کونژکتیویت آلرژیک (Allergic Conjunctivitis) چیست؟
کونژکتیویت آلرژیک (Allergic conjunctivitis) یکی از علل شایع «چشم صورتی (Pink eye)» است. این وضعیت زمانی رخ میدهد که غشای شفاف و نازک (کونژکتیوا – Conjunctiva) که روی کرهٔ چشم شما را میپوشاند، متورم و تحریک شود.
علائم کونژکتیویت آلرژیک
شایعترین علامت، قرمزی و تورم چشم است. سایر علائم میتوانند شامل درد، خارش و watery eyes (چشمان watery یا اشکریز) باشند. کونژکتیویت آلرژیک میتواند هر دو چشم را درگیر کند.
علت کونژکتیویت آلرژیک چیست؟
چشم صورتی میتواند به علت باکتری، ویروس یا آلرژنها ایجاد شود. زمانی که علت آن آلرژی باشد، به آن کونژکتیویت آلرژیک گفته میشود. برخی آلرژنهای شایع عبارتاند از:
- گردهٔ درختان، چمن و علف هرز (Ragweed)
- بزاق یا شورهٔ حیوانات (Dander – ذرات ریز پوست حیوانات)
- عطرها
- مواد آرایشی (Cosmetics)
- داروهای پوستی
- آلودگی هوا
- دود
آیا کونژکتیویت آلرژیک مسری است؟
این نوع کونژکتیویت مسری نیست.
کونژکتیویت آلرژیک چگونه تشخیص داده میشود؟
برای تشخیص کونژکتیویت آلرژیک، پزشک دربارهٔ علائم و سوابق پزشکی شما سؤال میکند و چشم را معاینه مینماید. اگر تحریک چشم شدید باشد، ممکن است پزشک گوشهٔ چشم را سواب کرده و نمونهٔ مایع را به آزمایشگاه بفرستد. اگر پزشک تشخیص دهد آلرژی عامل است، ممکن است آزمایش آلرژی را پیشنهاد کند.
آیا میتوان از کونژکتیویت آلرژیک پیشگیری کرد؟
میتوانید با اجتناب از موادی که چشم را تحریک میکنند، خطر ابتلا را کاهش دهید. برای مثال، اگر به گردهٔ چمن و درخت حساسیت دارید:
- تماس خود را در فضای بیرون محدود کنید.
- گزارشهای آبوهوا را برای میزان گرده و کپک بررسی کنید.
- درها و پنجرهها را بسته نگه دارید.
- در تابستان از کولر استفاده کنید.
- از دستگاه تصفیهٔ هوا در خانه بهره ببرید.
اگر به حیوانات آلرژی دارید:
- بهتر است حیوان خانگی نداشته باشید.
- در صورت تماس با حیوان، از لمس چشمها پرهیز کنید.
- پس از تماس با آلرژنها دستها و بدن خود را بشویید.
درمان کونژکتیویت آلرژیک
راههای متعددی برای درمان علائم وجود دارد، از جمله:
- سر خود را به عقب برده، چشمها را ببندید و یک دستمال خنک و مرطوب روی چشمها قرار دهید.
- مصرف آنتیهیستامین (داروی رایج آلرژی).
- استفاده از قطرهٔ چشمی روانکننده (Artificial tears).
بسیاری از آنتیهیستامینها و قطرههای روانکننده بدون نسخه در دسترس هستند.
علاوه بر قطرههای روانکننده، قطرههای دیگری نیز وجود دارند که حاوی دارو هستند. این داروها ممکن است شامل:
- آنتیهیستامین
- دکونژستانت (کاهندهٔ احتقان)
- داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID)
- پایدارکنندهٔ ماستسل (Mast cell stabilizer)
برخی از این قطرهها ترکیبی از چند دارو هستند و بعضی فقط با نسخهٔ پزشک تهیه میشوند.
مانند تمام داروها، قطرههای چشمی نیز میتوانند عوارض جانبی ایجاد کنند. ممکن است هنگام اولین استفاده دچار سوزش یا سوزنسوزن شدن شوید که معمولاً ظرف چند دقیقه برطرف میشود.
برای انتخاب درمان مناسب، با پزشک خود مشورت کنید.
زندگی با کونژکتیویت آلرژیک
زندگی با این بیماری میتواند برای چند روز متوالی ناخوشایند باشد. این وضعیت ممکن است بر تمرکز و بهرهوری در مدرسه و کار تأثیر بگذارد و حتی مانع تفریح و سرگرمی شود. در صورت درماننشدن یا اجتنابنکردن از عوامل محرک، ممکن است بهطور مکرر عود کند. بنابراین بسیار مهم است بدانید کدام آلرژنها باعث کونژکتیویت شما میشوند و از آنها اجتناب کنید.
اگر از لنز تماسی استفاده میکنید، در زمان تحریک چشمها از آنها استفاده نکنید، زیرا میتوانند وضعیت را بدتر کنند. تا بهبود علائم از عینک استفاده کنید.
سؤالاتی که باید از پزشک خود بپرسید
- چگونه بفهمم علت علائم من ویروس، باکتری یا آلرژن است؟
- آیا کونژکتیویت آلرژیک مسری است؟
- آیا کونژکتیویت به بینایی من آسیب میزند؟
- آیا استفاده از عینک آفتابی در فضای بیرون میتواند تماس با آلرژنها را کاهش دهد؟
- آیا شستن دستها میتواند احتمال ابتلا به کونژکتیویت آلرژیک را کم کند؟
منابع
- Centers for Disease Control and Prevention: Conjunctivitis (Pink Eye)
- National Institutes of Health, MedlinePlus: Allergic Conjunctivitis
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد با پزشک معالج مشورت شود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
