سونوگرافیِ پستان
سونوگرافیِ پستان (Breast ultrasound) یک آزمونِ تصویربرداری است که ارائهدهندهٔ خدماتِ سلامت (Healthcare provider) برای گرفتنِ تصویرهایی از داخلِ پستانِ شما از آن استفاده میکند. اگر ارائهدهنده بخواهد ناحیهای را که در «ماموگرام (Mammogram)» غیرطبیعی یا نامشخص بوده دوباره ببیند، ممکن است به سونوگرافیِ پستان نیاز داشته باشید. همچنین ممکن است ارائهدهنده توصیه کند علاوهبر ماموگرام، برای «غربالگریِ سرطانِ پستان (Breast cancer screening)» سونوگرافیِ پستان هم انجام دهید.
سونوگرافیِ پستان چیست؟
سونوگرافیِ پستان یک آزمونِ تصویربرداری است که ارائهدهندگانِ خدماتِ سلامت برای گرفتنِ تصویرهایی از داخلِ پستانِ شما از آن استفاده میکنند. این روش به ارائهدهنده اجازه میدهد روی ناحیهٔ کوچکی از پستانِ شما که نیاز است با دقتِ بیشتری دیده شود تمرکز کند. ممکن است پس از یک ماموگرام برای نگاهِ دقیقتر به تغییراتی که دیدهاند، از شما بخواهند این کار را انجام دهید یا علاوهبر ماموگرام برای غربالگریِ سرطانِ پستان انجام شود.
سونوگرافیِ پستان چه چیزی را نشان خواهد داد؟
سونوگرافیِ پستان میتواند نشان دهد که آیا یک تودهٔ پستان، «کیستِ پستان (Breast cyst)» پُر از مایع است (که معمولاً سرطانی نیست) یا «تودهٔ جامد (Solid mass)» است (که میتواند سرطان باشد و شاید به آزمایشهای بیشتری نیاز داشته باشد).
چه زمانی به سونوگرافیِ پستان نیاز دارید؟
ارائهدهندهٔ خدماتِ سلامت ممکن است در مواردِ زیر سونوگرافیِ پستان درخواست کند:
• میخواهند ناحیهٔ خاصی از پستانِ شما را که در ماموگرام غیرطبیعی، نامشخص یا متفاوت از بقیهٔ پستان بهنظر رسیده، دوباره ببینند.
• شما یا ارائهدهنده میتوانید تودهای را در پستانِ خود لمس کنید.
• در ناحیهٔ خاصی از پستان درد دارید.
• «بافتِ پستانِ متراکم (Dense breast tissue)» دارید. ارائهدهنده ممکن است توصیه کند علاوهبر ماموگرام، بهعنوان بخشی از غربالگریِ روتینِ سرطان، سونوگرافی هم انجام دهید.
• سنِ شما کمتر از سنِ توصیهشده برای ماموگرامهای روتین است.
ارائهدهندگان همچنین میتوانند در طولِ «نمونهبرداری (Biopsy)» از سونوگرافیِ پستان استفاده کنند تا مطمئن شوند نمونهٔ بافت را از جای درست برمیدارند. سپس «پاتولوژیست (Pathologist)» میتواند بافت را زیرِ «میکروسکوپ (Microscope)» بررسی کند تا سرطانِ پستان را تشخیص دهد یا رد کند.
جزئیاتِ آزمون
سونوگرافیِ پستان چگونه کار میکند؟
برای بهدستآوردنِ تصویرهایی از داخلِ پستانِ شما، «تکنسینِ سونوگرافی (Ultrasound technician)» یک وسیلهٔ دستی («مبدّل/ترنسدیوسر (Transducer)») را روی پستان و بافتهای اطراف حرکت میدهد. مبدّل از «امواجِ صوتیِ با فرکانسِ بالا (High-frequency sound waves)» برای گرفتنِ تصویرهایی از بافتها و ساختارهای داخلی استفاده میکند. تکنسین با استفاده از «نمایشگرِ رایانه (Computer monitor)» تصویرهایی را که مبدّل جمعآوری میکند مشاهده میکند.
چگونه برای سونوگرافیِ پستان آماده شوم؟
در روزِ سونوگرافی، روی یا اطرافِ پستانهای خود دئودورانت نزنید و از لوسیونها یا پودرها استفاده نکنید. این محصولات میتوانند گرفتنِ تصویرهای واضح را سخت کنند. همچنین ممکن است بخواهید لباسِ راحت بپوشید تا تعویض لباس آسانتر باشد.
در طولِ سونوگرافیِ پستان چه انتظاری میتوانم داشته باشم؟
در طولِ سونوگرافیِ پستان:
• از کمر به بالا لباسهای خود را درمیآورید و زیورآلات را برمیدارید.
• روپوش یا گانی که از جلو باز میشود میپوشید.
• روی تختِ معاینه دراز میکشید. تکنسینِ سونوگرافی به شما کمک میکند تا بهترین وضعیت را بگیرید؛ بهحالتی که دستتان روی سرتان قرار گیرد.
• تکنسین یک ژلِ شفافِ برپایهٔ آب را روی پستانِ شما و مبدّل میزند.
• مبدّل را روی پستان قرار میدهند و آن را برای گرفتنِ تصویرهای موردِ نیاز در موقعیتِ مناسب حرکت میدهند.
• بهترین تصویرهای ناحیه ذخیره میشود. ممکن است برای مشورت با ارائهدهندهٔ شما از اتاق خارج شوند. این موضوع الزاماً بهمعنای یافتنِ موردِ نگرانکنندهای نیست.
• ممکن است ارائهدهنده نیز واردِ اتاق شود و پستانِ شما را اسکن کند تا تصویرها را بهصورت زنده/بلادرنگ (Real time) ببیند.
سونوگرافیِ پستان چه مدت طول میکشد؟
سونوگرافیِ پستان حدودِ نیمساعت طول میکشد.
پس از سونوگرافیِ پستان چه انتظاری میتوانم داشته باشم؟
وقتی سونوگرافی کامل شد، شما یا تکنسین هر ژلِ باقیمانده روی پوست را پاک خواهید کرد. «رادیولوژیست (Radiologist)» تصویرها را بررسی و تفسیر خواهد کرد. ارائهدهندهٔ شما به شما خواهد گفت که آیا به هرگونه آزمون یا اقدامِ پیگیری نیاز دارید یا نه. گاهی ارائهدهنده بر اساسِ تصویرها «نمونهبرداری» را توصیه میکند. آنها زمانِ نمونهبرداری را پیش از ترکِ شما تنظیم خواهند کرد.
آیا سونوگرافیِ پستان خطری یا محدودیتی دارد؟
سونوگرافیِ پستان با امواجِ صوتی تصویر تولید میکند؛ بنابراین در معرضِ تابشِ پرتو قرار نمیگیرید. هیچ خطرِ شناختهشدهای برای فناوریِ سونوگرافی وجود ندارد. اما این روش محدودیت دارد ــ ارائهدهندگان معمولاً از آن برای دیدنِ یک ناحیهٔ خاص از پستانِ شما استفاده میکنند. به همین دلیل «ماموگرافی (Mammography)» همچنان بهترین ابزار برای بررسیِ کلِ پستانِ شماست. اگر خطرِ ابتلای شما به سرطانِ پستان افزایشیافته باشد، ارائهدهنده ممکن است برای غربالگری، سونوگرافیِ پستان را همراه با ماموگرافی توصیه کند.
نتایج و پیگیری
نتایجِ سونوگرافیِ پستانم را چه زمانی دریافت میکنم؟
باید تا پایانِ نوبتِ خود از نتایجِ سونوگرافیِ پستان آگاه شوید. ارائهدهنده به شما اطلاع خواهد داد که آنچه در سونوگرافی دیدهاند «غیرسرطانی/خوشخیم (Benign)» است ــ مانند یک کیست ــ یا «احتمالِ بدخیمی (Malignant)» دارد. آنها اقداماتِ پیگیری را فوراً زمانبندی یا انجام خواهند داد.
چه زمانی باید با ارائهدهندهٔ خود تماس بگیرم؟
اگر مواردِ زیر را دارید با ارائهدهندهٔ خدماتِ سلامت خود تماس بگیرید:
• تودهٔ جدید یا درحالِ تغییر، فرورفتگی (Dimpling) یا تغییراتِ دیگر در پستان یا «زیرِ بغل (Axilla)» احساس میکنید.
• هرگونه ترشّح از نوکِ پستان، «وارونگیِ جدیدِ نوکِ پستان (Inversion)» (نوکی که وقتی قبلاً رو به بیرون بوده اکنون رو به داخل قرار میگیرد یا برعکس) یا تغییراتِ پوستی روی نوکِ پستانها دارید.
• فکر میکنید «پروتزِ پستان (Breast implant)» پاره شده است.
References/منابع
Freimanis RI, Ayoub JS. Chapter 5. Radiology of the Breast. In: Chen MM, Pope TL, Ott DJ, eds. Basic Radiology. 2nd ed. The McGraw-Hill Companies; 2011.
Harvey JA, Mahoney MC, Newell MS. ACR Appropriateness Criteria Palpable Breast Masses (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27814822/). J Am Coll Radiol. 2016 Nov;13(11S):e31-e42. Accessed 4/3/2024.
Zhang M, Mesurolle B, Theriault M, Meterissian S, Morris EA. Imaging of breast cancer-beyond the basics (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37316336/). Curr Probl Cancer. 2023 Apr;47(2):100967. Accessed 4/3/2024.
MedlinePlus: Public health information platform provided by the National Library of Medicine (NLM) and is part of the National Institutes of Health (NIH).
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد از دستورات پزشک معالج پیروی کرد و با پزشک معالج مشورت نمود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
