آﻣﻮزش خودمراقبتی بیماران مبتلا به آسم
بیمار/ همراه گرامی خواهشمندیم در جهت ارائه خدمات بهتر، خودمراقبتی زیر را مطالعه فرموده و به این توصیه‌ها پس از ترخیص از بیمارستان توجه فرمائید.
آموزش بدو ورود
- تمامی سوالات خود در مورد مراقبت از بیمارتان در منزل در طول بستری در بخش را از پرستار بپرسید.
- دستبند مشخصات جهت شناسایی شما می‌باشد، لذا خواهشمند است تا زمان ترخیص آن را در مچ دست خود نگه دارید و هنگام ترخیص توسط پرستار بخش از دست شما خارج خواهد شد در غیر این صورت به پرستار اطلاع دهید.
- بهداشت فردی خود را در طول بستری رعایت نموده و دست‌های خود را مرتب بشویید.
- زباله‌های عادی خود را در سطل زباله آبی رنگ رها کنید.
- وسایل مربوط به پانسمان و سرم شما زباله عفونی محسوب می‌شود و باید در سطل زباله زرد رها شود.
- در صورت نیاز به پرستار از زنگ احضار که بالای سر شما نصب گردیده است استفاده نمایید.
- نرده‌های کنار تخت را جهت جلوگیری از سقوط بالا نگه دارید.
- در صورت داشتن سابقه بیماری و سابقه حساسیت (دارویی، غذایی) پرستار و پزشک معالج را در جریان قرار دهید.
- در صورتی که بیماری خاصی دارید و تحت درمان هستید به پزشک و پرستار خود اطلاع دهید، زیرا ممکن است نیاز باشد داروهای شما قطع شده و داروهای جدید جایگزین شود.
- مدارک قبلی خود را به همراه داشته باشید تا پزشک بتواند در مورد درمان شما تصمیم درست بگیرد.
آموزش حین بستری
رژیم غذایی:
- غذا را در دفعات زیاد و با حجم کم مصرف نمایید و رژیم غذایی توصیه شده را رعایت نمایید.
- در صورت نداشتن محدودیت مصرف مایعات، در روز 8-6 لیوان مایعات جهت رقیق شدن و خروج خلط مصرف کنید.
فعالیت:
- زمان استراحت مابین تمرینات تنفسی داشته و در فعالیت تعادل داشته باشید.
- هر 2 ساعت یک بار در تخت تغییر وضعیت دهید.
مراقبت:
- تنفس لب غنچه‌ای، تنفس دیافراگمی و داشتن سرفه‌های موثر جهت تخلیه ترشحات ریه و بهبود تنفس به شما کمک خواهد کرد.
- بخور مرطوب در کنار تخت جهت تسهیل در خروج ترشحات برای شما استفاده می‌شود.
- داشتن پوزیشن خاص در حین بستری (سر تخت 30 درجه بالا و یا نیمه نشسته) به وضعیت جسمی شما کمک کرده و تنفس شما راحت‌تر می‌شود.
- در صورت استفاده از اکسیژن از طریق کانولا و ماسک از دستکاری آن اجتناب کنید.
- اضطراب خود را کاهش دهید چون کاهش اضطراب نیاز به اکسیژن را کمتر می‌کند.
- بهداشت فردی را جهت جلوگیری از عفونت‌های ناشی از عملکرد ضعیف سیستم ایمنی رعایت کنید.
- در صورت تنگی نفس و سرفه پرستار را آگاه کنید.
- در صورت داشتن درد: محل درد، انتشار درد، شدت درد، علائم دیگر همراه با درد را به پرستار اطلاع دهید تا طبق تجویز پزشک اقدامات لازم جهت تسکین درد شما را انجام دهد.
- داروها طبق دستور پزشک در زمان معین توسط پرستار به شما داده خواهد شد.
آموزش پس از ترخیص
رژیم غذایی:
- رژیم غذایی پُر پروتئین و پُر کالری و سرشار از ویتامین ث (C) مصرف نمایید.
- روزانه 2 الی 3 لیتر مایعات مصرف نمایید و از مصرف غذاهای حساسیت‌زا مانند شکلات اجتناب نمایید.
- از دریافت وعده‌های غذایی پرحجم اجتناب کنید.
فعالیت:
- ورزش منظم سبک انجام دهید و استراحت متناوب بین فعالیت‌ها داشته باشید و از فعالیت‌های سنگین اجتناب نمایید.
- بهتر است قبل از انجام ورزش، داروهای تجویز شده را استفاده نمایید.
مراقبت:
- تمرینات ورزشی سنگین، آلرژن‌ها، گرده گیاهان، حیواناتی مثل گربه و اسب، دود سیگار، بوی عطر و گرد و غبار، دود سیگار، سرماخوردگی و عفونت‌های ویروسی، هیجانات و استرس‌ها و تغییر درجه حرارت از عوامل مستعدکننده و تشدیدکننده حملات آسم می‌باشند؛ از آنها اجتناب کنید.
- از دستگاه بخور جهت مرطوب کردن محیط اطراف استفاده کنید.
- جهت خروج خلط تنفس عمیق و سپس سرفه کنید (سرفه مداوم و سه تایی) و تنفس لب غنچه‌ای انجام دهید. در حالی که لب‌های خود را به حالت غنچه‌ای که حالت سوت زدن یا بوسیدن در آورده و بازدم انجام دهید.
- از به کار بردن بالش و تشک حاوی پَر اجتناب کنید.
- از پوشیدن لباس تنگ خودداری کنید.
- از مواد حساسیت‌زا و شیمیایی (به خصوص شوینده‌ها) دوری کنید.
- به یاد داشته باشید که بیماری آسم غیر واگیر است.
- داروهای ضد آسم اعتیادآور نیستند.
- استفاده از داروهای ضد سرفه برای بیماران مبتلا به آسم مضر است.
اقدامات اولیه در حملات آسم:
- فرد را به صورت صاف بنشانید و لباس‌های تنگ او را شل کنید یا باز کنید.
- خونسردی و آرامش خود را حفظ کنید و آنها را تنها نگذارید.
- 4 پاف از اسپری خود فرد به او بدهید و 4 دقیقه صبر کنید اگر بهتر نشد 4 پاف دیگر به او بدهید. در صورتی که بهبودی حاصل نشد سریعاً اورژانس ۱۱۵ را خبر کنید.
- خواب‌آلودگی و عدم شنیدن صدای خس‌خس سینه را نشانه بهبودی در نظر نگیرید.
در استفاده از اسپری به نکات زیر توجه کنید:
- درب اسپری را برداشته و آن را به خوبی تکان دهید.
- ابتدا دو الی سه تنفس عمیق انجام دهید.
- ظرف دارو را بصورت وارونه طوری نگه دارید که انگشت اشاره در بالا و شست در پایین ظرف قرار گیرد.
- قطعه دهانی را در دهان قرار دهید و درحالیکه نفس می‌کشید با انگشت اشاره ظرف دارو را فشار دهید تا اولین پاف دارو را بزنید.
- به مدت 5 تا 10 ثانیه درحالیکه اسپری همچنان در دهانتان است چند نفس بکشید.
- بعد از استفاده از اسپری دهان خود را بشویید زیرا برخی اسپری‌ها باعث بروز برفک دهانی می‌شوند.
- جهت استفاده از اسپری بهتر است از آسم‌یار استفاده کنید.
علائم هشدار
در صورت داشتن حمله آسمی و عدم پاسخ به اقدامات درمانی توصیه شده توسط پزشک سریعاً به پزشک مراجعه و یا 115 را مطلع نمایید.
در صورت داشتن تنگی نفس، خس خس قابل شنیدن، افزایش ضربان قلب، کاهش فشار خون، اضطراب، ادم ریه، سرفه‌های خشک و سخت سریعاً به اورژانس مراجعه نمایید.
فهرست منابع
- Sabiston Text book of Surgery / Saunders
- Schwartz Principles of Surgery
- کتاب پرستاری برونر – سودارث
- مجموعه کامل دروس پرستاری – انتشارات بشری
تاریخ آخرین ویرایش: 12 شهریور 1402