب کنید (مانند نور شدید لامپ، مانیتور کامپیوتر، تلوزیون یا سروصدای زیاد)
  • به یاد داشته باشید تب و عفونت می‌توانند باعث بروز تشنج شوند. (به خصوص در کودکان)
  • سعی کنید بیشتر در دید باشید و هنگام حمام کردن افراد خانواده را در جریان قرار بدهید و به تنهایی شنا نکنید.
  • کارت شناسایی پزشکی برای مواقع ضروری به همراه داشته باشید. 

دارو:

  • هرگز داروهایتان را بدون دستور پزشک قطع نکنید.
  • بهداشت دهان و لثه رعایت شود و به طور دوره‌ای توسط دندانپزشک ویزیت شوید.
  • در هنگام مصرف دارو از انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری کامل دارد اجتناب کنید.
  • قبل از هر نوع جراحی پزشک را مطلع کنید.
  • در صورت اختلال در عادت ماهانه با پزشک معالج مشورت کنید.
  • در صورتی که باردار هستید به پزشک معالج اطلاع دهید.
  • بدون اجازۀ پزشک داروهای گیاهی، محرک‌ها و خواب‌آور مصرف نکنید و داروهایتان را هر روز به صورت مرتب مصرف کنید.
  • در صورت بروز تب آن را سریعاً درمان کنید:
    • بزرگسالان: استامینوفن بخورید و کمپرس سرد بگذارید.
    • اطفال: با اجازه پزشک استامینوفن و یا ایبوبروفن مصرف کنند و مایعات فراوان بنوشند، از پوشاندن لباس زیاد به کودک خودداری کنید.

زمان مراجعه بعدی:

به طور منظم جهت کنترل بیماری و تنظیم میزان داروها به پزشک معالج مراجعه نمائید.

علائم هشدار

  • در صورت علائم تب، گلو درد، خونریزی زیر پوستی و خون‌مردگی خود به خودی و سایر علائم جدید به پزشک معالج یا اورژانس بیمارستان مراجعه کنید.
  • اگر تشنج بیش از 5-3 دقیقه طول کشید با مرکز فوریت‌های پزشکی 115 تماس بگیرید.

فهرست منابع

  • Text book of Medical Physiology
  • Kasper DL, et al. Cecil Essentials of Medicine/9 th edition / W.B.Saunders
  • کتاب پرستاری برونر – سودارث
  • مجموعه کامل دروس پرستاری – انتشارات بشری

تاریخ آخرین ویرایش: 4 مرداد 1402