سرطان آندومتر (Endometrial cancer) چیست؟
سرطان آندومتر (Endometrial cancer) نوعی سرطان در آندومتر (Endometrium)، یعنی لایهٔ داخلی رحم است. این شایعترین نوع سرطان رحم محسوب میشود.
علائم سرطان آندومتر
شایعترین علامت سرطان آندومتر خونریزی غیرطبیعی رحمی است. اگر هر یک از موارد زیر را داشتید با پزشک خود تماس بگیرید:
- خونریزی قاعدگی که شدیدتر است یا بیشتر از حد معمول طول میکشد (بهویژه پس از ۴۰ سالگی).
- چرخههای قاعدگی که کوتاهتر از ۲۱ روز هستند.
- خونریزی پس از یائسگی و/یا ترشحات واژینال.
علت بروز سرطان آندومتر
سرطان آندومتر علت دقیق مشخصی ندارد. اما سطح استروژن (Estrogen) میتواند نقش مهمی داشته باشد.
موضوعات مرتبط
- هیپرپلازی آندومتر (Endometrial Hyperplasia)
- خونریزی غیرطبیعی رحمی (Abnormal Uterine Bleeding)
- اندومتریوز (Endometriosis)
چگونه سرطان آندومتر تشخیص داده میشود؟
پزشک ابتدا معاینهٔ لگنی انجام میدهد و علائم و تاریخچهٔ سلامت شما را بررسی میکند. برای تشخیص سرطان آندومتر، معمولاً سونوگرافی لگنی انجام میشود. سایر آزمایشهای تشخیصی میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- بیوپسی آندومتر (Endometrial biopsy): این کار در مطب پزشک انجام میشود. پزشک یک لولهٔ باریک از طریق واژن وارد رحم میکند و نمونهٔ کوچکی از بافت دیوارهٔ رحم برمیدارد. نمونه در آزمایشگاه از نظر سلولهای سرطانی یا پیشسرطانی بررسی میشود.
- اتساع و کورتاژ (Dilation and curettage – D and C): حدود یک ساعت طول میکشد و بهصورت سرپایی انجام میشود. به نوعی بیهوشی نیاز دارد. در این روش، دهانهٔ رحم (Cervix) باز میشود و پزشک با ابزاری نازک نمونهٔ بافتی جمعآوری میکند. نمونه در آزمایشگاه از نظر سلولهای سرطانی یا پیشسرطانی بررسی میشود.
- تصویربرداری: سونوگرافی، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)، و سیتی اسکن (CT scan) میتوانند به تشخیص کمک کنند. این روشها کمتر تهاجمی هستند و برای کسانی که نمیتوانند بیهوشی دریافت کنند ایمنترند، اما بهندرت برای تشخیص اولیهٔ سرطان آندومتر استفاده میشوند.
با پزشک خود دربارهٔ روش مناسب مشورت کنید و حتماً اگر مشکلاتی مثل فشار خون بالا، دیابت یا سایر سرطانها دارید، به او اطلاع دهید.
اگر سرطان آندومتر تشخیص داده شود، پزشک آزمایشهای بیشتری برای تعیین مرحله (Stage) و درجه (Grade) بیماری انجام خواهد داد.
آیا میتوان از سرطان آندومتر پیشگیری یا اجتناب کرد؟
پیشگیری قطعی از سرطان آندومتر امکانپذیر نیست. این سرطان بیشتر در زنانی دیده میشود که بالای ۵۰ سال سن دارند و یائسه شدهاند. سطح بالای استروژن میتواند خطر را افزایش دهد. چاقی، دیابت و فشار خون بالا نیز در این زمینه نقش دارند. زنانی که از درمان جایگزینی هورمون (Hormone Replacement Therapy – HRT) استفاده میکنند باید دقت کنند. اگر استروژن مصرف میکنید، باید آن را همراه با پروژستین (Progestin – شکل صناعی پروژسترون) دریافت کنید.
سایر عوامل خطر شامل:
- شروع اولین قاعدگی قبل از ۱۲ سالگی
- قاعدگیهای نامنظم
- هرگز باردار نشدن
- پولیپهای آندومتر
- سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS)
- مصرف دارویی به نام تاموکسیفن (Tamoxifen)
نکته: مصرف قرصهای جلوگیری از بارداری حاوی استروژن و پروژستین در سالهای باروری میتواند خطر ابتلا به سرطان آندومتر را کاهش دهد.
درمان سرطان آندومتر
درمان اصلی سرطان آندومتر معمولاً هیسترکتومی (Hysterectomy) است؛ یعنی جراحی برای برداشتن رحم. ممکن است نیاز باشد لولههای فالوپ و تخمدانها نیز برداشته شوند.
اگر سطح استروژن بالا باشد، پزشک ممکن است پروژستین تجویز کند تا آن را متعادل کند. بسته به مرحله و درجهٔ سرطان، ممکن است به پرتودرمانی (Radiation therapy) یا شیمیدرمانی (Chemotherapy) نیاز باشد.
زندگی با سرطان آندومتر
افرادی که سرطان آندومتر دارند میتوانند عمر طولانی داشته باشند. درمان بسیار مؤثر است، بهویژه اگر بیماری زود تشخیص داده شود. اما اگر دیر تشخیص داده شود یا درمان نشود، ممکن است سرطان به خارج از رحم گسترش یابد.
سؤالاتی که باید از پزشک بپرسید
- اگر من سرطان آندومتر داشته باشم، آیا احتمال دارد دخترم هم در معرض خطر باشد؟
- عوارض جانبی هیسترکتومی و مصرف هورمونها چیست؟
- مدت درمان چقدر است؟
- اگر من عوامل خطر داشته باشم، مثل مصرف تاموکسیفن برای سرطان پستان، آیا باید غربالگری یا آزمایش خاصی انجام دهم؟
- آیا گروههای حمایتی خاصی وجود دارند که معرفی کنید؟
منابع
- American Cancer Society: Endometrial Cancer
- National Institutes of Health, MedlinePlus: Endometrial Cancer
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد با پزشک معالج مشورت شود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
