جراحی زیبایی و مراقبت از پوست
جراحی زیبایی نوعی اقدام برای تغییر ظاهر شماست. این یک نوع از جراحی پلاستیک است. روشهای بسیار متنوعی وجود دارد؛ از درمانهای کمتهاجمی گرفته تا جراحیهای پیچیده. این روشها میتوانند چینوچروکها را صاف کنند، فرم اعضا را تغییر دهند یا پوستِ افتاده را لیفت کنند. بسیاری از افراد پس از جراحی زیبایی احساس اعتمادبهنفس بیشتری میکنند، اما این روشها با خطراتی نیز همراهاند.
مرور کلی
جراحی زیبایی چیست؟
جراحی زیبایی (Cosmetic surgery) اقدامی برای بهبود، تغییر یا بازشکلدهی بخشهای مشخصی از بدن شماست. هدفِ جراحی زیبایی، تغییر ظاهر (زیباییشناسی) است. ارائهدهندگان خدمات سلامت میتوانند جراحی زیبایی را روی هر بخش از بدن شما انجام دهند.
دهها تکنیکِ جراحی زیبایی وجود دارد که بر اساس نتیجهای که امید دارید به آن برسید انتخاب میشوند. ممکن است جراحی زیبایی را برای صافکردن چینوچروکها و جوانتر بهنظررسیدن انتخاب کنید. یا شاید بخواهید ناحیهای از بدن خود را لیفت، بازشکلدهی یا اندازهاش را تغییر دهید.
بسیاری از افراد برای احساس راحتی بیشتر با ظاهر خود، جراحی زیبایی را انتخاب میکنند. این کار به افزایش اعتمادبهنفس و عزتنفس کمک میکند. اما جراحی زیبایی میتواند عوارض جانبی و پیامدهایی داشته باشد و طرحهای بیمهٔ سلامت معمولاً هزینهٔ روشهای زیبایی را پوشش نمیدهند.
انواع جراحی زیبایی کداماند؟
چندین نوع جراحی زیبایی وجود دارد. ارائهدهندگان آنها را بر اساس میزان تهاجمیبودن دستهبندی میکنند. روشهای غیرجراحی از مواد شیمیایی، سوزن یا لیزر برای ایجاد نتیجه استفاده میکنند. روشهای جراحی شامل ایجاد برش در پوست شما هستند و دورهٔ بهبودی طولانیتری میطلبند.
برخی از شایعترین روشهای زیباییِ غیرجراحی شامل موارد زیرند:
- تزریق سم بوتولینوم (Botulinum toxin).
- پیلینگ شیمیایی (Chemical peel).
- فیلرهای پوستی (Dermal fillers).
- درمان با نور پالسیِ شدید (Intense pulsed light؛ IPL) و لیزرِ بازسازیِ پوست (Laser skin resurfacing).
- لیزرِ حذف مو (Laser hair removal).
برخی از شایعترین جراحیهای زیبایی شامل موارد زیرند:
- ابدومینوپلاستی (Abdominoplasty؛ تامیتاک).
- بزرگکردن پستان (Breast augmentation).
- لیفت باسن (Butt lift).
- جراحی پلک (Eyelid surgery).
- لیفت صورت (Facelift).
- لیپوساکشن (Liposuction).
- رینوپلاستی (Rhinoplasty؛ جراحی بینی).
جراحی زیبایی چه چیزی را درمان میکند؟
جراحی زیبایی هیچ وضعیت سلامتِ مشخصی را درمان نمیکند. در عوض، ظاهر شما را تغییر میدهد. این میتواند اعتمادبهنفس و عزتنفس شما را بهبود دهد.
مواردی که ممکن است به فکر انجام جراحی زیبایی بیفتید شامل اینهاست:
- نارضایتی از ظاهر یک ناحیه از بدن.
- اصلاح یک ناهنجاری رشدی (مانند پستانهای لولهای یا عدمتقارن).
- اصلاح پیامدهای یک بیماری یا آسیب.
- برداشتن پوست اضافی پس از کاهش وزنِ قابلتوجه.
- خلاصشدن از دست چربی یا بافت اضافی که با روشهای سنتیِ کاهش وزن از بین نمیرود.
جراحی زیبایی چقدر شایع است؟
جراحی زیبایی بسیار شایع است. در سراسر جهان، تعداد روشهای زیباییِ انجامشده در سال ۲۰۲۲ نسبت به ۲۰۲۱ حدود ۱۱٪ بیشتر بود. در ایالات متحده، بیش از ۱٬۵۰۰٬۰۰۰ روش زیباییِ جراحی و بیش از ۵٬۵۰۰٬۰۰۰ روش غیرجراحی انجام شد.
هر کسی میتواند جراحی زیبایی انجام دهد. این کار در میان بزرگسالانِ ۴۰ تا ۵۴ سال شایعتر است. زنان بیش از مردان جراحی زیبایی انجام میدهند.
رایجترین جراحیهای زیبایی کداماند؟
در سال ۲۰۲۲، پنج جراحی زیباییِ برتر در سراسر جهان عبارت بودند از:
- لیپوساکشن.
- بزرگکردن پستان.
- جراحی پلک.
- ابدومینوپلاستی (تامیتاک).
- لیفت پستان (Mastopexy).
پنج روش زیباییِ غیرجراحیِ برتر در سال ۲۰۲۲ عبارت بودند از:
- سم بوتولینوم.
- هیالورونیکاسید (Hyaluronic acid).
- حذف مو.
- بازسازی پوست.
- کاهشِ غیرجراحیِ چربی.
جزئیاتِ اقدام
چگونه باید برای جراحی زیبایی آماده شوم؟
پیش از هر اقدامِ جراحی زیبایی، برای مشاوره با یک ارائهدهندهٔ خدمات سلامت، مانند یک جراح زیبایی یا جراح پلاستیک (Plastic surgeon)، ملاقات خواهید داشت. آنها دربارهٔ اهداف شما از جراحی و سابقهٔ پزشکیتان بیشتر میآموزند.
جراح شما دربارهٔ نوعِ جراحیِ مناسب برای رسیدن به اهدافتان صحبت میکند و انتظارات واقعبینانهای از اقدام و بهبودی ارائه میدهد. همچنین دربارهٔ عوارضِ احتمالی توضیح میدهد تا بتوانید تصمیم آگاهانه بگیرید. اگر دربارهٔ جراحی زیبایی یا اقدامِ خاص خود پرسشی دارید، این زمانِ مناسبی برای پرسیدن است.
ممکن است لازم باشد پیش از انجام جراحی، چند کارِ آمادهسازی انجام دهید. این میتواند شامل موارد زیر باشد:
- ترکِ سیگار.
- انجام آزمایشهای آزمایشگاهی.
- مصرفِ برخی داروها پیش از اقدام.
- قطعِ مصرفِ برخی داروها پیش از اقدام (بدون تأییدِ ارائهدهندهٔ خدمات سلامت، تغییری در داروهایتان ایجاد نکنید).
- پرهیز از خوردن در شبِ پیش از جراحی.
- هماهنگکردن فردی برای رساندن شما به خانه پس از جراحی.
برای روشهای زیباییِ غیرجراحی نیز با یک ارائهدهنده ملاقات میکنید تا شما را معاینه کند و دربارهٔ اهداف و نتیجهٔ موردانتظارِ اقدام صحبت کند. آمادگی برای روشهای غیرتهاجمی حداقلی است، اما ارائهدهنده دستورالعملهایی میدهد تا مطمئن شوید آمادهاید و میدانید روزِ درمان چه کار کنید و کجا بروید.
اگر مطمئن نیستید چه کاری باید انجام دهید یا پرسشی دارید، با جراح یا ارائهدهندهٔ خدمات سلامت خود تماس بگیرید.
حینِ جراحی زیبایی چه اتفاقی میافتد؟
هر نوع جراحی زیبایی متفاوت است. مراحلِ یک جراحی زیبایی ممکن است شامل این موارد باشد:
- متخصص بیهوشی به شما بیهوشی (Anesthesia) میدهد. اغلب بیهوشیِ عمومی است که شما را به خواب میبرد.
- جراح شما برشی در پوست ایجاد میکند.
- جراح شما بخشهایی از بدن را ترمیم، جابهجا، خارج، اضافه یا تنظیم میکند.
- جراح محلِ برش را میبندد.
مراحلِ روشِ زیباییِ غیرجراحی
برای روشهای زیباییِ غیرجراحی، به بیهوشیِ عمومی نیاز ندارید. ارائهدهنده ممکن است بیحسیِ موضعی بدهد تا فقط در همان ناحیهای که کار انجام میشود دردی احساس نکنید. در طولِ اقدام بیدار خواهید بود.
آنچه ارائهدهنده انجام میدهد بسته به کاری که قرار است انجام شود متفاوت است. برای نمونه، اگر در حالِ دریافت تزریقِ سم بوتولینوم هستید، جراح با سوزنی نازک پوست شما را سوراخ میکند و دارو را زیرِ پوست تزریق میکند.
اگر در حالِ انجامِ لیزرِ حذفِ مو هستید، ارائهدهنده دستگاهی با نورهای درخشان را روی پوست شما عبور میدهد. برای روشهای لیزری، ارائهدهنده برای محافظت از چشمها، عینکِ محافظ در اختیارتان میگذارد.
جراحی زیبایی چقدر طول میکشد؟
مدتِ زمانِ جراحی زیبایی بسته به کاری که جراح باید انجام دهد متفاوت است. ممکن است کمتر از یک ساعت طول بکشد یا چندین ساعت زمان ببرد. میتوانید بیش از یک اقدامِ جراحی را همزمان انجام دهید که میتواند مدتِ جراحی را افزایش دهد. جراح در جلسهٔ مشاوره توضیح میدهد که چه انتظاری داشته باشید.
روشهای غیرتهاجمی معمولاً کمتر از یک ساعت طول میکشند. برخی فقط چند دقیقه زمان میبرند.
پس از جراحی زیبایی چه اتفاقی میافتد؟
پس از جراحی زیبایی، تا زمانی که اثراتِ بیهوشی از بین برود و بیدار شوید به بخشِ مراقبت منتقل میشوید. ممکن است نیاز باشد یک شب در بیمارستان بمانید. رانندگی پس از بیهوشی ایمن نیست؛ بنابراین از یک دوست یا عضو خانواده بخواهید شما را از بیمارستان به خانه برساند.
ممکن است چند روزِ نخستِ خانهبودن، به کمک نیاز داشته باشید. پس از جراحی به استراحتِ فراوان نیاز دارید. این معمولاً مستلزم مرخصی از کار یا مدرسه است. احتمالاً داروهایی برای کمک به درد یا ناراحتی پس از جراحی دریافت میکنید. کبودی و تورمِ خفیف طبیعی است.
پس از روشهای غیرجراحی معمولاً میتوانید به فعالیتهای روزمره برگردید، اما تا زمانی که ارائهدهنده تأیید نکرده، از فعالیتهای پرفشار خودداری کنید. پس از روشهای غیرجراحی میتوانید خودتان رانندگی کنید.
تیم مراقبت در جلسهٔ مشاوره دستورالعملهای مشخصی دربارهٔ دورهٔ بهبودی به شما میدهد تا آماده شوید. پس از اقدام نیز این دستورالعملها یادآوری میشوند. کمک میکند یکی از دوستان یا اعضای خانواده نیز این دستورالعملها را بشنود تا اگر نیاز داشتید کمکتان کند. احتمالاً منگ و خوابآلود خواهید بود و بهخاطر سپردن همهچیز بلافاصله پس از جراحی دشوار است.
برای پیشگیری از عوارض، این دستورالعملها را دنبال کنید. اگر دربارهٔ کارهایی که میتوانید یا نمیتوانید در دورهٔ بهبودی انجام دهید پرسشی دارید، یا اگر دچار پیامدهایی مانند درد یا تورم شدید شدید، با ارائهدهندهٔ خود تماس بگیرید.
خطرات/مزایا
مزایای جراحی زیبایی چیست؟
مزایای جراحی زیبایی شامل ــ و نه محدود به ــ موارد زیر است:
- میتواند ظاهر شما را تغییر دهد.
- در پیِ برآوردهکردن اهداف شماست.
- ایمن است.
- میتوانید با ظاهر خود احساس راحتی و اعتمادبهنفس بیشتری داشته باشید.
رضایت شما به انتظاراتتان بستگی دارد. حفظِ انتظارات واقعبینانه از جراحی زیبایی اهمیت دارد. جراح این موضوع را بهروشنی توضیح میدهد تا مطمئن شود برنامهٔ درمانی با اهداف شما و آنچه امید دارید پس از بهبودی ببینید همسوست.
ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد تا نتایج را ببینید، بنابراین اگر تغییرِ فوری متوجه نشدید دلسرد نشوید. برخی از انواعِ جراحی زیبایی میتوانند تا پایانِ عمر ماندگار باشند.
جراحی زیبایی چقدر ایمن است؟
جراحی زیبایی عموماً اقدامی ایمن است. تیم جراحی شما برای انجامِ روشهای تخصصی با هدف بهبودِ ظاهر، بهخوبی آموزشدیده، باتجربه و دارای گواهی است. جراحی زیبایی یک اقدامِ پزشکی است؛ بنابراین ایمنیِ شما اولویتِ نخستِ آنهاست. آنها با دقت کار میکنند تا از عوارض پیشگیری کنند و نتایجی را که مدنظر دارید به شما بدهند.
خطرات یا عوارضِ جراحی زیبایی چیست؟
مانند هر جراحی، روشهای زیباییِ جراحی نیز خطراتی دارند. شایعترین خطرات عبارتاند از:
- عفونت.
- خونریزی.
- تورم.
- کبودی.
- درد یا ناراحتی.
- آسیبِ عصبی.
- عوارضِ بیهوشی.
- لختهٔ خونی.
عوارضِ روشهای زیباییِ غیرجراحی نادر است. این عوارض بسته به تکنیکی که ارائهدهنده استفاده کرده متفاوتاند، اما میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- سوختگی.
- اسکار (جوشگاه).
- تغییر رنگِ پوست.
- درد.
- تورم.
- کبودی.
عوارض و پیامدهای جدیِ روشهای غیرجراحی نیز نادرند. این موارد شامل موارد زیر میشوند:
- واکنشِ آلرژیک به موادِ موجود در تزریق.
- دشواری در تنفس.
- افتادگی پلکها، ضعف یا فلج در عضلات صورت. این علائم همچنین از نشانههای سکته هستند.
- آسیبِ عصبی.
- مشکل در صحبتکردن یا دشواریِ بلع.
- کاهشِ بینایی.
چگونه خطرِ عوارض پس از جراحی زیبایی را کاهش دهم؟
برای کاهش خطرِ عوارض ناشی از جراحی زیبایی، دستورهای ارائهدهنده را پیش و پس از اقدام با دقت دنبال کنید. اگر سبک زندگیِ سالمی را حفظ کنید، غذای متعادل بخورید و پیش از جراحی سیگار را ترک کنید، احتمال بهبودیِ درست بالاتر است.
اگر جراحی داشتهاید، حتماً دستورهای ارائهدهنده دربارهٔ مراقبت از محلِ برش را دنبال کنید. برای پرهیز از عوارض، به خود زمان بدهید تا استراحت کنید و بهبود یابید. این ممکن است شامل درخواست کمک در خانه در زمانی باشد که در حالِ بهبودی هستید. تا زمانی که ارائهدهنده تأیید نکرده، در فعالیتهای پرفشار شرکت نکنید.
برخی درمانهای پوستی (مانند پیلینگ شیمیایی و بازسازیِ لیزریِ پوست) پوست شما را نسبت به آفتاب حساستر میکند. برای پرهیز از آفتابسوختگی، بیرون از منزل از پوششِ محافظ و/یا ضدآفتاب استفاده کنید.
دربارهٔ سایر اقداماتِ احتیاطیِ اختصاصیِ روش خود با ارائهدهنده صحبت کنید.
بهبودی و چشمانداز
چه زمانی پس از جراحی زیبایی نتایج را میبینم؟
پس از جراحی، پیش از دیدنِ نتایج به زمان برای بهبودی نیاز دارید. این میتواند چند هفته تا چند ماه طول بکشد. برخی روشهای غیرجراحی نتایجِ فوری نشان میدهند، در حالیکه در برخی دیگر چند هفته تا چند ماه زمان لازم است تا اثر کامل دیده شود. از ارائهدهندهٔ خدمات سلامت خود بپرسید پس از یک اقدامِ جراحی زیبایی چه زمانی میتوانید انتظارِ دیدنِ نتایج را داشته باشید.
ممکن است برای حفظِ ظاهر، در آینده به جراحیهای تکمیلی نیاز داشته باشید، زیرا بدن شما با گذرِ زمان تغییر میکند. درمانهای غیرجراحی نسبت به روشهای جراحی به مراقبتهای نگهدارندهٔ مکررتر نیاز دارند، بنابراین برای همگامماندن با اهداف خود، تکرارِ درمانها ممکن است ضروری باشد.
از جراحی زیبایی چه انتظاری باید داشته باشم؟
داشتنِ انتظاراتِ واقعبینانه پیش از انجامِ جراحی زیبایی ضروری است. گرچه این روشها میتوانند ظاهر شما را بهبود دهند، راهحلِ یکسان برای همه نیستند. زمانی اختصاص دهید تا دربارهٔ دلیلِ انجامِ اقدام و آنچه امید دارید به دست آورید فکر کنید. باید این تصمیم را برای خودتان بگیرید، نه به این دلیل که شخص دیگری میخواهد ظاهر خود را تغییر دهید.
دربارهٔ آنچه میتوانید پس از اقدام انتظار داشته باشید با ارائهدهندهٔ خود صحبت کنید. برخی افراد برای رسیدن به نتایجِ مطلوب، بیش از یک اقدام را انتخاب میکنند. بسیاری از افراد با سنجیدنِ خطرات و مزایای جراحی زیبایی تصمیم میگیرند آن را انجام ندهند. برای اتخاذِ تصمیمی آگاهانه دربارهٔ سلامت خود، هر چقدر لازم است زمان بگذارید.
چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرم؟
چه زمانی باید با ارائهدهندهٔ خدمات سلامت خود تماس بگیرم؟
اگر پس از یک روشِ زیباییِ جراحی یا غیرجراحی متوجه هرگونه عارضه یا پیامدی شدید ــ بهویژه علائم عفونت ــ با ارائهدهندهٔ خود تماس بگیرید. علائم عفونت پس از جراحی شامل اینهاست:
- خونریزی، تغییر رنگِ پوست یا ترشحِ چرکی از محلِ برش.
- تب.
- دردی که شدید است یا با داروهای مسکن برطرف نمیشود.
- تورمِ شدید.
اگر پس از یک اقدام دچار علائمِ شدیدی مانند دشواریِ تنفس شدید، با ۱۱۵ یا شمارهٔ خدماتِ اورژانسِ محلیِ خود تماس بگیرید.
پرسشهای رایجِ بیشتر
جراحی زیبایی در برابر جراحی پلاستیک: تفاوت در چیست؟
«جراحی پلاستیک (Plastic surgery)» اصطلاحی گسترده است برای اشاره به اقدامی که بر افزودن، بازسازی، ترمیم یا بازشکلدهیِ بخشهای موجودِ بدنِ شما برای اهدافِ عملکردی و/یا زیبایی تمرکز دارد.
جراحی زیبایی و جراحی ترمیمی (Reconstructive surgery) از انواعِ جراحی پلاستیک هستند. روشهای جراحیِ زیبایی بر تغییرِ ظاهر برای اهدافِ زیبایی تمرکز دارند.
تفاوتِ جراحی زیبایی و جراحی ترمیمی چیست؟
هر دو، جراحی زیبایی و جراحی ترمیمی، از انواعِ جراحی پلاستیکاند. ارائهدهندگان، جراحی ترمیمی را برای ترمیم یا جایگزینیِ بافتِ آسیبدیده یا بهبودِ عملکردِ بخشی از بدن انجام میدهند. جراحیِ ترمیمِ اسکار و بازسازیِ پستان پس از جراحیِ سرطانِ پستان (Mastectomy) از انواعِ شایعِ جراحی ترمیمی هستند.
روشهای جراحیِ زیبایی انتخابیاند ــ افراد آنها را بهدلخواه انتخاب میکنند. این روشها ظاهرِ فرد را تغییر یا بهبود میدهند. اما برخلافِ جراحی ترمیمی، جراحی زیبایی ناحیهای از بدن را که آسیب دیده ترمیم نمیکند. بسیاری از افراد چون میخواهند دربارهٔ ظاهر خود احساس بهتری داشته باشند جراحی زیبایی را انتخاب میکنند.
References/منابع
American Academy of Cosmetic Surgery. Frequently Asked Questions About Cosmetic Surgery. Accessed 3/6/2024.
American Society for Dermatologic Surgery. Cosmetic Procedure Questions. Accessed 3/6/2024.
American Society of Plastic Surgeons. 2020 Plastic Surgery Statistics Report. Accessed 3/6/2024.
American Society of Plastic Surgeons. Breaking down the most popular noninvasive cosmetic treatments. Last reviewed 6/16/2017. Accessed 3/6/2024.
American Society of Plastic Surgeons. Cosmetic Procedures. Accessed 3/6/2024.
The International Society of Aesthetic Plastic Surgery. Global Survey 2021. Accessed 3/6/2024.
MedlinePlus: Public health information platform provided by the National Library of Medicine (NLM) and is part of the National Institutes of Health (NIH).
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد از دستورات پزشک معالج پیروی کرد و با پزشک معالج مشورت نمود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
