آﻣﻮزش خودمراقبتی بیماران با کله‌سیستکتومی (جراحی کیسه صفرا)
بیمار/ همراه گرامی خواهشمندیم در جهت ارائه خدمات بهتر، خودمراقبتی زیر را مطالعه فرموده و به این توصیه‌ها پس از ترخیص از بیمارستان توجه فرمائید.
کله‌سیستکتومی چیست؟
كیسه صفرا در پشت كبد و در طرف راست قسمت فوقانی شكم قرار گرفته است. حمله كیسه صفرا هنگامی رخ میدهد كه سنگهای ساخته شده در كیسه صفرا، در گردن كیسه صفرا یا مجرای كیستیك گیرکنند. مجرای كیسه به مجرای صفراوی اصلی (مشترك) ختم می‌شود. اگر یك سنگ صفراوی مجرای صفراوی مشترك یا مجرای لوزالمعده را مسدود كند میتواند باعث التهاب مجاری صفراوی (كُلانژیت) یا التهاب لوزالمعده شود. جراحی سنگ کیسه صفرا (کله‌سیستکتومی) شایعترین روشهای جراحی است.
آموزش بدو ورود
- تمامی سوالات خود در مورد مراقبت از بیمارتان در منزل در طول بستری در بخش را از پرستار بپرسید.
- دستبند مشخصات جهت شناسایی شما می‌باشد، لذا خواهشمند است تا زمان ترخیص آن را در مچ دست خود نگه دارید و هنگام ترخیص توسط پرستار بخش از دست شما خارج خواهد شد در غیر این صورت به پرستار اطلاع دهید.
- بهداشت فردی خود را در طول بستری رعایت نموده و دست‍های خود را مرتب بشویید.
- زباله‌های عادی خود را در سطل زباله آبی رنگ رها کنید.
- وسایل مربوط به پانسمان و سرم شما زباله عفونی محسوب می‌شود و باید در سطل زباله زرد رها شود.
- در صورت نیاز به پرستار از زنگ احضار که بالای سر شما نصب گردیده است استفاده نمایید.
- نرده‌های کنار تخت را جهت جلوگیری از سقوط بالا نگه دارید.
- شب قبل از عمل شام سوپ (غذای سبک) میل کرده و از نیمه شب ناشتا باشید.
- هرگونه آرایش و لاک ناخن را پاک نمایید.
- موهای محل عمل، قبل از رفتن به اتاق عمل تراشیده خواهند شد.
- قبل از رفتن به اتاق عمل زیورآلات، اجسام فلزی، گیره سر، دندان مصنوعی و غیره را خارج کنید و در صورت داشتن پروتز دائم به پرستار بخش اطلاع دهید.
- قبل از انتقال به اتاق عمل، مثانه (ادرار) را تخلیه نمایید.
- قبل از انتقال به اتاق عمل، کلیه لباس ها (لباس زیر، جوراب و…) را در آورید و لباس مخصوص اتاق عمل بپوشید.
- در صورت داشتن سابقه بیماری و سابقه حساسیت (دارویی، غذایی) پرستار و پزشک معالج را در جریان قرار دهید.
- گرافی‌ها و مدارک قبل از عمل را به همراه داشته باشید.
آموزش حین بستری
رژیم غذایی و تغذیه:
- طبق دستور پزشک، بعد از شروع حرکات دودی روده‌ای (دفع گاز) رژیم مایعات صاف شده را کم کم شروع کرده و در صورت عدم تحمل (حالت تهوع و استفراغ) به پرستار اطلاع دهید.
- از خوردن غذاهایی که باعث یبوست، اسهال و استفراغ و نفخ می‌شود، اجتناب نمایید.
فعالیت:
- در بستر پاها را حرکت دهید، تا از لخته شدن خون در پاها پیشگیری شود. بهتر است هر چه زودتر از بستر خارج شده و راه بروید.
- برای خروج از بستر، ابتدا مدتی در لبه تخت نشسته و پاها را آویزان نمائید، در صورت نداشتن سرگیجه، تاری دید و… با کمک تیم مراقبتی راه بروید.
مراقبت:
- از راه بینی نفس‌های عمیق بکشید و از راه دهان هوا را بیرون بدهید تا از عوارض ریوی جلوگیری نمائید.
- ممکن است لوله معده داشته باشید، از خارج کردن لوله اجتناب نمائید.
- برای بیمارانی که جهت خروج ترشحات درن گذاشته شده است، از خم شدن و پیچ خوردن و بسته شدن لوله T-Tube جلوگیری کنید.
- درن را همیشه پائین‌تر از سطح بدن قرار داده و یا به تخت آویزان کنید تا صفرا به راحتی در آن جریان یابد.
- از پر شدن کیسه جلوگیری کنید و قبل از تخلیه آن به پرستار جهت ثبت میزان ترشح آن اطلاع دهید.
آموزش پس از ترخیص
رژیم غذایی:
- در چند روز اول از مصرف غذاهای پرچرب و به خصوص چربی حیوانی پرهیز شود.
- از غذاهای کم چربی سرشار از پروتئین و کربوهیدرات استفاده کنید.
- غذا را در حجم کم و به دفعات زیاد میل نمائید و غذاهای حاوی چربی را به تدریج برای حدود 6-4 ماه به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
- از نوشابه‌های الکلی استفاده نکنید.
- از غذاهای سرخ شده، آجیل، زیتون، مواد شور (از قبیل خیارشور، ذرت بوداده و چاشنی‌ها) پرهیز نمائید.
فعالیت:
- از استراحت طولانی‌مدت در بستر بپرهیزید.
- از بلند کردن اجسام سنگین 2 تا ۶ هفته بعد از عمل اجتناب نمایید.
- بهتر است در چند هفته اول از کار بدنی سنگین پرهیز نمایید.
مراقبت:
- 48 ساعت پس از عمل و به دستور پزشک، پانسمان را برداشته و روزانه به صورت سرپایی دوش بگیرید.
- زخم را باز و خشک نگهداری کنید.
- محل سوراخ درن را روزانه از نظر عفونت کنترل کنید و با آب و صابون شستشو دهید.
دارو:
- جهت تسکین درد از داروی مُسکن تجویز شده طبق دستور پزشک استفاده نمائید.
- در صورت تجویز آنتی‌بیوتیک طبق دستور پزشک یک دوره کامل آن را در فواصل معین مصرف کنید.
زمان مراجعه بعدی
- جهت کشیدن بخیه‌ها 10-7 روز بعد از عمل
- جهت دریافت نتیجه پاتولوژی 10 روز بعد از عمل
علائم هشدار
در صورت درد شدید شکم، تهوع و استفراغ، تب، ضعف و بی‌حالی یا بی‌اشتهایی شدید و مشاهده علائمی چون قرمزی، ترشح، درد و تورم و تب و زردی سریعاً به پزشک یا اورژانس بیمارستان مراجعه فرمائید.
فهرست منابع
- Sabiston Text book of Surgery/Saunders
- Schwartz Principles of Surgery
- کتاب پرستاری برونر – سودارث
- مجموعه کامل دروس پرستاری – انتشارات بشری
تاریخ آخرین ویرایش: 24 تیر 1402