فیلم آموزش همگانی
آپاندیسیت (Appendicitis) چیست؟
آپاندیسیت (Appendicitis) التهاب یا عفونت در آپاندیس است. آپاندیس یک اندام لولهایشکل در شکم است که به رودهٔ بزرگ متصل میشود. اگر عفونت درمان نشود، آپاندیس میتواند مسدود شود. در این حالت، آپاندیس ممکن است پاره شود. این اتفاق میتواند باعث انتشار عفونت در سراسر شکم شود. هر کسی ممکن است به آپاندیسیت مبتلا شود، اما این بیماری بیشتر در نوجوانان و جوانان شایع است.
علائم آپاندیسیت
علائم آپاندیسیت میتوانند بهسرعت آغاز شوند و با گذر زمان بدتر شوند. این علائم شامل موارد زیر هستند:
- درد در سمت راست شکم
- تورم و احساس فشار در شکم
- کاهش اشتها
- حالت تهوع و استفراغ
- یبوست یا اسهال
- ناتوانی در دفع گاز
- تب
همهٔ افراد مبتلا به آپاندیسیت تمام این علائم را ندارند. علاوه بر این، شرایط دیگری نیز میتوانند همین علائم را ایجاد کنند. این شرایط شامل یبوست، بیماری التهابی روده، انسداد روده، کیستهای تخمدان و چسبندگیهای شکمی هستند.
علت آپاندیسیت چیست؟
چندین عامل میتوانند باعث آپاندیسیت شوند، از جمله:
- مسدود شدن دهانهٔ داخلی آپاندیس
- عفونت شکمی
- بیماری التهابی روده
- مدفوع، انگلها یا تودهها درون آپاندیس
- آسیب یا ضربه به شکم
گاهی علت مشخص نیست.
آپاندیسیت چگونه تشخیص داده میشود؟
پزشک یک معاینهٔ فیزیکی انجام میدهد. همچنین از شما دربارهٔ علائم و سابقهٔ پزشکیتان میپرسد. پزشک ممکن است آزمایشهایی تجویز کند، از جمله آزمایش خون، ادرار و احتمالاً تست بارداری. آزمایشهای تکمیلی میتوانند شامل اشعه ایکس (X-ray)، سونوگرافی (Ultrasound)، سیتی اسکن (CT scan) یا امآرآی (MRI) باشند.
آیا میتوان از آپاندیسیت پیشگیری یا اجتناب کرد؟
از آپاندیسیت نمیتوان پیشگیری کرد. تحقیقات نشان میدهد که داشتن یک رژیم غذایی پرفیبر میتواند فواید پیشگیرانه داشته باشد. این رژیم شامل مصرف میوهها و سبزیجات است.
درمان آپاندیسیت
یک مورد خفیف از آپاندیسیت ممکن است تنها با آنتیبیوتیکها درمان شود. اما بیشتر مواقع به جراحی (Appendectomy – آپاندکتومی) نیاز است. در صورت نیاز به جراحی، پزشک قبل از عمل آنتیبیوتیک تجویز میکند.
دو نوع جراحی وجود دارد:
- در این روش، جراح چندین برش کوچک در شکم ایجاد میکند. سپس یک دوربین (اسکوپ) وارد میشود تا داخل شکم دیده شود. جراح با استفاده از ابزارهای کوچک، آپاندیس را از طریق این برشهای کوچک خارج میکند. این نوع جراحی معمولاً دورهٔ نقاهت کوتاهی دارد.
- در این روش، جراح آپاندیس را از طریق یک برش واحد در بخش پایین و راست شکم خارج میکند. این روش نیاز به دورهٔ نقاهت طولانیتری دارد و اغلب در موارد پیچیدهٔ آپاندیسیت انجام میشود.
بیماران معمولاً پس از جراحی بهخوبی بهبود مییابند. شما باید فعالیت بدنی را در ۳ تا ۵ روز نخست پس از جراحی لاپاراسکوپی (Laparoscopic surgery) محدود کنید. پس از لاپاراتومی (Laparotomy) باید فعالیت بدنی را به مدت ۱۰ تا ۱۴ روز محدود کنید.
اگر آپاندیس پاره شود، جراحی و روند بهبود پیچیدهتر خواهد بود. جراح باید عفونتی را که در داخل شکم گسترش یافته است، پاکسازی کند. اگر بهموقع درمان نشود، این عفونت میتواند منجر به بیماری شدید و مرگ شود.
زندگی با آپاندیسیت
درد آپاندیسیت معمولاً پیشرونده و شدید است. به همین دلیل، بیشتر افراد بهسرعت به دنبال مراقبت پزشکی میروند.
سؤالاتی که باید از پزشک بپرسید
- چطور میتوانم علائم آپاندیسیت را از سایر مشکلات معده تشخیص دهم؟
- پریتونیت (Peritonitis) چیست و چگونه متوجه شوم که به آن مبتلا هستم؟
- برای خارج کردن آپاندیس چه نوع جراحی نیاز خواهم داشت؟
- آیا آپاندیسیت ارثی است؟
- برای کاهش خطر ابتلا به آپاندیسیت چه مقدار فیبر روزانه باید مصرف کنم؟
- آیا یک زن باردار هم میتواند دچار آپاندیسیت شود؟
منابع
National Institutes of Health, MedlinePlus: Appendicitis
National Institutes of Health, National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases: Appendicitis
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد با پزشک معالج مشورت شود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
