تزریق استروئید اپیدورال کودال
تزریقهای استروئید اپیدورال کودال (Caudal epidural steroid injections, CESIs) میتوانند به کنترل کمردردِ پایین ناشی از تحریک یا التهاب عصب کمک کنند. «سیاِسآیها» اقدامات سرپایی (Outpatient) هستند؛ یعنی در همان روز میتوانید به خانه برگردید. بسیاری از افراد زمان ازکارافتادگیِ کمی دارند و ظرف چند روز کاهشِ کمردرد را تجربه میکنند.
تزریق استروئید اپیدورال کودال چیست؟
تزریق استروئید اپیدورال کودال (Caudal epidural steroid injection, CESI) تزریق داروی ضدالتهاب ــ یک استروئید یا کورتیکواستروئید (Corticosteroid) ــ به پایین کمر شما برای کنترل درد است. دقیقتر بگوییم، این تزریق به فضای اطراف عصبهای ستون فقرات شما، موسوم به «فضای اپیدورال (Epidural space)» انجام میشود. «سیاِسآی» نوعی خاص از «تزریق استروئید اپیدورال (Epidural steroid injection, ESI)» است.
این تزریق میتواند به درمان دردی کمک کند که بر اثر تحریک و التهابِ ریشههای عصبِ ستون فقرات شما ایجاد میشود. ارائهدهندگان خدمات سلامت از «سیاِسآی» بهعنوان ابزاری برای مدیریتِ دردِ مزمنِ پایین کمر استفاده میکنند.
«کودال» یعنی «بهسمتِ دُم». در «سیاِسآی»، مسیرِ ورودِ سوزن از «دهانهٔ خاجی (Sacral hiatus)» است؛ یعنی در بخش پایینیِ «استخوان خاجی (Sacrum)» و درست بالای «استخوان دنبالچه (Coccyx)». این مسیر برای رسیدن به پایینترین عصبهای نخاعی است. «استخوان خاجی» استخوانی سهگوش در پایین کمر شماست که میان استخوانهای لگن قرار دارد.
فکرِ دریافت تزریق در نزدیکیِ طناب نخاعی ممکن است نگرانکننده باشد؛ اما تزریقهای استروئید اپیدورال کودال بهطور کلی ایمناند و میتوانند راهی کمتهاجمی (Minimally invasive) برای تسکین درد باشند. برای حفظ ایمنی، مطمئن شوید این تزریق را از ارائهدهندهای دریافت میکنید که این اقدام را بهطور مکرر انجام میدهد.
چه زمانی به تزریق استروئید اپیدورال کودال نیاز پیدا میکنم؟
تزریق استروئید اپیدورال کودال به کنترل «سیاتیک (Sciatica)» یا «رادیکولوپاتی (Radiculopathy)» (دردِ ناشی از عصبِ تحتفشار) و التهاب در پایین کمر شما کمک میکند؛ التهابی که ممکن است به پایتان هم انتشار یابد. عللِ درد عصبی و التهاب در پایین کمر شما میتواند شامل موارد زیر باشد:
- «بیماری دژنراتیو دیسک (Degenerative disk disease)»
- «سندروم مفصل خارهای (Facet joint syndrome)»
- «سندروم شکستِ جراحیِ کمر/سندروم پس از لامینکتومی (Failed back surgery syndrome / Post-laminectomy syndrome)»
- «دیسکهای هرنیه (Herniated disks)»
- «تنگیِ کانال کمری (Lumbar spinal stenosis)»
- «اسپوندیلوز کمری (Lumbar spondylosis)»
- «اسپوندیلولیستزیس (Spondylolisthesis)»
برای هر یک از این وضعیتها گزینههای متعددی برای مدیریت درد وجود دارد. از ارائهدهندهٔ خدمات سلامت خود بپرسید آیا «سیاِسآی» برای شما مناسب است یا خیر.
جزئیات روش
پیش از انجامِ تزریق استروئید اپیدورال کودال چه رخ میدهد؟
در یک نوبتِ ویزیت طی روزها یا هفتههای پیش از تزریق استروئید اپیدورال کودال، ارائهدهندهٔ خدمات سلامت شما مطمئن میشود که این تزریق برایتان ایمن است. او یک شرححالِ کامل و فهرستِ داروهای شما را درخواست خواهد کرد.
مهم است که همهٔ داروها و مکملهای فعلیِ خود را اعلام کنید. برخی داروها یا مکملها خون شما را رقیق میکنند و خطر خونریزی را افزایش میدهند. ممکن است از شما بخواهند چند روز پیش از تزریق، مصرفِ برخی داروها را متوقف کنید.
همچنین اگر باردار هستید یا ممکن است باردار باشید، اطلاعدادن به ارائهدهندهٔ خود اهمیت دارد. تصویربرداریِ هدایتگر که معمولاً برای «سیاِسآی» بهکار میرود میتواند برای تکامل جنین مضر باشد.
باید هماهنگ کنید کسی پس از نوبت تزریق شما را به خانه برساند. حداقل تا ۲۴ ساعت پس از «سیاِسآی» نباید رانندگی کنید.
در حینِ انجامِ تزریق استروئید اپیدورال کودال چه رخ میدهد؟
در بیشتر موارد، تزریق استروئید اپیدورال کودال شامل مراحل زیر است:
- لباس بیمار میپوشید و بهصورت دمر روی تخت رادیولوژی دراز میکشید. ممکن است برای راحتی، بالشی زیر شکم شما قرار دهند.
- ارائهدهندهٔ خدمات سلامت ناحیهای از کمر شما را که قرار است تزریق در آن انجام شود پاکسازی (ضدعفونی) میکند.
- ارائهدهنده یک «بیحسکنندهٔ موضعی (Local anesthetic)» را به پوستِ پایین کمر شما تزریق میکند تا هنگام تزریق اپیدورالِ استروئید، دردی احساس نکنید.
- ارائهدهنده با استفاده از یک سوزن، «مادهٔ حاجب (Contrast dye)» را به فضای اپیدورال در اطراف طناب نخاعیِ شما در پایین کمر تزریق میکند. این ماده کمک میکند بافتها در تصویربرداری بهتر دیده شوند.
- ارائهدهنده از چند پالس (انفجار کوتاه) «پرتو ایکس (X-ray)» برای دیدن بافتهای پایین کمر شما استفاده میکند. به این کار «فلوروسکوپی (Fluoroscopy)» میگویند. این هدایتِ تصویری به ارائهدهنده کمک میکند دقیقاً ببیند دارو باید کجا تزریق شود.
- با استفاده از یک سوزن، ارائهدهنده داروی استروئیدی را به فضای اپیدورال شما تزریق میکند. ممکن است هنگام تزریق کمی فشار احساس کنید. مهم است که هنگام انجامِ این کار حرکت نکنید.
- پس از خارجکردن سوزن، روی محل تزریق یک پانسمانِ استریل گذاشته میشود.
کل فرایند معمولاً فقط ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول میکشد. پس از اقدام، ارائهدهندهٔ خدمات سلامت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه شما را تحت نظر میگذارد و سپس میتوانید به خانه بروید.
پس از انجامِ تزریق استروئید اپیدورال کودال چه رخ میدهد؟
تزریق استروئید اپیدورال کودال یک اقدامِ سرپایی است؛ یعنی همان روز به خانه میروید.
بهطور معمول، باید در ۲۴ ساعتِ نخست پس از تزریق از فعالیتِ سنگین و رانندگی خودداری کنید. ممکن است در نزدیکیِ محل تزریق کمی درد یا کوفتگی احساس کنید. بسیاری از افراد ظرف دو تا سه روز کاهشِ کمردرد را تجربه میکنند.
خطرات/فواید
عوارض جانبی و خطراتِ تزریق استروئید اپیدورال کودال کداماند؟
«عوارض جانبی» پیامدهایی تا حدی قابلانتظار از یک اقدام یا دارو هستند. عوارض جانبیِ تزریق استروئید اپیدورال کودال میتواند شامل موارد زیر باشد:
- افزایشِ موقتِ درد پیش از آنکه داروی استروئیدی اثر کند.
- حساسیت و/یا کبودی در محل تزریق.
- اگر دیابت دارید، «تزریق استروئید اپیدورال (Epidural steroid injection, ESI)» احتمالاً باعث «قند خونِ بالا (Hyperglycemia)» میشود. این حالت میتواند ساعتها یا حتی روزها ادامه یابد.
- اگر «گلوکوم (Glaucoma)» دارید، «اِسآی» ممکن است بهطور موقت فشار خون و فشار داخل چشمی شما را افزایش دهد.
تزریقهای استروئید اپیدورال کودال معمولاً ایمناند، اما با برخی خطرات و عوارض همراهاند. اگرچه نادر است، خطرات و عوارض میتواند شامل موارد زیر باشد:
- «فشار خونِ پایین (Hypotension)» که میتواند باعث احساس سبکیِ سر شود.
- عفونت.
- خونریزی در اطراف ستون فقرات که میتواند منجر به «هماتوم (Hematoma)» یا تشکیل لختهٔ خون شود.
- واکنش آلرژیک به دارو.
- «سردردِ نخاعی (Spinal headache)» بهدلیل نشتِ مایعِ نخاعی. کمتر از ۱٪ افراد این عارضه را تجربه میکنند.
- آسیبِ عصبی.
- ازدستدادنِ موقتِ تواناییِ تنظیمِ مثانه و رودهها (بیاختیاری). ممکن است برای تخلیهٔ ادرار به «کاتتر (Catheter)» ــ لولهای کوچک ــ نیاز پیدا کنید.
تزریقهای بیشازحدِ مکررِ استروئید اپیدورال یا دریافتِ دوزهای بالاتر از داروی استروئیدی میتواند استخوانهای ستون فقرات یا عضلههای اطراف را تضعیف کند. بههمین دلیل، اکثر ارائهدهندگان خدمات سلامت، تعدادِ «اِسآی» را به دو تا سه تزریق در سال محدود میکنند.
فوایدِ تزریق استروئید اپیدورال کودال کداماند؟
فوایدِ تزریق استروئید اپیدورال کودال میتواند شامل موارد زیر باشد:
- تسکین دردِ موقت یا بلندمدت.
- بهبود کیفیت زندگی و افزایش توانایی انجام فعالیتهای روزانه.
- فراهمکردنِ اطلاعاتِ تشخیصی دربارهٔ منشأ درد. این موضوع بهویژه وقتی بیش از یک علتِ احتمالی برای درد وجود دارد مفید است.
- احتمالِ کاهشِ نیاز به روشهای تهاجمیتر برای مدیریت درد.
با آنکه بسیاری از افراد با تزریق استروئید اپیدورال کودال، بهبودِ علائم را تجربه میکنند، این موضوع تضمینشده نیست. اگر پس از تزریق تغییری در علائم خود احساس نکردید، با ارائهدهندهٔ خدمات سلامت دربارهٔ سایر گزینههای مدیریتِ درد صحبت کنید.
بهبودی و چشمانداز
زمانِ بهبودیِ تزریق استروئید اپیدورال کودال چقدر است؟
میتوانید ۲۴ ساعت پس از تزریق استروئید اپیدورال کودال به فعالیتهای معمول خود برگردید. بسیاری از افراد فقط پس از چند روز تسکینِ درد را تجربه میکنند؛ اما ممکن است تا ۱۰ روز طول بکشد تا شما متوجهِ تفاوت شوید.
مدت اثرِ تزریق استروئید اپیدورال کودال چقدر است؟
اگرچه شواهد نشان میدهد «تزریقهای استروئید اپیدورال» در تسکینِ درد مؤثرند، مدتِ پایداریِ این تسکین میتواند متفاوت باشد؛ بهویژه بسته به علتِ زمینهایِ درد. تسکینِ درد ممکن است از چند هفته تا چند ماه دوام داشته باشد، اما بهندرت تا یک سال ادامه مییابد.
برای برخی افراد، «سیاِسآی» تسکینِ دردِ دائمی فراهم میکند. برخیِ دیگر ممکن است در طول سال چند بار به تزریقهای استروئیدی نیاز داشته باشند. ارائهدهندهٔ شما اطلاع میدهد آیا تزریقهای دورهایِ استروئیدی در طرحِ مدیریتِ درد شما میگنجَد یا نه.
هر چند وقت یکبار به تزریق استروئید اپیدورال کودال نیاز دارم؟
برخی افراد فقط پس از یک تزریقِ استروئیدی، تسکینِ قابلتوجهی را تجربه میکنند. اگر همچنان درد دارید، ارائهدهندهٔ خدمات سلامت ممکن است برای افزایشِ اثر، تا دو تزریقِ دیگر را پیشنهاد کند. این تزریقها ممکن است با فاصلهٔ دو تا چهار هفته انجام شوند. بیشتر ارائهدهندگان تعداد «اِسآی» را به دو تا سه مورد در سال محدود میکنند.
چه زمانی با پزشک تماس بگیرم
چه زمانی باید به ارائهدهندهٔ خدمات سلامت مراجعه کنم؟
اگر پس از بازگشت به خانه از «سیاِسآی»، هر یک از علائمِ زیر را تجربه کردید، حتماً هرچه زودتر با ارائهدهندهٔ خدمات سلامت خود تماس بگیرید یا به نزدیکترین بیمارستان مراجعه کنید:
- سردردِ شدید در حالتِ ایستاده یا نشسته که با درازکشیدن بهتر میشود.
- تب، که میتواند نشانهٔ عفونت باشد.
- کاهش یا ازبینرفتنِ کاملِ کنترلِ مثانه یا روده.
- بیحسی و/یا ضعف در پاها، که میتواند نشانهٔ آسیبِ عصبی باشد.
References/منابع
American Association of Neurological Surgeons. Low Back Pain. Accessed 7/22/2024.
National Library of Medicine (U.S.). Epidural Injections for Back Pain. Last reviewed 4/24/2023. Accessed 7/22/2024.
RadiologyInfo.org. Epidural Injections. Last reviewed 3/11/2024. Accessed 7/22/2024.
Thiengwittayaporn S, Koompong P, Khamrailert S, Wetpiriyakul P. Comparison of Clinical Outcomes of Different Rates of Infusion in Caudal Epidural Steroid Injection: A Randomized Controlled Trial. Asian Spine J. 2021 Apr;15(2):244-251. Accessed 7/22/2024.
William J, Roehmer C, Mansy L, Kennedy DJ. Epidural Steroid Injections. Phys Med Rehabil Clin N Am. 2022 May;33(2):215-231. Accessed 7/22/2024.
MedlinePlus: Public health information platform provided by the National Library of Medicine (NLM) and is part of the National Institutes of Health (NIH).
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد از دستورات پزشک معالج پیروی کرد و با پزشک معالج مشورت نمود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
