مراقبت پس از عمل TURP پروستات
این مقاله آموزشی، خلاصهای از دستورالعملهای مراقبتهای پس از عمل جراحی برداشت از راه مجرا از پروستات (TURP) را برای بیمارانی که تحت این روش قرار گرفتهاند، ارائه میدهد. این اطلاعات شامل توضیحاتی در مورد آنچه که بیمار باید در بیمارستان تجربه کرده باشد و همچنین انتظارات معمول پس از بازگشت به منزل، مانند احتمال بیاختیاری ادرار یا انزال برگشتی، است. توصیههای کلیدی برای مراقبت از خود شامل محدودیت فعالیتهای شدید، پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین، حفظ هیدراتاسیون، و اجتناب از کافئین و الکل است. همچنین، راهنماییهایی در خصوص مراقبت از سوند ادراری در صورت وجود، و فهرستی از علائم هشداردهنده که ایجاب میکند بیمار فوراً با پزشک تماس بگیرد، ارائه شده است.
شما تحت عمل جراحی برداشت از راه مجرا از پروستات (TURP/Transurethral resection of the prostate) برای درمان بزرگی پروستات (Enlarged prostate) قرار گرفتهاید. این مطلب به شما توضیح میدهد که پس از بازگشت به منزل، چگونه از خود مراقبت کنید.
زمانی که در بیمارستان بودید
شما تحت عمل برداشت از راه مجرا از پروستات (TURP) برای درمان بزرگی پروستات قرار گرفتید.
جراح شما وسیلهای لولهمانند به نام سیستوسکوپ (Cystoscope) یا اندوسکوپ (Endoscope) را از طریق مجرای ادرار (Urethra) — لولهای که ادرار را از مثانه به بیرون از بدن هدایت میکند — وارد بدن شما کرد. سپس با استفاده از ابزار برش مخصوص (Cutting tool)، بخشی از بافت پروستات را بهصورت قطعهقطعه برداشت.
آنچه باید در منزل انتظار داشته باشید
احتمالاً میتوانید در عرض ۳ تا ۶ هفته بیشتر فعالیتهای معمول خود را از سر بگیرید. مشکلاتی که ممکن است تجربه کنید شامل موارد زیر است:
- نشت یا بیاختیاری ادرار (Urinary leakage) هنگام عطسه، سرفه یا بلند کردن اشیاء.
- اختلال در نعوظ (Erectile dysfunction/Impotence).
- کاهش یا نبود منی هنگام انزال. منی بهجای خروج از مجرا، به داخل مثانه برمیگردد که به آن انزال برگشتی (Retrograde ejaculation) میگویند. این وضعیت بیضرر است، اما میتواند در باروری تأثیر بگذارد و ممکن است دائمی باشد.
- احساس سوزش یا درد هنگام ادرار.
- دفع لختههای خون (Blood clots).
مراقبت از خود (Self-care)
در چند هفتهٔ نخست پس از عمل، هر زمان که نیاز دارید استراحت کنید، اما در عین حال باید حرکتهای کوتاه و منظم انجام دهید تا بهتدریج قدرت خود را بازیابید. هنگام استراحت، تمرینهای تنفسی و ورزشی ساده در تخت را که پرستار به شما آموزش داده بود، ادامه دهید.
بهتدریج به روال عادی زندگی بازگردید. تا ۳ تا ۶ هفته نباید هیچ فعالیت شدید، بلند کردن اجسام سنگین (بیش از ۵ پوند یا بیش از ۲٫۳ کیلوگرم)، یا رانندگی انجام دهید.
- پیادهرویهای کوتاه و منظم داشته باشید و بهتدریج مسافت را افزایش دهید تا قدرت بدنیتان برگردد.
- وقتی حالتان بهتر شد و توان انجام فعالیتهای معمول را پیدا کردید، میتوانید به محل کار برگردید.
- روزانه ۸ تا ۱۰ لیوان آب بنوشید تا مثانه بهخوبی شسته شود.
- از قهوه، نوشابه و الکل پرهیز کنید، زیرا میتوانند مثانه و مجرای ادرار را تحریک کنند.
- رژیم غذایی سالم و غنی از فیبر (Fiber) داشته باشید. در صورت نیاز میتوانید از ملین یا مکمل فیبر (Fiber supplement) استفاده کنید تا از یبوست جلوگیری شود، زیرا یبوست میتواند روند بهبودی را به تأخیر بیندازد.
- در چند هفتهٔ نخست پس از عمل، فقط داروهایی را مصرف کنید که پزشک شما تجویز کرده است.
ممکن است لازم باشد برای پیشگیری از عفونت، آنتیبیوتیک (Antibiotic) مصرف کنید.
پیش از مصرف هر دارویی مانند آسپرین (Aspirin)، ایبوپروفن (Ibuprofen)، ناپروکسن (Naproxen) یا استامینوفن (Acetaminophen) حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
میتوانید دوش بگیرید، اما اگر سوند ادراری (Urinary catheter) دارید، تا زمان خارج شدن آن حمام نروید. فقط در صورتی که پزشک اجازه دهد، میتوانید پس از بررسی بهبودی محل برشها حمام کنید.
از فعالیت جنسی (Sexual activity) تا ۳ تا ۴ هفته خودداری کنید. بسیاری از مردان پس از TURP متوجه کاهش میزان منی هنگام انزال میشوند.
سوند ادراری (Urinary Catheters)
ممکن است هنگام وجود سوند در مثانه، انقباض یا اسپاسم (Spasm) در مثانه احساس کنید و حس نیاز به ادرار داشته باشید. پزشک میتواند دارویی برای کاهش این اسپاسمها تجویز کند.
گاهی ممکن است کمی ادرار از اطراف سوند نشت کند؛ این طبیعی است.
اطمینان حاصل کنید که سوند فولی (Indwelling catheter) بهدرستی کار میکند و یاد بگیرید چگونه لوله و ناحیهٔ اتصال آن به بدن را تمیز کنید تا از عفونت و تحریک پوست جلوگیری شود.
اگر سوند درست کار کند، باید ادرار بهطور منظم در کیسه تخلیه شود.
در صورتی که بیش از یک ساعت هیچ ادراری در کیسه مشاهده نکردید، فوراً با جراح خود تماس بگیرید.
رنگ ادرار در کیسه ممکن است قرمز تیره به نظر برسد که طبیعی است.
پس از خارج شدن سوند:
- ممکن است نشت ادرار (Incontinence) داشته باشید که معمولاً با گذشت زمان بهتر میشود. در بیشتر موارد، کنترل مثانه در طی ۳ تا ۶ ماه به حالت طبیعی بازمیگردد.
- تمرینهایی به نام تمرینات کگل (Kegel exercises) به شما آموزش داده میشود که باعث تقویت عضلات کف لگن میشوند. میتوانید این تمرینها را هر زمان که نشستهاید یا دراز کشیدهاید انجام دهید.
چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرید (When to Call the Doctor)
در صورت بروز هر یک از موارد زیر با پزشک یا جراح خود تماس بگیرید:
- درد شکم (Abdominal pain) که با داروهای مسکن تسکین نمییابد.
- تنگی نفس (Shortness of breath) یا دشواری در تنفس.
- سرفهٔ مداوم (Persistent cough).
- ناتوانی در خوردن یا نوشیدن.
- تب بالاتر از °۳۸ سانتیگراد (°۱۰۰٫۵ فارنهایت).
- ادرار غلیظ، زرد، سبز یا شیریرنگ.
- علائم عفونت مانند سوزش هنگام ادرار، تب یا لرز.
- ضعف جریان ادرار یا ناتوانی در دفع ادرار.
- درد، قرمزی یا تورم در پاها.
در صورت داشتن سوند ادراری، با جراح خود تماس بگیرید اگر:
- در ناحیهٔ اطراف سوند درد دارید.
- نشت ادرار دارید.
- افزایش خون در ادرار مشاهده میکنید.
- سوند مسدود بهنظر میرسد یا ادرار تخلیه نمیشود.
- در ادرار خود سنگریزه یا ذرات ریز مشاهده میکنید.
- ادرار بوی نامطبوع، رنگ غیرطبیعی یا کدورت دارد.
منابع (Resources)
Benjamin TGR, Kreshover JE. Simple prostatectomy. In: Bishoff JT, Kavoussi LR, Kavoussi N, Bishoff T, eds. Atlas of Laparoscopic and Robotic Urologic Surgery. 4th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2023:chap 30.
Krambeck A, Lee MS. Minimally invasive and endoscopic management of benign prostatic hyperplasia. In: Dmochowski RR, Kavoussi LR, Peters CA, et al, eds. Campbell-Walsh-Wein Urology. 13th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2026:chap 151.
Strand DW, Roehrborn CG. Benign prostatic hyperplasia: etiology, pathophysiology, epidemiology, and natural history. In: Dmochowski RR, Kavoussi LR, Peters CA, et al, eds. Campbell-Walsh-Wein Urology. 13th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2026:chap 149.
MedlinePlus: Public health information platform provided by the National Library of Medicine (NLM) and is part of the National Institutes of Health (NIH).
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد از دستورات پزشک معالج پیروی کرد و با پزشک معالج مشورت نمود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
