آﻣﻮزش (خودمراقبتی) بیماران با پره‌اکلامپسی و اکلامپسی
بیمار/ همراه گرامی خواهشمندیم در جهت ارائه خدمات بهتر، خودمراقبتی زیر را مطالعه فرموده و به این توصیه‌ها پس از ترخیص از بیمارستان توجه فرمائید.
پره‌اکلامپسی و اکلامپسی چیست؟
پره‌اکلامپسی یکی از عوارض جدی حاملگی است. برخورد صحیح با این عارضه بسیار حیاتی است، در غیر این صورت آسیب جبران‌ناپذیری بر شما، بچه و یا هر دو وارد خواهد آورد.
پره‌اکلامپسی میتواند به یک بیماری جدی در اواخر حاملگی مبدل شود که درمان آن ضرورت پیدا میکند. به‌نظر می‌رسد پره‌اکلامپسی و اکلامپسی با رشد غیرطبیعی جفت (که در آن جفت به صورت غیرطبیعی به رحم متصل می‌شود) در ارتباط باشد. تنها درمان شناخته شده برای پره‌اکلامپسی و اکلامپسی زایمان زودرس است.
اگر مشکل شما، جدی باشد، ممکن است به بستری شدن در بیمارستان نیاز داشته باشید تا برای کنترل فشار خون و پیشگیری از تشنج تحت مداوا قرار گیرید.
پس از زایمان، معمولاً از شدت نشانههای پره‌اکلامپسی کاسته می‌شود، اگر چه در برخی از زنان همچنان احتمال وقوع پره‌اکلامپسی یا اکلامپسی در 24 ساعت نخست پس از زایمان و به ندرت، کمی دیرتر وجود دارد. اکلامپسی در مقایسه با گذشتهها دیگر پدیده شایعی نیست و اگر هم اتفاق بیفتد، پزشک در اسرع وقت اقدام به القای زایمان یا سزارین خواهد کرد. به دلیل بهبود مراقبتهای پیش از زایمان، اکثر قاطع زنان مبتلا به پره‌اکلامپسی هیچگاه دچار اکلامپسی نمیشوند.
آموزش بدو ورود
- تمامی سوالات خود در مورد مراقبت از بیمارتان در منزل در طول بستری در بخش را از پرستار بپرسید.
- دستبند مشخصات جهت شناسایی شما می‌باشد، لذا خواهشمند است تا زمان ترخیص آن را در مچ دست خود نگه دارید و هنگام ترخیص توسط پرستار بخش از دست شما خارج خواهد شد در غیر این صورت به پرستار اطلاع دهید.
- بهداشت فردی خود را در طول بستری رعایت نموده و دست‌های خود را مرتب بشویید.
- زباله‌های عادی خود را در سطل زباله آبی رنگ رها کنید.
- وسایل مربوط به پانسمان و سرم شما زباله عفونی محسوب می‌شود و باید در سطل زباله زرد رها شود.
- در صورت نیاز به پرستار از زنگ احضار که بالای سر شما نصب گردیده است استفاده نمایید.
- نرده‌های کنار تخت را جهت جلوگیری از سقوط بالا نگه دارید.
- در صورت داشتن سابقه بیماری و سابقه حساسیت (دارویی، غذایی) پرستار و پزشک معالج را در جریان قرار دهید.
- در صورتی که بیماری خاصی دارید و تحت درمان هستید به پزشک و پرستار خود اطلاع دهید.
- مدارک قبلی خود را به همراه داشته باشید تا پزشک بتواند در مورد درمان شما تصمیم درست بگیرد.
آموزش حین بستری
رژیم غذایی:
- رژیم غذایی کم نمک استفاده کنید.
- 6 تا 8 لیوان آب روزانه بنوشید.
فعالیت:
- دفعات استراحت خود را افزایش دهید. این اقدام برای کنترل پره‌آکلامپسی مهم است. برای کمک به جریان خون بیمار بهتر است به پهلوی چپ بخوابید.
- در بستر پاها را حرکت دهید، تا از لخته شدن خون در پاها پیشگیری شود.
- برای خروج از بستر، ابتدا مدتی در لبه تخت نشسته و پاها را آویزان نمائید، در صورت نداشتن سرگیجه، تاری دید و… با کمک تیم مراقبتی راه بروید.
مراقبت:
- اکلامپسی (مسمومیت بارداری) به خاطر احتمال تشنج به مراقبت در بیمارستان و گاهاً زایمان زودرس (غالباً سزارین) نیاز دارد.
- آزمون‌های تشخیصی می‌توانند شامل بررسی‌های آزمایشگاهی خون، بررسی ادرار ۴۲ ساعته و سایر موارد برای رد کردن عوارض باشند.
- هنگام استراحت بیشتر به پهلوی چپ بخوابید.
- در محیطی آرام و بدون وجود عوامل محرک و با نور کم استراحت کنید.
- همچنین باید روزانه تعداد دفعات ضربه زدن یا حرکت جنین را گزارش کنید.
- هنگام کنترل فشار خون بهتر است بر روی دست چپ بخوابید و از دست چپ شما فشار گرفته شود.
- در صورت بروز سردرد شدید یا اختلال دید، به پرستار اطلاع دهید.
دارو:
- داروها طبق دستور پزشک در زمان‌های معین توسط پرستار داده می‌شود.
آموزش پس از ترخیص
رژیم غذایی:
- از رژیم غذایی کم‌نمک استفاده نموده و از استفاده نمک خارجی مثل خوردن خیار با نمک و آجیل پرهیز کنید.
- از مصرف الکل و کافئین خودداری کنید.
- از مواد معدنی روی (موجود در گوشت و ماهی)، منیزیم (موجود در سبزیجات با برگ سبز تیره به ویژه نخود سبز) و کلیه ویتامین‌ها (E) استفاده کافی کنید.
- تخم‌مرغ حداقل 3 بار در هفته (به استثناء کسانی که پره‌اکلامپسی شدید دارند و دارای سوزش سردل می‌باشند) استفاده کنید.
فعالیت:
- در صورت استراحت کامل، هر لحظه یک عضله بدن را شل و سفت کنید، پا و دست خود را بچرخانید و عضلات بازو را شل نمایید.
- بیشتر مواقع استراحت کنید بر روی دست چپ بخوابید.
مراقبت:
- روزانه خود را وزن و آن را ثبت کنید.
- از یک آزمون خانگی برای تعیین وجود پروتئین در ادرار استفاده کنید.
- در محیطی آرام و بدون وجود عوامل محرک و با نور کم استراحت کنید.
- استرس نداشته باشید و سعی کنید به اطرافیان و محیط اطراف خود حس خوبی داشته باشید.
- تورم ظرف یک هفته و فشار خون ظرف دو هفته پس از زایمان به حالت طبیعی برمی‌گردد.
دارو:
- فشار خون حاملگی مانعی برای مصرف قرص‌های آهن در دوران بارداری و بعد از زایمان نمی‌باشد.
- داروهای ضد پرفشاری خون برای کاهش فشار خون و ضد تشنج برای پیشگیری از تشنج را طبق تجویز پزشک مصرف نمائید.
زمان مراجعه بعدی:
به طور منظم جهت اندازه‌گیری فشار خون و آزمایش ادرار و همچنین سونوگرافی و Non-Stress Test به پزشک معالج خود مراجعه کنید.
علائم هشدار
در صورت بروز علائمی مانند اختلال بینایی، سردردهایی که با مُسکن بهبود نمی‌یابد، ورم دست و پا، سوزش سردل، استفراغ، تنگی نفس، افزایش وزن ناگهانی، سرگیجه، تب، سوزش ادرار، درد زیر شکم، خونریزی، آبریزش و درد زایمانی سریعاً به اورژانس بیمارستان مراجعه کنید.
فهرست منابع
- Sabiston Text book of Surgery/Saunders
- Schwartz Principles of Surgery
- کتاب پرستاری برونر- سودارث
- مجموعه کامل دروس پرستاری- انتشارات بشری
تاریخ آخرین ویرایش: 17 تیر 1402