آنژیوپلاستی و کارگذاری استنت – شریان کاروتید – آموزش حین ترخیص
شما در بیمارستان تحت آنژیوپلاستی (Angioplasty) شریان کاروتید قرار گرفتید. ممکن است همچنین استنت (Stent)، یعنی لولهای کوچک از توری سیمی، در ناحیهٔ مسدودشده شریان برای بازنگهداشتن آن قرار داده شده باشد. هدف از انجام هر دو روش، باز کردن شریان باریک یا مسدودشدهای است که خون را به مغز شما میرساند.
آترواسکلروز (Atherosclerosis) شریان کاروتید داخلی
ارائهدهنده مراقبت سلامت شما کاتتر (Catheter)، یعنی لولهای انعطافپذیر، را از طریق برش کوچکی در کشاله ران یا بازوی شما وارد یکی از شریانها کرد.
ارائهدهنده با استفاده از تصویربرداری زنده با اشعه ایکس (X-ray)، کاتتر را با دقت تا محل انسداد در شریان کاروتید هدایت نمود.
سپس، سیم راهنما (Guide wire) از درون کاتتر به ناحیه انسداد فرستاده شد. کاتتر بالونی (Balloon catheter) روی این سیم هدایت شد و تا محل انسداد پیش رفت. بالون کوچک انتهای کاتتر باد شد و باعث باز شدن شریان مسدود شد. در مرحله بعد، ممکن است ارائهدهنده استنتی در شریان قرار داده باشد تا باز بماند.
آنچه باید در منزل انتظار داشته باشید
شما باید ظرف چند روز بتوانید بیشتر فعالیتهای معمول خود را انجام دهید، اما با آرامی و بدون فشار زیاد.
مراقبت از خود
اگر کاتتر از طریق کشاله ران وارد شده است:
- پیادهرویهای کوتاه در سطح صاف مجاز است.
- در ۲ تا ۳ روز اول، رفتوآمد از پلهها را به حدود ۲ بار در روز محدود کنید.
- حداقل تا ۲ روز (یا مدت زمانی که ارائهدهنده مراقبت سلامت توصیه کرده است)، کارهای سنگین مانند باغبانی، رانندگی یا ورزش انجام ندهید.
شما باید از محل برش جراحی (محل ورود کاتتر) مراقبت کنید.
- ارائهدهنده به شما خواهد گفت هر چند وقت یکبار پانسمان (Dressing) را عوض کنید.
- دقت کنید که محل برش عفونی نشود. در صورت احساس درد یا مشاهده نشانههای عفونت، با ارائهدهنده خود تماس بگیرید.
- اگر محل برش خونریزی یا ورم کرد، دراز بکشید و به مدت ۳۰ دقیقه فشار مستقیم وارد کنید. اگر خونریزی یا ورم متوقف نشد یا بدتر شد، بلافاصله با ارائهدهنده خود تماس بگیرید و به بیمارستان برگردید، یا به نزدیکترین اورژانس مراجعه کنید، یا با شماره ۱۱۵ تماس بگیرید.
- اگر پیش از گذشت ۳۰ دقیقه خونریزی یا ورم شدید داشتید، بدون تأخیر با شماره ۱۱۵ تماس بگیرید.
نکات مهم در مراقبت بلندمدت
انجام جراحی شریان کاروتید، علت اصلی انسداد شریانها را برطرف نمیکند. ممکن است شریانها مجدداً باریک شوند. برای کاهش احتمال تکرار این وضعیت:
- رژیم غذایی سالم داشته باشید، در صورت تأیید پزشک ورزش کنید، سیگار نکشید و استرس خود را کاهش دهید.
- از مصرف الکل خودداری کنید.
- اگر پزشک داروی کاهنده چربی خون (مانند داروهای کاهش کلسترول) برایتان تجویز کرده، آن را طبق دستور مصرف کنید.
- اگر برای فشار خون یا دیابت دارو مصرف میکنید، طبق دستور پزشک آنها را ادامه دهید.
- ممکن است پزشک از شما بخواهد آسپرین (Aspirin) یا کلوپیدوگرل (Clopidogrel) یا داروی مشابه دیگری مصرف کنید. این داروها از تشکیل لخته در شریانها و استنت جلوگیری میکنند.
- هیچگاه مصرف این داروها را بدون مشورت با پزشک قطع نکنید.
زمان تماس با پزشک
در صورت بروز هر یک از موارد زیر، فوراً با ارائهدهنده مراقبت سلامت خود تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید:
- سردرد، گیجی، بیحسی یا ضعف در هر بخش از بدن.
- اختلال در بینایی یا ناتوانی در صحبت کردن.
- خونریزی در محل ورود کاتتر که با فشار متوقف نمیشود.
- ورم در محل ورود کاتتر.
- تغییر رنگ، سردی، رنگپریدگی یا بیحسی در بازو یا پای زیر محل ورود کاتتر.
- قرمزی، درد، یا ترشح زرد یا سبز از محل برش کوچک روی پوست.
- ورم پاها.
- درد قفسه سینه یا تنگینفس که با استراحت برطرف نمیشود.
- سرگیجه، غش، یا احساس خستگی شدید.
- سرفه همراه با خون یا خلط زرد یا سبز.
- لرز یا تب بالاتر از °۳۸/۳ سانتیگراد (°۱۰۱ فارنهایت).
Resources/منابع
AbuRahma AF, Avgerinos ED, Chang RW, et al. Society for Vascular Surgery clinical practice guidelines for management of extracranial cerebrovascular disease. J Vasc Surg. 2022;75(1S):4S-22S. PMID: 34153348.
Deery SE, Hicks CW. Carotid artery stenting. In: Sidawy AN, Perler BA, eds. Rutherford’s Vascular Surgery and Endovascular Therapy. 10th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2023:chap 94.
Kinlay S, Bhatt DL. Treatment of noncoronary obstructive vascular disease. In: Libby P, Bonow RO, Mann DL, Tomaselli GF, Bhatt DL, Solomon SD, eds. Braunwald’s Heart Disease: A Textbook of Cardiovascular Medicine. 12th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2022:chap 44.
Kleindorfer DO, Towfighi A, Chaturvedi S, et al. 2021 guideline for the prevention of stroke in patients with stroke and transient ischemic attack: A guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2021;52(7):e364-e467. PMID: 34024117.
Rogers RK, Seinfeld J, Casserly IP. Carotid and cerebrovascular intervention. In: Topol EJ, Teirstein PS, eds. Textbook of Interventional Cardiology. 8th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2020:chap 46.
MedlinePlus: Public health information platform provided by the National Library of Medicine (NLM) and is part of the National Institutes of Health (NIH).
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد از دستورات پزشک معالج پیروی کرد و با پزشک معالج مشورت نمود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
