آنژیوپلاستی و استنت قلب – آموزش حین ترخیص
آنژیوپلاستی روشی است برای باز کردن رگهای خونی باریک یا مسدود شده، از جمله رگهایی که خون را به قلب میرسانند. این رگها سرخرگهای کرونری (Coronary arteries) نامیده میشوند. استنت کرونری (Coronary artery stent) یک لوله توری کوچک و فلزی است که درون سرخرگ کرونری باز شده و قرار میگیرد.
زمانی که در بیمارستان بودید
هنگامی که در بیمارستان بودید، تحت عمل آنژیوپلاستی قرار گرفتید. ممکن است برای شما استنت نیز گذاشته شده باشد. هر دوی این اقدامات برای باز کردن سرخرگهای کرونری باریک یا مسدود شده که خون را به قلب شما میرسانند، انجام شدهاند. قبل از این روش، ممکن است حمله قلبی (Heart attack) یا آنژین (Angina) که همان درد قفسه سینه است را تجربه کرده باشید.
آنچه در خانه باید انتظار داشته باشید
ممکن است در ناحیه کشاله ران، بازو یا مچ دست خود احساس درد داشته باشید. این درد به دلیل کاتتر (Catheter)، یک لوله انعطافپذیر است که برای انجام این روش وارد بدن شما شده است. همچنین ممکن است مقداری کبودی در اطراف و پایین محل برش ایجاد شود.
درد قفسه سینه و تنگینفسی که احتمالاً قبل از عمل داشتید، اکنون باید بسیار بهتر شده باشد.
مراقبت از خود
به طور کلی، افرادی که تحت آنژیوپلاستی قرار میگیرند، میتوانند طی ۶ ساعت پس از عمل راه بروند. اگر این روش از طریق مچ دست انجام شده باشد، ممکن است زودتر بتوانید برخیزید و راه بروید. بهبودی کامل یک هفته یا کمتر طول میکشد. محل ورود کاتتر را به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت خشک نگه دارید.
اگر کاتتر از طریق کشاله ران وارد شده باشد:
- راه رفتن در مسافتهای کوتاه روی سطح صاف بلامانع است.
- تعداد رفتوآمد از پلهها را در ۲ تا ۳ روز اول به حدود دو بار در روز محدود کنید.
- حداقل به مدت ۲ روز یا تا زمانی که ارائهدهنده مراقبت سلامت به شما اجازه دهد، کارهای سنگین مانند کار در حیاط، رانندگی، چمباتمه زدن، حمل اشیای سنگین یا ورزش را انجام ندهید.
اگر کاتتر از طریق بازو یا مچ دست وارد شده باشد:
- با دستی که کاتتر از آن وارد شده، چیزی سنگینتر از ۴/۵ کیلوگرم (۱۰ پوند) بلند نکنید (تقریباً کمی بیشتر از یک گالن شیر).
- با آن دست هیچ فشاری وارد نکنید و حرکات سنگین مانند کشیدن، هل دادن یا پیچاندن انجام ندهید.
برای کاتتر در کشاله ران، بازو یا مچ دست:
- به مدت ۲ تا ۵ روز از رابطه جنسی خودداری کنید. از پزشک خود بپرسید چه زمانی میتوانید دوباره شروع کنید.
- در هفته اول استحمام در وان یا شنا نکنید. میتوانید دوش بگیرید اما اطمینان حاصل کنید که محل ورود کاتتر در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول خیس نشود.
- اگر کار سنگین انجام نمیدهید، باید بتوانید ظرف ۲ تا ۳ روز به سر کار برگردید.
مراقبت از محل برش
- پزشک به شما خواهد گفت که هر چند وقت یکبار پانسمان را تعویض کنید.
- اگر محل برش خونریزی کرد یا متورم شد، دراز بکشید و به مدت ۳۰ دقیقه فشار مستقیم وارد کنید.
تغییر سبک زندگی و پیشگیری
آنژیوپلاستی علت اصلی انسداد سرخرگهای شما را درمان نمیکند. امکان باریک شدن مجدد رگها وجود دارد. برای کاهش احتمال انسداد مجدد رگ:
- یک رژیم غذایی سالم برای قلب داشته باشید.
- ورزش کنید.
- اگر سیگار میکشید، آن را ترک کنید.
- استرس را کاهش دهید.
پزشک ممکن است برای کمک به کاهش سطح کلسترول، دارو تجویز کند.
داروهای ضد پلاکت
بیشتر افراد پس از این روش، آسپرین (Aspirin) را به همراه یکی از داروهای ضد پلاکت مانند کلوپیدوگرل (Clopidogrel – Plavix)، پراسوگرل (Prasugrel – Efient) یا تیکاگرلور (Ticagrelor – Brilinta) مصرف میکنند.
این داروها رقیقکننده خون هستند و از تشکیل لختههای خونی در رگها و استنت جلوگیری میکنند.
لخته خون میتواند منجر به حمله قلبی شود.
داروهای خود را دقیقاً مطابق دستور پزشک مصرف کنید و بدون مشورت با او مصرف آنها را قطع نکنید.
آگاهی درباره بازگشت آنژین
باید بدانید که اگر درد آنژین بازگشت، چگونه از خود مراقبت کنید.
پیگیری پس از ترخیص
اطمینان حاصل کنید که یک وقت ملاقات برای پیگیری با پزشک قلب خود (کاردیولوژیست – Cardiologist) تعیین کردهاید.
پزشک ممکن است شما را به یک برنامه توانبخشی قلبی (Cardiac rehabilitation program) ارجاع دهد. این برنامه به شما کمک میکند که به تدریج میزان فعالیت و ورزش خود را افزایش دهید. همچنین به شما آموزش داده میشود که چگونه از آنژین و مراقبتهای بعد از حمله قلبی به خوبی مراقبت کنید.
چه زمانی با پزشک تماس بگیرید
در صورت بروز هر یک از موارد زیر با پزشک خود تماس بگیرید:
- خونریزی در محل ورود کاتتر که با فشار دادن متوقف نمیشود.
- تورم در محل ورود کاتتر.
- تغییر رنگ، سرد شدن یا بیحسی در پا یا دست پایینتر از محل ورود کاتتر.
- قرمزی یا درد در محل برش کوچک کاتتر، یا ترشح زرد یا سبز از آن.
- درد قفسه سینه یا تنگینفس که با استراحت بهبود نمییابد.
- نامنظم بودن نبض: خیلی کند (کمتر از ۶۰ ضربان در دقیقه) یا خیلی سریع (بیشتر از ۱۰۰ تا ۱۲۰ ضربان در دقیقه).
- سرگیجه، غش یا خستگی شدید.
- سرفه همراه با خون یا خلط زرد یا سبز.
- مشکل در مصرف هر یک از داروهای قلبی خود.
- لرز یا تب بالاتر از ۳۸/۳ درجه سانتیگراد (۱۰۱ درجه فارنهایت).
Resources
- Bohula EA, Morrow DA. ST-elevation myocardial infarction: management. In: Libby P, Bonow RO, Mann DL, Tomaselli GF, Bhatt DL, Solomon SD, eds. Braunwald’s Heart Disease: A Textbook of Cardiovascular Medicine. 12th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2022:chap 38.
- Dangas GD, Mehran R. Coronary angiography and intravascular imaging. In: Libby P, Bonow RO, Mann DL, Tomaselli GF, Bhatt DL, Solomon SD, eds. Braunwald’s Heart Disease: A Textbook of Cardiovascular Medicine. 12th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2022:chap 21.
- Giugliano RP, Braunwald E. Non-ST elevation acute coronary syndromes. In: Libby P, Bonow RO, Mann DL, Tomaselli GF, Bhatt DL, Solomon SD, eds. Braunwald’s Heart Disease: A Textbook of Cardiovascular Medicine. 12th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2022:chap 39.
- Gulati M, Levy PD, Mukherjee D, et al. 2021 AHA/ACC/ASE/CHEST/SAEM/SCCT/SCMR guideline for the evaluation and diagnosis of chest pain: executive summary: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Joint Committee on Clinical Practice Guidelines. Circulation. 2021;144(22):e368-e454. PMID: 34709928 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34709928/.
- Kumbhani DJ, Bhatt DL. Percutaneous coronary intervention. In: Libby P, Bonow RO, Mann DL, Tomaselli GF, Bhatt DL, Solomon SD, eds. Braunwald’s Heart Disease: A Textbook of Cardiovascular Medicine. 12th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2022:chap 41.
- Virani SS, Newby K, Arnold SV, et al. 2023 AHA/ACC/ACCP/ASPC/NLA/PCNA Guideline for the management of patients with chronic coronary disease: A report of the American Heart Association/American College of Cardiology Joint Committee on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2023 Aug 29;148(9):e9-e119. PMID: 37471501 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37471501/.
- MedlinePlus: Public health information platform provided by the National Library of Medicine (NLM) and is part of the National Institutes of Health (NIH).
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد از دستورات پزشک معالج پیروی کرد و با پزشک معالج مشورت نمود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
