آنژیوپلاستی و کارگذاری استنت – شریانهای محیطی – آموزش حین ترخیص
آنژیوپلاستی (Angioplasty) روشی است برای باز کردن رگهای خونی باریک یا مسدودشده که خون را به پاهای شما میرسانند. رسوبات چربی میتوانند در داخل شریانها جمع شوند و جریان خون را مسدود کنند. استنت (Stent) یک لولهٔ مشبک فلزی کوچک است که شریان را باز نگه میدارد. آنژیوپلاستی و کارگذاری استنت دو روش برای باز کردن شریانهای محیطی مسدودشده هستند.
زمانی که در بیمارستان بودید
شما تحت روشی قرار گرفتید که در آن با استفاده از یک کاتتر بالونی (Balloon catheter) رگ باریکشدهای که خون را به بازوها یا پاها (شریان محیطی) میرساند، باز شد. همچنین ممکن است برایتان استنت کارگذاری شده باشد.
برای انجام این روش:
- پزشک شما یک کاتتر (Catheter: لولهٔ انعطافپذیر) را از طریق یک برش در کشالهٔ ران وارد شریان مسدودشده کرد.
- از اشعهٔ ایکس برای هدایت کاتتر تا ناحیهٔ انسداد استفاده شد.
- سپس پزشک سیمی را از داخل کاتتر به سمت انسداد عبور داد و یک کاتتر بالونی روی آن قرار داده شد.
- بالون در انتهای کاتتر باد شد. این کار رگ مسدودشده را باز کرد و جریان خون مناسب را به ناحیهٔ مورد نظر بازگرداند.
- اغلب در محل انسداد استنت قرار داده میشود تا از بستهشدن مجدد رگ جلوگیری شود.
آنچه باید در منزل انتظار داشته باشید
برش در کشالهٔ ران شما ممکن است برای چند روز دردناک باشد. اکنون باید بتوانید مسافت بیشتری را بدون نیاز به استراحت راه بروید، اما در ابتدا باید فعالیت خود را محدود کنید. ممکن است ۶ تا ۸ هفته طول بکشد تا بهبودی کامل پیدا کنید. پای شما در سمت انجام عمل ممکن است برای چند روز یا چند هفته متورم باشد. این وضعیت با طبیعیشدن جریان خون در اندام بهتر خواهد شد.
مراقبت از خود
شما باید فعالیت خود را بهآرامی افزایش دهید، در حالیکه محل برش در حال بهبود است.
- راه رفتن در مسافتهای کوتاه و روی سطح صاف بلامانع است. سعی کنید روزی ۳ یا ۴ بار کمی راه بروید. هر بار مسافت پیادهروی را کمی بیشتر کنید.
- رفتن از پله بالا و پایین را در ۲ تا ۳ روز اول به حدود ۲ بار در روز محدود کنید.
- حداقل به مدت ۲ روز، یا به مدتی که ارائهدهندهٔ مراقبت سلامت توصیه میکند، کارهای حیاط، رانندگی یا ورزش انجام ندهید.
شما باید از محل برش خود مراقبت کنید:
- ارائهدهندهٔ مراقبت سلامت به شما خواهد گفت که هر چند وقت یکبار پانسمان خود را عوض کنید.
- اگر محل برش خونریزی کرد یا متورم شد، دراز بکشید و به مدت ۳۰ دقیقه روی آن فشار دهید.
- اگر خونریزی یا تورم متوقف نشد یا بدتر شد، با ارائهدهندهٔ مراقبت سلامت تماس بگیرید و به بیمارستان بازگردید یا به نزدیکترین اورژانس بروید یا با ۱۱۵ (اورژانس ایران) تماس بگیرید.
هنگامیکه استراحت میکنید، سعی کنید پاهای خود را بالاتر از سطح قلب قرار دهید. برای این کار، بالش یا پتو زیر پاهای خود بگذارید.
توجه: آنژیوپلاستی علت اصلی انسداد شریانهای شما را درمان نمیکند. ممکن است شریانهای شما دوباره باریک شوند. برای کاهش احتمال این اتفاق:
- رژیم غذایی سالم برای قلب داشته باشید، ورزش کنید، اگر سیگار میکشید آن را ترک کنید و سطح استرس خود را کاهش دهید.
- اگر ارائهدهنده برایتان داروی کاهشدهندهٔ کلسترول تجویز کرد، آن را مصرف کنید.
- اگر دارویی برای فشار خون یا دیابت مصرف میکنید، طبق دستور پزشک مصرف کنید.
- ممکن است ارائهدهنده به شما توصیه کند هنگام بازگشت به خانه، آسپرین یا داروی دیگری به نام کلوپیدوگرل (Clopidogrel) مصرف کنید. این داروها از تشکیل لختهٔ خون در شریانها و استنت جلوگیری میکنند. بدون مشورت با پزشک مصرف آنها را قطع نکنید.
چه زمانی با پزشک تماس بگیرید
اگر هر یک از موارد زیر رخ داد، با ارائهدهندهٔ مراقبت سلامت خود تماس بگیرید:
- وجود تورم در محل ورود کاتتر.
- خونریزی در محل ورود کاتتر که با فشار متوقف نمیشود.
- تغییر رنگ پا یا سرد شدن، رنگپریدگی یا بیحسی پای زیر محل ورود کاتتر.
- قرمزی یا دردناکشدن برش کوچک ناشی از ورود کاتتر، یا خروج ترشحات زرد یا سبز از آن.
- تورم بیش از حد پاها.
- درد قفسهٔ سینه یا تنگی نفس که با استراحت برطرف نمیشود.
- سرگیجه، غش یا خستگی شدید.
- سرفه همراه با خون یا خلط زرد یا سبز.
- لرز یا تب بالای ۳۸٫۳°سانتیگراد (۱۰۱°فارنهایت).
- ضعف در بدن، اختلال در تکلم یا ناتوانی در برخاستن از تخت.
منابع
Bonaca MP, Creager MA. Peripheral artery diseases. In: Libby, P, Bonow RO, Mann DL, Tomaselli, GF, Bhatt DL, Solomon SD. Braunwald’s Heart Disease: A Textbook of Cardiovascular Medicine. 12th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2022:chap 43.
Kinlay S, Bhatt DL. Treatment of noncoronary obstructive vascular disease. In: Libby, P, Bonow RO, Mann DL, Tomaselli, GF, Bhatt DL, Solomon SD. Braunwald’s Heart Disease: A Textbook of Cardiovascular Medicine. 12th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2022:chap 44.
White CJ. Endovascular treatment of peripheral artery disease. In: Creager MA, Beckman JA, Loscalzo J, eds. Vascular Medicine: A Companion to Braunwald’s Heart Disease. 3rd ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2020:chap 20.
MedlinePlus: Public health information platform provided by the National Library of Medicine (NLM) and is part of the National Institutes of Health (NIH).
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بستهٔ آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانیِ ویژهٔ خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد از دستورات پزشک معالج پیروی کرد و با پزشک معالج مشورت نمود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
