پادکست
فیلم آموزش همگانی
خلاصه
مراقبتهای پس از جراحی برداشتن طحال لاپاراسکوپیک
این مقاله، راهنماییهایی را برای مراقبتهای پس از برداشتن طحال به روش لاپاراسکوپیک ارائه میدهد. این راهنما نحوه انجام عمل جراحی را با ایجاد چند برش کوچک توضیح میدهد و سپس علائم مورد انتظار در دوران بهبودی، مانند درد شانهای ناشی از گاز باقیمانده و گلودرد را تشریح میکند. توصیههای کلیدی شامل از سرگیری زودهنگام فعالیتهای سبک، دستورالعملهای کنترل درد با استفاده از داروهای تجویزشده و روشهای محافظت از محل برش است. همچنین، این متن بر افزایش خطر عفونت پس از برداشتن طحال و اهمیت واکسیناسیونهای بهروز (از جمله واکسنهای پنوموکوک و آنفلوآنزا) تأکید دارد، و در نهایت، علائمی که نیاز به تماس فوری با پزشک دارند (مانند تب بالا یا بدتر شدن وضعیت زخمها) را مشخص میکند.
برداشت لاپاراسکوپیک طحال در بزرگسالان (Laparoscopic spleen removal in adults) – آموزش حین ترخیص
شما تحت عمل جراحی برای برداشتن طحال (Splenectomy) قرار گرفتهاید. اکنون که به خانه بازمیگردید، لازم است دستورهای جراح یا ارائهدهندهٔ مراقبت سلامت خود را دربارهٔ نحوهٔ مراقبت از خود در طول دورهٔ بهبودی دنبال کنید.
زمانی که در بیمارستان بودید
نوع عمل جراحی شما برداشت لاپاراسکوپیک طحال (Laparoscopic splenectomy) بود. جراح ۳ تا ۴ برش کوچک (Incision) در شکم شما ایجاد کرد. لاپاراسکوپ (Laparoscope) و سایر ابزارهای پزشکی از طریق این برشها وارد بدن شما شدند. برای کمک به دید بهتر جراح، گازی بیضرر به درون شکم شما پمپ شد تا فضا بازتر گردد.
آنچه باید در منزل انتظار داشته باشید
بهبودی پس از جراحی معمولاً چند هفته طول میکشد. ممکن است در طول بهبودی برخی از علائم زیر را تجربه کنید:
- درد در اطراف برشها: هنگامیکه تازه به خانه بازمیگردید، ممکن است در یک یا هر دو شانه نیز احساس درد کنید. این درد ناشی از گازی است که پس از جراحی در شکم باقی مانده است و معمولاً طی چند روز تا یک هفته از بین میرود.
- گلودرد بهدلیل لولهٔ تنفسی که هنگام جراحی برای کمک به تنفس استفاده شده است. مکیدن قطعههای یخ یا قرقره کردن ممکن است آرامشبخش باشد.
- تهوع و گاهی استفراغ: در صورت نیاز، جراح میتواند دارویی برای کاهش تهوع برایتان تجویز کند.
- کبودی، خارش یا قرمزی اطراف زخمها که بهتدریج خودبهخود برطرف میشود.
- مشکل در تنفس عمیق.
فعالیت
در دوران بهبودی، اطمینان حاصل کنید که محیط خانهٔ شما امن است. برای مثال، فرشهای کوچک و لغزنده را برای جلوگیری از زمین خوردن بردارید. مطمئن شوید که میتوانید حمام یا دوش را بهطور ایمن استفاده کنید. بهتر است تا چند روز اول شخصی در کنار شما بماند تا زمانی که بتوانید بهراحتی راه بروید و کارهایتان را انجام دهید.
پیادهروی را خیلی زود پس از جراحی آغاز کنید. فعالیتهای روزمرهٔ خود را بهمحض احساس آمادگی شروع کنید. در هفتهٔ اول در اطراف خانه راه بروید، دوش بگیرید و از پلهها استفاده کنید. اگر هنگام انجام کاری احساس درد کردید، آن فعالیت را متوقف کنید.
میتوانید پس از ۷ تا ۱۰ روز در صورتی که داروهای مسکن مخدر مصرف نمیکنید، رانندگی کنید. تا ۱ تا ۲ هفتهٔ اول از بلند کردن اجسام سنگین یا فشار زیاد خودداری نمایید. اگر در هنگام بلند کردن یا زور زدن، در محل برش احساس درد یا کشش داشتید، آن فعالیت را انجام ندهید.
اگر شغل شما پشتمیزی است، ممکن است پس از چند هفته بتوانید به کار بازگردید. بازگشت کامل انرژی بدن ممکن است تا ۶ تا ۸ هفته طول بکشد.
کنترل درد
جراح برای شما داروی مسکن برای مصرف در منزل تجویز خواهد کرد. اگر روزی ۳ تا ۴ بار قرص مسکن مصرف میکنید، سعی کنید آنها را در ساعتهای ثابت در طول روز و به مدت ۳ تا ۴ روز مصرف کنید تا اثربخشی بهتری داشته باشند.
از جراح خود بپرسید آیا میتوانید بهجای داروهای مخدر از استامینوفن (Acetaminophen) یا ایبوپروفن (Ibuprofen) برای تسکین درد استفاده کنید. این کار ممکن است به شما کمک کند تا مقدار کمتری از داروهای نسخهای مصرف نمایید.
اگر در شکم احساس درد دارید، بلند شدن و حرکت کردن آرام میتواند تا حدی از درد شما بکاهد.
برای کاهش ناراحتی و محافظت از محل برش، هنگام سرفه یا عطسه، بالش کوچکی را روی محل جراحی فشار دهید.
مراقبت از زخم
اگر برای بستن پوست از بخیه، منگنه یا چسب پزشکی استفاده شده است، میتوانید روز بعد از جراحی پانسمانها را بردارید و دوش بگیرید.
اگر پوست شما با نوارهای چسبی بسته شده است، در طول هفتهٔ اول پیش از دوش گرفتن، محل برشها را با پوشش پلاستیکی بپوشانید. این نوارها را نشویید؛ آنها معمولاً طی حدود یک هفته خودبهخود میافتند.
تا زمانی که جراح اجازه نداده است (معمولاً حدود یک هفته)، در وان حمام یا جکوزی ننشینید و شنا نکنید.
پیشگیری از عفونتها
بیشتر افراد بدون طحال نیز میتوانند زندگی فعال و طبیعی داشته باشند، اما همیشه خطر ابتلا به عفونت وجود دارد. طحال بخشی از سیستم ایمنی بدن است که به مبارزه با عفونتها کمک میکند.
پس از برداشتن طحال، احتمال ابتلای شما به عفونتها بیشتر است:
- در هفتهٔ اول پس از جراحی، هر روز دمای بدن خود را اندازهگیری کنید.
- در صورت بروز تب، گلودرد، سردرد، درد شکم یا اسهال، یا اگر دچار زخم باز روی پوست شدید، فوراً به جراح اطلاع دهید.
بهروز نگهداشتن واکسیناسیونها بسیار مهم است. از جراح خود بپرسید آیا باید واکسنهای زیر را دریافت کنید:
- پنوموکوک (Pneumococcal)
- مننگوکوک (Meningococcal)
- هموفیلوس آنفلوآنزا (Haemophilus influenzae)
- آنفلوانزا (Flu shot) – هر سال
- کووید-۱۹ (COVID-19)
کارهایی که برای پیشگیری از عفونت میتوانید انجام دهید:
- در دو هفتهٔ اول پس از بازگشت به خانه، از محیطهای شلوغ دوری کنید.
- دستهای خود را مرتب با آب و صابون بشویید. از اعضای خانواده نیز بخواهید همین کار را انجام دهند.
- در صورت گاز گرفتن انسان یا حیوان، بلافاصله درمان را دریافت کنید.
- هنگام کمپ، پیادهروی یا فعالیت در فضای باز، از پوست خود محافظت کنید؛ لباس آستینبلند و شلوار بلند بپوشید.
- اگر قصد سفر به خارج از کشور دارید، ارائهدهندهٔ مراقبت سلامت خود را مطلع کنید.
- به همهٔ پزشکان، دندانپزشکان و پرستاران اطلاع دهید که طحال ندارید.
- دستبندی تهیه و استفاده کنید که روی آن نوشته شده باشد طحال ندارید.
زمان تماس با پزشک
در صورت بروز هر یک از موارد زیر فوراً با جراح خود تماس بگیرید:
- تب ۳۸٫۳°سانتیگراد (°۱۰۱ فارنهایت) یا بالاتر
- برشهای جراحی که خونریزی دارند، قرمز یا گرم به لمس هستند، یا ترشح غلیظ زرد، سبز یا چرکی دارند
- داروهای مسکن دیگر تأثیری بر درد ندارند
- تنگی نفس یا درد قفسه سینه
- سرفهای که برطرف نمیشود
- ناتوانی در خوردن یا نوشیدن
- بروز بثورات پوستی همراه با احساس ناخوشی عمومی
- یبوست یا اسهال که چند روز ادامه دارد
Resources/منابع
Cameron J. Spleen. In: Cameron J, ed. Current Surgical Therapy. 14th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2023:651-662.
Nassar AK, Hawn M. The spleen. In: Townsend CM Jr, Beauchamp RD, Evers BM, Mattox KL, eds. Sabiston Textbook of Surgery. 21st ed. St Louis, MO: Elsevier; 2022:chap 57.
MedlinePlus: Public health information platform provided by the National Library of Medicine (NLM) and is part of the National Institutes of Health (NIH).
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد از دستورات پزشک معالج پیروی کرد و با پزشک معالج مشورت نمود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
