آزمایش خون آلرژی
یک آزمایشِ خونِ آلرژی (Allergy blood test) خونِ شما را برای سطوحِ افزایشیافتهٔ پادتنهای ایمونوگلوبولین ای (Immunoglobulin E, IgE) بررسی میکند. این آزمایش میتواند به شناساییِ آلرژی به خوراکیها، حیوانات خانگی، گردهها یا سایر موادِ محرک کمک کند.
مرور کلی
آزمایش خون آلرژی چیست؟
آزمایش خون آلرژی نوعی آزمایش آلرژی است که با بررسیِ پادتنهایی به نامِ ایمونوگلوبولین ای در خونِ شما کار میکند. پادتنها (Antibodies) پروتئینهایی هستند که دستگاه ایمنی (Immune system) شما در پاسخ به موادِ خاص میسازد. اگر آلرژی داشته باشید، بدنِ شما معمولاً در پاسخ به آن آلرژن (Allergen) مقدارِ بیشتری IgE تولید میکند.
آلرژنهای شایع شامل مواردِ زیر هستند:
- خوراکیها
- گرد و غبارِ خانگی
- لاتکس (Latex)
- گزشها و نیشهای حشرات
- کپکها (Molds)
- شورهٔ بدنِ حیواناتِ خانگی، ادرار و بزاقِ آنها (Pet dander, urine and saliva)
- گردهها (Pollens)
- برخی داروها (مانند پنیسیلین (Penicillin))
آیا انواعِ متفاوتی از آزمایش خون آلرژی وجود دارد؟
دو نوع آزمایش خون آلرژی وجود دارد:
- آزمایش IgE کل (Total IgE test): مقدارِ کلِ پادتنهای IgE را در خونِ شما میسنجد. این آزمایش نشان نمیدهد به چه چیزی آلرژی دارید و حساسیتِ بالایی ندارد. بسیاری از افرادی که آلرژیهای خفیف دارند ممکن است سطحِ IgE کلِ طبیعی داشته باشند.
- آزمایش IgE اختصاصی (Specific IgE test): پادتنهای IgE موجود در خونِ شما را در پاسخ به یک آلرژنِ خاص میسنجد. از میانِ این دو، آزمایشِ حسّاستری است.
چه زمانی به آزمایش خون آلرژی نیاز است؟
ممکن است اگر مواردِ زیر را داشته باشید به آزمایش خون آلرژی نیاز پیدا کنید:
- رینیت آلرژیک (Allergic rhinitis; hay fever) که معمولاً بر اثرِ آلرژیهای محیطی (Environmental allergies) مانند گرده، شورهٔ حیواناتِ خانگی یا کپکها رخ میدهد.
- آنافیلاکسی (Anaphylaxis) که یک واکنشِ آلرژیکِ شدید و گاهی تهدیدکنندهٔ زندگی در برابرِ برخی خوراکیها مانند بادامزمینی، نیشِ حشرات یا دیگر آلرژنهاست.
ارائهدهندهٔ خدمات سلامت (Healthcare provider) شما همچنین ممکن است اگر علائم و/یا نشانههای آلرژی مانندِ مواردِ زیر را دارید، آزمایش خون آلرژی را درخواست کند:
- کهیر (Hives)
- چشمهای خارشدار، قرمز یا آبریزشدار
- تنگی نفس (Dyspnea)
- راش/دانهٔ پوستی
- عطسه
- گلودرد (Pharyngitis)
- گرفتگی، خارش یا آبریزشِ بینی
- تورّمِ لبها، زبان، چشمها یا صورت
- خسخسِ سینه (Wheezing)، احساسِ فشار در قفسهٔ سینه یا آسمِ آلرژیک (Allergic asthma)
جزئیات آزمایش
آزمایش خون آلرژی چگونه عمل میکند؟
آزمایش خون آلرژی سطوحِ بالاتر از حدِ طبیعیِ IgE را در خونِ شما شناسایی میکند. وقتی به یک ماده آلرژی دارید، دستگاه ایمنی شما برای مقابله با آلرژن IgE میسازد. در نتیجهٔ این فرایند، بدنِ شما موادی مانندِ هیستامین (Histamine) تولید میکند که بهنوبهٔ خود علائم و نشانههای آلرژی را برمیانگیزند. یک نکته این است که آزمایشِ خونِ آلرژی معمولاً نمیتواند نشان دهد شدتِ آلرژیِ شما چقدر است.
برای آزمایش خون آلرژی چگونه آماده شوم؟
برای آزمایش خون آلرژی نیازی نیست کارِ خاصی انجام دهید.
در طیِ آزمایش خون آلرژی چه رخ میدهد؟
گرفتنِ نمونهٔ خون برای آزمایش خون آلرژی فقط چند دقیقه زمان میبرد. آنچه میتوانید انتظار داشته باشید:
- یک نمونهگیر (Phlebotomist) با استفاده از سوزنی نازک از وریدِ بازوی شما خون میگیرد.
- سوزن ممکن است اندکی نیشگونمانند و کمی ناراحتی ایجاد کند.
- نمونهگیر لولهٔ جمعآوری را از خون پُر میکند و سپس سوزن را خارج میسازد.
- آنها یک بانداژِ کوچک روی بازوی شما میگذارند.
نتایج و پیگیری
نتایجِ آزمایش خون آلرژی چه معنایی دارند؟
همهٔ افراد مقداری IgE در خونِ خود دارند، امّا سطوحِ بالا میتواند نشاندهندهٔ آلرژی باشد. آزمایشگاههای مختلف از برندهای متفاوتِ آزمایشِ خونِ آلرژی استفاده میکنند؛ بنابراین «سامانهٔ نمرهگذاریِ» نتایج میتواند از برندی به برندِ دیگر متفاوت باشد. آزمایشهای خونِ آلرژی معمولاً نشان نمیدهند شدتِ آلرژیِ شما چقدر است. با این حال، برخی آزمایشهای آلرژی (اجزای آلرژن (Allergen components)) میتوانند شدت را پیشبینی کنند.
بنابراین، اگر آلرژی دارید دربارهٔ خطرِ آنافیلاکسی با ارائهدهندهٔ خدمات سلامت خود صحبت کنید. ممکن است لازم باشد همیشه یک تزریقِ اورژانسیِ اپینفرین (Epinephrine) همراه داشته باشید.
نتایجِ آزمایش خون آلرژی را چه زمانی خواهم دانست؟
ممکن است لازم باشد برای دریافتِ نتایجِ آزمایش خون آلرژی چند روز صبر کنید، هرچند ممکن است این زمان کمتر یا بیشتر هم باشد. از ارائهدهندهٔ خدمات سلامت خود بپرسید چه زمانی میتوانید منتظرِ نتایج باشید.
آیا آزمایشهای خون آلرژی گاهی نتیجهٔ مثبتِ کاذب میدهند؟
حدودِ ۵۰٪ تا ۶۰٪ از تمامِ نتایجِ مثبتِ آزمایشهای خونِ آلرژی به داشتنِ آلرژی منجر نمیشوند. به همین دلیل، آزمایشهای خونِ آلرژی باید در زمینهٔ علائم و نشانههای مرتبط درخواست شوند. اگر ارائهدهندهٔ شما دربارهٔ نتایج نگران باشد، ممکن است آزمایشهای تکمیلی را توصیه کند.
چه زمانی باید با ارائهدهندهٔ خدمات سلامت تماس بگیرم؟
اگر دربارهٔ نتایجِ آزمایش خون آلرژی خود پرسشی دارید با ارائهدهندهٔ خدمات سلامت خود تماس بگیرید. حتماً دربارهٔ اینکه آیا درمانی لازم است تا احتمالِ بروزِ یک واکنشِ آلرژیکِ شدید در شما کاهش یابد، گفتگو کنید.
پرسشهای متداولِ اضافی
آزمایش خون آلرژی در برابرِ آزمایش پوستی آلرژی: تفاوت چیست؟
آزمایشهای خون آلرژی و آزمایشهای پوستی آلرژی از رایجترین روشهای ارزیابیِ آلرژی هستند. هنگامِ آزمایش پوستی آلرژی (Allergy skin test)، ارائهدهندهٔ خدمات سلامت خراشهای سوزنیِ بسیار ریزی در پوستِ شما ایجاد میکند و سپس آلرژن را اعمال میکند تا واکنش بررسی شود.
آزمایشهای پوستی تقریباً نتایجِ فوری میدهند، امّا آزمایشهای خون چند روز زمان میبرند. آزمایشهای پوستی معمولاً دقیقترند، ولی برخی افراد نمیتوانند آزمایش پوستی آلرژی انجام دهند. اگر برخی بیماریهای پوستی داشته باشید، آنتیهیستامینها (Antihistamines) مصرف کنید یا پوستِ تیره داشته باشید، نتایجِ قابلِ اعتماد بهدست نخواهد آمد. در این موارد ممکن است به آزمایش خون آلرژی نیاز داشته باشید.
References/منابع
- Food Allergy Research & Education (U.S.). Blood tests. Accessed 11/7/2024.
- InformedHealth.org [Internet]. Cologne, Germany: Institute for Quality and Efficiency in Health Care (IQWiG); 2006-. In brief: What kinds of allergy tests are there? [Updated 2024 Feb 1]. Accessed 11/7/2024.
- National Institute of Allergy and Infectious Diseases (U.S.). Diagnosing Food Allergy. Last reviewed 9/2022. Accessed 11/7/2024.
- MedlinePlus: Public health information platform provided by the National Library of Medicine (NLM) and is part of the National Institutes of Health (NIH).
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد از دستورات پزشک معالج پیروی کرد و با پزشک معالج مشورت نمود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
