پیشگیری از عفونت پس از ترخیص: راهنمای عملی بهداشت دست، مراقبت از زخم و پاکیزگی خانه
پیشگیری از عفونت پس از ترخیص: راهنمای عملی بهداشت دست، مراقبت از زخم و پاکیزگی خانه
آموزش غیرحضوری برای پرسنل بیمارستان
🎯 موضوع دوره: آموزش پیشگیری از عفونت و رعایت بهداشت در منزل پس از ترخیص
👥 گروه هدف: پرستاران، سوپروایزر و مسئول ترخیص، کارشناس کنترل عفونت، کارشناسان واحد آموزش و پیگیری بیمار، پزشکان و دستیاران، کارکنان درمانگاهها، کارکنان پذیرش و پاسخگویی تلفنی
🏥 محل استفاده: وبسایت بیمارستان، سامانه آموزش پرسنل، بستههای آموزشی دیجیتال
خلاصه
آموزش پیشگیری از عفونت پس از ترخیص
این بسته شامل آموزشهای غیرحضوری طراحیشده برای پرسنل بیمارستان است که هدف آن یکسانسازی پیامهای ترخیص درباره پیشگیری از عفونت در منزل است. این دوره بر اهمیت حیاتی رفتارهای بیمار و خانواده پس از خروج از بیمارستان تأکید دارد، زیرا بسیاری از عفونتها در خانه رخ میدهند. محور اصلی محتوای آموزشی شامل بهداشت صحیح دستها، اصول ساده و کلیدی مراقبت از زخم و پانسمان، و راهنمای پاکیزگی محیط خانه و سطوح پرتماس است. این راهنما به کارکنان درمانی، بهخصوص پرستاران و کارشناسان ترخیص، کمک میکند تا علائم هشدار را به بیمار آموزش دهند و با استفاده از روشهایی مانند آموزش بازگویی (Teach-back)، از اجرای مؤثر توصیهها توسط بیماران مطمئن شوند.
۱. مشخصات کلی دوره
- موضوع دوره: «آموزش پیشگیری از عفونت و رعایت بهداشت در منزل پس از ترخیص»
چرا مهم است؟
ترخیص از بیمارستان پایان مراقبت نیست؛ شروع مرحلهای است که بخش زیادی از کنترل عفونت به رفتارهای روزمرهٔ بیمار و خانواده در خانه وابسته میشود. اگر آموزش ترخیص دقیق و قابلاجرا نباشد، خطر عفونت زخم، بدترشدن علائم، مراجعهٔ مجدد به اورژانس، مصرف نادرست داروها و حتی انتقال عفونت به اعضای خانواده افزایش مییابد.
از طرف دیگر، وقتی کارکنان بیمارستان پیامهای ساده و یکسان بدهند و بیمار «بداند دقیقاً چه کار کند»، هم ایمنی بیمار بهتر میشود، هم کیفیت مراقبت و تجربهٔ بیمار بالا میرود و هم بار کاری بخشها و کلینیکها کمتر میشود.
گروه هدف:
این دوره برای کارکنانی که در آموزش ترخیص و پیگیری بیمار نقش دارند مفیدتر است، از جمله: پرستاران، سوپروایزر و مسئول ترخیص، کارشناس کنترل عفونت، کارشناسان واحد آموزش و پیگیری بیمار، پزشکان و دستیاران، کارکنان درمانگاهها، و کارکنان پذیرش و پاسخگویی تلفنی که با پرسشهای بعد از ترخیص مواجه میشوند.
۲. محتوای چندرسانهای دوره
اینفوگرافیک یکصفحهای دوره «آموزش پیشگیری از عفونت و رعایت بهداشت در منزل پس از ترخیص»
فیلم آموزشی کوتاه دوره «آموزش پیشگیری از عفونت و رعایت بهداشت در منزل پس از ترخیص»
پادکست صوتی دوره «آموزش پیشگیری از عفونت و رعایت بهداشت در منزل پس از ترخیص»
مجموعه اسلاید یا کتابچهٔ دیجیتال دوره «آموزش پیشگیری از عفونت و رعایت بهداشت در منزل پس از ترخیص»
۳. مقالهٔ آموزشی برای وبسایت
۳.۱. عنوان مقاله
پیشگیری از عفونت پس از ترخیص: راهنمای عملی بهداشت دست، مراقبت از زخم و پاکیزگی خانه
۳.۲. مقدمه
ترخیص از بیمارستان معمولاً با احساس آرامش همراه است، اما بدن بیمار هنوز در مرحلهٔ ترمیم و بازگشت به وضعیت پایدار قرار دارد. در این زمان، حتی یک عفونت ساده میتواند روند بهبود را کند کند، درد و هزینه را افزایش دهد و بیمار را دوباره به اورژانس یا بستری برگرداند.
بسیاری از عفونتها در خانه قابل پیشگیریاند، به شرطی که بیمار و خانواده چند «اصل ساده اما حیاتی» را درست انجام دهند: بهداشت دست، مراقبت صحیح از زخم یا محل تزریق وریدی، تهویه و پاکیزگی محیط، و شناخت علائم هشدار. این اصول فقط برای بیمار نیست؛ برای محافظت از سالمندان، کودکان و افراد دارای بیماری زمینهای در خانواده هم اهمیت دارد.
نقش بیمارستان در این میان کلیدی است: آموزش ترخیص باید کوتاه، واضح، قابلاجرا و هماهنگ باشد؛ یعنی هر شیفت و هر عضو تیم درمان پیامهای مشابه بدهد و بیمار دقیقاً بداند چه چیزهایی طبیعی است و چه چیزهایی «هشدار» محسوب میشود.
۳.۳. گروه هدف
این آموزش برای همهٔ پرسنل مرتبط با ترخیص و پیگیری بیمار طراحی شده است، بهویژه برای پرستاران و کارشناسان آموزش بیمار، پزشکان، کارشناس کنترل عفونت، و کارکنان درمانگاهها یا پاسخگویی تلفنی که پس از ترخیص با سوالات مربوط به زخم، تب، ترشحات، داروها و رعایت بهداشت در منزل مواجه میشوند.
۳.۴. اهداف آموزشی (Learning Objectives)
پس از مطالعهٔ این متن، شرکتکننده بتواند:
- اصول اصلی انتقال عفونت در منزل و راههای قطع زنجیرهٔ انتقال را توضیح دهد.
- به بیمار و خانواده «روش درست شستوشوی دست» و زمانهای ضروری آن را آموزش دهد.
- نکات کلیدی مراقبت از زخم و پانسمان را بهصورت ساده و قابلاجرا بیان کند و خطاهای شایع را اصلاح کند.
- یک چکلیست کوتاه برای پاکیزگی محیط خانه، مدیریت لباسها و سطوح پرتماس ارائه دهد.
- علائم هشدار عفونت را به زبان ساده آموزش دهد و مسیر اقدام بیمار را مشخص کند.
- پیامهای کوتاه و قابلچاپ برای پوستر یا آموزش حضوری طراحی کند.
۳.۵. محتوای اصلی آموزشی
الف) عفونت پس از ترخیص چگونه رخ میدهد؟
عفونت یعنی ورود و تکثیر میکروبها در بدن یا روی زخم، بهگونهای که باعث التهاب، ترشح، تب یا بدترشدن حال عمومی شود. پس از ترخیص، چند مسیر شایع برای رخ دادن عفونت وجود دارد:
- تماس دست آلوده با زخم، پانسمان، چشم و بینی یا دهان
- مراقبت نادرست از پانسمان، خیس شدن یا تعویض غیر اصولی آن
- رعایت نکردن بهداشت تنفسی در خانه، خصوصاً در فصلهای بیماریهای تنفسی
- پاکیزگی ناکافی سطوحی که زیاد لمس میشوند (دستگیرهها، موبایل، شیر آب، ریموت و…)
- ازدحام مهمانها و تماس نزدیک با افراد بیمار در روزهای اول ترخیص
نکتهٔ آموزشی مهم برای تیم درمان این است که بیمار معمولاً «بهطور طبیعی» نگران است و اگر پیامها زیاد و پراکنده باشند، اجرا نمیشوند. بهتر است آموزش را حول چند رفتار کلیدی سازماندهی کنید: دست، زخم، خانه، هشدارها.
💡 نکات کلیدی:
چکلیست پیامهای ساده این بخش برای آموزش به بیمار:
- عفونت بیشتر از همه با «دست آلوده» منتقل میشود؛ پس دستها مهمترین نقطهٔ کنترل هستند.
- زخم تا وقتی کامل ترمیم نشده، نیاز به مراقبت و توجه دارد.
- خانه لازم نیست وسواسگونه ضدعفونی شود؛ اما باید منظم تمیز شود و نقاط پرتماس جدی گرفته شوند.
ب) بهداشت دست و بهداشت تنفسی: ستون اصلی پیشگیری
بهداشت دست ساده است، اما باید درست و در زمان مناسب انجام شود. شستوشوی دست با آب و صابون، وقتی دستها کثیف یا چرباند یا پس از تماس با ترشحات و زخم، ضروری است. روش استاندارد شستوشو شامل خیس کردن دستها، استفاده از صابون، کفمالی پشت دست، بین انگشتها و زیر ناخنها، سابیدن حداقل حدود ۲۰ ثانیه، آبکشی و خشککردن با حوله تمیز است.
زمانهای طلایی برای شستن دست که باید به بیمار و خانواده گفته شود:
- قبل از لمس زخم یا پانسمان
- قبل از خوردن و آمادهسازی غذا
- بعد از دستشویی
- بعد از سرفه، عطسه یا فین کردن
- بعد از تماس با زباله، لباسهای چرک یا حیوان خانگی
- بعد از بازگشت از بیرون خانه یا تماس با افراد متعدد
بهداشت تنفسی (Respiratory Hygiene) هم مهم است:
- هنگام سرفه و عطسه، دهان و بینی با دستمال پوشانده شود و دستمال فوراً دور انداخته شود.
- اگر دستمال نبود، داخل آرنج استفاده شود، نه کف دست.
- در صورت علائم تنفسی در یکی از اعضای خانواده، فاصلهٔ نزدیک کمتر شود، تهویه بهتر شود، و استفاده از ماسک در تماسهای نزدیک کمککننده است.
🩺 نکتهٔ کاربردی برای پرسنل: وقتی آموزش میدهید، «زمانها» را مثال بزنید؛ مثلاً «قبل از تعویض پانسمان» یا «بعد از دستشویی» تا تبدیل به عادت شود.
پ) مراقبت از زخم، پانسمان و وسایل پزشکی در خانه
بخش زیادی از عفونتهای بعد از ترخیص مربوط به زخم جراحی یا محل ورود سوزن و سرم است. آموزش درست باید شامل سه موضوع باشد: خشک نگه داشتن، دستکاری نکردن، و شناخت علائم هشدار.
اصول سادهٔ مراقبت از زخم برای آموزش به بیمار:
- پانسمان را فقط طبق دستور تعویض کند. اگر گفته شده تا زمان مشخص دستکاری نشود، همان رعایت شود.
- قبل و بعد از تعویض پانسمان، دستها شسته شوند.
- روی زخم، کرم یا پماد یا مواد ضدعفونیکنندهٔ اضافی فقط اگر تیم درمان گفته باشد استفاده شود.
- خیس شدن پانسمان، یک نقطهٔ خطر است؛ اگر پانسمان خیس شد، بیمار باید بداند چه کند (تعویض طبق دستور یا تماس با مرکز).
دربارهٔ حمام رفتن:
- پیام رایج و قابلاستناد این است که معمولاً بعد از حدود ۴۸ ساعت، دوش گرفتن ممکن است مجاز باشد، اما باید با دستور پزشک و نوع عمل هماهنگ شود.
- تأکید کنید «دوش کوتاه» بهتر از خوابیدن در وان است، و از مالیدن مستقیم مواد شوینده روی زخم در حال ترمیم پرهیز شود.
اگر بیمار وسیلهٔ پزشکی در منزل دارد (مثلاً سوند ادراری، درن، کاتتر وریدی، یا دستگاه اکسیژن):
- آموزش باید اختصاصی باشد: نحوهٔ تمیز کردن، جلوگیری از کشیده شدن، ثابت نگه داشتن، و زمان تماس با مرکز.
- تأکید کنید هر علامت غیرعادی مثل درد جدید، قرمزی منتشر، ترشح بدبو یا تب باید جدی گرفته شود.
⚠️ توجه: علائم هشدار عفونت زخم که باید به زبان ساده به بیمار گفته شود:
- قرمزی و داغی اطراف زخم که رو به افزایش است
- تورم یا درد رو به بدتر شدن
- ترشح چرکی یا بدبو، یا باز شدن لبههای زخم
- تب یا احساس بیحالی غیرعادی
ت) پاکیزگی محیط خانه، سطوح پرتماس، لباسها و زبالهها
در آموزش ترخیص بهتر است به جای توصیههای کلی، یک «روتین عملی» پیشنهاد شود. پیام کلیدی این است: اول تمیز کردن، بعد در صورت نیاز ضدعفونی کردن؛ چون تمیز کردن با شویندهها مقدار زیادی از میکروبها را حذف میکند.
راهنمای عملی برای بیمار و خانواده:
- سطوح پرتماس را روزانه یا حداقل چند بار در هفته تمیز کنید: دستگیرهها، کلید برق، شیر آب، ریموت، موبایل، میز کنار تخت.
- اگر در خانه فردی بیمار یا آسیبپذیر وجود دارد، ضدعفونی کردن سطوح پرتماس طبق دستور مواد ضدعفونیکننده میتواند کمک کند.
- حولهٔ دست و صورت را مشترک استفاده نکنید. بهتر است حولهٔ جداگانه یا دستمال کاغذی برای خشک کردن دست در دورهٔ حساس ترخیص استفاده شود.
- لباسها و ملحفهها را طبق روال شستوشوی معمول با شوینده بشویید؛ اگر آلودگی به ترشحات بدن وجود داشت، با احتیاط بیشتری (مثلاً دستکش) جمعآوری شود و بعد از آن دستها شسته شوند.
- زبالههای مربوط به پانسمان یا دستمالهای آلوده را در کیسهٔ جداگانه و دربسته قرار دهید؛ بعد از بستن کیسه، دستها شسته شود.
یک نکتهٔ مهم برای فرهنگ ایرانی: در روزهای اول ترخیص، معمولاً رفتوآمد و مهمانی زیاد میشود. پیام پیشنهادی برای آموزش بیمار:
- «برای چند روز اول، ملاقاتها کوتاه و محدود باشد و افراد بیمار یا دارای علائم سرماخوردگی نزدیک نشوند.»
ث) نقش تیم درمان در آموزش ترخیص: چگونه پیام را ساده، یکسان و قابل اجرا کنیم؟
حتی بهترین توصیهها اگر قابل اجرا نباشند، انجام نمیشوند. چند روش ساده برای مؤثر شدن آموزش:
- پیامها را به ۵ نکتهٔ طلایی کاهش دهید: دست، زخم، حمام، پاکیزگی خانه، علائم هشدار.
- از بیمار بخواهید با زبان خودش تکرار کند که چه کار خواهد کرد (روش آموزش بازگویی یا Teach-back).
- برای خانواده هم یک نفر «مسئول مراقبت» مشخص شود.
- یک مسیر تماس روشن بدهید: در صورت تب یا ترشح یا درد غیرعادی، با کجا تماس بگیرد و چه زمانی به اورژانس مراجعه کند.
- آموزش را با یک چکلیست کوتاه پایان دهید تا بیمار احساس «کنترل» داشته باشد.
۳.۶. نکات کلیدی برای عمل
- دستها قبل از تماس با زخم و بعد از تعویض پانسمان حتماً شسته شوند.
- پانسمان خیس یا کثیف، ریسک عفونت را بالا میبرد؛ بیمار باید دستور مشخص برای این وضعیت داشته باشد.
- اول تمیز کردن، بعد در صورت نیاز ضدعفونی کردن؛ سطوح پرتماس را جدی بگیرید.
- در روزهای اول ترخیص، رفتوآمد نزدیک و ملاقاتهای طولانی را محدود کنید.
- تب، ترشح چرکی، قرمزی رو به افزایش، درد بدترشونده یا باز شدن زخم «هشدار» است.
- دوش گرفتن و مراقبت از زخم باید دقیقاً مطابق دستور تیم درمان باشد؛ برخی توصیههای عمومی (مثل امکان دوش بعد از ۴۸ ساعت) همیشه باید با نوع عمل تطبیق داده شود.
- برای بیمار یک شماره تماس یا مسیر پیگیری روشن تعریف کنید تا سردرگم نشود.
- آموزش را با بازگویی بیمار یا همراه نهایی کنید تا مطمئن شوید درست فهمیدهاند.
۳.۷. پیامهای کوتاه مناسب پوستر و آموزش حضوری
- «دستِ تمیز، زخمِ سالم؛ قبل و بعد از پانسمان دستها را بشویید.»
- «پانسمان را دستکاری نکنید؛ اگر خیس شد طبق دستور عمل کنید.»
- «تب، ترشح چرکی یا قرمزیِ رو به افزایش یعنی هشدار؛ تماس بگیرید.»
- «اول تمیزکاری، بعد اگر لازم شد ضدعفونی؛ سطوح پرتماس را فراموش نکنید.»
- «چند روز اول ترخیص، مهمان کمتر یعنی خطر عفونت کمتر.»
۴. جمعبندی و خودارزیابی
۴.۱. اصول قطع زنجیرهٔ انتقال عفونت در خانه
مرور کوتاه:
- مهمترین راه انتقال میکروبها در منزل، دستها و تماس نزدیک است.
- با چند رفتار ساده مثل شستوشوی درست دست و رعایت بهداشت تنفسی میتوان بخش زیادی از عفونتها را پیشگیری کرد.
📌 سناریوی نمونه:
بیماری پس از عمل جراحی به خانه برگشته است. خانواده برای دیدن او میآیند. یکی از مهمانها کمی سرفه دارد. بیمار هم نیاز دارد پانسمانش همان شب چک شود. خانواده نمیدانند کدام رفتارها واقعاً مهمتر است و چه چیزهایی را باید محدود کنند.
پرسشهای تشریحی خودارزیابی این بخش
- در این سناریو سه اقدام فوری و ساده که بیشترین اثر را در کاهش خطر عفونت دارد چیست؟
- اگر بیمار یا خانواده شستوشوی درست دست را جدی نگیرند، چه پیامدهایی ممکن است رخ دهد؟
آزمون تستی کوتاه این بخش (نمونه پرسشها)
-
مهمترین زمان شستوشوی دست برای بیمارِ دارای زخم چیست؟
- الف) فقط صبحها بعد از بیدار شدن
- ب) قبل و بعد از تماس با زخم یا پانسمان
- پ) فقط وقتی دستها چرب شدند
- ت) فقط قبل از خواب
– پاسخ صحیح: ب
-
بهترین اقدام دربارهٔ مهمانیهای روزهای اول ترخیص کدام است؟
- الف) مهمانی طولانی و شلوغ برای روحیه بیمار
- ب) محدود کردن ملاقاتها و پرهیز از تماس نزدیک با افراد دارای علائم بیماری
- پ) حذف کامل تهویه برای جلوگیری از ورود میکروب
- ت) استفاده از یک ضدعفونیکنندهٔ قوی برای کل خانه هر روز
– پاسخ صحیح: ب
-
در بهداشت تنفسی، اگر دستمال نبود بهترین کار هنگام عطسه چیست؟
- الف) عطسه در کف دست
- ب) عطسه در هوا با فاصله از دیگران
- پ) پوشاندن دهان و بینی با داخل آرنج
- ت) پوشاندن دهان با لباس و ادامه تماس با زخم
– پاسخ صحیح: پ
-
کدام جمله دربارهٔ پاکیزگی خانه درستتر است؟
- الف) فقط ضدعفونی کافی است و تمیزکاری لازم نیست
- ب) تمیزکاری با شویندهها نقش مهمی در حذف میکروبها دارد و معمولاً قدم اول است
- پ) تمیزکاری باعث پخش بیشتر میکروبها میشود
- ت) تنها راه پیشگیری، جوشاندن همه وسایل خانه است
– پاسخ صحیح: ب
۴.۲. مراقبت از زخم و علائم هشدار
مرور کوتاه:
- «دستکاری نکردن»، «خشک نگه داشتن» و «تعویض طبق دستور» سه اصل کلیدی مراقبت از پانسمان هستند.
- بیمار باید علائم هشدار را بشناسد و بداند در صورت بروز آنها سریع اقدام کند.
📌 سناریوی نمونه:
بیمار دو روز بعد از ترخیص متوجه میشود پانسمان کمی خیس شده و اطراف زخم کمی قرمز است. خانواده بین دو راهی قرار میگیرد: پانسمان را خودشان عوض کنند، صبر کنند یا تماس بگیرند.
پرسشهای تشریحی خودارزیابی این بخش
- چه سؤالهایی باید از بیمار پرسیده شود تا تصمیم درست گرفته شود؟
- سه علامت هشدار که در صورت مشاهده باید تماس یا مراجعه فوری انجام شود چیست؟
آزمون تستی کوتاه این بخش (نمونه پرسشها)
-
اولین اقدام قبل از تعویض پانسمان در خانه چیست؟
- الف) باز کردن کامل پانسمان برای دیدن زخم
- ب) شستن دستها و آماده کردن وسایل تمیز
- پ) استفاده از الکل روی خود زخم بدون دستور
- ت) گذاشتن پماد روی زخم برای جلوگیری از خشکی
– پاسخ صحیح: ب
-
کدام مورد «علامت هشدار» عفونت زخم است؟
- الف) خارش خفیف و گذرا بدون ترشح
- ب) قرمزی رو به افزایش همراه با ترشح چرکی یا بدبو
- پ) احساس خستگی بعد از یک روز شلوغ
- ت) کاهش درد نسبت به روز قبل
– پاسخ صحیح: ب
-
دربارهٔ حمام رفتن بعد از جراحی کدام درستتر است؟
- الف) همیشه همان شب اول حمام طولانی مجاز است
- ب) دستور حمام باید با توصیه تیم درمان هماهنگ باشد و برخی راهنماها دوش بعد از حدود ۴۸ ساعت را مطرح میکنند
- پ) حمام هیچ ارتباطی با عفونت ندارد
- ت) هر نوع شویندهای مستقیم روی زخم بهتر است
– پاسخ صحیح: ب
-
اگر بیمار پانسمان را «بدون نیاز» باز کند، مهمترین خطر چیست؟
- الف) بهتر شدن سریعتر زخم
- ب) انتقال میکروب از دست به زخم و افزایش خطر عفونت
- پ) کاهش درد فوری
- ت) افزایش سرعت خشک شدن پوست
– پاسخ صحیح: ب
۴.۳. برنامهٔ عملی پاکیزگی خانه و مدیریت تماسها
مرور کوتاه:
- سطوح پرتماس باید منظم تمیز شوند و در شرایط لازم ضدعفونی شوند.
- مدیریت لباسهای چرک، زبالههای پانسمان و محدود کردن تماسهای غیرضروری در چند روز اول کمک بزرگی به پیشگیری از عفونت میکند.
📌 سناریوی نمونه:
بیمار سالمند پس از ترخیص در خانهای زندگی میکند که نوههای کوچک هم رفتوآمد دارند. خانواده میپرسد دقیقاً چه چیزهایی را باید تمیز کند و آیا لازم است کل خانه هر روز ضدعفونی شود؟
پرسشهای تشریحی خودارزیابی این بخش
- یک برنامهٔ سادهٔ روزانه برای خانهٔ این بیمار پیشنهاد دهید که قابل اجرا باشد.
- چه توصیهای برای مدیریت رفتوآمد کودکان و مهمانها در چند روز اول میدهید؟
آزمون تستی کوتاه این بخش (نمونه پرسشها)
-
کدام سطح معمولاً «پرتماس» محسوب میشود؟
- الف) سقف اتاق
- ب) دستگیره در و شیر آب
- پ) دیوار پشت تخت
- ت) کفشهای داخل کمد
– پاسخ صحیح: ب
-
ترتیب منطقی کار برای کاهش میکروبها روی سطوح چیست؟
- الف) ضدعفونی بدون تمیزکاری
- ب) تمیزکاری و سپس در صورت نیاز ضدعفونی
- پ) فقط آبکشی با آب
- ت) استفاده از مواد بسیار قوی بهطور روزانه برای کل خانه
– پاسخ صحیح: ب
-
دربارهٔ زبالههای پانسمان کدام درستتر است؟
- الف) رها کردن در سطل بدون کیسه
- ب) قرار دادن در کیسه دربسته و شستن دستها بعد از آن
- پ) نگهداری کنار تخت برای استفاده مجدد
- ت) سوزاندن زباله در خانه
– پاسخ صحیح: ب
-
بهترین توصیه دربارهٔ حولهها در دوره حساس ترخیص چیست؟
- الف) حوله مشترک برای همه اعضای خانواده
- ب) حوله جداگانه یا روش خشک کردن بهداشتیتر برای دستها
- پ) عدم نیاز به خشک کردن دستها
- ت) فقط هفتهای یک بار شستن دستها
– پاسخ صحیح: ب
۴.۴. آزمون نهایی دوره (نمونه، ۵–۶ سؤال)
-
مهمترین اقدام برای پیشگیری از انتقال عفونت در منزل پس از ترخیص چیست؟
- الف) مصرف خودسرانه آنتیبیوتیک
- ب) بهداشت دست در زمانهای کلیدی
- پ) ضدعفونی کامل کل خانه هر روز
- ت) قطع همه تماسها با خانواده
– پاسخ صحیح: ب
-
کدام مورد نشاندهندهٔ احتمال عفونت زخم است؟
- الف) کاهش تدریجی درد
- ب) ترشح چرکی و بدبو از زخم
- پ) خواب بهتر شبانه
- ت) اشتهای بهتر
– پاسخ صحیح: ب
-
در مورد تمیز کردن خانه کدام درستتر است؟
- الف) تمیزکاری با شویندهها قدم اول مهم است
- ب) تمیزکاری بیاثر است و فقط ضدعفونی لازم است
- پ) تمیزکاری باعث افزایش همیشهٔ میکروبها میشود
- ت) هیچ سطحی نیاز به توجه ندارد
– پاسخ صحیح: الف
-
هنگام تعویض پانسمان در خانه، کدام کار اشتباه است؟
- الف) شستن دستها قبل و بعد از کار
- ب) آماده کردن وسایل تمیز
- پ) دستکاری غیرضروری زخم و باز کردن مکرر پانسمان برای نگاه کردن
- ت) دنبال کردن دستور تیم درمان
– پاسخ صحیح: پ
-
بهترین توصیه دربارهٔ ملاقاتها در روزهای اول ترخیص چیست؟
- الف) ملاقات زیاد برای افزایش انرژی بیمار
- ب) ملاقات کوتاه و محدود، و دوری از افراد دارای علائم بیماری
- پ) ملاقات فقط در محیط بسته و بدون تهویه
- ت) ملاقات با افراد بیمار برای تقویت ایمنی
– پاسخ صحیح: ب
-
اگر پانسمان خیس شد، بهترین اقدام کلی چیست؟
- الف) نادیده گرفتن موضوع
- ب) اقدام طبق دستور ترخیص و در صورت نبود دستور روشن، تماس با مرکز درمانی
- پ) استفاده از هر ماده ضدعفونیکننده روی زخم بدون دستور
- ت) باز گذاشتن زخم در معرض هوا برای خشک شدن سریع
– پاسخ صحیح: ب
۵. منابع
- World Health Organization. Hand hygiene in outpatient and home-based care and long-term care facilities: a guide to the application of the WHO multimodal hand hygiene improvement strategy and the “My Five Moments for Hand Hygiene” approach. Geneva: WHO; 2012. Available from: https://assr.regione.emilia-romagna.it/pubblicazioni/rapporti-documenti/hand-hygiene-in-outpatient-and-home-based-care-and-long-term-care-facilities-a-guide-to-the-application-of-the-who-multimodal-hand-hygiene-improvement-strategy-and-the-201cmy-five-moments-for-hand-hygiene201d-approach/@@download/publicationFile/2012_who-moro_handhygieneguide_abs.pdf Accessed 2025 Dec 17.
- World Health Organization. WHO guidelines on hand hygiene in health care: first global patient safety challenge, clean care is safer care. Geneva: WHO; 2009. Available from: https://www3.paho.org/hq/dmdocuments/2010/WHO-Guidelines-on-hand-hygiene.pdf Accessed 2025 Dec 17.
- Centers for Disease Control and Prevention. About Handwashing. CDC Clean Hands. Available from: https://www.cdc.gov/clean-hands/about/index.html Accessed 2025 Dec 17.
- Centers for Disease Control and Prevention. When and How to Clean and Disinfect Your Home. CDC WASH. Updated 2025 Jan 31. Available from: https://www.cdc.gov/hygiene/about/when-and-how-to-clean-and-disinfect-your-home.html Accessed 2025 Dec 17.
- National Institute for Health and Care Excellence. Surgical site infections: prevention and treatment (NG125). Published 2019 Apr 11; last updated 2020 Aug 19. Available from: https://www.nice.org.uk/guidance/ng125/chapter/recommendations Accessed 2025 Dec 17.
- Guy’s and St Thomas’ NHS Foundation Trust. Surgical wounds and preventing infections. Available from: https://www.guysandstthomas.nhs.uk/health-information/surgical-wounds-and-preventing-infections Accessed 2025 Dec 17.
- Royal Brompton and Harefield NHS Foundation Trust. Hygiene and wound care for patients having surgery. Patient leaflet. Available from: https://www.rbht.nhs.uk/sites/nhs/files/Leaflets/Hygiene%20and%20wound%20care%20-%20web.pdf Accessed 2025 Dec 17.
- Oxford University Hospitals NHS Foundation Trust. Caring for surgical wounds at home. Patient leaflet. Available from: https://www.ouh.nhs.uk/media/j25hj4cz/14109pwounds.pdf Accessed 2025 Dec 17.
این دورهٔ آموزشی با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی و استاد دانشگاه علوم پزشکی، برای توانمندسازی حرفهای کارکنان نظام سلامت و استفاده در وبسایت بیمارستان و سامانههای آموزش الکترونیک تهیه شده است.
مطالب این بسته بر اساس منابع علمی معتبر و اصول آموزش مداوم تدوین شده است؛ با این حال، بهکارگیری آنها در عمل باید همواره با رعایت قوانین و مقررات جاری، پروتکلهای مصوب هر مرکز و نظر مسئولان ذیربط (مدیران، سرپرستان، کمیتههای تخصصی و مسئول فنی) انجام شود.
سلب مسئولیت: این مجموعه صرفاً جنبهٔ آموزشی و توانمندسازی دارد و جایگزین دستورالعملهای رسمی وزارت بهداشت، آییننامهها و سیاستهای داخلی بیمارستان، قراردادهای شغلی یا قضاوت حرفهای تیم درمان و مدیریت سازمان نیست. مسئولیت نهایی تصمیمها و اقدامات حرفهای بر عهدهٔ افراد و واحدهای مسئول است.
بهروزرسانی دورههای آموزشی متناسب با تغییر شواهد علمی و دستورالعملهای جدید ضروری است. مشارکت فعال شما در مطالعه، بحث گروهی، خودارزیابی و انتقال بازخوردها، نقش مهمی در ارتقای سلامت کارکنان و بهبود کیفیت مراقبت از بیماران دارد.
همچنین بخوانید
