کاتتریزاسیون قلبی (Cardiac catheterization) – آموزش حین ترخیص
کاتتریزاسیون قلبی (Cardiac catheterization) شامل عبور یک لوله باریک و انعطافپذیر (کاتتر/Catheter) به سمت راست یا چپ قلب است. کاتتر معمولاً از کشاله ران یا بازو وارد میشود. این مطلب توضیح میدهد که پس از این روش چگونه از خود مراقبت کنید.
زمانی که در بیمارستان بودید
یک کاتتر در شریان کشاله ران یا بازوی شما وارد شد. سپس با دقت تا قلبتان هدایت شد. وقتی به قلب رسید، کاتتر در شریانهایی که خون را به قلبتان میرسانند، قرار داده شد. سپس یک ماده حاجب تزریق شد. این ماده به پزشک قلب شما امکان داد هر ناحیهای از شریانهای کرونری را که مسدود یا باریک شده بود، مشاهده کند.
اگر انسداد داشتید، ممکن است در طول این روش، آنژیوپلاستی (Angioplasty) و یک استنت (Stent) در شریان کرونری شما کار گذاشته شده باشد.
آنچه باید در منزل انتظار داشته باشید
ممکن است در کشاله ران یا بازویی که کاتتر وارد شده بود، احساس درد داشته باشید. همچنین ممکن است اطراف و زیر برش ایجادشده برای ورود کاتتر، کمی کبودی داشته باشید.
مراقبت از خود
بهطور کلی، افرادی که آنژیوپلاستی انجام میدهند میتوانند ظرف ۶ ساعت یا کمتر پس از عمل راه بروند. بهبودی کامل یک هفته یا کمتر طول میکشد. ناحیهای که کاتتر وارد شده است را به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت خشک نگه دارید. اگر کاتتر از بازو وارد شده باشد، بهبودی اغلب سریعتر است.
اگر پزشک قلب کاتتر را از طریق کشاله ران وارد کرده باشد:
- راه رفتن در مسافتهای کوتاه روی سطح صاف اشکالی ندارد. رفتن به بالا و پایین پلهها را در ۲ تا ۳ روز اول به حدود دو بار در روز محدود کنید.
- دستکم به مدت ۲ روز یا تا زمانی که پزشک مراقبت سلامت به شما بگوید، از انجام کارهای حیاط، رانندگی، چمباتمه زدن، بلند کردن اجسام سنگین یا ورزش خودداری کنید.
اگر پزشک قلب کاتتر را از طریق بازو وارد کرده باشد:
- چیزی سنگینتر از ۴٫۵ کیلوگرم (۱۰ پوند) بلند نکنید (این کمی بیشتر از یک گالن شیر است).
- از هرگونه فشار شدید، کشیدن، یا پیچاندن پرهیز کنید.
برای کاتتر در کشاله ران یا بازو:
- از فعالیت جنسی به مدت ۲ تا ۵ روز پرهیز کنید. از پزشک قلبتان بپرسید چه زمانی شروع دوباره بیخطر است.
- اگر کار سنگین ندارید، باید بتوانید ظرف ۲ تا ۳ روز به سر کار بازگردید.
- در هفته اول حمام نکنید و شنا نروید. میتوانید دوش بگیرید، اما مطمئن شوید محل ورود کاتتر تا ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول خیس نشود.
باید از برش جراحی خود مراقبت کنید:
- پزشک قلبتان به شما خواهد گفت هر چند وقت یکبار پانسمان را عوض کنید.
- اگر برش جراحی خونریزی کرد، دراز بکشید و به مدت ۳۰ دقیقه روی آن فشار وارد کنید.
بسیاری از افراد پس از این عمل، آسپرین (Aspirin) مصرف میکنند، اغلب همراه با دارویی دیگر مانند کلوپیدوگرل (Clopidogrel)، پراسوگرل (Prasugrel) یا تیکاگرلور (Ticagrelor). این داروها رقیقکننده خون هستند و از تشکیل لخته در شریانها و استنت جلوگیری میکنند. لخته خون میتواند منجر به حمله قلبی شود. داروها را دقیقاً مطابق دستور پزشک قلب مصرف کنید. بدون مشورت با پزشک، مصرف آنها را قطع نکنید.
شما باید رژیم غذایی سالم برای قلب داشته باشید، ورزش کنید و سبک زندگی سالمی را دنبال کنید. پزشک میتواند شما را به سایر متخصصان سلامت ارجاع دهد تا درباره ورزش و تغذیه سالم متناسب با سبک زندگیتان به شما آموزش دهند.
چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرید
با پزشک قلب خود تماس بگیرید اگر:
- در محل ورود کاتتر خونریزی وجود دارد که با فشار متوقف نمیشود.
- بازو یا پای شما در زیر محل ورود کاتتر تغییر رنگ میدهد، سرد میشود یا بیحس است.
- برش کوچک محل کاتتر قرمز یا دردناک میشود یا ترشحات زرد یا سبز از آن خارج میشود.
- دچار درد قفسه سینه یا تنگینفس میشوید که با استراحت برطرف نمیشود.
- نبض شما نامنظم است — خیلی کند (کمتر از ۶۰ ضربه در دقیقه) یا خیلی سریع (بیش از ۱۰۰ تا ۱۲۰ ضربه در دقیقه).
- دچار سرگیجه، غش یا خستگی شدید میشوید.
- خلط خونی یا خلط زرد یا سبز بالا میآورید.
- در مصرف هر یک از داروهای قلبی خود مشکل دارید.
- دچار لرز یا تب بالای °۳۸٫۳ سانتیگراد (°۱۰۱ فارنهایت) میشوید.
Resources/منابع
Dangas GD, Mehran R. Coronary angiography and intravascular imaging. In: Libby P, Bonow RO, Mann DL, Tomaselli GF, Bhatt DL, Solomon SD, eds. Braunwald’s Heart Disease: A Textbook of Cardiovascular Medicine. 12th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2022:chap 21.
Kern MJ, Seto AH, Herrmann J. Invasive hemodynamic diagnosis of cardiac disease. In: Libby P, Bonow RO, Mann DL, Tomaselli GF, Bhatt DL, Solomon SD, eds. Braunwald’s Heart Disease: A Textbook of Cardiovascular Medicine. 12th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2022:chap 22.
Kumbhani DJ, Bhatt DL. Percutaneous coronary intervention. In: Libby P, Bonow RO, Mann DL, Tomaselli GF, Bhatt DL, Solomon SD, eds. Braunwald’s Heart Disease: A Textbook of Cardiovascular Medicine. 12th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2022:chap 41.
MedlinePlus: Public health information platform provided by the National Library of Medicine (NLM) and is part of the National Institutes of Health (NIH).
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد از دستورات پزشک معالج پیروی کرد و با پزشک معالج مشورت نمود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
